Programa espezifikoa: Baterako Programazio Ekimena, NEURON Cofund 2 2021 programaren eta AEI "Nazioarteko Lankidetza Proiektuak" programaren bidez finantzatua (PCI2022-135096-2 proiektua, MCIN/AEI/10.13039/501100011033 eta Europar Batasunak "NextGenerationEU"/PRTR finantzatua).

APCIN kodea: PCI2022-135096

UPV/EHU: Onuraduna

UPV/EHU IP: Ainhoa Plaza

Proiektuaren hasiera: 2022/12/15
Proiektuaren amaiera: 2025/12/14

Deskribapen laburra: Garuneko hodi txikien gaixotasuna (CSVD) arteriolen, kapilarren eta garuneko bulen alterazio patologiko kroniko esporadiko edo hereditarioen espektro bati dagokio, batez ere substantzia zuriari, zeinak hodien arrarotasuna, desmielinizazioa, hesi hematoentzefalikoaren disfuntzioa, gliala aktibatzea eta axonala galtzea eragiten duten. CSVDren ardura da ~ % 30 Garuneko gaixotasun baskular kronikoa istripu zerebrobaskular iskemikoen kausa nagusietako bat da, eta desgaitasun funtzionalaren eta narriadura kognitiboaren kausa da maiz, eta horrek karga sozioekonomiko handia dakar. Horregatik, garuneko gaixotasun baskular kronikoa tratatzeko ikuspegi terapeutiko berriak garatzeko premiazko beharra dago. Ikerketa gehienak gaixotasun baskular sistemiko kronikoan gertatzen diren aldaketa baskularrak ezaugarritzen zentratu badira ere, parenkima neuraleko zelulek gaixotasunari egiten dioten ekarpenak osatugabea izaten jarraitzen du.

Proposamen honetan, oligodendrozitoen leinuko zeluletan aldatutako funtzio lisosomalak CSVDn desmielinizazioan, glialaren aktibazioan eta galera neuronalean laguntzen duen hipotesia planteatzen dugu. Hipotesi hori lantzeko, ikuspegi berritzaile bat proposatzen dugu, CSVDren itzulpen-bideak ulertzeko eta definitzeko, neurologia, biologia baskularra, neurobaskularra eta neurologia lantzen dituzten 4 ikerketa-talderen esperientzia eta ezagutza konbinatuz. Biologia eta biologia lisosomala eta autofagia. Proposamen honetan, CSVD duten pazienteen laginak eta sagu-ereduak, zebra-arrainaren ereduak eta in vitro ikuspegiak konbinatzen dira. Lan horrek CSVD fisiopatologiaren azpian dauden mekanismoei buruzko beharrezko ezagutza emango du, baita terapia gidatuetarako aukera berriak ere.