Bilaketa aurreratua

Ogi apurrak

Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)


Moralaren genealogia, Friedrich Nietzsche / Xabier Mendiguren Bereziartu (Klasikoak, 1997 )
aurrekoa | 41 / 19 orrialdea | hurrengoa
eu
-denbora laburrean sortzen da, horiek agertzen diren tokian, zerbait berria, bizi den domeinu-taxukera bat, zeinean atalak eta funtzioak zedarritu eta loturan jarri baitira, zeinean ez baitauka lekurik, aurrez "zentzu" osotasunari begira eman ez zaion ezertxok ere.
es
-en poco tiempo surge, allí donde ellos aparecen, algo nuevo, una concreción de dominio dotada de vida, en la que partes y funciones han sido delimitadas y puestas en conexión, en la que no tiene sitio absolutamente nada a lo cual no se le haya dado antes un "sentido" en orden al todo.
fr
-là où ils apparaissent se dresse bientôt quelque chose de nouveau, une structure de domination bien vivante, dans laquelle les parties et les fonctions sont délimitées et rendues interdépendantes, dans laquelle rien ne trouve place qui n'ait d'abord reçu un " sens " eu égard au tout.
en
-their appearance produces instantaneously a scheme of sovereignty which is live, in which the functions are partitioned and apportioned, in which above all no part is received or finds a place, until pregnant with a "meaning" in regard to the whole.
eu
Antolatzaile jaio horiek ez dakite erruaren berri, zer den erantzunkizuna, zer den kontsiderazioa;
es
Estos organizadores natos no saben lo que es culpa, lo que es responsabilidad, lo que es consideración;
fr
Ces organisateurs-nés ignorent ce qu'est la faute, la responsabilité, les égards ;
en
They are ignorant of the meaning of guilt, responsibility, consideration, are these born organisers;
eu
brontzezko begiez gauzei begiratzen dien eta aldez aurretik, betiere osoan, "obra"n, ama bere semearengan bezala justifikaturik sentitzen den artistaren egoismo ikaragarri hura dute nagusi.
es
en ellos impera aquel terrible egoísmo del artista que mira las cosas con ojos de bronce y que de antemano se siente justificado, por toda la eternidad, en la "obra", lo mismo que la madre en su hijo.
fr
chez eux domine ce formidable égoïsme d'artiste semblable à l'airain, et qui se sait d'avance éternellement justifié dans son " ?uvre " comme la mère par son enfant.
en
in them predominates that terrible artist-egoism, that gleams like brass, and that knows itself justified to all eternity, in its work, even as a mother in her child.
eu
Ez da horiengan "kontzientzia txarra" sortu, hori aldez aurretik ere ulertzen da-baina landare itsusi hori ez zatekeen horiek gabe sortuko, absente egongo litzateke, horien mailukaden presiopean, horien artista-bortxapean mundutik askatasun quantum handi bat jaurtikia izatea gertatu izan ez balitz, edo gutxienez bistatik kanpo gelditu zen, eta, nolabait esateko, latente bihurtu zen.
es
No es en ellos en donde ha nacido la "mala conciencia", esto ya se entiende de antemano-pero esa fea planta no habría nacido sin ellos, estaría ausente si no hubiera ocurrido que, bajo la presión de sus martillazos, de su violencia de artistas, un ingente quantum de libertad fue arrojado del mundo, o al menos quedó fuera de la vista, y, por así decirlo, se volvió latente.
fr
Ce n'est certes pas chez eux, on le comprend d'emblée, qu'a poussé la " mauvaise conscience ",-mais elle n'aurait pas poussé sans eux, cette plante hideuse, elle manquerait, si, sous l'effet de leurs coups de marteau, de leur violence d'artiste, une énorme quantité de liberté n'avait été supprimée ou à tout le moins occultée et pour ainsi dire rendue latente.
en
It is not in them that there grew the bad conscience, that is elementary-but it would not have grown without them, repulsive growth as it was, it would be missing, had not a tremendous quantity of freedom been expelled from the world by the stress of their hammer-strokes, their artist violence, or been at any rate made invisible and, as it were, latent.
eu
Askatasunaren instintu erreprimitu hori, baztertua, barruan kartzelaratua eta bere buruaren aurka azkenerako deskargatu eta asaskatzen dena:
es
Ese instinto de la libertad, vuelto latente a la fuerza-ya lo hemos comprendido-, ese instinto de la libertad reprimido, retirado, encarcelado en lo interior y que acaba por descargarse y desahogarse tan sólo contra sí mismo:
fr
Cet instinct de liberté violemment rendu latent-nous l'avons déjà compris-, cet instinct de liberté refoulé, rentré, renfermé au-dedans, et qui ne se décharge et ne se déchaîne finalement que sur soi-même :
en
This instinct of freedom forced into being latent-it is already clear-this instinct of freedom forced back, trodden back, imprisoned within itself, and finally only able to find vent and relief in itself;
eu
hori, hori bakarrik da, bere hasieran, kontzientzia txarra.
es
eso, sólo eso es, en su inicio, la mala conciencia.
fr
c'est cela et cela seul, la mauvaise conscience à son commencement.
en
this, only this, is the beginning of the "bad conscience."
eu
18
es
18
fr
18
en
18.
eu
Gorde dezagun geure burua fenomeno hori guztia gutxitzat hartzetik, aldez aurretik itsusia eta mingarria delako.
es
Guardémonos de tener en poco todo este fenómeno por el simple hecho de que de antemano sea feo y doloroso.
fr
Que l'on se garde de dédaigner tout ce phénomène simplement parce qu'il serait d'emblée hideux et douloureux.
en
Beware of thinking lightly of this phenomenon, by reason of its initial painful ugliness.
eu
Barrenean bortxaren artista haiengan eta antolatzaile haiengan era handiosean diharduen eta estatuak eraikitzen dituen indar hori, hori da, izatez, hemen barnekoago, txikiago, txikituago, atzerantz berrorientatua, "bularreko labirinto"an, Goetheren hitzekin esateko, kontzientzia txarra sortzen eta ideal negatiboak eraikitzen dituena, hori da zinez askatasunaren instintu hura (nire hitzetan esateko:
es
En efecto, esa fuerza que actúa de modo grandioso en aquellos artistas de la violencia y en aquellos organizadores, esa fuerza constructora de Estados, es, en efecto, la misma que aquí, más interior, más pequeña, más empequeñecida, reorientada hacia atrás, en el "laberinto del pecho", para decirlo con palabras de Goethe, se crea la mala conciencia y construye ideales negativos, es cabalmente aquel instinto de la libertad (dicho con mi vocabulario:
fr
Au fond c'est bien la même force active ?uvrant d'une façon plus grandiose et édifiant des États chez ces artistes et organisateurs de la violence qui, cette fois, intérieurement, en réduction, en plus mesquin, dans un retour en arrière, dans le " labyrinthe du c?ur ", pour parler avec Goethe, se crée la mauvaise conscience et échafaude des idéaux négatifs, il s'agit bien de cet instinct de liberté (pour le dire dans mon langage :
en
At bottom it is the same active force which is at work on a more grandiose scale in those potent artists and organisers, and builds states, which here, internally, on a smaller and pettier scale and with a retrogressive tendency, makes itself a bad science in the "labyrinth of the breast," to use Goethe's phrase, and which builds negative ideals;
eu
botere-nahia):
es
la voluntad de poder):
fr
la volonté de puissance) :
en
it is, I repeat, that identical instinct of freedom (to use my own language, the will to power):
eu
bakarrik indar horren natura formaeratzaile eta bortxatzaileak bere burua asaskatzen duen gaia gizakia bera da, bere ni zahar erabat animaliazkoa-eta ez, fenomeno handiago eta deigarriago hartan, beste gizakiarengan, beste gizakiengan.
es
sólo que la materia sobre la que se desahoga la naturaleza con formadora y violentadora de esa fuerza es aquí justo el hombre mismo, su entero, animalesco, viejo yo-y no, como en aquel fenómeno más grande y más llamativo, el otro hombre, los otros hombres.
fr
n'était que la matière à laquelle s'attaque la nature structurante et violente de cette force est ici précisément l'homme lui-même, tout son antique soi animal-et non pas, comme dans le premier phénomène plus ample et plus patent, l'autre homme, les autres hommes.
en
only the material, on which this force with all its constructive and tyrannous nature is let loose, is here man himself, his whole old animal self-and not as in the case of that more grandiose and sensational phenomenon, the other man, other men.
eu
Burubortxatze sekretu honek, artista-krudelkeria honek, gai gogor, jarkikor eta pairakor bati bezala nork bere buruari forma ematearen, hartan suz nahimen bat, kritika bat, kontraesan bat, mesprezio bat, ezetz bat markatzearen atsegin honek, bere buruarekin nahita erdibituriko arima baten, zeinek atseginarengatik bere buruari sufriarazten dion, lan makur eta ikaragarriro gozamentsu honek, "kontzientzia txar" aktibo horrek guztiak azkenerako eragin egin du-dagoeneko igartzen zaio-, jazoera ideal eta imajinarioen benetako umontzi baten gisa, edertasun eta baieztapen berri eta harrigarrien ugaritasun bat eta agian bera da lehen aldiz edertasuna sortu duena...
es
Esta secreta autoviolentación, esta crueldad de artista, este placer de darse forma a sí mismo como a una materia dura, resistente y paciente, de marcar a fuego en ella una voluntad, una crítica, una contra dicción, un desprecio, un no, este siniestro y horrendamente voluptuoso trabajo de un alma voluntariamente escindida consigo misma que se hace sufrir por el placer de hacer sufrir, toda esta activa "mala conciencia" ha acabado por producir también-ya se lo adivina-, cual auténtico seno materno de acontecimientos ideales e imaginarios, una profusión de belleza y de afirmación nuevas y sorprendentes, y quizá ella sea la que por vez primera ha creado la belleza...
fr
Cette secrète violence contre soi, cette cruauté d'artiste, cette volupté de se donner à soi-même une forme comme à une matière pesante, résistante, souffrante, de s'imprimer la marque d'une volonté, d'une critique, d'une opposition, d'un mépris, d'un refus, ce travail inquiétant et aussi effrayant que voluptueux d'une âme qui accepte de se diviser contre elle-même, qui se fait souffrir par volupté de se faire souffrir, toute cette " mauvaise conscience " foncièrement active a finalement-on l'aura deviné-amené au jour, comme le véritable giron qui enfante des événements marquants de l'idéal et de l'imagination, également une plénitude de beauté et d'affirmations nouvelles et étranges, peut-être même la beauté...
en
This secret self-tyranny, this cruelty of the artist, this delight in giving a form to one's self as a piece of difficult, refractory, and suffering material, in burning in a will, a critique, a contradiction, a contempt, a negation; this sinister and ghastly labour of love on the part of a soul, whose will is cloven in two within itself, which makes itself suffer from delight in the infliction of suffering;
eu
Zeren zer litzateke "eder" kontraesanak bere buruaren kontzientzia aurrez hartu ezean, itsusiak aurrez bere buruari esan ez balio:
es
¿Pues qué cosa sería bella si la contradicción no hubiese cobrado antes conciencia de sí misma, si lo feo no se hubiese dicho antes a sí mismo:
fr
Qu'est-ce donc qui serait " beau ", si la contradiction n'avait d'abord pris conscience d'elle-même, si la laideur ne s'était d'abord dit à elle-même :
en
this wholly active bad conscience has finally (as one already anticipates)-true fountainhead as it is of idealism and imagination-produced an abundance of novel and amazing beauty and affirmation, and perhaps has really been the first to give birth to beauty at all.
eu
"Ni itsusia naiz"?...
es
"Yo soy feo"?...
fr
" je suis laide " ?...
en
What would beauty be, forsooth, if its contradiction had not first been presented to consciousness, if the ugly had not first said to itself, "I am ugly"?
eu
Gutxienez, adierazpen horren ondoren ez da hain enigmatsu gertatuko interesgabezia, buruukapena, burusakrifizioa bezalako kontzeptu kontraesankorretan ideal bat, edertasun bat zer puntutaraino iradokia egon litekeen enigma;
es
Al menos, tras esta indicación resultará menos enigmático el enigma de hasta qué punto puede estar insinuado un ideal, una belleza, en conceptos contradictorios como desinterés, autonegación, sacrificio de sí mismo;
fr
Il est au moins sûr que cette indication rendra moins énigmatique la question de savoir dans quelle mesure on peut percevoir un idéal, une beauté dans des notions contradictoires telles que l'abnégation de soi, le déni de soi, le sacrifice de soi ;
en
At any rate, after this hint the problem of how far idealism and beauty can be traced in such opposite ideas as "selflessness," self-denial, self-sacrifice, becomes less problematical;
eu
eta gauza bat jakingo da hemendik aurrera, ez dut horretaz zalantzarik-, hau da, zer motatakoa den, hasieratik, desinteresgabetuak, bere burua ukatzen duenak, bere burua sakrifikatzen duenak sentitzen duen atsegina:
es
y una cosa se sabrá de ahora en adelante, no tengo duda de ello-, a saber, de qué especie es, desde el comienzo, el placer que siente el desinteresado, el abnegado, el que se sacrifica a sí mismo:
fr
et ce qu'on sait dorénavant, je n'en doute pas, c'est en effet de quelle nature est dès le départ la volupté qu'éprouve l'homme de l'abnégation, du déni, du sacrifice de soi :
en
and indubitably in future we shall certainly know the real and original character of the delight experienced by the self-less, the self-denying, the self-sacrificing:
eu
atsegin hori krudelkeriari dagokio.-Horrekin aski da, behin-behinekoz, "ez egoista"ren jatorriari dagokionez, balio moralari eta balio hori erne den alorraren zedarriketari dagokienez:
es
ese placer pertenece a la crueldad.-Con esto basta, provisionalmente, en lo que se refiere a la procedencia de lo "no egoísta" en cuanto valor moral y a la delimitación del terreno de que este valor ha brotado:
fr
cette volupté relève de la cruauté. -Voilà quelques indications provisoires sur l'origine du " non-égoïste " comme valeur morale et sur la délimitation du terrain où est née cette valeur :
en
this delight is a phase of cruelty.-So much provisionally for the origin of "altruism" as a moral value, and the marking out the ground from which this value has grown:
eu
kontzientzia txarrak bakarrik, nork bere buruari tratu txarra ematearen nahimenak bakarrik ematen du ez-egoistaren baliorako aurresupostua. -
es
sólo la mala conciencia, sólo la voluntad de maltratarse a sí mismo proporciona el presupuesto para el valor de lo no-egoísta. -
fr
c'est la mauvaise conscience, la volonté de se maltraiter qui conditionne la valeur du non-égoïste. -
en
it is only the bad conscience, only the will for self-abuse, that provides the necessary conditions for the existence of altruism as a value.
eu
19
es
19
fr
19
en
19.
eu
Gaixotasun bat da kontzientzia txarra, ez dago zalantzarik, baina haurdunaldia bezalako gaixotasun bat.
es
Es una enfermedad la mala conciencia, no hay duda, pero una enfermedad como lo es el embarazo.
fr
C'est une maladie, la mauvaise conscience, cela n'est pas douteux, mais une maladie au sens où la grossesse en est une.
en
Undoubtedly the bad conscience is an illness, but an illness like pregnancy is an illness.
eu
Bila ditzagun gaixotasun hori bere gailur ikaragarri eta sublimeenera iritsi den baldintzak: horrekin mundura benetan zer sartu den ikusiko dugu.
es
Busquemos las condiciones en que esta enfermedad ha llegado a su cumbre más terrible y sublime: -veremos qué es lo que con esto ha entrado propiamente en el mundo.
fr
Si nous cherchons dans quelles conditions cette maladie est parvenue à son acmé la plus terrible et la plus sublime,-nous verrons ce qui effectivement a fait ainsi son entrée dans le monde.
en
If we search out the conditions under which this illness reaches its most terrible and sublime zenith, we shall see what really first brought about its entry into the world.
eu
Baina horretarako hats luzea eduki behar da-eta, ondoren, aurreko ikuspuntu batera itzuli behar dugu berriro.
es
Mas para ello se necesita tener una respiración amplia,-y, por lo pronto, hemos de volver de nuevo a un anterior punto de vista.
fr
Mais c'est une tâche de longue haleine, et pour commencer il nous faut revenir une fois encore à un point de vue antérieur.
en
But to do this we must take a long breath, and we must first of all go back once again to an earlier point of view.
eu
Zordunaren eta hartzekodunaren arteko zuzentza pribatuzko harremana, zeinaz dagoeneko luzaro hitz egin dugun, beste behin sartu da, eta hori historikoki oso estrainio eta arazotsua gertatzen den era batean, erlazio baten interpretazioan, zeinean agian ulergaitzen gertatzen zaigun guri gizaki modernooi;
es
La relación de derecho privado entre el deudor y su acreedor, de la que ya hemos hablado largamente, ha sido introducida una vez más, y ello de una manera que históricamente resulta muy extraña y problemática, en la interpretación de una relación en la cual acaso sea donde más incomprensible nos resulta a nosotros los hombres modernos;
fr
La relation de droit privé du débiteur à son créancier, dont on a déjà longuement parlé, a été une fois de plus introduite à titre d'interprétation, et cela d'une manière historiquement tout à fait singulière et problématique, dans une nouvelle relation où elle devient, pour nous autres hommes modernes, sans doute le comble de l'inexplicable :
en
The relation at civil law of the ower to his creditor (which has already been discussed in detail), has been interpreted once again (and indeed in a manner which historically is exceedingly remarkable and suspicious) into a relationship, which is perhaps more incomprehensible to us moderns than to any other era;
eu
hau da, gaurko gizakien beren arbasoekiko erlazioan.
es
a saber, en la relación de los hombres actuales con sus antepasados.
fr
à savoir la relation des contemporains à leurs ancêtres.
en
that is, into the relationship of the existing generation to its ancestors.
eu
Jatorrizko etorki-komunitatearen barruan-aldi primitiboez ari naiz-bizi den belaunaldiak beti berrezagutzen du, antzinagoko, leinuaren sortzailearekiko, betebehar juridiko bat (eta ez, inondik ere, lotura afektibo soil bat: izan ere, azken hori inola existitzen dela ere ukatzeko arrazoirik bada giza espeziearen denboraldi luzeenean).
es
Dentro de la originaria comunidad de estirpe-hablo de los tiempos primitivos-la generación viviente reconoce siempre, con respecto a la generación anterior y, en especial, con respecto a la más antigua, a la fundadora de la estirpe, una obligación jurídica (y no, en modo alguno, una simple vinculación afectiva: hay incluso razón para negar que esta última existiese en absoluto durante el más largo período de la especie humana).
fr
À l'intérieur de la communauté originaire de l'espèce-nous parlons des temps primitifs-la génération des vivants reconnaît chaque fois à l'égard de la précédente, et surtout de la plus ancienne qui fonde l'espèce, une obligation juridique (et non de simples devoirs d'affection : on peut parfaitement, et à bon droit, tenir ceux-ci pour négligeables au vu de la plus grande partie de l'histoire humaine).
en
Within the original tribal association-we are talking of primitive times-each living generation recognises a legal obligation towards the earlier generation, and particularly towards the earliest, which founded the family (and this is something much more than a mere sentimental obligation, the existence of which, during the longest period of man's history, is by no means indisputable).
eu
Hemen konbentzimendu bat da nagusi, leinuak arbasoen sakrifizio eta obrei esker soilik dirauela,-eta hori sakrifizio eta obrekin ordaindu behar zaiela:
es
Reina aquí el convencimiento de que la estirpe subsiste gracias tan sólo a los sacrificios y a las obras de los antepasados,-y que esto hay que pagárselo con sacrificios y con obras:
fr
Alors règne la conviction que l'espèce ne saurait subsister que grâce aux sacrifices et aux exploits des ancêtres,-et qu'il faut payer en retour ceux-ci par des sacrifices et des exploits :
en
There prevails in them the conviction that it is only thanks to sacrifices and efforts of their ancestors, that the race persists at all-and that this has to be paid back to them by sacrifices and services.
eu
horrela zor (Schuld) bat aitortzen da eta hori etengabe hazten da, zeren arbasoek, izpiritu ahaltsu gisa bizirauten dutenek, ez baitiote uzten leinuari beren indarretik irtendako abantaila berriak eta mailegu berriak emateari.
es
se reconoce así una deuda (Schuld), la cual crece constantemente por el hecho de que esos antepasados, que sobreviven como espíritus poderosos, no dejan de conceder a la estirpe nuevas ventajas y nuevos préstamos salidos de su fuerza.
fr
on reconnaît ainsi une dette qui, de plus, augmente continuellement du fait que ces aïeux, continuant à exister sous forme d'esprits puissants, ne cessent d'accorder à l'espèce de nouveaux avantages et avances de crédit grâce à la force dont ils disposent.
en
Thus is recognised the owing of a debt, which accumulates continually by reason of these ancestors never ceasing in their subsequent life as potent spirits to secure by their power new privileges and advantages to the race.
eu
Doan agian?
es
¿Gratuitamente tal vez?
fr
Et cela pour rien ?
en
Gratis, perchance?
eu
Ez dago inolako "doakotasun"ik aro zakar eta "arimaz pobreak" ziren haientzat.
es
No existe ninguna "gratuidad" para aquellas épocas toscas y "pobres de alma".
fr
Mais rien n'est " pour rien " dans ces temps grossiers et " sans états d'âme ".
en
But there is no gratis for that raw and "mean-souled" age.
eu
Zer eman lekieke ordainetan?
es
¿Qué se puede dar como reintegro a los antepasados?
fr
Que peut-on bien leur rendre ?
en
What return can be made?
eu
Sakrifizioak (hasiera batean elikadurarako, zentzurik zakarrenean ulerturik), jaiak, kaperak, omenaldiak eta, batez ere, obedientzia-zeren usario guztiak dira, arbasoen obra diren heinean, haien agindu eta ordenak-: ematen al zaie inoiz aski?
es
Sacrificios (inicialmente para la alimentación, entendida en el sentido más tosco), fiestas, capillas, homenajes y, sobre todo, obediencia-pues todos los usos son también, en cuanto obras de los antepasados, preceptos y órdenes de aquéllos-: ¿se les da alguna vez bastante?
fr
Des sacrifices (au commencement, en nourriture, dans l'acception la plus élémentaire), des fêtes, des sanctuaires, des distinctions honorifiques, et avant tout de l'obéissance-car toutes les coutumes, en tant qu'elles sont les ?uvres des ancêtres, en sont aussi les dispositions et les commandements-: leur donne-t-on jamais assez ?
en
-Sacrifice (at first, nourishment, in its crudest sense), festivals, temples, tributes of veneration, above all, obedience-since all customs are, quâ works of the ancestors, equally their precepts and commands-are the ancestors ever given enough?
eu
Susmo horrek iraun egiten du eta hazi egiten da:
es
Esta sospecha permanece y se acrecienta:
fr
Ce soupçon demeure et s'aggrave :
en
This suspicion remains and grows:
eu
aldian-aldian erreskate orokor handi bat ezartzen du, "hartzekodun"arentzako kalteordain eskerga bat (lehensemearen sakrifizio tristeki sonatua, adibidez, odola, giza odola edozein kasutan ere).
es
de tiempo en tiempo impone un gran rescate global, una urgente indemnización al "acreedor" (el tristemente célebre sacrificio del primogénito, por ejemplo, sangre, en todo caso sangre humana).
fr
de temps en temps, il oblige à un gros remboursement global, à une sorte de paiement énorme au " créancier " (par exemple le sacrifice du premier-né de sinistre mémoire, le sang, le sang humain dans tous les cas).
en
from time to time it extorts a great wholesale ransom, something monstrous in the way of repayment of the creditor (the notorious sacrifice of the first-born, for example, blood, human blood in any case).
eu
Arbasoari eta haren ahalari zaion beldurra, harekin zorrak izatearen kontzientzia hazi egiten da beharrizanez, logika gisako horren arabera, leinuaren ahala hazten den neurri berean, hori gero eta garaikorragoa, independenteagoa, gurtuagoa, beldurgarriagoa den neurri zehatzean.
es
El temor al antepasado y a su poder, la conciencia de tener deudas con él crece por necesidad, según esta especie de lógica, en la exacta medida en que crece el poder de la estirpe misma, en la exacta medida en que ésta es cada vez más victoriosa, más independiente, más venerada, más temida.
fr
La peur de l'aïeul et de sa puissance, la conscience des dettes à son égard, croissent nécessairement, selon cette logique, à mesure que croît la puissance du groupe lui-même, à mesure que le groupe se trouve toujours plus victorieux, indépendant, honoré et craint.
en
The fear of ancestors and their power, the consciousness of owing debts to them, necessarily increases, according to this kind of logic, in the exact proportion that the race itself increases, that the race itself becomes more victorious, more independent, more honoured, more feared.
eu
Eta ez alderantziz!
es
¡Y no al revés!
fr
Qu'on n'aille pas imaginer le contraire !
en
This, and not the contrary, is the fact.
eu
Leinuaren atrofiarantz emandako urrats orok, hondamenezko jazoera orok, endekatze-zantzu orok, hondiko hurbilak gutxitu egiten dute beti, aitzitik, bere sortzailearen izpirituarenganako beldurra eta bere adimenaren, bere aurreikuspenaren eta bere ahalaren presentziaren ideia gero eta txikiago bat ematen dute.
es
Todo paso hacia la atrofia de la estirpe, todas las eventualidades desastrosas, todos los indicios de degeneración, de inminente ruina, hacen disminuir siempre, por el contrario, el temor al espíritu de su fundador y proporcionan una idea cada vez más pequeña de su inteligencia, de su previsión y de la presencia de su poder.
fr
Chaque pas vers le dépérissement du groupe, tous les hasards malheureux, tous les indices de dégénérescence, de dissolution menaçante ne cessent au contraire de diminuer la peur qu'inspire l'esprit du fondateur et de donner une opinion de plus en plus piètre de son intelligence, de sa prévoyance, et de sa puissance effective.
en
Each step towards race decay, all disastrous events, all symptoms of degeneration, of approaching disintegration, always diminish the fear of the founders' spirit, and whittle away the idea of his sagacity, providence, and potent presence.
eu
Demagun logika zakar gisako hori bere amaieraraino iritsi dela:
es
Imaginemos que esta tosca especie de lógica ha llegado hasta su final:
fr
Que l'on s'imagine cette logique grossière parvenue à son terme :
en
Conceive this crude kind of logic carried to its climax:
eu
orduan leinu ahaltsuenen arbasoek azkenerako derrigor hartu behar dituzte, hazten ari den beldurrak berezkoa duen fantasiaren bidez, izari erraldoiak eta jainkozko beldurgarritasun eta irudikaezintasunaren ilunpetaraino atzeratu: arbasoa derrigorrean antzaldatzen da jainko izateraino.
es
entonces los antepasados de las estirpes más poderosas tienen que acabar asumiendo necesariamente, gracias a la fantasía propia del creciente temor, proporciones gigantescas y replegarse hasta la oscuridad de una temerosidad e irrepresentabilidad divinas: -el antepasado acaba necesariamente por ser transfigurado en un dios.
fr
les aïeux des groupes les plus puissants seront devenus immenses grâce à l'imagination de la peur croissante, ils auront été rejetés dans les ténèbres mystérieuses et inimaginables des dieux :
en
it follows that the ancestors of the most powerful races must, through the growing fear that they exercise on the imaginations, grow themselves into monstrous dimensions, and become relegated to the gloom of a divine mystery that transcends imagination-the ancestor becomes at last necessarily transfigured into a god.
eu
Agian hortxe dago jainkoen sorrera, hau da, beldurretiko sorrera!...
es
¡Tal vez esté aquí incluso el origen de los dioses, es decir, un origen por temor!...
fr
pour finir l'aïeul est nécessairement transfiguré en un Dieu.
en
Perhaps this is the very origin of the gods, that is, an origin from fear!
eu
Eta norbaiti irudituko balitzaio beharrezko "baina baita pietatetik ere!" gehitzea, nekez izango luke arrazoirik giza espeziearen aldi luzeenari, bere aro primigenioari dagokionez.
es
Y si a alguien le pareciese necesario añadir: "¡pero también por piedad!", difícilmente podría tener razón en lo que respecta al período más largo de la especie humana, a su época primigenia.
fr
" et à la piété ? " pourrait difficilement persister si l'on considère cette même longue période de l'histoire humaine, son époque originaire.
en
And those who feel bound to add, "but from piety also," will have difficulty in maintaining this theory, with regard to the primeval and longest period of the human race.
eu
Aldiz, hainbat gehiago izango luke, zalantzarik gabe, aro ertainari dagokionez, zeinean leinu nobleak eratzen ziren: -horiek, izatez, berrintegratu egin dituzte beren fundatzaileak, beren arbasoak (heroiak, jainkoak), zegozkien interesekin, haietan beretan bitartean agertu ziren tasun guztiekin, tasun nobleekin.
es
En cambio, tanto más la tendría, sin duda, con respecto a la época media, en la que se forman las estirpes nobles: -éstas, de hecho, han reintegrado a sus fundadores, a los antepasados (héroes, dioses), con sus intereses correspondientes, todas las cualidades que entre tanto se habían manifestado en ellas mismas, las cualidades nobles.
fr
Cette opinion vaut d'autant plus, il est vrai, pour l'époque intermédiaire, où se constituent les groupes aristocratiques : -lesquels de fait ont rendu, avec intérêt, à leurs ascendants, à leurs aïeux (héros, dieux) toutes les qualités qui entre-temps se sont manifestées chez eux : les qualités aristocratiques.
en
And of course this is even more the case as regards the middle period, the formative period of the aristocratic races-the aristocratic races which have given back with interest to their founders, the ancestors (heroes, gods), all those qualities which in the meanwhile have appeared in themselves, that is, the aristocratic qualities.
eu
Geroago oraindik beste begiratu bat emango diogu jainkoen nobletze eta aristokratikotze horri (horrek ez du esan nahi inondik ere horien "santutzea"):
es
Más tarde echaremos todavía un vistazo al ennoblecimiento y a la aristocratización de los dioses (cosa que no significa, en modo alguno, su "santificación"):
fr
Nous reviendrons ultérieurement sur l'adoubement et l'anoblissement des dieux (qui certes n'est pas du tout leur " sanctification ") :
en
We will later on glance again at the ennobling and promotion of the gods (which of course is totally distinct from their "sanctification"):
eu
oraingoz aski bekigu behin-behinekoz amaierara eramatea erru-kontzientziaren bilakaera honen guztiaren joaira.
es
ahora bástenos con llevar provisionalmente a su término el curso de toda esta evolución de la conciencia de culpa.
fr
pour l'instant, contentons-nous de mener provisoirement à son terme le cours entier du développement de la conscience de la faute.
en
let us now provisionally follow to its end the course of the whole of this development of the consciousness of "owing."
eu
20
es
20
fr
20
en
20.
eu
Historiak irakasten digu jainkotasunarekin zorrak edukitzearen kontzientzia ez zela iraungi "odolezko ahaidetasunean oinarrituriko "komunitatea"ren antolatze-eraren inularraren ostean ere;
es
La historia nos enseña que la conciencia de tener deudas con la divinidad no se extinguió ni siquiera tras el ocaso de la forma organizativa de la "comunidad" basada en el parentesco de sangre;
fr
La conscience d'être en faute contre la divinité, l'histoire nous l'enseigne, n'a nullement pris fin avec le déclin de la forme d'organisation de la " communauté " reposant sur les liens de sang ;
en
According to the teaching of history, the consciousness of owing debts to the deity by no means came to an end with the decay of the clan organisation of society;
eu
gizateriak "on eta txar" kontzeptuak leinu-aristokraziatik heredatu dituen bezala (horrek hierarkiak ezartzeko duen oinarrizko joera psikologikoarekin batera), horrela jaso du, leinu eta tribuko jainkotasunen herentziarekin, oraindik ordaindu gabeko zorren pisuaren eta horiek berrintegratu nahiaren herentzia ere.
es
de igual manera que la humanidad ha heredado los conceptos "bueno y malo" de la aristocracia de estirpe (junto con la básica tendencia psicológica de ésta a establecer jerarquías), así ha recibido también, con la herencia de las divinidades de la estirpe y de la tribu, la herencia del peso de deudas no pagadas todavía y del deseo de reintegrarlas.
fr
de la même façon qu'elle a hérité des notions de " bon et mauvais " de la noblesse de race (y compris son penchant psychologique foncier à établir des hiérarchies), l'humanité a également reçu en partage, avec l'héritage des divinités de la race et de la tribu, celui de la pression de dettes encore impayées et du désir de les liquider.
en
just as mankind has inherited the ideas of "good" and "bad" from the race-nobility (together with its fundamental tendency towards establishing social distinctions), so with the heritage of the racial and tribal gods it has also inherited the incubus of debts as yet unpaid and the desire to discharge them.
eu
(Iragaitza beren jaunen jainkoen kultura, bai hertsapenez, bai morrontzakeriaz eta mimicryz [mimetismo] moldatu ziren esklabo eta serbuen biztanleria zabal haiek eratzen dute).
es
(La transición la forman aquellas vastas poblaciones de esclavos y de siervos de la gleba que, bien por coacción, bien por servilismo y mimicry [mimetismo], se adaptaron al culto de los dioses de sus señores:
fr
(La transition est assurée par ces vastes populations d'esclaves et de serfs qui se sont conformées aux cultes des dieux de leurs maîtres, soit par la contrainte, soit par soumission et mimicry :
en
The transition is effected by those large populations of slaves and bondsmen, who, whether through compulsion or through submission and "mimicry," have accommodated themselves to the religion of their masters;
eu
Jainkotasunarekin zorretan egotearen sentimenduak ez dio utzi hazteari milaka urtetan zehar, lurrean Jainkoaren kontzeptua eta Jainkoaren sentimendua hazten eta gaindegietara igotzen ziren hein berean.
es
a partir de ellas esta herencia se desparrama luego en todas direcciones.) El sentimiento de tener una deuda con la divinidad no ha dejado de crecer durante muchos milenios, haciéndolo en la misma proporción en que en la tierra crecían y se elevaban a las alturas el concepto de Dios y el sentimiento de Dios.
fr
à partir d'elles cet héritage se répand ensuite de toutes parts.) Le sentiment de culpabilité à l'égard de la divinité n'a cessé de croître pendant plusieurs millénaires, et cela toujours dans l'exacte mesure où la notion de Dieu et le sentiment du divin ont grandi sur terre et ont été transportés aux cieux.
en
through this channel these inherited tendencies inundate the world. The feeling of owing a debt to the deity has grown continuously for several centuries, always in the same proportion in which the idea of God and the consciousness of God have grown and become exalted among mankind.
eu
(Borroka, garaiti, adiskidetze, fusio etnikoen historia, arraza-sintesi handi orotan herri-elementu guztien behin betiko hierarkizazioari aurrea hartzen dion guztia, jainkoen genealogien kaosean islatzen da, horien borroka, garaiti eta adiskidetzeen elezaharretan;
es
(La historia entera de las luchas, victorias, conciliaciones, fusiones étnicas, todo lo que antecede a la definitiva jerarquización de todos los elementos populares en cada gran síntesis racial, se refleja en el caos de las genealogías de sus dioses, en las leyendas de las luchas, victorias y conciliaciones de éstos;
fr
(Toute l'histoire des combats, des victoires, des réconciliations, des mélanges ethniques, tout ce qui précède la hiérarchie définitive de tous les éléments du peuple dans toute grande synthèse de races se reflète dans l'imbroglio des généalogies de leurs dieux, dans les sagas de leurs combats, de leurs victoires et de leurs réconciliations ;
en
(The whole history of ethnic fights, victories, reconciliations, amalgamations, everything, in fact, which precedes the eventual classing of all the social elements in each great race-synthesis, are mirrored in the hotch-potch genealogy of their gods, in the legends of their fights, victories, and reconciliations.
eu
inperio unibertsaletaranzko abioa jainkotasun unibertsalenganako abioa ere beti izan da, despotismoak, aristokrazia independentearen bere basailutzeaz, bidea urratzen du beti monoteismo motaren baterako ere.) Jainko kristauaren etorrerak, orain arte iritsi izan den Jainko gorena denarenak, horregatik agerrarazi egin du lurrean erru-sentimenduaren maximuma.
es
la marcha hacia imperios universales es siempre también la marcha hacia divinidades universales, el despotismo, con sus avasallamientos de la aristocracia independiente, abre el camino siempre también a alguna especie de monoteísmo.) El advenimiento del Dios cristiano, que es el Dios máximo a que hasta ahora se ha llegado, ha hecho, por esto, manifestarse también en la tierra el maximum del sentimiento de culpa.
fr
le développement des empires universels coïncide toujours avec celui des divinités universelles, le despotisme et son assujettissement de la noblesse indépendante fraie toujours aussi la voie à un quelconque monothéisme.) L'avènement du Dieu chrétien, comme le plus grand des dieux jusqu'ici atteints, a fait également naître pour cette raison le plus grand degré de sentiment de culpabilité sur terre.
en
Progress towards universal empires invariably means progress towards universal deities; despotism, with its subjugation of the independent nobility, always paves the way for some system or other of monotheism.) The appearance of the Christian god, as the record god up to this time, has for that very reason brought equally into the world the record amount of guilt consciousness.
aurrekoa | 41 / 19 orrialdea | hurrengoa

Nodoa: liferay1.lgp.ehu.eus