Bilaketa aurreratua

Ogi apurrak

Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)


Denbora galduaren bila - Swann-enetik, Marcel Proust / Joxe Austin Arrieta (Elkar/Alberdania, 2010 )
aurrekoa | 118 / 30 orrialdea | hurrengoa
eu
(Gaiztoen zoriona uharraren gisa da barreiatzen)
es
 
fr
 
en
 
eu
Baina erretorea ere etorri eta beronen bisita amaiezinak izebaren indarrak akitzen zituenean, Françoise ere erretiratu egiten zen gelatik Eulaliek alde egin eta berehala, eta izebari esaten:
es
Pero cuando el cura había estado también de visita, tan interminable que agotaba las fuerzas de mi tía, Francisca se marchaba del cuarto detrás de Eulalia, diciendo:
fr
Mais quand le curé était venu aussi et que sa visite interminable avait épuisé les forces de ma tante, Françoise sortait de la chambre derrière Eulalie et disait:
en
But on this memorable afternoon, when the Curé had come as well, and by his interminable visit had drained my aunt's strength, Françoise followed Eulalie from the room, saying:
eu
-Octave andrea, atseden hartzen uzten zaitut, oso nekatua dirudizu-eta.
es
-Señora, voy a dejarla a usted descansar, porque tiene usted aspecto de hallarse fatigada.
fr
-"Madame Octave, je vous laisse reposer, vous avez l'air beaucoup fatiguée."
en
"Mme. Octave, I will leave you to rest; you look utterly tired out."
eu
Eta izebak erantzun ere ez, azkena izan behar zuela zirudièn hasbeherapena egin, eta hantxe begiak hertsirik, hilda bezala.
es
Mi tía ni siquiera contestaba, exhalando un suspiro que parecía el último, con los ojos cerrados y como muerta.
fr
Et ma tante ne répondait même pas, exhalant un soupir qui semblait devoir être le dernier, les yeux clos, comme morte.
en
And my aunt answered her not a word, breathing a sigh so faint that it seemed it must prove her last, and lying there with closed eyes, as though already dead.
eu
Baina, Françoise jaitsi orduko, lau ezkila-ukaldi ezinago bortitzek egiten zuten durundi etxe osoan, eta izebak, bere ohean agondurik, garrasi:
es
Pero apenas había llegado abajo Francisca, sonaban por toda la casa cuatro campanillazos violentísimos, y mi tía, sentada en la cama, gritaba:
fr
Mais à peine Françoise était-elle descendue que quatre coups donnés avec la plus grande violence retentissaient dans la maison et ma tante, dressée sur son lit, criait:
en
But hardly had Françoise arrived downstairs, when four peals of a bell, pulled with the utmost violence, reverberated through the house, and my aunt, sitting erect upon her bed, called out:
eu
-Joan al da Eulalie?
es
-¿Se ha ido ya Eulalia?
fr
-"Est-ce qu'Eulalie est déjà partie?
en
"Has Eulalie gone yet?
eu
Otx, ahaztu egin zait, horratx, azkenean, hari galdetzea ea Goupil andrea sagaratzearen aurretik iritsi den ala ez mezatara! Zoaz azkar haren bila!
es
¿No le parece a usted que se me ha olvidado preguntar si la señora de Goupil llegó a misa después de alzar? Corra usted a ver si la alcanza.
fr
Croyez-vous que j'ai oublié de lui demander si Mme Goupil était arrivée à la messe avant l'élévation!
en
Would you believe it; I forgot to ask her whether Mme.
eu
Baina Eulalie ezin harrapatu izan zuela esanez itzuli ohi zen Françoise.
es
Pero Francisca volvía sin haberlo logrado.
fr
Mais Françoise revenait n'ayant pu rattraper Eulalie.
en
Goupil arrived in church before the Elevation.
eu
-Handia da gero-esaten zuen izebak buruari eraginez-.
es
-¡Qué fastidio!.decía mi tía sacudiendo la cabeza..
fr
-"C'est contrariant, disait ma tante en hochant la tête.
en
"It is most provoking," said my aunt, shaking her head.
eu
Horixe nuen, bada, galdetu beharreko garrantzizko gauza bakarra!
es
Lo único importante que le tenía que preguntar.
fr
La seule chose importante que j'avais à lui demander!"
en
"The one important thing that I had to ask her."
eu
Horrela pasatzen zen bizitza nire izeba Léonierentzat, beti berdina, berak, sasi-destainaz eta samurtasun sakonez, bere "ttirriki-ttarraka" deitu ohi zuèn beti-beratasun gozoan. Mundu guztiaren babespean, eta ez etxean bakarrik, non, hari osasun-aholkuak emateari alferrikako lana iritzirik, gutxi gorabehera denok etsia hartuta baikeunden hura errespetatzeko, baizik eta baita herrian ere, non, gugandik hiru karrika haratago, kaxa-egileak, berauek iltzatu aurretik, Françoiseri galdera helarazten baitzion ea izeba "atseden hartzen" al zegoen.
es
Y así se iba pasando la vida para mi tía Leoncia, siempre idéntica en la dulce uniformidad de lo que ella llamaba con desdén fingido y profunda ternura su.rutina.. Guardada por todo el mundo, no sólo en casa, donde todos, después de haber comprobado la inutilidad de darle un consejo de mejorar de higiene, se habían resignado a respetarla, sino en el pueblo, donde, a tres calles de distancia, el embalador, antes de ponerse a clavetear, mandaba preguntar a Francisca si mi tía no.estaba descansando, aquella rutina se vio quebrantada por una vez ese año.
fr
Ainsi passait la vie pour ma tante Léonie, toujours identique, dans la douce uniformité de ce qu'elle appelait avec un dédain affecté et une tendresse profonde, son "petit traintrain". Préservé par tout le monde, non seulement à la maison, où chacun ayant éprouvé l'inutilité de lui conseiller une meilleure hygiène, s'était peu à peu résigné à le respecter, mais même dans le village où, à trois rues de nous, l'emballeur, avant de clouer ses caisses, faisait demander à Françoise si ma tante ne "reposait pas",-ce traintrain fut pourtant troublé une fois cette année-là.
en
In this way life went by for my aunt Léonie, always the same, in the gentle uniformity of what she called, with a pretence of deprecation but with a deep tenderness, her 'little jog-trot.' Respected by all and sundry, not merely in her own house, where every one of us, having learned the futility of recommending any healthier mode of life, had become gradually resigned to its observance, but in the village as well, where, three streets away, a tradesman who had to hammer nails into a packing-case would send first to Françoise to make sure that my aunt was not 'resting'-her 'little jog-trot' was, none the less, brutally disturbed on one occasion in this same year.
eu
"Ttirriki-ttarraka" hura, ordea, ederki aztoratua izan zen egun batez urte hartan.
es
 
fr
 
en
 
eu
Inor ohartu gabe zoritasunera iritsi eta berez jaulkitako fruitu baten gisa, gau batez, sukaldeko neskamearen erditzeko tenorea heldu.
es
Y fue porque, lo mismo que un fruto escondido llega a sazón sin que nadie se de cuenta, y se desprende espontáneamente, la moza una noche salió de su cuidado.
fr
Comme un fruit caché qui serait parvenu à maturité sans qu'on s'en aperçût et se détacherait spontanément, survint une nuit la délivrance de la fille de cuisine.
en
Like a fruit hidden among its leaves, which has grown and ripened unobserved by man, until it falls of its own accord, there came upon us one night the kitchen-maid's confinement.
eu
Baina haren oinazeak jasanezinak izaki, eta Combrayn emaginik ez, Thiberzyra abiatu behar izan zuen Françoisek halako baten bila eguna argitu aurretik.
es
Pero sufrió dolores intolerables, y como en Combray no había comadrona, Francisca tuvo que ir por una a Thiberzy antes de que amaneciera.
fr
Mais ses douleurs étaient intolérables, et comme il n'y avait pas de sage-femme à Combray, Françoise dut partir avant le jour en chercher une à Thiberzy.
en
Her pains were unbearable, and, as there was no midwife in Combray, Françoise had to set off before dawn to fetch one from Thiberzy.
eu
Izebak, sukaldeko mirabearen garrasiengatik atsedenik hartu ezinik, eta Françoise, albo-herria urrunegi ere ez zegoen arren, oso berandura arte itzuli ez zenez, luze iritzi zion beronen hutsuneari.
es
Los gritos de la moza no dejaron dormir a mi tía, y como Francisca volvió muy tarde, a pesar de lo corto de la distancia, la echó mucho de menos.
fr
Ma tante, à cause des cris de la fille de cuisine, ne put reposer, et Françoise, malgré la courte distance, n'étant revenue que très tard, lui manqua beaucoup.
en
My aunt was unable to 'rest,' owing to the cries of the girl, and as Françoise, though the distance was nothing, was very late in returning, her services were greatly missed.
eu
Beraz, goizean goiz amak niri:
es
Así que mi madre me dijo por la mañana:
fr
Aussi, ma mère me dit-elle dans la matinée:
en
And so, in the course of the morning, my mother said to me:
eu
"Hoa gora, ea izebak ezer behar ote duen."
es
-Sube a ver si tu tía necesita algo.
fr
"Monte donc voir si ta tante n'a besoin de rien."
en
"Run upstairs, and see if your aunt wants anything."
eu
Aurreko gelan sartu eta, ate irekian barrena, izeba ikusi nuen, albora etzanda, lo;
es
Entré en la primera habitación, y por la puerta abierta vi a mi tía durmiendo echada de lado;
fr
J'entrai dans la première pièce et, par la porte ouverte, vis ma tante, couchée sur le côté, qui dormait;
en
I went into the first of her two rooms, and through the open door of the other saw my aunt lying on her side, asleep.
eu
pittin bat zurrungaka ere bai.
es
la vi que roncaba ligeramente.
fr
je l'entendis ronfler légèrement.
en
I could hear her breathing, in what was almost distinguishable as a snore.
eu
Epaixka alde egitera nindoan baina, nonbait, egina nuèn zaratak haren loa nahastekatu eta "abiadura aldarazia" zion, automobilei buruz esan ohi den bezala, zeren zurrungaren musika bat-batean eten eta tonu apalago batez hasi baitzen berriro, gero behingoan iratzarri zen, buruari jira-erdi eragin zion eta orduantxe ikusi nik haren aurpegia;
es
Ya iba a marcharme muy despacito, pero sin duda el ruido que hice se entremetió en su sueño y le.cambió de velocidad., como dicen de los automóviles, porque la música de los ronquidos se interrumpió un instante, y siguió luego un tono más bajo, hasta que por fin se despertó, volviendo a medias la cara, que entonces pude ver;
fr
J'allais m'en aller doucement mais sans doute le bruit que j'avais fait était intervenu dans son sommeil et en avait "changé la vitesse", comme on dit pour les automobiles, car la musique du ronflement s'interrompit une seconde et reprit un ton plus bas, puis elle s'éveilla et tourna à demi son visage que je pus voir alors;
en
I was just going to slip away when something, probably the sound of my entry, interrupted her sleep, and made it 'change speed,' as they say of motorcars nowadays, for the music of her snore broke off for a second and began again on a lower note; then she awoke, and half turned her face, which I could see for the first time;
eu
izu-ikara zerakusan;
es
pintábase en ella algo como terror;
fr
il exprimait une sorte de terreur;
en
a kind of horror was imprinted on it;
eu
amets latzen bat izan berria zuen noski;
es
sin duda había tenido un sueño terrible;
fr
elle venait évidemment d'avoir un rêve affreux;
en
plainly she had just escaped from some terrifying dream.
eu
berak ni ezin ikusi, zegoèn jarreran, eta ni hantxe, aurrera ala atzera, zer egin erabaki ezinik;
es
tal como estaba colocada no podía verme, y yo me estuve allí sin saber que hacer, si adelantarme o salir;
fr
elle ne pouvait me voir de la façon dont elle était placée, et je restais là ne sachant si je devais m'avancer ou me retirer;
en
She could not see me from where she was lying, and I stood there not knowing whether I ought to go forward or to retire;
eu
baina engoitik itzulia zen, itxuraz, errealitatearen oharmenera, izutua zutèn ikuskarien gezurraz jabeturik;
es
pero ya mi tía parecía volver al sentimiento de la realidad, y haber reconocido lo falaz de las visiones que la asustaran;
fr
mais déjà elle semblait revenue au sentiment de la réalité et avait reconnu le mensonge des visions qui l'avaient effrayée;
en
but all at once she seemed to return to a sense of reality, and to grasp the falsehood of the visions that had terrified her;
eu
pozezko irribarre batek, bizitza ametsak bezain anker ez izatea ahalbideratzen duen Jainkoarenganako eskerron eraspentsuaren agergarri, argitu zuen emaro haren aurpegia, eta, bakarrik zegoela uste zuenean bere golkoari erdi ahapeka mintzatzeko bereganatua zuèn ohiturari jarraiki, murmurikatu zuen:
es
una sonrisa de gozo, de piadosa, gratitud al Creador, que deja que la vida sea menos cruel que los sueños, iluminó débilmente su rostro, y con aquélla su costumbre de hablarse a sí misma a media voz, cuando creía que estaba sola, murmuró:.¡Alabado sea Dios!
fr
un sourire de joie, de pieuse reconnaissance envers Dieu qui permet que la vie soit moins cruelle que les rêves, éclaira faiblement son visage, et avec cette habitude qu'elle avait prise de se parler à mi-voix à elle-même quand elle se croyait seule, elle murmura:
en
a smile of joy, a pious act of thanksgiving to God, Who is pleased to grant that life shall be less cruel than our dreams, feebly illumined her face, and, with the habit she had formed of speaking to herself, half-aloud, when she thought herself alone, she murmured:
eu
"bedeinka dadila Jainkoa!
es
No tenemos más preocupación que ésta del parto de la moza.
fr
"Dieu soit loué!
en
"The Lord be praised!
eu
Sukaldeko neskamearen erditzea besterik ez dugu endredo.
es
¿Pues no había soñado que mi pobre Octavio resucitaba y quería hacerme dar un paseo diario?..
fr
nous n'avons comme tracas que la fille de cuisine qui accouche.
en
We have nothing to disturb us here but the kitchen-maid's baby.
eu
Horra bada, zer amets izango-eta, nire Octave gizajoa berpizten zela horratik, eta ni egunero paseatzera aterarazi nahi ninduela, sekula halakorik!" Eskua luzatu zuen gau-mahaitxorantz arrosarioa hartzera, baina logalearen berrekinak indarrik uzten ez hura eskuratzeko ere:
es
Tendió la mano hacia el rosario, que estaba en la mesita; pero el sueño que tornaba no le dejó fuerzas para cogerle, y volvió a dormirse tranquila;
fr
Voilà-t-il pas que je rêvais que mon pauvre Octave était ressuscité et qu'il voulait me faire faire une promenade tous les jours!" Sa main se tendit vers son chapelet qui était sur la petite table, mais le sommeil recommençant ne lui laissa pas la force de l'atteindre:
en
And I've been dreaming that my poor Octave had come back to life, and was trying to make me take a walk every day!" She stretched out a hand towards her rosary, which was lying on the small table, but sleep was once again getting the mastery, and did not leave her the strength to reach it;
eu
berriro lokartu zen, lasaiturik, eta ni otso-urratsean irten nintzen gelatik, ez hark ez inork inoiz jakin ez duelarik zer aditu nuen orduan.
es
entonces salí a paso de lobo del cuarto, sin que ella ni nadie haya sabido nunca lo que yo acababa de oír.
fr
elle se rendormit, tranquillisée, et je sortis à pas de loup de la chambre sans qu'elle ni personne eût jamais appris ce que j'avais entendu.
en
she fell asleep, calm and contented, and I crept out of the room on tiptoe, without either her or anyone's else ever knowing, from that day to this, what I had seen and heard.
eu
Oso gertakizun ezohikoez aparte, haurgintza hura esaterako, izebaren ttirriki-ttarraka hark ezeren aldaketarik pairatzen ez zuela diodanean, ez naiz ari, noski, tarte beti berdintsutan beti berdin errepikatzen zirenez, halakoek eguneroko uniformetasunari nolabaiteko uniformetasun sekundario bat besterik ez baitzekarkioten.
es
Al decir que aparte de los sucesos muy raros, como aquel alumbramiento, la rutina de mi tía no sufría jamás variación alguna, no cuento las que, por repetirse siempre idénticas y con intervalos regulares, no producían en el seno de la uniformidad más que una especie de uniformidad secundaria.
fr
Quand je dis qu'en dehors d'événements très rares, comme cet accouchement, le traintrain de ma tante ne subissait jamais aucune variation, je ne parle pas de celles qui, se répétant toujours identiques à des intervalles réguliers, n'introduisaient au sein de l'uniformité qu'une sorte d'uniformité secondaire.
en
When I say that, apart from such rare happenings as this confinement, my aunt's 'little jog-trot' never underwent any variation, I do not include those variations which, repeated at regular intervals and in identical form, did no more, really, than print a sort of uniform pattern upon the greater uniformity of her life.
eu
Larunbatero, adibidez, Françoise Roussainville-le-Pineko azokara joan ohi zenez arratsalde partean, bazkaria denontzat ordubete lehenago izaten zen.
es
Así, todos los sábados, como Francisca tenía que ir por la tarde al mercado de Roussainville le Pin, se adelantaba una hora el almuerzo, para todos.
fr
C'est ainsi que tous les samedis, comme Françoise allait dans l'après-midi au marché de Roussainville-le-Pin, le déjeuner était, pour tout le monde, une heure plus tôt.
en
So, for instance, every Saturday, as Françoise had to go in the afternoon to market at Roussainville-le-Pin, the whole household would have to have luncheon an hour earlier.
eu
Eta izeba hain ongi atxikia zitzaion bere ohituren asteroko indargabetze hari non legeari bezain fierki eusten baitzion salbuespenari ere.
es
Y mi tía se acostumbró tan perfectamente a esta derogación semanal de sus hábitos, que tenía tanto apego a esta costumbre como a las demás.
fr
Et ma tante avait si bien pris l'habitude de cette dérogation hebdomadaire à ses habitudes, qu'elle tenait à cette habitude-là autant qu'aux autres.
en
And my aunt had so thoroughly acquired the habit of this weekly exception to her general habits, that she clung to it as much as to the rest.
eu
Hain "azturatua" zegoen hartara, Françoisek zioen bezala, non larunbatez ohiko ordura arte itxaron beharra gertatu izan balitzaio, beste edozein astegunez bazkaria larunbateko ordutegira aurreratu behar izan balu bezainbateko "enbarazua" sortuko baitziokeen horrek.
es
Y tanto se había.arrutinado., como decía Francisca, que si algún sábado hubiera tenido que esperar la hora habitual del almuerzo, aquello la habría.sacado de sus casillas. tanto como el tener que adelantar su almuerzo a la hora del sábado en otro día cualquiera.
fr
Elle y était si bien "routinée", comme disait Françoise, que s'il lui avait fallu un samedi, attendre pour déjeuner l'heure habituelle, cela l'eût autant "dérangée" que si elle avait dû, un autre jour, avancer son déjeuner à l'heure du samedi.
en
She was so well 'routined' to it, as Françoise would say, that if, on a Saturday, she had had to wait for her luncheon until the regular hour, it would have 'upset' her as much as if she had had, on an ordinary day, to put her luncheon forward to its Saturday time.
eu
Bazkalorduaren aurrerapen horrek, bestalde, gu denontzat, jite berezia, bihozbera, eta aski begikoa, ematen zion larunbatari.
es
Este adelanto del almuerzo prestaba al sábado, para nosotros todos, una fisonomía particular, indulgente y muy simpática.
fr
Cette avance du déjeuner donnait d'ailleurs au samedi, pour nous tous, une figure particulière, indulgente, et assez sympathique.
en
Incidentally this acceleration of luncheon gave Saturday, for all of us, an individual character, kindly and rather attractive.
eu
Otorduaren lasaialdiaren aurretik oraindik berez beste ordubete bizi beharra ohi zegokigùn unean, bagenekien, ordea, istant batzuen buruan ikusiko genituela gure mahai gainera etortzen endibia goiztiarrak, arrautzopil aparta, xerra egundokoa.
es
En ese momento, en que por lo general nos queda aún una hora que vivir antes del descanso de la comida, sabíamos que iban a llegar a los pocos segundos unas escarolas precoces, una tortilla de favor y un bittec inmerecido.
fr
Au moment où d'habitude on a encore une heure à vivre avant la détente du repas, on savait que, dans quelques secondes, on allait voir arriver des endives précoces, une omelette de faveur, un bifteck immérité.
en
At the moment when, ordinarily, there was still an hour to be lived through before meal-time sounded, we would all know that in a few seconds we should see the endives make their precocious appearance, followed by the special favour of an omelette, an unmerited steak.
eu
Larunbat asimetriko haren errepikapena barne-gertakari xume, tokian tokiko, ia gizalegezko horietako bat zen, bizitza lasaietan eta gizarte hertsietan, halako nazio-lokarri bat eratzen duten eta solasaldien, txantxen, kontakizun nahierara handiostuen gai kutun bihurtzen direnetarikoa;
es
El retorno de aquel sábado asimétrico era uno de esos menudos acontecimientos interiores, locales, casi cívicos, que en las vidas tranquilas y las sociedades fuertes crean como un lazo nacional, llegan a tema favorito de las conversaciones, de las bromas y de los relatos, deliberadamente exagerados;
fr
Le retour de ce samedi asymétrique était un de ces petits événements intérieurs, locaux, presque civiques qui, dans les vies tranquilles et les sociétés fermées, créent une sorte de lien national et deviennent le thème favori des conversations, des plaisanteries, des récits exagérés à plaisir:
en
The return of this asymmetrical Saturday was one of those petty occurrences, intra-mural, localised, almost civic, which, in uneventful lives and stable orders of society, create a kind of national unity, and become the favourite theme for conversation, for pleasantries, for anecdotes which can be embroidered as the narrator pleases;
eu
legenda-ziklo baterako barne-muin guztiz aiutua izango zatekeen, baldin gutariko norbaitek buru-aiurri epikoa izan balu.
es
y hubiera sido núcleo apto para un ciclo legendario de tener alguno de nosotros la testa épica.
fr
il eût été le noyau tout prêt pour un cycle légendaire si l'un de nous avait eu la tête épique.
en
it would have provided a nucleus, ready-made, for a legendary cycle, if any of us had had the epic mind.
eu
Goizean goizetik, jantzi aurretik ere, zergatirik gabe, elkartasunaren indarra frogatzearen atsegin hutsarengatik, elkarri zirika hasten ginen, umore onez, arraitasunez, aberkoitasunez:
es
Ya por la mañana, antes de vestirnos, sin ningún motivo y sólo por el gusto de poner a prueba la fuerza de solidaridad, nos decíamos unos a otros, con buen humor, cordialmente, patrióticamente:
fr
Dès le matin, avant d'être habillés, sans raison, pour le plaisir d'éprouver la force de la solidarité, on se disait les uns aux autres avec bonne humeur, avec cordialité, avec patriotisme:
en
At daybreak, before we were dressed, without rhyme or reason, save for the pleasure of proving the strength of our solidarity, we would call to one another good-humoredly, cordially, patriotically, "Hurry up; there's no time to be lost;
eu
"Ez dezagun denbora alferrik gal, ez ahaztu, gero, gaur larunbata dela!", izebak Françoiseri, beronekin autuan ziharduela egunaren ezohiko luzetasunaz arduraturik-edo, zera ziotsala:
es
-Hoy no tenemos que descuidarnos, es sábado, mientras que mi tía, conferenciando con Francisca, y al pensar que el día sería más largo que de costumbre, decía:
fr
"Il n'y a pas de temps à perdre, n'oublions pas que c'est samedi!" cependant que ma tante, conférant avec Françoise et songeant que la journée serait plus longue que d'habitude, disait: "Si vous leur faisiez un beau morceau de veau, comme c'est samedi."
en
don't forget, it's Saturday!" while my aunt, gossiping with Françoise, and reflecting that the day would be even longer than usual, would say, "You might cook them a nice bit of veal, seeing that it's Saturday."
eu
"Txahalki eder bat prestatu beharko zenieke, larunbata denez". Hamar eta erdietan gutariko edonork oharkabean erlojua atera eta esaten bazuen: "Tira ba, oraindik ordu eta erdi bazkaritarako", denok pozten ginen hari esan ahal izateagatik:
es
-Hoy, como es sábado, podría usted hacerles un buen guiso de ternera.. Si a las diez y media sacaba alguno, distraído, el reloj, diciendo: -Todavía falta una hora y media para el almuerzo., todos nos alegrábamos de poder recordarle:
fr
Si à dix heures et demie un distrait tirait sa montre en disant: "Allons, encore une heure et demie avant le déjeuner", chacun était enchanté d'avoir à lui dire:
en
If, at half-past ten, some one absent-mindedly pulled out a watch and said, "I say, an hour-and-a-half still before luncheon," everyone else would be in ecstasies over being able to retort at once:
eu
"Baina zer zabiltza, ahaztu egin zaizu gaur larunbata dela ala?";
es
-.¿Pero en qué está usted pensando:
fr
"Mais voyons, à quoi pensez-vous, vous oubliez que c'est samedi!";
en
"Why, what are you thinking about?
eu
handik ordu laurdenera ere barre egiten genuen pasadizoa oroitzean, eta elkarri agintzen ere bai izebarengana igo eta eman behar geniola haren berri, entretenitze aldera.
es
no ve que es sábado?; y todavía nos duraba la risa un cuarto de hora después, y nos prometíamos subir a contárselo a mi tía para distraerla.
fr
on en riait encore un quart d'heure après et on se promettait de monter raconter cet oubli à ma tante pour l'amuser.
en
Have you for-gotten that it's Saturday?" And a quarter of an hour later we would still be laughing, and reminding ourselves to go up and tell aunt Léonie about this absurd mistake, to amuse her.
eu
Zeruak ere beste aurpegiera bat izaten zuen.
es
Hasta el cielo parecía otro.
fr
Le visage du ciel même semblait changé.
en
The very face of the sky appeared to undergo a change.
eu
Bazkalostean, eguzkia, larunbata zela jakitun noski, ordubete areago nagitzen zen han goian ibiltari, eta norbaitek, eguraste-ordua berantetsirik, esaten baldin bazuen:
es
Después del almuerzo, el sol, consciente de que era sábado, se paseaba una hora más por lo alto del cielo, y cuando uno de nosotros, que creía que ya se hacía tarde para el paseo, exclamaba:.¡Cómo!
fr
Après le déjeuner, le soleil, conscient que c'était samedi, flânait une heure de plus au haut du ciel, et quand quelqu'un, pensant qu'on était en retard pour la promenade, disait:
en
After luncheon the sun, conscious that it was Saturday, would blaze an hour longer in the zenith, and when some one, thinking that we were late in starting for our walk, said, "What, only two o'clock!" feeling the heavy throb go by him of the twin strokes from the steeple of Saint-Hilaire (which as a rule passed no one at that hour upon the highways, deserted for the midday meal or for the nap which follows it, or on the banks of the bright and ever-flowing stream, which even the angler had abandoned, and so slipped unaccompanied into the vacant sky, where only a few loitering clouds remained to greet them) the whole family would respond in chorus:
eu
"Nola, baina, ordu biak bakarrik?", Saint-Hilaireko bi ezkila-ukaldi jo berriak adituz (kanpai-hots bakartiak, otorduarengatik edo biaoarengatik inor kausitu ohi ez zutenak bide bakan-ibil ertzetan, arrantzariak berak ere abandonaturiko ibaialde bizi eta zurian, zenbait hodei nagi bakan besterik gabeko ortzi hutsean), denok batera erantzuten genion koruan: "Oker zaude baina!
es
¡Las dos nada más!., al ver pasar las dos campanadas de la torre de San Hilarlo (que ya están acostumbradas a encontrarse los caminos desiertos, por amor de la comida o de la siesta, a lo largo del río, claro y corretón, abandonado hasta del pescador, y que pasan solitarias por el cielo vacante, donde no quedan más que unas nubecillas perezosas), todo el mundo le respondía a coro:.Lo que lo despista a usted es que hemos almorzado una hora antes; ¿no ve usted que es sábado?
fr
"Comment, seulement deux heures?" en voyant passer les deux coups du clocher de Saint-Hilaire (qui ont l'habitude de ne rencontrer encore personne dans les chemins désertés à cause du repas de midi ou de la sieste, le long de la rivière vive et blanche que le pêcheur même a abandonnée, et passent solitaires dans le ciel vacant où ne restent que quelques nuages paresseux), tout le monde en ch?ur lui répondait:
en
"Why, you're forgetting; we had luncheon an hour earlier; you know very well it's Saturday."
eu
Ordubete goizago bazkaldu dugu, horrek nahasten zaitu, ez al dakizu, baina, gaur larunbata dela?" Hamaiketan gure aitarekin hitz egitera etorri eta mahaira eserita topatu gintuèn barbaro baten ezustekoa ("barbaro" deitzen genion larunbatak gurean zuèn berezitasuna ezagutzen ez zuèn jende orori), horra Françoise, bere bizitza osoan, gehien poztu zutèn gertakarietariko bat.
es
La sorpresa de un bárbaro (así llamábamos a toda persona ignorante del carácter particular del sábado), que venía a ver a papá a las once y nos encontraba sentados a la mesa, era una de las cosas que más divertían a Francisca en este mundo.
fr
"Mais ce qui vous trompe, c'est qu'on a déjeuné une heure plus tôt, vous savez bien que c'est samedi!" La surprise d'un barbare (nous appelions ainsi tous les gens qui ne savaient pas ce qu'avait de particulier le samedi) qui, étant venu à onze heures pour parler à mon père, nous avait trouvés à table, était une des choses qui, dans sa vie, avaient le plus égayé Françoise.
en
The surprise of a 'barbarian' (for so we termed everyone who was not acquainted with Saturday's special customs) who had called at eleven o'clock to speak to my father, and had found us at table, was an event which used to cause Françoise as much merriment as, perhaps, anything that had ever happened in her life.
eu
Zeren, bisitari zurtu hark guk larunbatetan goizago bazkaltzen genuela ez jakitea libertigarria iruditu bazitzaion ere, askoz ere barregarriagoa begitandu baitzitzaion (chauvinismo estu harekin bihotzez bat egin arren) gure aitak, barbaro hura gure ohituraz ez-jakitun izan zitekeela aintzakotzat hartzeari muzin eginez, gu jangelan ikusterakoan hark azaldutako harridurari bestelako azalpenik gabe honela erantzun izana: "Aizu, gaur larunbata da!".
es
Pero por mucho que la regocijara el hecho de que el desconcertado visitante ignorara que los sábados almorzábamos antes, aun le parecía más cómico (simpatizando en el fondo con esa estrecha patriotería) que a mi padre no se le ocurriera que el bárbaro podía ignorarlo, y contestara, sin más explicaciones, a su asombro, al vernos ya sentados a la mesa: -¡Pero, hombre, es sábado!.
fr
Mais si elle trouvait amusant que le visiteur interloqué ne sût pas que nous déjeunions plus tôt le samedi, elle trouvait plus comique encore (tout en sympathisant du fond du c?ur avec ce chauvinisme étroit) que mon père, lui, n'eût pas eu l'idée que ce barbare pouvait l'ignorer et eût répondu sans autre explication à son étonnement de nous voir déjà dans la salle à manger:
en
And if she found it amusing that the nonplussed visitor should not have known, beforehand, that we had our luncheon an hour earlier on Saturday, it was still more irresistibly funny that my father himself (fully as she sympathised, from the bottom of her heart, with the rigid chauvinism which prompted him) should never have dreamed that the barbarian could fail to be aware of so simple a matter, and so had replied, with no further enlightenment of the other's surprise at seeing us already in the dining-room: "You see, it's Saturday."
eu
Françoisek, kontakizunaren puntu horretara iritsirik, zerizkiòn barre-malkoak xukatu eta, gozatzen ari zèn plazera areagotzearren, luzatu egiten zuen benetako elkarrizketa, "larunbata" izateak deus ere argitzen ez ziòn bisitari hark erantzun omen zuena asmatuz.
es
Y cuando Francisca llegaba a este punto del relato, tenía que secarse lágrimas de risa, y para acrecer su regocijo, prolongaba el diálogo, inventaba una respuesta del visitante a quien aquella del.sábado. no decía nada.
fr
"Mais voyons, c'est samedi!" Parvenue à ce point de son récit, elle essuyait des larmes d'hilarité et pour accroître le plaisir qu'elle éprouvait, elle prolongeait le dialogue, inventait ce qu'avait répondu le visiteur à qui ce "samedi" n'expliquait rien.
en
On reaching this point in the story, Françoise would pause to wipe the tears of merriment from her eyes, and then, to add to her own enjoyment, would prolong the dialogue, inventing a further reply for the visitor to whom the word 'Saturday' had conveyed nothing.
eu
Eta, gehigarri haiez kexatu beharrean, oraindik guri aski iruditzen ez eta esan ohi genion:
es
Y muy lejos de quejarnos de sus adiciones, todavía nos sabían a poco, y le decíamos:
fr
Et bien loin de nous plaindre de ses additions, elles ne nous suffisaient pas encore et nous disions:
en
And so far from our objecting to these interpolations, we would feel that the story was not yet long enough, and would rally her with:
aurrekoa | 118 / 30 orrialdea | hurrengoa

Nodoa: liferay1.lgp.ehu.eus