Bilaketa aurreratua

Ogi apurrak

Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)


Parmako kartusia, Stendhal / Jon Muñoz (Elkar/Alberdania, 2007 )
aurrekoa | 206 / 174 orrialdea | hurrengoa
eu
kondesak edo berak. Herri-matxinada haren egunean, orain egokitasunez ukatu beharra zegoen hartan, dirua eman zitzaion herriari.
es
El día de aquel motín popular cuya sentencia era ahora de buen tono negar, se había distribuido dinero al pueblo, Rassi partió de este hecho;
fr
Le jour de ce mouvement populaire, dont maintenant il était de bon ton de nier l'existence, on avait distribué de l'argent au peuple. Rassi partit de là:
en
On the day of that popular movement, the existence of which it was now in good taste to deny, someone had distributed money among the populace.
eu
Huraxe izan zuen Rassik abiapuntua: ohi baino narrasago jantzia, hiriko etxerik behartsuenetara igo, eta ordu luzeak igaro zituen hango bizilagun txiroekin berriketan.
es
peor vestido que de costumbre, subió a las casas más míseras de la ciudad y se pasó horas enteras en conversaciones bien calculadas con sus pobres habitantes.
fr
plus mal mis encore que de coutume, il monta dans les maisons les plus misérables de la ville, et passa des heures entières en conversation réglée avec leurs pauvres habitants.
en
worse dressed even than was his habit, he climbed to the most wretched attics in the town, and spent whole hours in serious conversation with their needy inhabitants.
eu
Ondo sari bikaina izan zuten haren ahalegin handiek:
es
Tanta solicitud tuvo su recompensa:
fr
Il fut bien récompensé de tant de soins:
en
He was well rewarded for all his trouble:
eu
hamabost egunez horrela bizi ondoren, Rassik ziurtasun osoa izan zuen Ferrante Palla izan zela matxinadaren buruzagi sekretua eta, areago, zortzi-hamar diamante salarazi omen zituela Genovan gizon hark, nahiz bizitza osoan behartsu bizi izan zen, poeta handi bati zegokionez.
es
en quince días de este género de vida, adquirió la certidumbre de que Ferrante Palla había sido el jefe secreto de la insurrección, y, más aún, de que aquel individuo, pobre toda su vida como un gran poeta, había mandado a vender en Génova ocho o diez diamantes.
fr
après quinze jours de ce genre de vie il eut la certitude que Ferrante Palla avait été le chef secret de l'insurrection, et bien plus, que cet être, pauvre toute sa vie comme un grand poète, avait fait vendre huit ou dix diamants à Gênes.
en
after a fortnight of this kind of life he had acquired the certainty that Ferrante Palla had been the secret head of the insurrection, and furthermore, that this creature, a pauper all his life as a great poet would be, had sent nine or ten diamonds to be sold at Genoa.
eu
Besteak beste, bost harri preziatu aipatu zituen baten batek, berrogei mila liberatik gorakoa baitzen, ustez, haien benetako balioa, baina, printzea hil baino hamar egun lehenago, hogeita hamabost mila liberatan saldu omen zituen norbaitek, diru premiaz, antza denez.
es
Se citaban, entre otras, cinco piedras que valían más de cuarenta mil francos y que, diez días antes de la muerte del príncipe, se habían vendido en treinta y cinco mil porque, decían, se necesitaba dinero.
fr
On citait entre autres cinq pierres de prix qui valaient réellement plus de 40 000 francs, et que, dix jours avant la mort du prince, on avait laissées pour 35 000 francs, parce que, disait-on, on avait besoin d'argent.
en
Among others were mentioned five valuable stones which were really worth more than 40,000 francs, and which, ten days before the death of the Prince, had been sacrificed for 35,000 francs, because, the vendor said, he was in need of money.
eu
Nola deskribatu justizia-ministroak aurkikuntza harekin hartu zuen pozaren handia?
es
¿Cómo expresar la exaltación de júbilo del ministro de justicia ante tal descubrimiento?
fr
Comment peindre les transports de joie du ministre de la justice à cette découverte?
en
What words can describe the rapture of the Minister of Justice on making this discovery?
eu
Rassi konturatzen zen bera barregarri uzten zutela egunero-egunero printzesa alargunaren gortean, eta, askotan, printzeak, berarekin estatu-kontuak ebazten ari zela, sudurrera egin izan zion barre, gazteriaren xalotasun guztiaz.
es
Se daba cuenta de que todos los días le ponían en ridículo en la corte de la princesa viuda, y varias veces el príncipe, hablando de asuntos públicos con él, se le había reído en sus narices con toda la ingenuidad de la juventud.
fr
Il s'apercevait que tous les jours on lui donnait des ridicules à la cour de la princesse douairière, et plusieurs fois le prince, parlant d'affaires avec lui, lui avait ri au nez avec toute la naïveté de la jeunesse.
en
He had learned that every day he was being made a laughing stock at the court of the Princess Dowager, and on several occasions the Prince, when discussing business with him, laughed in his face with all the frankness of his youth.
eu
Esan beharra dago herritar xumearen ohiturak zituela Rassik, bitxiak benetan:
es
Hay que confesar que Rassi tenía maneras muy plebeyas:
fr
Il faut avouer que le Rassi avait des habitudes singulièrement plébéiennes:
en
It must be admitted that Rassi had some singularly plebeian habits:
eu
esate baterako, eztabaida bat interesgarria iruditzen bazitzaion, hankak gurutzatu, eta eskuan hartzen zuen Rassik oinetakoa;
es
por ejemplo, cuando le interesaba una discusión, cruzaba la piernas y se cogía el zapato con la mano;
fr
par exemple, dès qu'une discussion l'intéressait, il croisait les jambes et prenait son soulier dans la main;
en
for instance, as soon as a discussion began to interest him, he would cross his legs and take his foot in his hand;
eu
gero eta interesgarriagoa iruditzen bazitzaion solasa, orduan hanka gainean zabaltzen zuen hark kotoi gorrizko musuzapia, eta abar, eta abar.
es
si el interés iba en aumento, extendía su pañuelo de algodón rojo sobre la pierna, etc.
fr
si l'intérêt croissait, il étalait son mouchoir de coton rouge sur sa jambe, etc.
en
if the interest increased, he would spread his red cotton handkerchief over his knee, and so forth.
eu
Printzeak barre-algara ederrak egin zituen behin burgesiako emakumerik ederrenetako baten txantxaz, justizia-ministroaren keinu dotore hura imitatzeari ekin baitzion neskak, bai baitzekien, gainera, ez zirela, ez, nolanahikoak beraren izterrak.
es
El príncipe había reído mucho la broma de una de las más lindas burguesitas, que, sabiéndose por otra parte dueña de una pierna muy bien formada, se había puesto a imitar este elegante gesto del ministro de justicia.
fr
Le prince avait beaucoup ri de la plaisanterie d'une des plus jolies femmes de la bourgeoisie, qui, sachant d'ailleurs qu'elle avait la jambe fort bien faite, s'était mise à imiter ce geste élégant du ministre de la justice.
en
The Prince had laughed heartily at the wit of one of the prettiest women of the middle class, who, being aware incidentally that she had a very shapely leg, had begun to imitate this elegant gesture of the Minister of Justice.
eu
Audientzia berezi bat eskatu, eta honela mintzatu zitzaion Rassi printzeari:
es
Rassi solicitó una audiencia extraordinaria y dijo al príncipe:
fr
Rassi sollicita une audience extraordinaire et dit au prince:
en
Rassi requested an extraordinary audience and said to the Prince:
eu
-Berorren gorentasunak eman nahi lituzke ehun mila libera berorren aita agurgarria nola hil zen zehatz-mehatz jakiteko?
es
-¿Daría Vuestra Alteza cien mil francos por saber exactamente cuál fue el género de muerte de su augusto padre?
fr
-Votre Altesse voudrait-elle donner cent mille francs pour savoir au juste quel a été le genre de mort de son auguste père?
en
"Would Your Highness be willing to give a hundred thousand francs to know definitely in what manner his august father met his death?
eu
Diru kopuru horrekin, errudunak harrapatzeko moduan egongo litzateke justizia, baldin eta errudunik balego.
es
Con esta cantidad, la justicia podría descubrir a los culpables, si los hay.
fr
avec cette somme, la justice serait mise à même de saisir les coupables, s'il y en a.
en
With that sum, the authorities would be in a position to arrest the guilty parties, if such exist."
eu
Printzearen erantzuna ezin zalantzazkoa izan.
es
La respuesta del príncipe no podía ser dudosa.
fr
La réponse du prince ne pouvait être douteuse.
en
The Prince's reply left no room for doubt.
eu
Handik denbora puska batera, Chekinak gaztigatu zion dukesari diru kopuru handi bat eskaini ziotela etxekoandrearen diamanteak urregin baten esku uzteko, hark azter zitzan;
es
Transcurrido algún tiempo, la Chekina advirtió a la duquesa que le habían ofrecido una importante cantidad de dinero por dejar que examinara un orfebre los diamantes de la señora;
fr
A quelque temps de là, la Chékina avertit la duchesse qu'on lui avait offert une grosse somme pour laisser examiner les diamants de sa maîtresse par un orfèvre;
en
A little while later, Cecchina informed the Duchessa that she had been offered a large sum to allow her mistress's diamonds to be examined by a jeweller;
eu
ezetz esan zion Chekinak eskaintzari, suminez.
es
ella se había negado indignada.
fr
elle avait refusé avec indignation.
en
she had indignantly refused.
eu
Uko harengatik errieta egin zion dukesak neskameari, eta, handik zortzi egun barru, Chekinak erakusgai izan zituen diamanteak.
es
La duquesa la riñó por esta negativa, y, a los ocho días, la Chekina tuvo diamantes que enseñar.
fr
La duchesse la gronda d'avoir refusé; et, à huit jours de là, la Chékina eut des diamants à montrer.
en
The Duchessa scolded her for having refused; and, a week later, Cecchina had the diamonds to shew.
eu
Harribitxiak erakusteko ezarritako egunean, Mosca kondeak bi gizon seguru jarri zituen Parmako urregin bakoitzaren zelatan, eta, gauerdi inguruan, hantxe etorri zitzaion kondea dukesari esatera urregin kuxkuxeroa nor izango, eta Rassiren anaia zela.
es
El día elegido para ello, el conde Mosca hizo vigilar por dos hombres seguros a cada uno de los orfebres de Parma, y a medianoche fue a decir a la duquesa que el orfebre curioso no era otro que el hermano de Rassi.
fr
Le jour pris pour cette exhibition des diamants, le comte Mosca plaça deux hommes sûrs auprès de chacun des orfèvres de Parme, et sur le minuit il vint dire à la duchesse que l'orfèvre curieux n'était autre que le frère de Rassi.
en
On the day appointed for this exhibition of the diamonds, the Conte posted a couple of trustworthy men at every jeweller's in Parma, and towards midnight he came to tell the Duchessa that the inquisitive jeweller was none other than Rassi's brother.
eu
Dukesa alai-alai zegoen gau hartan (komedia dell'arte bat antzezten ari ziren jauregian;
es
 
fr
 
en
 
eu
alegia, antzezkizun mota horretan, esan ahala asmatu behar izaten du pertsonaia bakoitzak hizketa, ez baitaki komedian gertatu beharrekoaren haria besterik, agertokiaren hegalean ipinia egoten denez); dukesa, bada, paper bat antzezten ari zen, eta, antzezlan hartan, Baldi kondea zuen maitale, Raversi markesa andrearen adixkide ohia; markesa andrea ere han zen, ikusle.
es
La duquesa, que estaba muy contenta aquel día (se representaba en palacio una comedia dell'arte, es decir, en la que cada personaje inventa el diálogo a medida que lo va diciendo, con sólo haber visto el plan de la comedia), y que hacía un papel, tenía por enamorado en la pieza al conde Baldi, el antiguo amigo de la marquesa Raversi, la cual estaba presente.
fr
La duchesse, qui était fort gaie ce soir-là (on jouait au palais une comédie dell'arte, c'est-à-dire où chaque personnage invente le dialogue à mesure qu'il le dit, le plan seul de la comédie est affiché dans la coulisse), la duchesse, qui jouait un rôle, avait pour amoureux dans la pièce le comte Baldi, l'ancien ami de la marquise Raversi, qui était présente.
en
The Duchessa, who was very gay that evening (they were playing at the Palace a commedia dell'arte, that is to say one in which each character invents the dialogue as he goes on, only the plot of the play being posted up in the green-room), the Duchessa, who was playing a part, had as her lover in the piece Conte Baldi, the former friend of the Marchesa Raversi, who was present.
eu
Printzea bere Estatuetako gizonik lotsatiena zen, baina mutil lerdena eta bihotz-samurra zen, inondik ere, eta, Baldi kondearen papera ikasten ari zen, berak bigarren emanaldian antzeztu nahi baitzuen hura.
es
El príncipe, que era el hombre más tímido de sus Estados, pero muy guapo mozo y dotado de un corazón muy tierno, estudiaba el papel del conde Baldi y quería desempeñarlo en la segunda representación.
fr
Le prince, l'homme le plus timide de ses Etats, mais fort joli garçon et doué du c?ur le plus tendre, étudiait le rôle du comte Baldi, et voulait le jouer à la seconde représentation.
en
The Prince, the shyest man in his States, but an extremely good looking youth and one endowed with the tenderest of hearts, was studying Conte Baldi's part, which he intended to take at the second performance.
eu
-Ia ez dut astirik-esan zion dukesak kondeari-, bigarren ekitaldiko lehenengo agerraldian antzeztu beharra daukat.
es
-Tengo muy poco tiempo-dijo la duquesa al conde-, pues aparezco en la primera escena del segundo acto:
fr
-J'ai bien peu de temps, dit la duchesse au comte, je parais à la première scène du second acte;
en
"I have very little time," the Duchessa told the Conte;
eu
Goazen guardia-aretora.
es
vamos a la sala de guardias.
fr
passons dans la salle des gardes.
en
"I am appearing in the first scene of the second act:
eu
Han baziren hogei zaindari, lehen ministroaren eta dama nagusiaren arteko solasari erne-erne eta adi-adi guztiak; baina dukesa honela mintzatu zitzaion, barrez, bere adiskideari:
es
Allí, en medio de veinte guardias de corps, todos muy despiertos y muy atentos a las palabras del primer ministro y de la mayordoma mayor, la duquesa dijo riendo a su amigo:
fr
Là, au milieu de vingt gardes du corps, tous fort éveillés et fort attentifs aux discours du premier ministre et de la grande maîtresse, la duchesse dit en riant à son ami:
en
There, surrounded by a score of the body-guard, all wide awake and closely attentive to the conversation between the Prime Minister and the Grand Mistress, the Duchessa said with a laugh to her friend:
eu
-Errieta egiten didazu zuk beti sekretuak alferrik esaten ditudanean.
es
-Me riñe siempre que le digo inútilmente algún secreto.
fr
-Vous me grondez toujours quand je dis des secrets inutilement.
en
"You always scold me when I tell you unnecessary secrets.
eu
Ernest V.a niregatik deitu zuten tronura;
es
Gracias a mí ocupa hoy el trono Ernesto V;
fr
C'est par moi que fut appelé au trône Ernest V;
en
It was I who summoned Ernesto V to the throne;
eu
Fabrice mendekatu nahi nuen nik, gaur baino askoz ere gehiago maite nuelako orduan mutila; gaitzik gabeko maitasunez, hori bai.
es
se trata de vengar a Fabricio, al que entonces quería yo mucho más que hoy, aunque siempre de una manera por completo inocente.
fr
il s'agissait de venger Fabrice, que j'aimais alors bien plus qu'aujourd'hui, quoique toujours fort innocemment.
en
it was a question of avenging Fabrizio, whom I loved then far more than I do today, although always quite innocently.
eu
Ondotxo dakit ez duzula zuk gaitzgabetasun horretan sinesten, baina bost axola, berdin-berdin maite izan bainauzu, nire krimena gorabehera.
es
Ya sé que usted no cree mucho en esta inocencia, pero es igual, puesto que me ama a pesar de mis crímenes.
fr
Je sais bien que vous ne croyez guère à cette innocence, mais peu importe, puisque vous m'aimez malgré mes crimes.
en
I know very well that you have little belief in my innocence, but that does not matter, since you love me in spite of my crimes.
eu
Hara bada! Hona benetako krimena:
es
Pues bien, he aquí uno verdadero:
fr
Eh bien! voici un crime véritable:
en
Very well, here is a real crime:
eu
Ferrante Palla deritzan nolabaiteko ero txit interesgarri bati eman nizkion nik neure diamante guztiak, eta besarkatu ere egin nuen nik hura, Fabrice pozoitu nahi zuen gizona garbitu zezan.
es
di todos mis diamantes a una especie de loco interesante, llamado Ferrante Palla, y hasta le besé para que hiciera perecer al hombre que se proponía hacer envenenar a Fabricio.
fr
j'ai donné tous mes diamants à une espèce de fou fort intéressant, nommé Ferrante Palla, je l'ai même embrassé pour qu'il fît périr l'homme qui voulait faire empoisonner Fabrice.
en
I gave all my diamonds to a sort of lunatic, a most interesting man, named Ferrante Palla, I even kissed him so that he should destroy the man who wished to have Fabrizio poisoned.
eu
Zer kalte du horrek?
es
¿Dónde está el mal?
fr
Où est le mal?
en
Where is the harm in that?"
eu
-Hara!
es
-¡Ah!...
fr
-Ah!
en
"Ah!
eu
Horra, beraz, nondik atera zuen Ferrantek bere matxinadarako behar zuen dirua! -esan zuen kondeak, txunditu samartua-;
es
¡Ahora se explica de dónde había sacado Ferrante el dinero para su motín! -dijo el conde, un tanto estupefacto-.
fr
voilà donc où Ferrante avait pris de l'argent pour son émeute! dit le comte, un peu stupéfait;
en
So that is where Ferrante had found money for his rising!" said the Conte, slightly taken aback;
eu
guardia-aretoan kontatzen didazu, ordea, hori guztia!
es
¡Y me cuenta todo esto en el cuarto de guardias!
fr
et vous me racontez tout cela dans la salle des gardes!
en
"and you tell me all this in the guard-room!"
eu
-Presaka nabil, zera, horregatik, eta Rassi krimenaren arrastoan dabilelako.
es
-Es que tengo prisa, pues Rassi sigue ya la pista de mi delito.
fr
-C'est que je suis pressée, et voici le Rassi sur les traces du crime.
en
"It is because I am in a hurry, and now Rassi is on the track of the crime.
eu
Egia da, orobat, ez dudala sekula matxinadarik aipatu, gorroto baititut nik jakobinoak.
es
Verdad es que yo no hablé jamás de insurrección, pues aborrezco a los jacobinos.
fr
Il est bien vrai que je n'ai jamais parlé d'insurrection, car j'abhorre les jacobins.
en
It is quite true that I never mentioned an insurrection, for I abhor Jacobins.
eu
Gogoeta egizu horri buruz, eta emanaldiaren ondoren emango didazu zeure iritzia.
es
Reflexione en todo esto y luego, en la comedia, me dirá su opinión.
fr
Réfléchissez là-dessus, et dites-moi votre avis après la pièce.
en
Think it over, and let me have your advice after the play."
eu
-Oraintxe bertan esango dizut maitasuna ernarazi behar dela printzearengan...
es
-Le diré ahora mismo que hay que enamorar al príncipe...
fr
-Je vous dirai tout de suite qu'il faut inspirer de l'amour au prince...
en
"I will tell you at once that you must make the Prince fall in love with you.
eu
Asmo on-onez, ordea!
es
Pero con buena intención, al menos.
fr
Mais en tout bien tout honneur, au moins!
en
But perfectly honourably, please."
eu
Agertokira deitu dukesa, eta hura lasterka joan zen hara.
es
Llamaban ya a la duquesa para salir a escena, y escapó.
fr
On appelait la duchesse pour son entrée en scène, elle s'enfuit.
en
The Duchessa was called to return to the stage.
eu
Handik egun gutxira, dukesak gutun luze barregarri bat jaso zuen postaz, bere gelari ohi batek sinatua;
es
Al cabo de unos días, la duquesa recibió por correo una larga carta muy ridícula firmada con el nombre de una antigua doncella suya;
fr
Quelques jours après, la duchesse reçut par la poste une grande lettre ridicule, signée du nom d'une ancienne femme de chambre à elle;
en
She fled. Some days later the Duchessa received by post a long and ridiculous letter, signed with the name of a former maid of her own;
eu
emakume horrek lana eskatzen zion gortean, baina dukesak lehenengo begiratuan antz eman zion hura ez zela gelari haren ez idazkera ez estiloa.
es
aquella mujer solicitaba un empleo en la corte, pero la duquesa notó a la primera ojeada que la carta no era ni de su letra ni de su estilo.
fr
cette femme demandait à être employée à la cour, mais la duchesse avait reconnu du premier coup d'?il que ce n'était ni son écriture ni son style.
en
the woman asked to be employed at the court, but the Duchessa had seen from the first glance that the letter was neither in her handwriting nor in her style.
eu
Zabaldu eskutitza bigarren orrialdea irakurtzeko, eta Ama Bir-jinaren iruditxo mirarizko bat ikusi zuen dukesak bere oinetara erortzen, liburu zahar bateko paper inprimatu batean tolestua.
es
Al abrir el pliego para leer la segunda página, la duquesa vio caer a sus pies una estampita milagrosa de la Madona envuelta en una hoja impresa de un libro viejo.
fr
En ouvrant la feuille pour lire la seconde page, la duchesse vit tomber à ses pieds une petite image miraculeuse de la Madone, pliée dans une feuille imprimée d'un vieux livre.
en
On opening the sheet to read the second page, she saw fall at her feet a little miraculous image of the Madonna, folded in a printed leaf from an old book.
eu
Irudiari begirada bat bota ondoren, lerro batzuk irakurri zituen dukesak orri zahar inprimatuan.
es
Después de echar una mirada a la imagen, la duquesa leyó unas líneas de la hoja impresa.
fr
Après avoir jeté un coup d'?il sur l'image, la duchesse lut quelques lignes de la vieille feuille imprimée.
en
After glancing at the image, the Duchessa read a few lines of the printed page.
eu
Ñirñirka hasi zitzaizkion dukesari begiak gutunean hitz hauek aurkitzean:
es
Le brillaron los ojos al leer estas palabras:
fr
Ses yeux brillèrent, et elle y trouvait ces mots:
en
Her eyes shone, she found on it these words:
eu
Tribunoak ehun libera hartu ditu hilean, gehiago ez.
es
El tribuno ha tomado para sí sólo cien francos por mes;
fr
Le tribun a pris cent francs par mois, non plus;
en
"The Tribune has taken one hundred francs monthly, not more;
eu
Gainerakoarekin, su sakratua irazeki nahi izan du berekoikeriak izoztutako arimetan.
es
con el resto, se intentó reanimar el fuego sagrado en las almas heladas de egoísmo.
fr
avec le reste on voulut ranimer le feu sacré dans des âmes qui se trouvèrent glacées par l'égoïsme.
en
with the rest it was decided to rekindle the sacred fire in souls which had become frozen by selfishness.
eu
Azeria nire arrastoan dabil, eta horregatik ez naiz saiatu biziki maite dudan izakia azken aldiz ikusten.
es
El zorro me sigue el rastro; por eso no he intentado ver por última vez a la criatura adorada.
fr
Le renard est sur mes traces, c'est pourquoi je n'ai pas cherché à voir une dernière fois l'être adoré.
en
The fox is upon my track, that is why I have not sought to see for the last time the adored being.
aurrekoa | 206 / 174 orrialdea | hurrengoa

Nodoa: liferay1.lgp.ehu.eus