Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Clevesko Printzesa, Madame de La Fayette / Mikel Hoyos Sein (Ibaizabal, 1998
)
eu
Munduan ez dago beste emazterik, dakizkien gauza guztien isilmandatua senarrari egingo dionik.
es
"Vengo a preguntaros, señora, sí la Reina Delfina os ha hablado de una carta que Chastelart puso ayer en sus manos.
fr
-- Elle m'en a dit quelque chose, répondit madame de Clèves ;
en
"I am come to ask you, Madam," said he, "if the Queen-Dauphin has not spoke to you of a letter which Chatelart gave her yesterday."
eu
-Uste dut oker egin dudala, Madame-apaldu zitzaion Clevesko anderea-, baina saia bedi nire hobena konpontzen, eta ez gaitzesten.
es
-Algo me habló-dijo la señora de Cleves,-pero no veo qué relación pueda tener esa carta con los intereses de mi tío, y puedo aseguraros que no se le nombra en ella.
fr
mais je ne vois pas ce que cette lettre a de commun avec les intérêts de mon oncle, et je vous puis assurer qu'il n'y est pas nommé.
en
"She said something to me of it," replied Madam de Cleves, "but I don't see what relation this letter his to the interests of my uncle, and I can assure you that he is not named in it."
eu
-Oroitzen al zara, gutxi gora-behera, zer dioen gutun horrek?
es
-Es cierto, señora, no se le nombra-replicó el señor de Nemours;
fr
-- Il est vrai, Madame, répliqua monsieur de Nemours, il n'y est pas nommé, néanmoins elle s'adresse à lui, et il lui est très important que vous la retiriez des mains de madame la dauphine.
en
"It is true, Madam," replied the Duke de Nemours, "he is not named in it but yet it is addressed to him, and it very much imports him that you should get it out of the Queen-Dauphin's hands."
eu
-galdegin zion dofin erreginak.
es
-sin embargo, está dirigida a él, y tiene mucho interés en que vos la retiréis de las manos de la Delfina.
fr
-- J'ai peine à comprendre, reprit madame de Clèves, pourquoi il lui importe que cette lettre soit vue, et pourquoi il faut la redemander sous son nom.
en
"I cannot comprehend," replied the Princess, "how it should be of any consequence to him, if this letter should be seen, nor what reason there is to redemand it in his name."
eu
-Bai, Madame-ihardetsi zuen-oroitzen naiz, behin baino gehiagotan irakurria baitut.
es
-No acierto a comprender-repuso la señora de Cleves,-qué interés tiene en que esa carta no sea vista, y por qué hay que pedirla en su nombre.
fr
-- Si vous voulez vous donner le loisir de m'écouter, Madame, dit monsieur de Nemours, je vous ferai bientôt voir la vérité, et vous apprendrez des choses si importantes pour monsieur le vidame, que je ne les aurais pas même confiées à monsieur le prince de Clèves, si je n'avais eu besoin de son secours pour avoir l'honneur de vous voir.
en
"If you please to be at leisure to hear me, Madam," said Monsieur de Nemours, "I'll presently make you acquainted with the true state of the thing, and inform you of matters of so great importance to the Viscount, that I would not even have trusted the Prince of Cleves with them, had I not stood in need of his assistance to have the honour to see you."
eu
-Hala baldin bada-ekin zion dofin andereak-, esku ezagungabe batek hura berridatz dezan lortu behar duzu berehala, eta nik erreginari igorriko diot. Hark ez die erakutsiko lehendik ikusia dutenei, baina hala egingo balu ere, nik beti defendatuko nuke hori dela Chastelartek eman didana, eta hura ez litzateke ausartuko kontrakorik esatera.
es
-Si consentís en escucharme, señora-dijo el señor de Nemours,-en seguida os haré ver la verdad, y sabréis cosas tan importantes para el señor "vidame", que no se las habría confiado ni aún al señor príncipe de Cleves si no hubiese tenido necesidad de su ayuda para conseguir hablaros. -Creo que todo cuanto os molestéis en decirme sería inútil-respondió la señora de Cleves con acento bastante seco,-y vale más que vayáis a ver a la Reina Delfina, y que, sin apelar a subterfugios, le digáis que tenéis interés en esa carta, puesto que, por otra parte, le han dichos que procede de vos."
fr
-- Je pense que tout ce que vous prendriez la peine de me dire serait inutile, répondit madame de Clèves avec un air assez sec, et il vaut mieux que vous alliez trouver la reine dauphine et que, sans chercher de détours, vous lui disiez l'intérêt que vous avez à cette lettre, puisque aussi bien on lui a dit qu'elle vient de vous.
en
"I believe," said Madam de Cleves in a very unconcerned manner, "that anything you may give yourself the trouble of telling me, will be to little purpose; you had better go to the Queen-Dauphin, and plainly tell her, without using these roundabout ways, the interest you have in that letter, since she has been told, as well as I, that it belongs to you."
eu
Clevesko anderea ados etorri zen egiteko horretan, hainbatenaz gehiago zenbatenaz pentsatzen baitzuen Nemoursko jaunaren bila norbait igorriko zuela benetako gutuna berreskuratzera, hitzez hitz hura kopiarazi eta idazkera ere haren antzera berregin zezaten, eta hartara uste izan zuen segur limurtuko zutela erregina.
es
La acritud que el señor de Nemours notaba en el espíritu de la señora de Cleves le causaba el más grato placer que hubiera sentido nunca y compensaba su impaciencia por justificarse.
fr
L'aigreur que monsieur de Nemours voyait dans l'esprit de madame de Clèves lui donnait le plus sensible plaisir qu'il eût jamais eu, et balançait son impatience de se justifier.
en
The uneasiness of mind which Monsieur de Nemours observed in Madam de Cleves gave him the most sensible pleasure he ever knew, and lessened his impatience to justify himself:
eu
Etxera joan zen orduko jakinarazi zion senarrari nolako estuasunean zegoen dofin anderea, eta Nemoursko jaunaren bila norbait bidaltzeko eskatu zion.
es
"Yo no sé, señora, qué ha podido decir la Delfina;
fr
-- Je ne sais, Madame, reprit-il, ce qu'on peut avoir dit à madame la dauphine ;
en
"I don't know, Madam," replied he, "what the Queen-Dauphin may have been told;
eu
Bila joan eta hura berehala iritsi zen.
es
pero yo no tengo ningún interés en esa carta que está dirigida al señor "vidame".
fr
mais je n'ai aucun intérêt à cette lettre, et elle s'adresse à monsieur le vidame.
en
but I am not at all concerned in that letter;
eu
Clevesko andereak bere senarrari arestian esan zion guztia hari berriro azaldu eta gutuna eskatu zion, baina Nemoursko jaunak ihardetsi zion Chartresko bidamoaren esku utzia zuela ordurako, eta hainbeste poztu zuela hura berreskuratzeak eta iragan arriskutik urrun egoteak, ezen bet-betan bidali baitzion Theminesko anderearen adiskideari. Clevesko anderea estuasun berri baten aurrean aurkitu zen, eta azkenik, ongi hausnartu ondoren, gutuna buruz berregitea erabaki zuten bien artean.
es
fr
en
eu
Gela barruan giltzapetu ziren lan hori burutzeko.
es
-Así lo creo-replicó la señora de Cleves;
fr
-- Je le crois, répliqua madame de Clèves ;
en
it is addressed to the Viscount."
eu
Inor ez zedila sar manatu eta Nemoursko jaunaren zerbitzariei joateko esan zieten.
es
-pero le han dicho lo contrario a la Delfina, y no le parece verosímil que las cartas del "vidame" caigan de vuestro bolsillo:
fr
mais on a dit le contraire à la reine dauphine, et il ne lui paraîtra pas vraisemblable que les lettres de monsieur le vidame tombent de vos poches.
en
"I believe so," replied Madam de Cleves, "but the Queen-Dauphin has heard to the contrary, and she won't think it very probable that the Viscount's letters should fall out of your pocket;
eu
Misterio eta isilmandatu giro hark ez zuen nolanahiko lilura sortzen printze harengan, ez eta Clevesko anderearengan berarengan ere. Senarraren presentziak eta Chartresko bidamoaren interesek uxatu egin zizkioten nolabait bere barne-ausikiak.
es
es por esta razón que, a menos que tengáis algún interés en ocultarle la verdad a la Delfina, os aconsejo que se la confeséis. -No tengo nada que confesar-repuso el príncipe;
fr
C'est pourquoi à moins que vous n'ayez quelque raison que je ne sais point, à cacher la vérité à la reine dauphine, je vous conseille de la lui avouer.
en
you must therefore have some reason, that I don't know of, for concealing the truth of this matter from the Queen-Dauphin; I advise you to confess it to her."
eu
Nemoursko jauna ikustearen atsegina baizik ez zuen sentitzen, eta inoiz sentitu gabeko zorion garbi eta nahasgabe bat zuen barrenean.
es
-la carta no está dirigida a mí, y si hay alguien a quien desee persuadir de esto no es a la Delfina;
fr
-- Je n'ai rien à lui avouer, reprit-il, la lettre ne s'adresse pas à moi, et s'il y a quelqu'un que je souhaite d'en persuader, ce n'est pas madame la dauphine.
en
"I have nothing to confess to her," says he, "the letter is not directed to me, and if there be anyone that I would have satisfied of it, it is not the Queen-Dauphin;
eu
Poz horrek sekulako gogo-alaitasuna eta askatasuna piztu zion, Nemoursko jaunak inoiz ikusi ez zion bezalakoa, eta horrek, bikoiztu egin zion Clevesko anderearenganako amodioa printzeari.
es
pero, como en este asunto, señora, está envuelta la fortuna del señor "vidame", tolerad que os cuente cosas que, por otra parte, son dignas de vuestra curiosidad."
fr
Mais Madame, comme il s'agit en ceci de la fortune de monsieur le vidame, trouvez bon que je vous apprenne des choses qui sont même dignes de votre curiosité.
en
but, Madam, since the Viscount's interest is nearly concerned in this, be pleased to let me acquaint you with some matters that are worthy of your curiosity."
eu
Nemoursko jaunak ordu arte ez zuenez hain une atseginik sekula bizi izan, areagotu egin zitzaion bere berezko bizitasuna, eta Clevesko andereak gutuna gogoratzen eta hura berridazten hasi nahi izan zuenean, printzeak, hari zinez lagundu behar bidean, beren egiteko hartan geldiuneak eginez gauza dibertigarriak esan besterik ez zuen egiten. Arraitasun horrek berak kutsatu zuen Clevesko anderea, eta hala, biak bakarturik denbora luzea zeramatela, bi aldiz etorri ziren dofin erreginaren partetik Clevesko andereari esatera presa zedin, artean gutunaren erdia egin gabe zeukatelarik.
es
fr
en
eu
Nemoursko jauna oso pozik zegoen hain atseginak zitzaizkion une haiek luzatuz zihoazelako eta ordurako ahantziak zeuzkalako bere lagunaren interesak.
es
La señora de Cleves demostró con su silencio que estaba pronta a escucharle, y el señor de Nemours le contó lo más sucintamente que pudo todo lo que acababa de decirle el "vidame".
fr
Madame de Clèves témoigna par son silence qu'elle était prête à l'écouter, et monsieur de Nemours lui conta le plus succinctement qu'il lui fut possible, tout ce qu'il venait d'apprendre du vidame.
en
Madam de Cleves by her silence showed her readiness to hear him, and he as succinctly as possible related to her all he had just heard from the Viscount.
eu
Clevesko anderea ere ez zen aspertzen ari, eta berak ere ahantziak zeuzkan osabaren interesak. Azkenik, goizaldeko lauetan doi-doia amaitu zuten gutuna, baina hain zegoen gaizki antolatua, eta kopiarazi zuten idazkera hark hain antza gutxi zuen antzeratu nahi izan zutenarekin, ezinbestekoa baitzen erreginak egia argitzeko inolako ahaleginik ez egitea, benetako egia zein zen jakin ez zezan.
es
Aunque fueran cosas capaces de causar sorpresa y dignas de ser escuchadas con atención, la señora de Cleves las oyó con una frialdad tan grande, que parecía que no las creyera verdaderas o que le fuesen indiferentes.
fr
Quoique ce fussent des choses propres à donner de l'étonnement, et à être écoutées avec attention, madame de Clèves les entendit avec une froideur si grande qu'il semblait qu'elle ne les crût pas véritables, ou qu'elles lui fussent indifférentes.
en
Though the circumstances were naturally surprising, and proper to create attention, yet Madam de Cleves heard them with such coldness, that she seemed either not to believe them true, or to think them indifferent to her;
eu
Hala bada, ez zuten hura engainatzerik lortu, nahiz eta beren ahal guztiak egin zituzten gutun hura Nemoursko jaunari zuzendua zela sinestarazten.
es
Su espíritu permaneció en la misma situación hasta que el señor de Nemours le habló de la carta de la señora de Amboise, dirigida al "vidame" de Chartres y que era la prueba de todo lo que acababa de decirle.
fr
Son esprit demeura dans cette situation, jusqu'à ce que monsieur de Nemours lui parlât du billet de madame d'Amboise, qui s'adressait au vidame de Chartres et qui était la preuve de tout ce qu'il lui venait de dire.
en
she continued in this temper until the Duke de Nemours spoke of Madam d'Amboise's billet, which was directed to the Viscount, and was a proof of all he had been saying;
eu
Konbentziturik zegoen, ez bakarrik Chartresko bidamoarena zela, baizik eta dofin erreginak ere bazuela hartan parterik, eta halaber, bazegoela halako kidetasunen bat haien bien artean.
es
Como la señora de Cleves sabía que aquella dama era amiga de la señora de Themines, encontró una apariencia de verdad en lo que le decía el señor de Nemours, haciéndole pensar que, en efecto, la carta no estaba dirigida a él.
fr
Comme madame de Clèves savait que cette femme était amie de madame de Thémines, elle trouva une apparence de vérité à ce que lui disait monsieur de Nemours, qui lui fit penser que la lettre ne s'adressait peut être pas à lui.
en
as Madam de Cleves knew that this lady was a friend of Madam de Themines, she found some probability in what the Duke de Nemours had said, which made her think, that the letter perhaps was not addressed to him;
eu
Pentsakizun horrek hainbesteraino bizitu zion printzesa harenganako gorrotoa, ez baitzion sekula barkatu, eta Frantziatik kanporarazi arte, atzetik jarraika ibili zitzaion beti. Chartresko bidamoaz den bezainbatean, hondamendira eraman zuen erreginak, eta, zela Lorraineko kardinala beraren izpirituaren jabe egin zelako, edo zela gutun haren inguruko abenturak -zeinak ikusarazi baitzion tronpatua izan zela- bidamoaren beste iruzurren berri ere jakiteko bide eman ziolako, egia da harrezkero Chartresko bidamoak ez zuela erreginarekin zintzoki adiskidetzerik izan. Lotura hura hautsi egin zen beraz, eta azkenik, Amboiseko matxinadan betiko galdu zuen erreginak, hartan nahasturik agertu baitzen bidamoa. Gutuna dofin andereari igorri ondoren, Clevesko jauna eta Nemoursko jauna joan egin ziren. Clevesko anderea bakarrik geratu zen, eta maiteñoaren presentziak eman ohi duen zorion horrek abandonatu orduko, amets batetik bezala itzuli zen lurrera. Harriduraz zekusan nolako aldaketa miragarria gertatu zen bezperako arratsean eduki aldartearen eta orduan zeukanaren artean. Gogora etorri zitzaion nolako garraztasunez eta hoztasunez jokatu zen Nemoursko jaunarekin Theminesko anderearen gutuna hari zuzendua zela uste izan zuen bitartean, eta halaber, garraztasun hari nolako baretasunak eta eztitasunak jarraiki zioten, gutun hura Nemoursko jaunari ez zegokiola sinetsi bezain laster. Eta pentsatzen zuenean nola gaitzetsi zion bere buruari, are krimen bat balitz bezala, bezperako egunean errukiak berak bakarrik pitz ditzakeen sentiberatasunezko agerbideak Nemoursko jaunari eman izana, eta nola ikusarazi zizkion, arestiko garraztasun horrek hartaraturik, harenganako maitasunaren benetako froga ziren jelosiazko sentimenduak, ez zuen bere burua ezagutzen. Pentsatzen zuenean, gainera, Nemoursko jaunak bazekiela haren maitasunaz oharturik zegoela bera, eta ezagutza hori izan arren, ez zela hargatik harekin okerrago jokatzen, ez eta bere senarraren aurrean ere, baizik eta, aitzitik, ez ziola lehenago inoiz halako ontasunez begiratu, eta bera zela Clevesko jaunak haren bila norbait bidali izanaren arrazoia, eta orobat, afalostean egonaldi berezi bat igaro zutela elkarrekin, bada, horrekin guztiarekin nolabait ere uste izan zuen bazegoela kidetasunen bat Nemoursko jaunaren eta beraren artean, baina halaber, munduan iruzurrik egitea gutxien merezi zuen senarrari iruzur egiten ziola, eta ahalketurik zegoela bere maitalearen beraren begietara hain estimu gutxiko gauza bezala agertuz. Baina, gauza horietatik guztietatik jasangaitzena, gaua zein egoeratan igaro zuen oroitzea zen, baina baita ere, Nemoursko jaunak beste batzuk maite zituela eta bera tronpaturik zegoela pentsatzeak eragindako oinaze zorrotza.
es
fr
en
eu
Ordu arte ezezagunak izan zitzaizkion mesfidantzaren eta jelosiaren barne-ausiki hilgarriak.
es
Esta idea la sacó de pronto y a pesar suyo de la frialdad que había demostrado hasta entonces.
fr
Cette pensée la tira tout d'un coup et malgré elle, de là froideur qu'elle avait eue jusqu'alors.
en
this thought suddenly, and in spite of herself, drew her out of the coldness and indifferency she had until then been in.
eu
Nemoursko jauna maitatzetik nola libra zitekeen besterik ez zuen ibili gogoan, eta hark besteren bat maita zezakeelako beldurrik oraindik ez zuen sentitu.
es
El príncipe, después de haberle leído aquel billete, que era su justificación, se lo presentó para que lo leyera y reconociese la letra;
fr
Ce prince, après lui avoir lu ce billet qui faisait sa justification, le lui présenta pour le lire et lui dit qu'elle en pouvait connaître l'écriture ;
en
The Duke having read the billet, which fully justified him, presented it to her to read, and told her she might possibly know the hand.
eu
Gutun hark sortu zizkion susmoak ezabatuak izanagatik ere, begiak zabalarazi zizkioten tronpatua izan zitekeelako arriskuaz, eta lehenago inoiz izan ez zituen mesfidantza eta jelosiazko sentipenak sorrarazi zizkioten.
es
no pudo dejar de temarlo, de mirar el encabezamiento para ver si estaba dirigida al "vidame" de Chartres, y de leerlo todo para juzgar si la carta que le pedían era la misma que ella tenía entre sus manos.
fr
elle ne put s'empêcher de le prendre, de regarder le dessus pour voir s'il s'adressait au vidame de Chartres, et de le lire tout entier pour juger si la lettre que l'on redemandait était la même qu'elle avait entre les mains.
en
She could not forbear taking it, and examining the superscription to see if it was addressed to the Viscount de Chartres, and reading it all over, that she might the better judge, if the letter which was redemanded was the same with that she had in her hand.
eu
Harriturik geratu zen artean ez zuelako inoiz ere pentsatu zeinen egiantz gutxiko gauza zen Nemoursko jauna bezalako gizon bat, zeinak betidanik halako arintasuna agertu baitzuen emakumeekiko, atxikimendu iraunkor eta benetako bat edukitzeko gauza izan zitekeela.
es
fr
en
eu
Iruditu zitzaion kasik ezinezko gauza zela haren amodio grinaz pozik egotea.
es
El señor de Nemours le dijo cuanto pensó que concurriría a persuadirla;
fr
Monsieur de Nemours lui dit encore tout ce qu'il crut propre à la persuader ;
en
The Duke de Nemours added whatever he thought proper to persuade her of it;
eu
- Baina pozik egon nintekeen arren -zioen bere baitarako-, zer egin nahiko nuke? Jasan nahiko nuke halakorik? Errendatu nahiko nioke berari? Lotuko al nuke neure burua halako amodio atxikimendu batekin? Desohoratuko nahiko al dut Clevesko jauna? Nahiko al diot neure buruari ere laido egin?
es
fr
en
eu
Eta finean, nahiko al dut amodioak dakartzan barne-ausiki krudel eta oinaze mingarrietara menturatu?
es
y como siempre persuade con facilidad una verdad agradable, convenció a la señora de Cleves de que la carta no era para él.
fr
et comme on persuade aisément une vérité agréable, il convainquit madame de Clèves qu'il n'avait point de part à cette lettre.
en
and as one is easily persuaded of the truth of what one wishes, he soon convinced Madam de Cleves that he had no concern in the letter.
eu
Neure gogoaren kontra naraman amodio batek guztiz gainditurik eta garaiturik nauka.
es
Entonces comenzó a conversar con el príncipe de la dificultad y del peligro en que estaba el "vidame", a censurarlo por su mala conducta y a buscar los medios de ayudarle.
fr
Elle commença alors à raisonner avec lui sur l'embarras et le péril où était le vidame, à le blâmer de sa méchante conduite, à chercher les moyens de le secourir ;
en
She began now to reason with him concerning the embarrassment and danger the Viscount was in, to blame his ill conduct, and to think of means to help him:
eu
Hartzen dudan deliberamendu oro alferrik da. Clevesko jauna itzuli zenean, emazteak esan zion landara nahi zuela joan, ondoezik sentitzen zela eta egurasteko premia zuela. Clevesko jaunak, zeinaren begietara hain eder agertu baitzen, ez baitzuen sinesten ahal haren eritasuna larriegia izan zitekeenik;
es
Se sorprendió de la conducta de la reina; le confesó al señor de Nemours que tenía la carta en su poder, y, en fin, cuando lo creyó inocente aceptó con tranquilidad y franqueza las mismas cosas que antes no había querido oir.
fr
elle s'étonna du procédé de la reine, elle avoua à monsieur de Nemours qu'elle avait la lettre, enfin sitôt qu'elle le crut innocent, elle entra avec un esprit ouvert et tranquille dans les mêmes choses qu'elle semblait d'abord ne daigner pas entendre.
en
she was astonished at the Queen's proceedings, and confessed to the Duke that she had the letter; in short, she no sooner believed him innocent, but she discoursed with him with greater ease and freedom, concerning what she would scarce before vouchsafe to hear;
eu
lehendabizian barre egin zuen bidaia hura egiteko proposamenaren gainean, eta ihardetsi zion ahantzia zukeela, noski, printzesen ezteiak eta zaldun-gudua egitekoak zirela, eta ez zitzaiola denbora gehiegi geratzen apaintzeko, gainerako emakumeen handitasun berberaz agertu nahi bazuen haietan. Senarraren arrazoiek ez zioten asmoa aldarazi.
es
fr
en
eu
Eskatu zion ezen, hura erregerekin batera Compiegnen zen bitartean, onets zezala bera Coulommiersera joatea, Paristik egun beteko bidean zegoen etxe eder bat baitzeukaten han, ardura handiz eraikiarazi zutena. Clevesko jaunak ontzat eman zuen, eta Clevesko anderea hara joan zen, itzulera azkarregirik ez egiteko asmoz, eta errege Compiegne aldera abiatu zen, non ez baitzen egun batzuk baizik egongo.
es
Convinieron en que no se le debía devolver la carta a la Reina Delfina, por temor de que se la mostrara a la señora de Martigues, que conocía la letra de la señora de Themines y que a causa del interés que tenía por el "vidame", en seguida comprendería que le estaba dirigida a éste.
fr
Ils convinrent qu'il ne fallait point rendre la lettre à la reine dauphine, de peur qu'elle ne la montrât à madame de Martigues, qui connaissait l'écriture de madame de Thémines et qui aurait aisément deviné par l'intérêt qu'elle prenait au vidame, qu'elle s'adressait à lui.
en
they agreed that the letter should not be restored to the Queen-Dauphin, for fear she should show it to Madam de Martigues, who knew Madam de Themines's hand, and would easily guess, by the interest she had in the Viscount, that it was addressed to him;
eu
Nemoursko jaunak damu handia hartu zuen, zeren eta, itxaropenak berretu zizkion afaloste txoil atsegin hura igaroz geroztik ez baitzuen Clevesko anderea berriro ikusterik izan. Sosegurik uzten ez zion ezinegon batez desiratzen zuen hura berriz ikustea, hainbesteraino ezen, errege Parisa itzuli zenean, bere arreba Mercoeurko dukesaren etxera joatea erabaki baitzuen, hura ere landan baitzegoen Coulommierstik oso hurbil.
es
fr
en
eu
Bidamoari proposatu zion berarekin batera joan zedila, eta hark gogo onez onartu zuen proposamena.
es
Convinieron también en que no se debía confiarle a la Reina Delfina todo lo que se refería a la reina, su suegra.
fr
Ils trouvèrent aussi qu'il ne fallait pas confier à la reine dauphine tout ce qui regardait la reine, sa belle-mère.
en
they agreed also, that they ought not to entrust the Queen-Dauphin with all that concerned the Queen her mother-in-law.
eu
Clevesko anderea ikusteko eta bidamoarekin batera haren etxera joateko itxaropenaz egin zion proposamen hura Nemoursko jaunak.
es
La señora de Cleves, so pretexto del interés por los asuntos de su tío, se comprometía gustosa a guardar todos los secretos que le confiaba el señor de Nemours.
fr
Madame de Clèves, sous le prétexte des affaires de son onde, entrait avec plaisir à garder tous les secrets que monsieur de Nemours lui confiait.
en
Madam de Cleves, under pretence of serving her uncle, was pleased to be the Duke de Nemours's confidant in the secrets he had imparted to her.
eu
Mercoeurko andereak amultsuki egin zien harrera, eta haren pentsamendu bakarra, haiek dibertiarazi eta landako plazer guztiak erakustea izan zen. Oreina lasterka ehizatzera joan ziren egun batez, basoan galdu zen Nemoursko jauna.
es
Este príncipe no se hubiese limitado a hablarle de los intereses del "vidame", y la oportunidad de hallarse a solas había acabado por darle el atrevimiento de hacerlo, si no hubieran venido a decirle a la señora de Cleves que la Reina Delfina le ordenaba que fuera a verla.
fr
Ce prince ne lui eût pas toujours parlé des intérêts du vidame, et la liberté où il se trouvait de l'entretenir lui eût donné une hardiesse qu'il n'avait encore osé prendre, si l'on ne fût venu dire à madame de Clèves que la reine dauphine lui ordonnait de l'aller trouver.
en
The Duke would not have confined his discourse to the Viscount's concerns, but from the liberty he had of free conversation with her, would have assumed a boldness he had never yet done, had not a message been brought in to Madam de Cleves, that the Queen-Dauphin had sent for her.
eu
Itzultzeko hartu behar zuen bideari buruz galdezka ari zelarik, Coulommierstik hurbil zela jakin zuen.
es
El señor de Nemours se vio obligado a retirarse.
fr
Monsieur de Nemours fut contraint de se retirer ;
en
The Duke was forced to withdraw;
eu
Coulommiers hitza aipatu orduko, deusetan pentsatu gabe eta beraren asmoa zein zen jakin ere gabe, trosta bizian joan zen adierazi zioten alderantz. Basora iritsi, eta, halabeharrak gidaturik, arta handiz egindako bideetan barrena abiatu zen, ustez eta gaztelurantz zuzentzen zirenak.
es
Fue a ver al "vidame" para decirle que, después de haberlo dejado, había pensado que era más acertado dirigirse a la señora de Cleves, que era sobrina suya, que ir directamente a ver a la Delfina.
fr
il alla trouver le vidame pour lui dire qu'après l'avoir quitté, il avait pensé qu'il était plus à propos de s'adresser à madame de Clèves qui était sa nièce, que d'aller droit à madame la dauphine.
en
he went to the Viscount to inform him, that after he had left him, he thought it more proper to apply to Madam de Cleves, his niece, than to go directly to the Queen-Dauphin;
eu
Bide horien amaieran pabilioi bat aurkitu zuen, zeinaren behealdea areto itzel bat baitzen, aldamenean bi gelatxo zeuzkalarik.
es
No le faltaron razones para hacerle esperar un buen éxito.
fr
Il ne manqua pas de raisons pour faire approuver ce qu'il avait fait et pour en faire espérer un bon succès.
en
he did not want reasons to make him approve what he had done, and to give him hopes of good success.
eu
Gelatxo batek, ohol-hesi bakar batez bereizirik zegoen lorategi batera ematen zuen, eta besteak, berriz, parkeko zumardi luze batera. Pabilioi hartara sartu zen, eta haren edertasunari begira geratuko zatekeen, baldin parkeko zumardi hartatik Clevesko jaun-andereak, zerbitzari kopuru handi batekin batera, etortzen ikusi izan ez balitu. Clevesko jauna han aurkituko zuenik inondik ere espero ez zuenez, erregeren aldamenean utzi baitzuen, bere lehen mugimenduak ezkutuan jartzera bultzatu zuen.
es
fr
Cependant madame de Clèves s'habilla en diligence pour aller chez la reine.
en
eu
Lorategira ematen zuen gelatxoan sartu zen, handik baso aldera irekita zegoen ate batetik irteteko asmoz.
es
Mientras tanto, la señora de Cleves se vistió apresuradamente para ir a ver a la Reina Delfina.
fr
A peine parut-elle dans sa chambre, que cette princesse la fit approcher et lui dit tout bas :
en
In the meantime Madam de Cleves dressed herself in all haste to go to the Queen-Dauphin;
eu
Baina ikusi zuenean Clevesko anderea eta haren senarra pabilioiaren aitzinean esertzen zirela, haien zerbitzariak parkean geratu zirela, eta zerbitzari haiek ezin zitezkeela berarengana iritsi, non eta Clevesko jaun-andereak zeuden tokitik igarotzen ez ziren, ezinezkoa izan zitzaion printzesa hura ikusteko plazerrari uko egitea eta senarrarekin zuen elkarrizketa entzuteko jakinminari gogor egitea, zeren bere aurkarietarik beste edonork baino jelosia handiagoa sortzen baitzion hark.
es
fr
en
eu
Eta hala entzun zuen nola esaten zion Clevesko jaunak bere emazteari: Aspaldian gogoko duzu bakardadea, halako eran, ezen harriturik eta atsekabeturik bainauka, elkarrengandik urruntzen gaituelako.
es
Apenas apareció en su alcoba, la princesa la hizo aproximarse, y le dijo en voz baja: "Hace dos horas que os estoy esperando, y nunca me he visto en mayor apuro para disimular la verdad como esta mañana.
fr
-- Il y a deux heures que je vous attends, et jamais je n'ai été si embarrassée à déguiser la vérité que je l'ai été ce matin.
en
she was no sooner entered her chamber, but she called her to her, and whispered her, "I have been waiting for you these two hours, and was never so perplexed about disguising a truth as I have been this morning:
eu
Are ohi baino goibelago zaitut ikusten, eta beldur naiz nahigabeturik egoteko arrazoiren bat izan dezazun.
es
La reina ha oído hablar de la carta que os di ayer, cree que es el "vidame" de Chartres el que la dejó caer:
fr
La reine a entendu parler de la lettre que je vous donnai hier ; elle croit que c'est le vidame de Chartres qui l'a laissé tomber.
en
the Queen has heard of the letter I gave you yesterday, and believes it was the Viscount de Chartres that dropped it;
eu
- Ezerk ez du nire arima asaldatzen -erantzun zuen doi bat aztoraturik-, baina gorteko zalaparta hain da handia, hainbeste jende izan ohi da zure etxean, ezinezkoa baita nire gorputza eta nire arima ez gogaitzea eta atseden bila ez abiatzea.
es
fr
en
eu
-Atsedena-iharduki zion-ez dagokio zure adineko pertsona bati.
es
ya sabéis que tiene algún interés por él.
fr
Vous savez qu'elle y prend quelque intérêt :
en
you know, she has some interest to be satisfied in it;
eu
Deusek neka ez zaitzakeen egoera batean zara, bai etxean eta bai gortean ere, eta gehiago beldurtzen nau nigandik urrun ez ote zaren gustorago sentitzen. - Bidegabe handia egingo zenidake baldin halako pentsakizuna bazenu -ekin zion, geroz eta larriagoa zen asaldura batez-, baina otoi eskatzen dizut hementxe utz nazazula. Zu ere hemen gelditzeak arras poztuko ninduke, baldin nirekin bakarrik geratuko bazina eta zugandik ia inoiz urruntzen ez den jende saldo amaigabe horri begitarterik ez egiteko ontasuna bazenu. - Ene Madame! -egin zuen oihu Clevesko jaunak-, zure doinu eta hitzetan igar dezaket baduzula ezezaguna zaidan arrazoiren bat bakarrik egotea desiratzeko. Zein den azal diezadazula galdatzen dizut. Luzaz premiatu zuen arrazoi haiek azal ziezazkion, nahiz ez zuen hartara behartzerik lortu, eta senarraren jakinmina biziagotzen zuen modu batean defendatu ondoren, isiltasun sakon batean geratu zen, begiak behera apaldurik, eta gero, supituan, hizketan hasi eta hari beha jarririk: - Ez nazazu behartu -esan zion- aitortzeko indarrik ez dudan gauza bat aitortzera, nahiz sarri izan dudan hori egiteko asmoa. Soilik pentsa ezazu zuhurtziak ez duela nahi nire adineko emakume bat, bere jokabidearen jabe dena, gortearen erdian egon dadin. - Zer pentsarazi nahi didazu, Madame?
es
fr
en
eu
-egin zuen oihu Clevesko jaunak-. -Ez didazu deus esaten-muzindu zitzaion-;
es
Ha hecho buscar esa carta; se la ha hecho pedir a Chastelart;
fr
elle a fait chercher cette lettre, elle l'a fait demander à Châtelart ;
en
she has been in search for the letter, and has caused Chatelart to be asked for it;
eu
beraz, horrek esan nahi du ez nabilela oker.
es
éste dijo que me la había dado;
fr
il a dit qu'il me l'avait donnée :
en
who said he had given it to me;
eu
- Ea, bada, Monsieur -erantzun zion haren belaunetara makurtuz-, inork bere senarrari sekula egin ez dion aitortza egingo dizut, zeren nire jokabidearen eta nire sentimenduen garbitasunak horretarako kemena ematen baitit. Egia da badudala arrazoirik gortetik urrun egoteko, eta nire adineko pertsonek zenbaitetan aurki ditzaketen arriskuak nahi ditudala saihestu. Inoiz ez dut nire ahuleziaren frogarik erakutsi, eta ez nintzateke beldurrez egongo halakorik erakusteko, baldin gortetik erretiratzeko askatasuna emango bazenit, edo Chartresko anderea nire aldamenean edukiko banu oraindik, portaera egokia eramaten laguntzeko. Hartzen dudan deliberoa denik eta arriskutsuena izan arren, pozik dut hartzen, zure duin izaten jarrai dezakedalako. Mila barkamen eskatzen dizkizut baldin desplazer zaizkizun sentimenduak baditut, baina nire ekintzek ez zaituzte gaitziaraziko bederen.
es
fr
en
eu
Pentsa ezazu, egin dudana egiteko, beharrezko dela senarrarekiko inork inoiz izan duena baino are adiskidetasun eta estimu gehiago edukitzea. Gida nazazu, erruki zakizkit, eta arren, maite nazazu oraindik, ahal baduzu.
es
han venido a pedírmela so pretexto de que es una linda carta que la reina tenía curiosidad de leer. No me he atrevido a decir que la teníais vos;
fr
on me l'est venu demander sur le prétexte que c'était une jolie lettre qui donnait de la curiosité à la reine.
en
they have been to ask me for it, under pretence it was an ingenious letter which the Queen had a curiosity to see;
