Bilaketa aurreratua

Ogi apurrak

Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)


Denbora galduaren bila - Swann-enetik, Marcel Proust / Joxe Austin Arrieta (Elkar/Alberdania, 2010 )
aurrekoa | 118 / 97 orrialdea | hurrengoa
eu
Igaroa zen, engoitik, haren arimara ordea, jadanik biolinistaren gorputza benetan poseditua zegoen, medium batena bezalaxe, perpaus txiki doi-doi aierutuak oraindik barne-barnetik inarrosten zuela.
es
Ya se le había metido en el alma, ya la frase evocada agitaba el cuerpo verdaderamente poseso del violinista, como el de un médium.
fr
le violoniste semblait vouloir le charmer, l'apprivoiser, le capter. Déjà il avait passé dans son âme, déjà la petite phrase évoquée agitait comme celui d'un médium le corps vraiment possédé du violoniste.
en
Already it had passed into his soul, already the little phrase which it evoked shook like a medium's the body of the violinist, 'possessed' indeed.
eu
Swannek bazekien, ordea, azaltzekoa zela berriro, beste behin mintzatzera zihoala.
es
Swann sabía que la frase hablaría aún otra vez.
fr
Swann savait qu'elle allait parler encore une fois.
en
Swann knew that the phrase was going to speak to him once again.
eu
Eta hain ongi bitan banatua zuen bere burua non berehala berriro pasartetxoaren aurrean aurrez aurre aurkituko zelako aurre-sentipenak negar-zotin gaitza eragin baitzion, negar-zotin bat, bertso eder batek edo albiste itun batek gugan sortu ohi dituztenetarikoa, ez bakarrik gaudenean, baizik eta lagunei adierazten dizkiegunean, hots, bestearengan ispilaturik ikusten dugunean geure burua zirrara horien eraginez kantitua.
es
Y estaba tan bien desdoblada su alma, que la espera del instante inminente en que iba a volver a tener delante la frase lo sacudió con uno de esos sollozos que un verso bonito o una noticia triste nos arrancan, no cuando estamos solos, sino cuando se lo decimos a un amigo, en cuya probable emoción nos vemos nosotros reflejados como un tercero.
fr
Et il s'était si bien dédoublé que l'attente de l'instant imminent où il allait se retrouver en face d'elle le secoua d'un de ces sanglots qu'un beau vers ou une triste nouvelle provoquent en nous, non pas quand nous sommes seuls, mais si nous les apprenons à des amis en qui nous nous apercevons comme un autre dont l'émotion probable les attendrit.
en
And his personality was now so divided that the strain of waiting for the imminent moment when he would find himself face to face, once more, with the phrase, convulsed him in one of those sobs which a fine line of poetry or a piece of alarming news will wring from us, not when we are alone, but when we repeat one or the other to a friend, in whom we see ourselves reflected, like a third person, whose probable emotion softens him.
eu
Berragertu zen, baina oraingo honetan airean zintzilikatua une batez soilik, behin bakarrik jokatua, gerarazia bezala, eta atzera berriz ostendu zen.
es
Reapareció, pero sólo para quedarse colgada en el aire, recreándose un instante, como inmóvil, y expirando en seguida.
fr
Elle reparut, mais cette fois pour se suspendre dans l'air et se jouer un instant seulement, comme immobile, et pour expirer après.
en
It reappeared, but this time to remain poised in the air, and to sport there for a moment only, as though immobile, and shortly to expire.
eu
Swannek galtzen ez, ordea, haren agerraldi hain laburraren une bat bera ere.
es
Por eso Swann no perdió nada de aquel espacio tan corto en que se prorrogaba.
fr
Aussi Swann ne perdait-il rien du temps si court où elle se prorogeait.
en
And so Swann lost nothing of the precious time for which it lingered.
eu
Hantxe zegoen oraindik hura, eguratsean igeri, burbuila irisatu baten gisa.
es
Todavía estaba allí como una irisada burbuja flotante.
fr
Elle était encore là comme une bulle irisée qui se soutient.
en
It was still there, like an iridescent bubble that floats for a while unbroken.
eu
Ortzadarraren antzera, erlantza ahultzen, apaltzen ari, baina halako batean suspertu eta, iraungi baino lehen, egundo baino distiratsuago goraltxatzen denean:
es
Así, el arco iris brilla, se debilita, decrece, alzase de nuevo, y antes de apagarse se exalta por un instante como nunca;
fr
Tel un arc-en-ciel, dont l'éclat faiblit, s'abaisse, puis se relève et avant de s'éteindre, s'exalte un moment comme il n'avait pas encore fait:
en
As a rainbow, when its brightness fades, seems to subside, then soars again and, before it is extinguished, is glorified with greater splendour than it has ever shewn;
eu
ordura arte erakutsitako bi koloreei beste hainbat marra nabar erantsi zizkien ziplo, prismako ñabardura guztiak, eta guztiei batera kantarazi.
es
a los dos colores que hasta entonces mostró añadió otros tonos opalinos, todos los del prisma, y los hizo cantar.
fr
aux deux couleurs qu'elle avait jusque-là laissé paraître, elle ajouta d'autres cordes diaprées, toutes celles du prisme, et les fit chanter.
en
so to the two colours which the phrase had hitherto allowed to appear it added others now, chords shot with every hue in the prism, and made them sing.
eu
Swannek zirkinik txikiena ere ez, eta beste entzuleak ere bera bezain geldirik egotea nahi, den mendren mugimenduak arriskuan jarri ahal bailuen hain aienatzear zegoèn ospakizun naturaz gaindiko, ezin atseginago eta ezinago hauskor hura.
es
Swann no se atrevía a moverse, y habría querido obligar a los demás a que se estuvieran quietos, como si el menor movimiento pudiera comprometer el sobrenatural prestigio, frágil delicioso, y que estaba ya a punto de desvanecerse.
fr
Swann n'osait pas bouger et aurait voulu faire tenir tranquilles aussi les autres personnes, comme si le moindre mouvement avait pu compromettre le prestige surnaturel, délicieux et fragile qui était si près de s'évanouir.
en
Swann dared not move, and would have liked to compel all the other people in the room to remain still also, as if the slightest movement might embarrass the magic presence, supernatural, delicious, frail, that would so easily vanish.
eu
Inori ez zitzaion otu, egia esan, une hartan hitz egitea.
es
En verdad, nadie pensaba en hablar.
fr
Personne, à dire vrai, ne songeait à parler.
en
But no one, as it happened, dreamed of speaking.
eu
Bertan ez zegoèn pertsona bakar baten hitz esanezina, beharbada hilda zegoenarena (Swannek ez baitzekien Vinteuil bizirik zegoenetz), liturgi buru haien errituen gainetik hegaka, aski zen hirurehun pertsonaren arreta atezuan edukitzeko, eta arima bat era hartara araokatua izaten ari zèn oholtza hura naturaz gaindiko zeremonia bat obra zitekeèn aldarerik nobleenetarik bihurtzeko.
es
La palabra inefable de un solo ausente, de un muerto quizá (Swann no sabía si Vinteuil vivía o no), exhalándose por sobre los ritos de los oficiantes, bastaba para mantener viva la atención de trescientas personas, y convertía aquel estrado en donde se estaba evocando un alma en uno de los más nobles altares que darse puedan para una ceremonia sobrenatural.
fr
La parole ineffable d'un seul absent, peut-être d'un mort (Swann ne savait pas si Vinteuil vivait encore) s'exhalant au-dessus des rites de ces officiants, suffisait à tenir en échec l'attention de trois cents personnes, et faisait de cette estrade où une âme était ainsi évoquée un des plus nobles autels où pût s'accomplir une cérémonie surnaturelle.
en
The ineffable utterance of one solitary man, absent, perhaps dead (Swann did not know whether Vinteuil were still alive), breathed out above the rites of those two hierophants, sufficed to arrest the attention of three hundred minds, and made of that stage on which a soul was thus called into being one of the noblest altars on which a supernatural ceremony could be performed.
eu
Hala bada, perpausa azkenik desegin zenean, lits urratuetan igeri-agerika haren tokia hartzera ondotik etorriak zirèn motiboetan, egia da, lehen unean, Swann haserretu egin zela ikusirik nola makurtzen zitzaion xuxurlari Monteriender-eko kondesa-bere xalotasunengatik famatua-sonata bukatu aurretik ere beroni buruzko bere inpresioen berri emanez, baina, era berean, irribarrea ere loratu zitzaion Swanni, kondesa hark halako asmo-aztarrenik gabe noski erabili zituèn hitzei zentzu sakon bat aurkitu baitzien berak.
es
De modo que, cuando, por fin, la frase se deshizo, flotando hecha jirones en los temas siguientes, aunque Swann en el primer momento se sintió irritado al ver a la condesa de Monteriender, famosa por sus ingenuidades, inclinarse hacia él para confiarle sus impresiones antes de que la sonata acabara, no pudo por menos de sonreír y de encontrar un profundo sentido, que ella no veía, en las palabras que le dijo Maravillada por el virtuosismo de los ejecutantes, la condesa exclamó, dirigiéndose a Swann:
fr
De sorte que quand la phrase se fut enfin défaite flottant en lambeaux dans les motifs suivants qui déjà avaient pris sa place, si Swann au premier instant fut irrité de voir la comtesse de Monteriender, célèbre par ses naïvetés, se pencher vers lui pour lui confier ses impressions avant même que la sonate fût finie, il ne put s'empêcher de sourire, et peut-être de trouver aussi un sens profond qu'elle n'y voyait pas, dans les mots dont elle se servit. Émerveillée par la virtuosité des exécutants, la comtesse s'écria en s'adressant à Swann:
en
It followed that, when the phrase at last was finished, and only its fragmentary echoes floated among the subsequent themes which had already taken its place, if Swann at first was annoyed to see the Comtesse de Monteriender, famed for her imbecilities, lean over towards him to confide in him her impressions, before even the sonata had come to an end; he could not refrain from smiling, and perhaps also found an underlying sense, which she was incapable of perceiving, in the words that she used. Dazzled by the virtuosity of the performers, the Comtesse exclaimed to Swann: "It's astonishing!
eu
Izan ere, musikarien birtuosismoak liluraturik, kondesari barru-barrutik jaulki zitzaion, eta Swanni adierazi, honako hau:
es
 
fr
 
en
 
eu
"Miresgarria benetan, sekula ikusi dudan gauzarik bortitzena..."
es
-Es prodigioso, nunca he visto nada tan emocionante..
fr
"C'est prodigieux, je n'ai jamais rien vu d'aussi fort..."
en
I have never seen anything to beat it..."
eu
Nahiz eta, zehaztasunaren amoreakatik, bere lehen baieztapen hura ñabartzeko premia nabaritu nonbait eta segidan erantsi:
es
Pero, por escrúpulo de exactitud, corrigió esta primera aserción con una reserva:
fr
Mais un scrupule d'exactitude lui faisant corriger cette première assertion, elle ajouta cette réserve:
en
But a scrupulous regard for accuracy making her correct her first assertion, she added the reservation:
eu
"gauzarik bortitzena...
es
-Nada tan emocionante...
fr
"rien d'aussi fort...
en
"anything to beat it...
eu
mahai birakarien ondoren".
es
desde los veladores que dan vueltas...
fr
depuis les tables tournantes!"
en
since the table-turning!"
eu
Arrats hartaz geroztik, Swannek etsi zuen behingoz ezen Odettek behinola berarengana izana zuèn sentimendua ez zela berriro inoiz birjaioko, bere zoriontasun-itxaropenak ez zituela inoiz mamituko.
es
Desde aquella noche Swann comprendió que nunca volvería a renacer el cariño que le tuvo Odette, y que jamás se realizarían sus esperanzas de felicidad.
fr
A partir de cette soirée, Swann comprit que le sentiment qu'Odette avait eu pour lui ne renaîtrait jamais, que ses espérances de bonheur ne se réaliseraient plus.
en
From that evening, Swann understood that the feeling which Odette had once had for him would never revive, that his hopes of happiness would not be realised now.
eu
Eta Odette, ausaz, berarekin atsegin eta samur portatzen zèn egunetan ere, adeitasunen bat edo beste eskaintzen zionetan-eta, Swannek arreta belaxka eta eszeptiko batez ikusarazten zizkion bere buruari berarenganako nolabaiteko itzulera axaleko baten zantzu itxurati eta gezurtiak besterik ez zirèn haiek, poz etsitu horrekin ikusarazi ere, alegia, zeina gaixotasun sendaezin baten azken egunetara iritsia den lagun bat zaintzen ari direnek erakusten baitute, gertakari handiak bailiran, honelakoak esaten dituztenean: "Atzo, bere kabuz egin zituen kontuak, eta igarri ere bai guk batuketa batean egina genuèn akatsa; gustura jan du arrautza bat, ongi liseritzen badu, saiheski batekin egingo dugu aproba bihar", nahiz eta jakin halakoek inolako zentzurik ez dutela heriotza ekidinezinaren bezperan.
es
Y los días en que por casualidad, era buena y cariñosa, y tenía alguna atención con él, Swann anotaba esos síntomas aparentes y engañosos de un insignificante retorno de su amor, con la solicitud tierna y escéptica, con esa alegría desesperanzada de los que están asistiendo a un amiga, en los últimos días de una enfermedad incurable, y relatan como hechos valiosísimos:.Ayer él mismo hizo sus cuentas, y se fijó en que nos habíamos equivocado en una suma; se ha comido un huevo con mucho gusto; si lo digiere bien, probaremos a darle una chuleta;
fr
Et les jours où par hasard elle avait encore été gentille et tendre avec lui, si elle avait eu quelque attention, il notait ces signes apparents et menteurs d'un léger retour vers lui, avec cette sollicitude attendrie et sceptique, cette joie désespérée de ceux qui, soignant un ami arrivé aux derniers jours d'une maladie incurable, relatent comme des faits précieux "hier, il a fait ses comptes lui-même et c'est lui qui a relevé une erreur d'addition que nous avions faite;
en
And the days on which, by a lucky chance, she had once more shewn herself kind and loving to him, or if she had paid him any attention, he recorded those apparent and misleading signs of a slight movement on her part towards him with the same tender and sceptical solicitude, the desperate joy that people reveal who, when they are nursing a friend in the last days of an incurable malady, relate, as significant facts of infinite value: "Yesterday he went through his accounts himself, and actually corrected a mistake that we had made in adding them up;
eu
Inondik ere Swann ziur zen ezen, Odetterengandik urrun bizi izan balitz garai hartan bolada batez, azkenean zeharo axolagabetuko zatekeela hartaz, hainbesteraino non poztu ere egingo bailitzateke, hain segur, hark Paristik behin betiko alde egingo balu;
es
aunque saben que todo eso no significa nada en vísperas de una muerte inevitable.
fr
il a mangé un ?uf avec plaisir, s'il le digère bien on essaiera demain d'une côtelette", quoiqu'ils les sachent dénués de signification à la veille d'une mort inévitable.
en
he ate an egg to-day and seemed quite to enjoy it, if he digests it properly we shall try him with a cutlet to-morrow,"-although they themselves know that these things are meaningless on the eve of an inevitable death.
eu
berak, Swannek, izango luke bertan gelditzeko kuraia;
es
Indudablemente, Swann estaba seguro de que si ahora viviera separado de su querida, Odette acabaría por hacérsele indiferente, de modo que se hubiera alegrado mucho de que ella se fuera de París para siempre;
fr
Sans doute Swann était certain que s'il avait vécu maintenant loin d'Odette, elle aurait fini par lui devenir indifférente, de sorte qu'il aurait été content qu'elle quittât Paris pour toujours;
en
No doubt Swann was assured that if he had now been living at a distance from Odette he would gradually have lost all interest in her, so that he would have been glad to learn that she was leaving Paris for ever;
eu
partitzekoa ments, ordea.
es
a Swann, aunque no tenía coraje para irse, no le habría faltado valor para quedarse.
fr
il aurait eu le courage de rester; mais il n'avait pas celui de partir.
en
he would have had the courage to remain there; but he had not the courage to go.
eu
Maiz egina zuen horretaz gogoeta.
es
Se le había ocurrido hacerlo muchas veces.
fr
Il en avait eu souvent la pensée.
en
He had often thought of going.
eu
Orain, Ver Meer-i buruzko bere ikerlanari berrekina zionez, zenbait egunetarako bederen komeni zitzaiokeen Haga-ra, Dresden-era, Brunswick-era joatea.
es
Ahora que había vuelto a su trabajo sobre Ver Meer, necesitaba ir, al menos por unos días, a La Haya, a Dresde y a Brunswick.
fr
Maintenant qu'il s'était remis à son étude sur Ver Meer il aurait eu besoin de retourner au moins quelques jours à la Haye, à Dresde, à Brunswick.
en
Now that he was once again at work upon his essay on Vermeer, he wanted to return, for a few days at least, to The Hague, to Dresden, to Brunswick.
eu
Erabat sinetsita zegoen ezen Mauritshuis museoak Goldschmidt enkantean Nicolas Maes-en obratzat erosia zuèn hura, Dianaren Garbialdia, berez eta izatez, Ver Meer-ena zela.
es
Estaba convencido de que una.Diana vistiéndose., que compró el Mauritshuits en la venta de la colección Goldschmidt, atribuido a Nicolás Maes, era en realidad un Ver Meer.
fr
Il était persuadé qu'une "Toilette de Diane" qui avait été achetée par le Mauritshuis à la vente Goldschmidt comme un Nicolas Maes était en réalité de Ver Meer.
en
He was certain that a 'Toilet of Diana' which had been acquired by the Mauritshuis at the Goldschmidt sale as a Nicholas Maes was in reality a Vermeer.
eu
Eta gogotik aztertuko zukeen koadroa aurrez aurre, bere konbentzimendua zurkaiztearren.
es
Y habría deseado estudiar el cuadro de cerca, para afirmar su convicción.
fr
Et il aurait voulu pouvoir étudier le tableau sur place pour étayer sa conviction.
en
And he would have liked to be able to examine the picture on the spot, so as to strengthen his conviction.
eu
Baina Paristik alde egitea Odette bertan zegoelarik edo are handik at zegoelarik ere-zeren leku berrietan, sentipenak ohituraren ukenduaz eztituak ez izaki, oinazea gorbizitu, indarberritu egiten baita-hain egitasmo krudela begitantzen zitzaion non ez baitzatekeen etengabe hartaz pentsatzeko gauza izango, inoiz gauzatuko ez zuela bazekielako izan ez balitz.
es
Pero marcharse de París cuando Odette estaba allí, o aunque hubiera salido.como en lugares nuevos, donde las sensaciones no están amortiguadas por la costumbre, se reaviva y se anima el dolor., era un proyecto tan duro para él, que si podía estar siempre pensando en él, es porque sabía que nunca lo iba a llevar a cabo.
fr
Mais quitter Paris pendant qu'Odette y était et même quand elle était absente-car dans des lieux nouveaux où les sensations ne sont pas amorties par l'habitude, on retrempe, on ranime une douleur-c'était pour lui un projet si cruel, qu'il ne se sentait capable d'y penser sans cesse que parce qu'il se savait résolu à ne l'exécuter jamais.
en
But to leave Paris while Odette was there, and even when she was not there-for in strange places where our sensations have not been numbed by habit, we refresh, we revive an old pain-was for him so cruel a project that he felt himself to be capable of entertaining it incessantly in his mind only because he knew himself to be resolute in his determination never to put it into effect.
eu
Baina, lotan, birsortu egiten zitzaion bidaia-asmo hura-lo egonik gogoratzen ez-eta guztiz ezinezkoa zela-, eta gauzatu ere bai, ametsetan.
es
Pero ocurría que en sueños la intención del viaje retornaba, sin acordarse de que tal viaje era imposible, y llegaba a realización.
fr
Mais il arrivait qu'en dormant, l'intention du voyage renaissait en lui,-sans qu'il se rappelât que ce voyage était impossible-et elle s'y réalisait.
en
But it would happen that, while he was asleep, the intention to travel would reawaken in him (without his remembering that this particular tour was impossible) and would be realised.
eu
Egun batez, urtebeterako bazihoala egin zuen amets;
es
Una noche soñó que salía de París para un año;
fr
Un jour il rêva qu'il partait pour un an;
en
One night he dreamed that he was going away for a year;
eu
bagoiaren atexkan zegoen bera, Swann, berari adio esaterakoan negar zegièn gizon gazte bati mintzo, berau limurtu nahirik berarekin batera joan ledin.
es
inclinado en la portezuela del vagón, hacia un joven que estaba en el andén, diciéndole adiós, lloroso, Swann intentaba convencerlo de que se fuera con él.
fr
penché à la portière du wagon vers un jeune homme qui sur le quai lui disait adieu en pleurant, Swann cherchait à le convaincre de partir avec lui.
en
leaning from the window of the train towards a young man on the platform who wept as he bade him farewell, he was seeking to persuade this young man to come away also.
eu
Trenaren abiatze-dardarak larritasunez iratzarririk, berehala jabetu zen Swann ezetz, ez zihoala inora, arratsalde hartan bertan ikusiko zuela Odette, baita biharamunean eta ia egunero ere.
es
Al arrancar el tren, lo despertó la angustia, y se acordó de que iba a ver a Odette aquella noche, al día siguiente, casi a diario.
fr
Le train s'ébranlant, l'anxiété le réveilla, il se rappela qu'il ne partait pas, qu'il verrait Odette ce soir-là, le lendemain et presque chaque jour.
en
he awoke in alarm, and remembered that he was not going away, that he would see Odette that evening, and next day and almost every day.
eu
Orduan, erabat bere ametsaren zirrarapean oraindik, bedeinkatu egin zituen, bere artean, burujabe bihurtzen zutèn inguruabar bereziak oro, haiei esker egon baitzitekeen Odetterengandik gertu, eta are lortu ere hark noizean behin ikustera joateko baimena eman ziezaion;
es
Y entonces, bajo la impresión del sueño, bendijo las circunstancias particulares que le aseguraban la independencia de su vida, que le permitían estar siempre cerca de Odette, y gracias a las cuales podía lograr que consintiera en verlo alguna vez que otra;
fr
Alors encore tout ému de son rêve, il bénit les circonstances particulières qui le rendaient indépendant, grâce auxquelles il pouvait rester près d'Odette, et aussi réussir à ce qu'elle lui permît de la voir quelquefois;
en
And then, being still deeply moved by his dream, he would thank heaven for those special circumstances which made him independent, thanks to which he could remain in Odette's vicinity, and could even succeed in making her allow him to see her sometimes;
eu
eta, abantaila haiek guztiak laburbilduz, hots:
es
recapitulando todas esas ventajas:
fr
et, récapitulant tous ces avantages:
en
and, counting over the list of his advantages:
eu
bere egoera, -bere ondasuna, Odettek hain sarri baliatu beharra izaten zuena non nekez ausartuko bailitzateke haustura bati ekitera (endemas, esan ohi zenez, Swannekin ezkontzeko gibel-asmoa omen zuelarik);
es
 
fr
 
en
 
eu
-M. de Charlusen adiskidetasuna ere bai, ordura arte, egia esan, Odetterengandik gauza handirik lortzeko baliagarria gertatua ez bazitzaion ere, baina gozotasuna ematen ziona, pentsarazten baitzion ezen Odettek, beronek ere estimazio handian zuèn lagun amankomun baten ahotik, berari buruzko aipamen lausengariak besterik ez zuela entzungo; -eta baita bere inteligentzia ere, egunero oso-osorik intriga berri bana asmatzeko erabiltzen zuena, bere presentzia Odetterentzat, atsegina ez bazen ere, gutxienez ezinbestekoa suerta zedin;
es
su posición, su fortuna a la que Odette tenía que recurrir lo bastante a menudo para hacerla vacilar ante una ruptura (hasta había quien decía que abrigaba la idea de llegar a casarse con él)., su amistad con el barón de Charlus, que, a decir verdad, nunca había sacado a Odette grandes cosas en favor de Swann, pero que le daba la dulzura de sentir que ella oía hablar de su amante de un modo muy halagüeño a ese amigo de ambos, a quien tanto estimaba Odette, y hasta su inteligencia puesta, casi enteramente, a la labor de combinar cada día una nueva intriga para que su presencia fuera necesaria, ya que no agradable a Odette;
fr
sa situation,-sa fortune, dont elle avait souvent trop besoin pour ne pas reculer devant une rupture (ayant même, disait-on, une arrière-pensée de se faire épouser par lui),-cette amitié de M.
en
his social position-his fortune, from which she stood too often in need of assistance not to shrink from the prospect of a definite rupture (having even, so people said, an ulterior plan of getting him to marry her)-his friendship with M.
eu
abantaila horiek guztiak mentalki errepasatuz, alegia, Swannek gogoeta egin zuen zer gerta ote zekiokeen baldin hori dena ments izan balitzaio, pentsatuz ezen, beste hainbat bezala, Swann bera ere txiroa, xumea, ezeukia, behartsua izan balitz, edozein lan kaxkar onartzera behartua, edo gurasoei nahiz emazteari lotua, Odette uztera behartua aurkituko zatekeela seguru aski, egia izan zitekeela izan berria zuèn eta beraren izua oraindik hain biziki sentitzen zuèn ametsa, eta orduan bere buruari esan zion:
es
y pensó en lo que habría sido de él si le hubiera faltado todo eso, que de ser pobre, humilde y necesitado, teniendo que trabajar forzosamente, atado a unos padres o a una esposa acaso, no habría tenido otro remedio que separarse de Odette, y que ese sueño que acababa de asustarlo, sería cierto. Y se dijo:
fr
de Charlus, qui à vrai dire ne lui avait jamais fait obtenir grand'chose d'Odette, mais lui donnait la douceur de sentir qu'elle entendait parler de lui d'une manière flatteuse par cet ami commun pour qui elle avait une si grande estime-et jusqu'à son intelligence enfin, qu'il employait tout entière à combiner chaque jour une intrigue nouvelle qui rendît sa présence sinon agréable, du moins nécessaire à Odette-il songea à ce qu'il serait devenu si tout cela lui avait manqué, il songea que s'il avait été, comme tant d'autres, pauvre, humble, dénué, obligé d'accepter toute besogne, ou lié à des parents, à une épouse, il aurait pu être obligé de quitter Odette, que ce rêve dont l'effroi était encore si proche aurait pu être vrai, et il se dit:
en
de Charlus, which, it must be confessed, had never won him any very great favour from Odette, but which gave him the pleasant feeling that she was always hearing complimentary things said about him by this common friend for whom she had so great an esteem-and even his own intelligence, the whole of which he employed in weaving, every day, a fresh plot which would make his presence, if not agreeable, at any rate necessary to Odette-he thought of what might have happened to him if all these advantages had been lacking, he thought that, if he had been, like so many other men, poor and humble, without resources, forced to undertake any task that might be offered to him, or tied down by parents or by a wife, he might have been obliged to part from Odette, that that dream, the terror of which was still so recent, might well have been true; and he said to himself:
eu
"Ez gara geure zoriontasunaz jabetzen.
es
-Nunca sabemos lo felices que somos.
fr
"On ne connaît pas son bonheur.
en
"People don't know when they are happy.
eu
Inoiz ez gara, izan ere, uste dugun bezain dohakabeak izaten".
es
Por muy desgraciados que nos creamos, nunca es verdad..
fr
On n'est jamais aussi malheureux qu'on croit."
en
They're never so unhappy as they think they are."
eu
Baina hausnartu ere zuen ezen urteak zeramatzala jadanik bizimodu hartan, ezen gehienez ere bizimodu hark betirako iraun lezan itxaron zezakeela, ezen bere lanak, bere plazerak, bere lagunak, bere bizitza osoa azken finean, zoriontasun-izpirik ekar ez ziezaiokeèn eguneroko rendez-vous sinple bati sakrifikatzen jarraitu beharko zuela aurrerantzean ere, eta orduan bere buruari galdetu zion ea ez ote zebilen deskuidatua, ea Odetterekiko harremana finkatzen eta Odetterekiko haustura saihesten lagundua ziòn oro azken batean ez ote zitzaion kaltegarria gertatu bere patuaren betekizunerako, ea benetako jazoera desiragarria ez ote litzatekeen harako hura hain zuzen ere, ametsetan bakarrik gertatua zelako hainbeste pozten zuèn huraxe:
es
Pero calculó que esa existencia duraba ya unos años, que lo más que podía esperar es que durara toda la vida, que iba a sacrificar su trabajos, sus placeres, sus amigos, su vida entera, a la esperanza diaria de una cita que no le daba ninguna felicidad; se preguntó si no estaba equivocado, si lo que favoreció sus relaciones e impidió la ruptura no había perjudicado a su destino, y si no era el acontecimiento que debía desearse, ese de que tanto se alegraba, al ver que no pasaba de un sueño:
fr
Mais il compta que cette existence durait déjà depuis plusieurs années, que tout ce qu'il pouvait espérer c'est qu'elle durât toujours, qu'il sacrifierait ses travaux, ses plaisirs, ses amis, finalement toute sa vie à l'attente quotidienne d'un rendez-vous qui ne pouvait rien lui apporter d'heureux, et il se demanda s'il ne se trompait pas, si ce qui avait favorisé sa liaison et en avait empêché la rupture n'avait pas desservi sa destinée, si l'événement désirable, ce n'aurait pas été celui dont il se réjouissait tant qu'il n'eût eu lieu qu'en rêve:
en
But he reflected that this existence had lasted already for several years, that all that he could now hope for was that it should last for ever, that he would sacrifice his work, his pleasures, his friends, in fact the whole of his life to the daily expectation of a meeting which, when it occurred, would bring him no happiness;
eu
berak, Swannek berak, alde egitea, alegia;
es
la marcha;
fr
son départ;
en
and he asked himself whether he was not mistaken, whether the circumstances that had favoured their relations and had prevented a final rupture had not done a disservice to his career, whether the outcome to be desired was not that as to which he rejoiced that it happened only in dreams-his own departure;
eu
eta bere buruari esan ere bai orduan, zinez, ez garela geure zoritxarraz jabetzen, ez garela inoiz uste dugun bezain dohatsuak izaten.
es
y se dijo que nunca sabemos lo desgraciados que somos, que por muy felices que nos creamos, nunca es verdad.
fr
il se dit qu'on ne connaît pas son malheur, qu'on n'est jamais si heureux qu'on croit.
en
and he said to himself that people did not know when they were unhappy, that they were never so happy as they supposed.
eu
Batzuetan, Swannek desiratu ohi zuen oinazerik gabeko istripu batean hil ledin Odette, gauetik arratsera beti kanpoan, kalean, errepidean, ibiltzen baitzen.
es
Algunas veces tenía la esperanza de que Odette muriera sin sufrir, por un accidente cualquiera, ella que estaba siempre correteando por calles y caminos todo el día.
fr
Quelquefois il espérait qu'elle mourrait sans souffrances dans un accident, elle qui était dehors, dans les rues, sur les routes, du matin au soir.
en
Sometimes he hoped that she would die, painlessly, in some accident, she who was out of doors in the streets, crossing busy thoroughfares, from morning to night.
eu
Eta hura beti osorik eta ederrik itzultzen zenez, Swannek miretsi ere bai, orduan, giza gorputzaren zalutasuna eta sendotasuna, ahalmena ematen diguna etengabe aurre eta eurt egiteko inguratzen gaituzten arrisku guztiei (Swanni, izan ere, ezin konta ahala ugari iruditzen zitzaizkion, bere desira sekretuak zenbatuak zituenez geroztik) eta baimena ere luzatzen diguna egunero eta ia zigorgabeki geure gezur-munduan ihalozkatzeko, plazerari esetsika. Eta bere bihotzetik hurbil sentitzen zuen une haietan Swannek Mahomet II.
es
Cuando la veía volver sana y salva, se admiraba de que el cuerpo humano fuera tan ágil y tan fuerte, de que pudiera desafiar y evitar tantos peligros como lo rodean (y que a Swann le parecían innumerables, en cuanto los calculó a medida de su deseo), permitiendo así a los seres humanos que se entregaran a diario y casi impunemente a su falaz tarea de conquistar el placer.
fr
Et comme elle revenait saine et sauve, il admirait que le corps humain fût si souple et si fort, qu'il pût continuellement tenir en échec, déjouer tous les périls qui l'environnent (et que Swann trouvait innombrables depuis que son secret désir les avait supputés), et permît ainsi aux êtres de se livrer chaque jour et à peu près impunément à leur ?uvre de mensonge, à la poursuite du plaisir.
en
And as she always returned safe and sound, he marvelled at the strength, at the suppleness of the human body, which was able continually to hold in check, to outwit all the perils that environed it (which to Swann seemed innumerable, since his own secret desire had strewn them in her path), and so allowed its occupant, the soul, to abandon itself, day after day, and almost with impunity, to its career of mendacity, to the pursuit of pleasure.
eu
hura-zeinaren erretratu Bellinik egina hain atsegin baitzuen-, zergatik-eta, bere emazteetariko batez erotzeko tamainaraino maitemindua zela ohartu zenean, jo eta sastaka erail zuelako, zertarako-eta, bere izpirituaren askatasuna berreskuratzearren, haren biografo veneziarrak xaloki dioen bezala.
es
Y Swann se sentía muy cerca de aquel Mahomet II, cuyo retrato, hecho por Bellini, le gustaba tanto, que al darse cuenta de que se había enamorado locamente de una de sus mujeres, la apuñaló, para, según dice ingenuamente su biógrafo veneciano, recobrar su libertad de espíritu.
fr
Et Swann sentait bien près de son c?ur ce Mahomet II dont il aimait le portrait par Bellini et qui, ayant senti qu'il était devenu amoureux fou d'une de ses femmes la poignarda afin, dit naïvement son biographe vénitien, de retrouver sa liberté d'esprit.
en
And Swann felt a very cordial sympathy with that Mahomet II whose portrait by Bellini he admired, who, on finding that he had fallen madly in love with one of his wives, stabbed her, in order, as his Venetian biographer artlessly relates, to recover his spiritual freedom.
eu
Berehala ordea haserretzen zen bere buruarekin, bere buruarengan bakarrik pentsatzen ziharduelako, eta nozituak zituèn sufrimenduek inolako urrikalmendurik merezi ez zutela iruditzen zitzaion orduan, Odetteren bizitzari buruzko hain merke-zurreko burutazioak zerabiltzalako.
es
Y luego se indignaba de no pensar más que en sí mismo, y los sufrimientos suyos le parecían apenas dignos de compasión, porque tenía tan en tan poco la vida de Odette.
fr
Puis il s'indignait de ne penser ainsi qu'à soi, et les souffrances qu'il avait éprouvées lui semblaient ne mériter aucune pitié puisque lui-même faisait si bon marché de la vie d'Odette.
en
Then he would be ashamed of thinking thus only of himself, and his own sufferings would seem to deserve no pity now that he himself was disposing so cheaply of Odette's very life.
eu
Harengandik behin betiko aldendu ezin zenez, gutxienez, etengabe samar, banatze-aldi luzerik gabe, ikusi izan balu sikiera, agian ibitu ahal izango zitzaiokeen samina, eta beharbada amodioa bera iraungi ere bai azkenerako.
es
Ya que no podía separarse de ella sin volver, al menos si la hubiera visto ininterrumpidamente, quizá su dolor habría acabado por calmarse, y su amor por desaparecer.
fr
Ne pouvant se séparer d'elle sans retour, du moins, s'il l'avait vue sans séparations, sa douleur aurait fini par s'apaiser et peut-être son amour par s'éteindre.
en
Since he was unable to separate himself from her without a subsequent return, if at least he had seen her continuously and without separations his grief would ultimately have been assuaged, and his love would, perhaps, have died.
eu
Eta Odettek Paristik behin betiko alde egin nahi ez zuenez, inoiz alde egin gabe behin betiko bertan gera zedin nahiko zukeen Swannek.
es
Y desde el momento que ella no quería marcharse de París, Swann deseaba que no saliera nunca de París.
fr
Et du moment qu'elle ne voulait pas quitter Paris à jamais, il eût souhaité qu'elle ne le quittât jamais.
en
And from the moment when she did not wish to leave Paris for ever he had hoped that she would never go.
eu
Nola ere bazekien Odetteren urteroko ausentzia-aldi luze bakarra abuztu eta irailekoa izaten zela, beta izan ohi zuen Swannek, zenbait hilabete aldez aurretik, etorkizun jakin horren ideia mingotsa bere baitan aurretiaz zeramàn Etorkizun orokorraren baitan urtzeko, Denbora mugagabe hori, oraingo egunen antzekoez osatua, garden eta hotz ohi zebilkion izpirituan barna, tristuraren elikagarri, baina ez oinaze biziegien eragingarri.
es
Como sabía que su gran viaje de todos los años era el de agosto y septiembre, Swann tenía espacio para ir disolviendo con varios meses de anticipo esa idea en todo el tiempo por venir, que, ya llevaba dentro de sí por anticipación, y que como estaba compuesto de días homogéneos con los actuales, circulaba frío y transparente por su ánimo, aumentando su tristeza, pero sin hacerle sufrir mucho.
fr
Du moins comme il savait que la seule grande absence qu'elle faisait était tous les ans celle d'août et septembre, il avait le loisir plusieurs mois d'avance d'en dissoudre l'idée amère dans tout le Temps à venir qu'il portait en lui par anticipation et qui, composé de jours homogènes aux jours actuels, circulait transparent et froid en son esprit où il entretenait la tristesse, mais sans lui causer de trop vives souffrances.
en
As he knew that her one prolonged absence, every year, was in August and September, he had abundant opportunity, several months in advance, to dissociate from it the grim picture of her absence throughout Eternity which was lodged in him by anticipation, and which, consisting of days closely akin to the days through which he was then passing, floated in a cold transparency in his mind, which it saddened and depressed, though without causing him any intolerable pain.
eu
Baina barne-etorkizun hura, ibai margul eta libre hura, horra nola ituan jo zuen Odetteren hitz bakar batek, Swannen barne-zolaraino, ibaia izotz puska bihurtuz, bertan behera geraraziz, jarioa zurrunduz, goitik behera hormatuz;
es
Pero, de pronto, aquel porvenir interior, aquel río incoloro y libre, por virtud de una sola palabra de Odette, que le alcanzaba a través de Swann, se inmovilizaba, endurecíase su fluidez como un pedazo de hielo, se helaba todo él;
fr
Mais cet avenir intérieur, ce fleuve, incolore, et libre, voici qu'une seule parole d'Odette venait l'atteindre jusqu'en Swann et, comme un morceau de glace, l'immobilisait, durcissait sa fluidité, le faisait geler tout entier;
en
But that conception of the future, that flowing stream, colourless and unconfined, a single word from Odette sufficed to penetrate through all Swann's defences, and like a block of ice immobilised it, congealed its fluidity, made it freeze altogether;
eu
Swann, bat-batean, bere izatearen barne-hormak leherrarazterainoko puntuan sakatzen zizkiòn masa erraldoi ezin hautsizko baten mendean sentitu zen itotzear, Odettek esan berria baitzion, behako oharkor, irribarretsu eta maltzurrez:
es
Swann sentía de repente, dentro de sí, uña masa enorme e infrangible que pesaba sobre las paredes interiores de su ser hasta romperlas;
fr
et Swann s'était senti soudain rempli d'une masse énorme et infrangible qui pesait sur les parois intérieures de son être jusqu'à le faire éclater:
en
and Swann felt himself suddenly filled with an enormous and unbreakable mass which pressed on the inner walls of his consciousness until he was fain to burst asunder;
aurrekoa | 118 / 97 orrialdea | hurrengoa

Nodoa: liferay1.lgp.ehu.eus