Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Clevesko Printzesa, Madame de La Fayette / Mikel Hoyos Sein (Ibaizabal, 1998
)
eu
Pentsa ezazu, egin dudana egiteko, beharrezko dela senarrarekiko inork inoiz izan duena baino are adiskidetasun eta estimu gehiago edukitzea. Gida nazazu, erruki zakizkit, eta arren, maite nazazu oraindik, ahal baduzu.
es
han venido a pedírmela so pretexto de que es una linda carta que la reina tenía curiosidad de leer. No me he atrevido a decir que la teníais vos;
fr
on me l'est venu demander sur le prétexte que c'était une jolie lettre qui donnait de la curiosité à la reine.
en
they have been to ask me for it, under pretence it was an ingenious letter which the Queen had a curiosity to see;
eu
Clevesko jaunak, hizketaldiak iraun zuen bitartean, burua eskuen artean bermaturik eduki zuen, adimendua galdurik, eta ez zitzaion bururatu emaztea zuzpertzerik. Solasa amaitu zuenean, senarrak harengan landatu zituen bere begiak, eta ikusi zuen bere belaunetara makurturik zeukala, begitartea malkoz beterik eta hain edertasun miresgarriz, oinazez hilko zela uste izan baitzuen, eta hura besarkatuz, eta zegoen lekutik altxaraziz: - Urrikal zaitez zerori ere nitaz, Madame -esan zion senarrak-, ni ere duin bainaiz halakorik merezi izateko. Barka iezadazu baldin eta atsekabe bortitz batek astintzen nauen lehen une hauetan ez badiot ihardesten, egoki litzatekeen eran, zurea bezalako portaera bati. Munduan izan diren emakume guztien artetik zerori zaitut estimu eta miresmenez duinena, baina aldi berean, inoiz izan den gizonik dohakabeena sentitzen naiz.
es
fr
en
eu
Ikusi zintudan unetik bertatik zuganako maitasuna piztu zenidan. Zure zorroztasunek eta zure jabetza edukitzeak ez dute hura iraungitzerik lortu, eta oraindik ere lehengoan dirau.
es
pensé que se imaginaría que la había puesto en vuestras manos a causa del "vidame", vuestro tío, y que estuviéramos en estrecha inteligencia él y yo.
fr
Je n'ai osé dire que vous l'aviez, je crus qu'elle s'imaginerait que je vous l'avais mise entre les mains à cause du vidame votre oncle, et qu'il y aurait une grande intelligence entre lui et moi.
en
I durst not say that you had it, for fear she should think I had given it you on your uncle the Viscount's account, and that there was a correspondence between him and me.
eu
Ezin izan dut inoiz zuregan maitasunik ernarazi, eta argi dakusat beste batengana edukitzeko beldurrez zaudela. Nor da, Madame, beldur hori sorrarazi dizun gizon dohatsua? Noizdanik duzu atsegin? Zer egin du hark, zuk gogoko izan dezazun? Zein bide hautatu du zure bihotzera iristeko?
es
fr
en
eu
Zure bihotza hunkiezina zelakoan kontsolatu nintzen, aldez, hura hunkitu ez izanaz. Halere, nik egiterik izan ez dudana erdietsi du besteren batek.
es
Ya me ha parecido notar que le causaba desagrado el que él me viera con frecuencia, de modo que dije que la carta estaba en las ropas que vestí ayer y que la persona que tiene las llaves había salido.
fr
Il m'a déjà paru qu'elle souffrait avec peine qu'il me vît souvent, de sorte que j'ai dit que la lettre était dans les habits que j'avais hier, et que ceux qui en avaient la clef étaient sortis.
en
I was already satisfied that his seeing me so often gave her uneasiness, so that I said the letter was in the clothes I had on yesterday, and that those who had them in keeping were gone abroad;
eu
Aldi berean sentitzen dut hala senarraren jelosia nola maitalearena, baina ezinezkoa da senar batenik edukitzea zurea bezalako jokabide bat ezagutuz geroztik.
es
fr
en
eu
Sentimendu hori zintzoegia da zugan erabateko segurtasuna izan dezadan, eta are zure maitale gisa ere kontsolagarri zait. Nire alde izan duzun fidantziak eta zintzotasunak ez dute preziorik;
es
Dadme en seguida, esa carta-agregó,-a fin de que se la mande, y de que antes la lea yo para ver si reconozco la letra."
fr
Donnez-moi promptement cette lettre, ajouta-t-elle, afin que je la lui envoie, et que je la lise avant que de l'envoyer pour voir si je n'en connaîtrai point l'écriture.
en
give me the letter immediately," added she, "that I may send it her, and that I may read it before I send it to see if I know the hand."
eu
aitortza horretaz ez naizela baliatuko uste izateko adina estimatzen nauzu.
es
La señora de Cleves se encontró en una situación más difícil de lo que pensara.
fr
-- Je ne sais, Madame comment vous ferez, répondit-elle ;
en
Madam de Cleves was harder put to it than she expected;
eu
Arrazoi duzu, Madame, ez naiz horretaz baliatuko, eta ez zaitut horregatik gutxiago maitatuko.
es
"Yo no sé, señora, qué podréis hacer-le respondió, porque el señor de Cleves, a quien se la di para que la leyera, se la devolvió al señor de Nemours, quien fue a verlo esta mañana para rogarle que os la pidiera a vos.
fr
car monsieur de Clèves, à qui je l'avais donnée à lire, l'a rendue à monsieur de Nemours qui est venu dès ce matin le prier de vous la redemander.
en
"I don't know, Madam, what you will do," answered she, "for Monsieur de Cleves, to whom I gave it to read, returned it to the Duke of Nemours, who came early this morning to beg him to get it of you.
eu
Emazte batek bere senarrari inoiz eman dion leialtasun frogarik handiena emanez dohakabe bilakatu nauzu, baina, Madame, buka ezazu eta azal iezadazu nor den saihestu nahi duzun hori.
es
El señor de Cleves tuvo la imprudencia de decirle que la tenía en su poder, y además incurrió en la debilidad de ceder a las súplicas del señor de Nemours para que se la devolviera.
fr
Monsieur de Clèves a eu l'imprudence de lui dire qu'il l'avait, et il a eu la faiblesse de céder aux prières que monsieur de Nemours lui a faites de la lui rendre.
en
Monsieur de Cleves had the imprudence to tell him he had it, and the weakness to yield to the entreaties the Duke de Nemours made that he would restore it him."
eu
-Argi dakusat-esan zuen Nemoursko jaunak-, ez dagoela egoterik zu zaudena baino estuasun handiagoan, eta aitortu beharra dago ongi ere merezi duzula.
es
-Me ponéis en la situación más difícil en que es posible encontrarse-replicó la Delfina,-y habéis hecho mal en devolverle esa carta al señor de Nemours;
fr
-- Vous me mettez dans le plus grand embarras où je puisse jamais être, repartit madame la dauphine, et vous avez tort d'avoir rendu cette lettre à monsieur de Nemours ;
en
"You throw me into the greatest embarrassment I can possibly be in," replied the Queen-Dauphin; "and you have given this letter to the Duke de Nemours.
eu
Salatu izan didate maitale desleiala naizela eta amodio asko izan ditudala aldi berean, baina halako abantaila hartu didazu, ez bainintzateke ausartuko zuk abiarazi dituzun gauza horiek burutan hartzera.
es
fr
en
eu
Nola otu dakizuke Theminesko anderea zuri atxikirik edukitzea, erreginari hitz emana zinelarik?
es
puesto que era yo quien os la había dado, no podíais devolverla sin mi permiso.
fr
puisque c'était moi qui vous l'avais donnée, vous ne deviez point la rendre sans ma permission.
en
Since it was I that gave it you, you ought not to have restored it without my leave;
eu
Agian uste al zenuen, erreginari hitz eman eta iruzur egin zeniezaiokeela?
es
¿Qué queréis que le diga a la reina y qué podrá imaginar ésta?
fr
Que voulez-vous que je dise à la reine, et que pourra-t-elle s'imaginer ?
en
what would you have me say to the Queen, and what can she imagine?
eu
Italiarra da, erregina gainera, eta beraz, susmoz, jelosiaz eta urguiluz betea.
es
Creerá, y con alguna razón, que esa carta me pertenece, y que algo hay entre el "vidame" y yo.
fr
Elle croira et avec apparence que cette lettre me regarde, et qu'il y a quelque chose entre le vidame et moi.
en
She will think, and not without reason, that this letter concerns myself, and that there is something between the Viscount and me;
eu
Eduki duzun asturu onak, zure jokabide zintzoak bainoago, estutzen zintuzten loturetatik askatu zaituelarik, beste batzuk jo dituzu begiz, eta uste izan duzu ezen, gortearen erdi-erdian egonagatik ere, Martiguesko anderea maita zenezakeela, erregina horretaz ohartu gabe.
es
fr
en
eu
Lehen urratsak egin izanaren lotsa ezabatuko dion arretarik jada ezin diezaiokezu sobera erakutsi.
es
Jamás se la convencerá de que esa carta sea para el señor de Nemours.
fr
Jamais on ne lui persuadera que cette lettre soit à monsieur de Nemours.
en
she will never be persuaded the letter belonged to the Duke de Nemours."
eu
Amodio suharra dizu erreginak, zure zuhurtziak niri kontatzea debekatu dizu, eta nireak, zuri galdetzea. Baina finean, maite zaitu, mesfidantza dizun arren, eta egia ez duzu zure alde.
es
-Estoy muy afligida-respondió la señora de Cleves, del disgusto que os causa: comprendo toda su importancia;
fr
-- Je suis très affligée, répondit madame de Clèves, de l'embarras que je vous cause.
en
"I am very much concerned," replied Madam de Cleves, "for the misfortune I have occasioned, and I believe the difficulty I have brought you into is very great;
eu
- Zuri al dagokizu ni horrenbeste gaitzespenez nekaraztea?
es
fr
en
eu
-eten zion bidamoak-.
es
pero es culpa del señor de Cleves y no mía.
fr
Je le crois aussi grand qu'il est ;
en
but 'twas Monsieur de Cleves's fault, and not mine."
eu
Eta zerorrek bizi izan duzunak ez al dizu nire akatsak barkatzeko motiborik ematen? Aitortzen dut, halere, errua nirea dela, baina saia zaitez, otoi, nagoen amildegi honetatik ni ateratzen. Iruditzen zait on litzatekeela baldin dofin erreginarengana joango bazina berriro, hura esnatu bezain laster, gutun hori berriro eskatzera, zerorrek galdu izan bazenu bezala. - Lehenago ere esana dizut -berrekin zion Nemoursko jaunak- egin didazun proposamen hori ez-ohikoa dela hein batean, eta nik ditudan nahiek zailtasunak sor diezazkidaketela horretan, baina are gehiago, baldin gutun hori zure sakeletik erortzen ikusi badute, zail iruditzen zait niretik erori denik sinestaraztea.
es
fr
en
eu
-Uste nuen esana nizula-erantzun zuen bidamoak-gutun hori zerorrenetik eroria bailitzan azaldu diotela dofin erreginari.
es
-Es culpa vuestra,-replicó la Delfina,-porque le disteis la carta;
fr
mais c'est la faute de monsieur de Clèves et non pas la mienne.
en
"You are in fault," replied the Queen-Dauphin, "for having given him the letter;
eu
-Nola! -eten zuen supituan Nemoursko jaunak, orduantxe jabetu baitzen gaizkiulertu hark nolako ondorio txarrak ekar liezaizkiokeen Clevesko andereari buruzkoan-.
es
vos sois la única mujer del mundo que le confíe cuanto sabe a su marido.-Creo que, hice mal-replicó la señora de Cleves,-pero pensad en remediar mi falta en vez de examinarla.
fr
-- C'est la vôtre, répliqua madame la dauphine, de lui avoir donné la lettre, et il n'y a que vous de femme au monde qui fasse confidence à son mari de toutes les choses qu'elle sait.
en
and I believe you are the only woman in the world that acquaints her husband with all she knows."
eu
Dofin erreginari esan al diote ni izan naizela gutun hori erori zaiona?
es
-¿No recordáis más o menos lo que decía esa carta?
fr
-- Je crois que j'ai tort, Madame, répliqua madame de Clèves ; mais songez à réparer ma faute et non pas à l'examiner.
en
"I acknowledge myself in fault, Madam," replied the Princess of Cleves, "but let us rather think of preventing the consequences of what I have done, than insist on the fault itself."
eu
-Bai-ihardetsi zion bidamoak-, halaxe esan diote, bai.
es
-dijo entonces la Reina Delfina.
fr
-- Ne vous souvenez-vous point, à peu près, de ce qui est dans cette lettre ? dit alors la reine dauphine.
en
"Do you remember, pretty near, what the letter contains?" says the Queen-Dauphin.
eu
Zure eta nire zerbitzariak bion jantziak zeuden pilotalekuko aretora horien bila igorri genituenean, erreginen zerbitzuko hainbat gortegizon hantxe zeuden, eta horrek eragin du, hain zuzen, gaizkiulertu hori. Gutun hori erori den orduko, gortegizonek lurretik jaso eta ahots goran irakurri dute. Batzuek uste izan dute zurea zela, eta besteek nirea. Chastelartek esan dit, arestian berari eskatu diodanean -berak hartu baitzuen-, dofin erreginari eman diola zurea balitz bezala, baina bestetik, erreginarekin horretaz mintzatu direnek, nirea dela esan dute, tamalez. Hala, bada, aise egin ahal izango duzu nik desio dudana, eta nagoen larrialdi honetatik atera ahal izango nauzu. Nemoursko jaunak betidanik biziki maite izan zuen Chartresko bidamoa, eta Clevesko anderearekin zuen ahaidetasunagatik, are maitagarriagoa zitzaion. Haatik, ezin zitekeen delibera halako arriskurik hartzera, zeren Clevesko andereak, gutun hura entzutean, hartan parte leukakeen gauza balitz bezala hartuko bailuke.
es
fr
en
eu
Gogoeta sakonean murgildu zen, beraz, eta bidamoak, gogoeta horren gaia igarriz edo:
es
-Sí, señora-le respondió,-la recuerdo bien, porque la leí más de una vez.
fr
-- Oui, Madame, répondit-elle, je m'en souviens, et l'ai relue plus d'une fois.
en
"Yes, Madam, I do," replied she, "for I have read it over more than once."
eu
-Argi ikusten dut-esan zion-zure maiteñoa eta biok liskartuko zareten beldur zarela, eta are izango nuke motiborik sinesteko dofin erregina bera dela zure maiteño hori, baldin eta Anvilleko jaunari diozun bekaizgo urriak ez balit pentsakizun hori ezabatuko.
es
-Si es así-replicó la señora Delfina,-es preciso que vayáis en seguida a hacerla escribir por una mano desconocida:
fr
-- Si cela est, reprit madame la dauphine, il faut que vous alliez tout à l'heure la faire écrire d'une main inconnue. Je l'enverrai à la reine :
en
"If so," said the Queen-Dauphin, "you must immediately get it written out in an unknown hand, and I'll send it to the Queen;
eu
Baina, nolanahi ere den, bidezkoa da ez dezazula zure atsedena nirearen karietara sakrifika, eta bitartekoak eskaini nahi dizkizut zure maiteñoari gutun hori niri zuzendua dela, eta ez zuri, froga diezaiozun.
es
fr
en
eu
Hona hemen Amboiseko anderearen eskutitz hau;
es
yo se la enviaré a la reina;
fr
elle ne la montrera pas à ceux qui l'ont vue.
en
she'll not show it those who have seen it already;
eu
Theminesko anderearen adiskidea da bera, eta berari fidatzen dizkio nigana dituen sentimendu guztiak.
es
ella no se la mostrará a los que la han visto, y aún cuando lo hiciera yo sostendría siempre que fue la que Chastelart me entregó y él no se atreverá a decir lo contrario."
fr
Quand elle le ferait, je soutiendrai toujours que c'est celle que Châtelart m'a donnée, et il n'oserait dire le contraire.
en
and though she should, I'll stand in it, that it is the same Chatelart gave me; and he'll not dare to say otherwise."
eu
Eskutitz horretan, Theminesko andereak idatzi eta nik galdu dudan gutun hori eskatzen dit. Nire izena ageri da eskutitzean, eta hor idatzirik dagoenak inolako zalantzarik gabe frogatzen du eskatzen didan gutun hori eta aurkitutakoa bera direla.
es
La señora de Cleves aceptó aquel expediente, tanto más cuanto que pensó que mandaría llamar al señor de Nemours para que le diera la carta y hacerla copiar palabra por palabra, imitando con más o menos perfección la letra y pensó que la reina sería infaliblemente engañada.
fr
Madame de Clèves entra dans cet expédient, et d'autant plus qu'elle pensait qu'elle enverrait quérir monsieur de Nemours pour ravoir la lettre même, afin de la faire copier mot à mot, et d'en faire à peu près imiter l'écriture, et elle crut que la reine y serait infailliblement trompée.
en
Madam de Cleves approved of this expedient, and the more because it gave her an opportunity of sending for the Duke de Nemours, to have the letter itself again, in order to have it copied word for word, imitating as near as may be the hand it was written in, and she thought this would effectually deceive the Queen.
eu
Zeure eskuartean jartzen dut eskutitz hori, eta baimena ematen dizut zure maiteñoari ere erakusteko, zeure burua zuritu dezazun.
es
Cuando hubo llegado a su casa le contó a su marido el trance en que estaba la Reina Delfina, y le rogó que mandara buscar al señor de Nemours.
fr
Sitôt qu'elle fut chez elle, elle conta à son mari l'embarras de madame la dauphine, et le pria d'envoyer chercher monsieur de Nemours.
en
As soon as she was got home, she informed her husband of what had passed between her and the Queen-Dauphin, and begged him to send for the Duke de Nemours.
eu
Lehiaz eskatzen dizut ez dezazula unetxo bat ere gal, eta gaur goizean bertan joan zaitezela dofin anderearen etxera.
es
fr
en
eu
Nemoursko jaunak halaxe agindu zion Chartresko bidamoari, eta Amboiseko anderearen eskutitza hartu zuen.
es
Le buscó y éste acudió en seguida.
fr
On le chercha ; il vint en diligence.
en
The Duke was sent for, and came immediately;
eu
Alabaina, haren xedea ez zen dofin erregina ikustea, bazuelako zerbait lehenago egin beharrekoa.
es
La señora de Cleves le dijo todo lo que ya le había dicho a su marido, y le pidió la carta;
fr
Madame de Clèves lui dit tout ce qu'elle avait déjà appris à son mari, et lui demanda la lettre ;
en
Madam de Cleves told him all she had told her husband, and asked for the letter;
eu
Dudarik gabe uste zuen Clevesko anderearekin mintzatua izango zela ordurako gutun hartaz, eta eramanezina zitzaion, bihotz-bihotzetik maitatzen zuen pertsona hark motiborik edukitzea berak besteren bat maite zuela sinesteko.
es
fr
en
eu
Clevesko anderearen etxera joan zen, beraz, esna egon zitekeela uste zuen ordu batean, eta esan zion ez liokeela bera ikusteko ohore hura halako ezordutan eskatuko, baldin eta munta handiko gai batek ez balu hartara hertsatu.
es
pero el señor de Nemours contestó que se la habla devuelto al "vidame" de Chartres, que se alegró tanto al recuperarla y verse fuera del peligro que había corrido y que en el acto se la mandó a la amiga de la señora de Themines.
fr
mais monsieur de Nemours répondit qu'il l'avait déjà rendue au vidame de Chartres qui avait eu tant de joie de la ravoir et de se trouver hors du péril qu'il aurait couru, qu'il l'avait renvoyée à l'heure même à l'amie de madame de Thémines.
en
but the Duke answered, that he had already returned it to the Viscount de Chartres, who was so overjoyed upon having it again, and being freed from the danger he was in, that he sent it immediately to Madam de Themines's friend.
eu
Clevesko anderea ohean zen oraindik, gauean izandako pentsakizun tristeek artean ere gogoa mingosten eta aztoratzen ziotelarik. Guztiz harritu zen Nemoursko jaunak beraren galde egiten zuela esan ziotenean.
es
fr
en
eu
Asaldura hark, ordea, ez zuen durduzarazi, eta deblauki ihardetsi zuen gaixo zegoela, eta ezin zitekeela berarekin mintza.
es
La señora de Cleves se vio otra vez en gran aprieto, pero, después de haberlo pensado bien, resolvieron escribir la carta de memoria.
fr
Madame de Clèves se retrouva dans un nouvel embarras, et enfin après avoir bien consulté, ils résolurent de faire la lettre de mémoire.
en
Madam de Cleves was in a new embarrassment on this occasion:
eu
Ezezko horrek ez zuen printzea samindu.
es
Se encerraron para trabajar;
fr
Ils s'enfermèrent pour y travailler ;
en
in short, after having consulted together, they resolved to form the letter by memory;
eu
Clevesko anderea jelosturik egon zitekeen une hartan hoztasun agerbide bat edukitzea ez zen aieru txarra.
es
se dio orden a la portería de no dejar entrar a nadie, y se despidió a la servidumbre del señor de Nemours.
fr
on donna ordre à la porte de ne laisser entrer personne, et on renvoya tous les gens de monsieur de Nemours.
en
and, in order to go about it, they locked themselves up, and left orders that nobody should be admitted, and that all the Duke de Nemours's attendants should be sent away.
eu
Clevesko jaunaren logelara joan zen, eta emaztearenetik zetorrela esan zion hari, eta arrunt atsekabetua zegoela harekin hitz egiterik izan ez zuelako, zeren Chartresko bidamoarentzat oso garrantzitsua zen gai bati buruz hitz egin nahi izan baitzion.
es
fr
en
eu
Hitz bitan adierazi zion Clevesko jaunari zeintzuk ziren gai haren ondorioak, eta Clevesko jaunak berehala eraman zuen emaztearen logelaraino.
es
Este aire de misterio y de confidencia no tenía poco encanto para este príncipe, y hasta para la señora de Cleves.
fr
Cet air de mystère et de confidence n'était pas d'un médiocre charme pour ce prince, et même pour madame de Clèves.
en
Such an appearance of secret confidence was no small charm to Monsieur de Nemours, and even to Madam de Cleves;
eu
Ilunbean egon ez balitz, Clevesko andereak nekez ezkutatu ahal izango zuen bere asaldura eta harridura, Nemoursko jauna gelara sartzen ikusi zuenean, beraren senarrak gidaturik. Clevesko jaunak azaldu zion gutun bati buruz hitz egin nahi ziotela, beharrezkoa zutela beraren laguntza bidamoaren interesak defendatzearren, Nemoursko jaunak eta biok ikusiko zutela zer egin zitekeen, baina bera, bere aldetik, erregeren etxera zihoala, bila etorri baitzitzaizkion.
es
fr
en
eu
Hortaz, Nemoursko jauna bakarrik geratu zen Clevesko anderearen aldamenean, desio zuen bezala.
es
La presencia de su marido y los intereses del "vidame" de Chartres tranquilizaban hasta cierto punto sus escrúpulos;
fr
La présence de son mari et les intérêts du vidame de Chartres la rassuraient en quelque sorte sur ses scrupules. Elle ne sentait que le plaisir de voir monsieur de Nemours, elle en avait une joie pure et sans mélange qu'elle n'avait jamais sentie :
en
her husband's presence, and the interests of her uncle the Viscount de Chartres, were considerations which in great measure removed her scruples, and made this opportunity of seeing and being with the Duke de Nemours so agreeable to her, that she never before experienced a joy so pure and free from allay;
eu
-Galdetzera natorkizu, Madame-esan zion-, ea dofin andereak ez al dizun deus esan Chastelartek atzo haren eskuetan utzi zuen gutun bati buruz. -Hari ez diot deus aitortu beharrik-iharduki zion-.
es
sólo sentía el placer de ver al señor de Nemours; sentía una alegría pura y sin mezcla que nunca había experimentado;
fr
cette joie lui donnait une liberté et un enjouement dans l'esprit que monsieur de Nemours ne lui avait jamais vus, et qui redoublaient son amour.
en
this threw her into a freedom and gaiety of spirit which the Duke had never observed in her till now, and which made him still more passionately in love with her:
eu
Gutun hori ez da niri zuzendua, eta hori sinestarazi nahi diodanik inor baldin badago, hori ez da dofin anderea.
es
esta alegría le daba una libertad y amenidad de espíritu que el señor de Nemours no le había visto nunca y que duplicaban su amor.
fr
Comme il n'avait point eu encore de si agréables moments, sa vivacité en était augmentée ;
en
as he had never known such agreeable moments, his vivacity was much heightened;
eu
Baina, guztiarekin ere, Madame, honetan guztian bidamo jaunaren etorkizuna jokoan dagoenez, onets ezazu, arren, are zure jakinminarentzat duinak diren zenbait gauza ezagutzera ematen badizkizut. Clevesko andereak, bere isiltasun hartan, argi erakutsi zuen entzuteko prest zegoela, eta Nemoursko jaunak azaldu zion, ahal izan zuen laburren, bidamoaz jakin berri zuen guztia. Gauza horiek guztiak benetan harrigarriak eta arretaz entzutekoak izan arren, Clevesko andereak hain soraioki zituen aditu, bazirudien ez zituela egiazkotzat hartzen, edo ez zitzaizkiola axola. Haren gogoak halaxe iraun zuen, harik eta Nemoursko jaunak, esan berri zuen guztiaren egiaztagarri, Amboiseko andereak Chartresko bidamoari idatziriko eskutitza aipatu zion arte. Clevesko andereak bazekienez andere hura Theminesko anderearen adiskide zela, egiantz izpi bat igarri zuen Nemoursko jaunak esandakoan, eta horrek pentsarazi zion gutun hura agian ez zegoela hari zuzendua.
es
fr
en
eu
Pentsakizun horrek bat-batean uxatu zion, bere borondatearen aurka, ordu arte agertu zuen soraiotasuna. Printze hark, bere buruaren zurigarri zen eskutitz hura irakurri ondoren, Clevesko andereari eskaini zion irakur zezan, eta bide batez esan zion, aztertuz gero, idazkera hura norena zen ezagut zezakeela.
es
Como todavía no había pasado tan agradables momentos, su vivacidad era aún mayor, y cuando la señora de Cleves quiso recordar la carta y escribirla, el príncipe, en vez de ayudarla seriamente, no hacía más que interrumpirla y decirle cosas graciosas.
fr
et quand madame de Clèves voulut commencer à se souvenir de la lettre et à l'écrire, ce prince, au lieu de lui aider sérieusement, ne faisait que l'interrompre et lui dire des choses plaisantes.
en
and whenever Madam de Cleves was beginning to recollect and write the letter, instead of assisting her seriously, did nothing but interrupt her with wit and pleasantry.
