Egungo Euskararen Hiztegia (EEH)

ur 1 iz isurkari koloregabe, usaingabe eta dastagabea, ibaiak, aintzirak eta itsasoak betetzen dituena, hidrogeno eta oxigeno atomoz osatua (H₂O). ik lurrin; izotz.

Jan dezala ogia eta edan ura. Elizen arteko biblia 1 Erg 13,18

Iturritik ura edanez. Santiago Iruretagoiena «Arkitekturaz hamar liburuak» - Vitruvio, 2000 - 3130. orr.

Ur eta ogi hutseko barauan. Koldo Biguri «On Camillo» - Giovanni Guareschi, 2001 - 80. orr.

Haritzak lau elementuetatik lurra izaten du ugari, eta aldiz, urriak izaten ditu ura, airea eta sua. Santiago Iruretagoiena «Arkitekturaz hamar liburuak» - Vitruvio, 2000 - 1330. orr.

Urek lur lehorra inguratzen dute, aireak ura, suak airea, eta "bosgarren gorputzak" sua. Xabier Kintana «Alderraien gidaria» - Mose ben Maimon, 2006 - 190. orr.

Hotz mantentzeko, ura, olioa, airea edo beste fluidoren bat behar dute motor gehienek. Irene Aldasoro «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 57. orr.

Amiantoak ur pixka bat galtzen zuen 150°C-ra. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 109. orr.

Odolaren % 80 ura da, eta ura ingurune ona da hozteko edo berotzeko, bero espezifiko altua baitu. Irene Aldasoro «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 179. orr.

Ez zuen asko behar izan gorpuak erabat jiratu eta ur gainean ahozgoratzeko. Hasier Etxeberria «Mutuaren hitzak», 2005 - 16. orr.

ik beherago 23a. Askoren artean «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 574. orr.

Etsaiak, ordea, urperatu egin zituen eta, gero, hondotik ur gainera atera. Elizen arteko biblia Jkd 10,19

Zubi batek lotzen baititu Jauregia eta presondegia ur gainetik. Felipe Juaristi «Airezko emakumeak», 2003 - 82. orr.

Har ezazu makila, eta luza eskua Egiptoko ur guztietara -ibai, ubide, urtegi eta zingira guztietara- eta ura odol bihurtuko da. Jose Antonio Mujika «Agindutako lurraren bila I», 2002 - 156. orr.

Obi ibaiaren urak gorri jaisten dituk. Karlos Zabala «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 226. orr.

Azkenean, ibaian behera "ezkontzen dira", Manausetik urrun, bi ibaietako urak. «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 243. orr.

-Ez ezak sekula atzera egin, errekako urak eta zeruko eguzkiak ere ez baitute sekula atzera egiten! Anjel Lertxundi «Azkenaz beste», 2005 - 56. orr.

Bostehun urte igarota urak beren bidean. Edorta Jimenez «Europako mugetan barrena», 2000 - 108. orr.

Kanilla gutxiegi irekitzen bada, apenas izango duen aski ur biltzerik. Joxerra Garzia «Egonean doazen geziak», 2000 - 161. orr.

Urak gutxituz joan ziren. - 0. orr.

Pegarra askan hustu eta lasterka joan zen putzura ur gehiago hartzera. Jose Antonio Mujika «Agindutako lurraren bila I», 2002 - 65. orr.

Euria jauts ahala, ura turrustaka alde guzietan. Filipe Bidart «Bakartasunaz bi hitz», 2004 - 66. orr.

Kaferako ura berotzen jartzera. Joxe Austin Arrieta «Homo Faber» - Max Frisch, 2001 - 91. orr.

Ur hori izerdi-forman agertzen da larruazalean. Irene Aldasoro «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 180. orr.

Hango ura ere, ordea, beroa eta likatsua zen, ez gozoa, gazia. Joxe Austin Arrieta «Homo Faber» - Max Frisch, 2001 - 49. orr.

Ez dago ura bezalakorik zauriak gozatzeko. Karlos Zabala «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 262. orr.

Gorputzaren azaletik ur asko galtzen da izerditzean. Irene Aldasoro «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 68. orr.

Obi ibaira isurtzen du ura, zazpi mila versta inguru ibili eta gero. Karlos Zabala «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 192. orr.

Edith sukaldera joan zen, eta ura korritzen jarri zuen. Koro Navarro «Zertaz ari garen maitasunaz ari garenean» - Raymond Carver, 2003 - 88. orr.

Zurrusta bizian ateratzen zen ura kanilatik. «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 137. orr.

Ura zergatik izozten da 0 graduan zehazki, eta 100an irakiten? «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 382. orr.

Kontrako eztarrira joan zait ura. Koldo Izagirre «Agirre zaharraren kartzelaldi berriak», 1999 - 175. orr.

Ura iragazi eta irakin beharko dugu. Josu Zabaleta «Anne Franken egunkaria» - Anne Frank, 2004 - 193. orr.

Garrafoi handi batzuk garbituko ditugu ura edukitzeko. Josu Zabaleta «Anne Franken egunkaria» - Anne Frank, 2004 - 193. orr.

Edonork eraman dezakeela zaldia errekara, baina hogei gizonek ez diotela ura edanaraziko berak nahi ez badu. Bernardo Atxaga «Soinujolearen semea», 2003 - 64. orr.

Mara oasiko urak gezatu. - 0. orr.

Sudurrak askoz mekanismo hobea du ura lurrunarazi eta airera bidaltzeko. Irene Aldasoro «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 79. orr.

Gainez egin zuen urak edontzitik. «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 130. orr.

Amari solasa zerion pegarrari ura bezala. Janbattitt Dirassar «Bihotzeko mina», 1997 - 149. orr.

Ura eta olioa bezala gara. Juan Kruz Igerabide «Txoria» - Oh Jung-hi, 2006 - 42. orr.

Odolak odolari eta urak urari egiten dio dei, jakina den bezala. Felipe Juaristi «Itzarri nahi ez zuen printzesa», 2002 - 191. orr.

Belakiak xurgatu egiten du ura; bainugelako horma-paperak, berriz, adsorbitu. Irene Aldasoro «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 141. orr.

Gora eta gora egin zuten urek, mendigailurrik garaienak ere estaltzera iritsiz. Jose Antonio Mujika «Agindutako lurraren bila I», 2002 - 27. orr.

Urak hartuak zituen bide bazterreko soro, baratza eta landak. Anjel Lertxundi «Azkenaz beste», 2005 - 184. orr.

Bi metrorainoko urak izan zituzten paraje batzuetan. Pello Zabala «Naturaren mintzoa», 2000 - 319. orr.

1787an, Tarragona aldean, Chertan, Ebro ibaia bere bidetik atera, eta 16 metro igo ziren urak. Pello Zabala «Naturaren mintzoa», 2000 - 387. orr.

Uholdea etorri zen Edom aldetik, eta lurralde hura urez bete zen. Elizen arteko biblia 2 Erg 3,20

Ikaratu egingo ginateke urezko desertuan, itsasoan alegia. Bernardo Atxaga «Groenlandiako lezioa», 1998 - 56. orr.

Urez estali sutea oraino ketan zegoen. Itxaro Borda «Zeruetako erresuma», 2005 - 21. orr.

Baloiak atera zituzten gero, urezko puxikak, turutak, hainbat hitz zantar. Karlos Linazasoro «Glosolaliak», 2004 - 95. orr.

Hitza zilarrezkoa bada, isiltasuna urezkoa da. Patxi Zubizarreta «Pospolo kaxa bat bezala», 2005 - 150. orr.

Ez zaie iruditzen gorputz guztiek erdirantz tiratzen dutenik, lurrekoek eta urezkoek baizik. Xabier Amuriza «Gauzen izaeraz» - Lukrezio, 2001 - 91. orr.

2 (izenondo eta izenlagunekin)

Urak bere bidea du beti, ez dago birritan ur berean bustitzerik ez itotzerik. Felipe Juaristi «Airezko emakumeak», 2003 - 38. orr.

Saiakuntza horretan, ezkerreko eskua ur hotzetan eta eskuinekoa ur berotan sartzen du behatzaileak. Irene Aldasoro «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 83. orr.

Laster, ur hotza bere lana egiten hasi zen. Jose Morales «Zazpi urkatuak» - Leonid Nikolaievitx Andreiev, 2006 - 40. orr.

Askoz larriagoa da ur izoztuan murgilduriko gorputz baten bero-galera. Irene Aldasoro «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 180. orr.

Zangan, ur beltz izoztuan. Josu Zabaleta «Gauza baten ametsa» - Pier Paolo Pasolini, 1998 - 198. orr.

Egeo itsasoko ur urdinetan. «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 181. orr.

Tantak malenkoniatsu limurtzen ziren adar hautsi eta antzuetan barrena, berriro ur gardenetan erortzeko. Agustin Otsoa «Eraztunen Jauna III» - J.R.R. Tolkien, 2004 - 21. orr.

Ibaiak azalean ur garbi aratzak eta barnean arre zikinak daramatzan bezala. Felipe Juaristi «Airezko emakumeak», 2003 - 12. orr.

Bapo bizi haiz, garagarra jaten eta ur freskoa edaten. Patxi Zubizarreta «Mila gau eta bat gehiago» - Anonimoa, 2002 - 21. orr.

Gorputz osoa puzturik zeukan, eta ahotik eta sudurretik ur gazia zerion etengabe. Juan Kruz Igerabide «Ulises» - Homero, 2000 - 26. orr.

Ur geza itsas zabalean! «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 243. orr.

Ur uherretako burbuila haiek, eguzkiaren distira ustelak eta, ahoz goraka begiratuta, landarez josia ageri zen zeru hark. Joxe Austin Arrieta «Homo Faber» - Max Frisch, 2001 - 75. orr.

Ur bedeinkatu ugariz ihinztatu zuen Buru Nagusiaren erretratu handia. Koldo Biguri «On Camillo» - Giovanni Guareschi, 2001 - 119. orr.

Kotoi puska bat ur oxigenatuarekin blaitu eta bisaia igurtzi zidan. Aingeru Epaltza «Rock'n'roll», 2000 - 116. orr.

Mendi arteko haranetan ibai garbietako ur jostalariek freskatzen zituzten urertzeko limoiondoak. Xabier Mendiguren Elizegi «16 ipuin amodiozko», 2002 - 34. orr.

Izan bedi sabai bat uren artean, goiko urak eta beheko urak bereiziko dituena. Jose Antonio Mujika «Agindutako lurraren bila I», 2002 - 15. orr.

Sor itzazue umeak, ugaldu eta bete itzazue itsasoko urak. Karlos Zabala «Buda zoriontsuen etxea» - João Ubaldo Ribeiro, 2003 - 163. orr.

Ur irakinezko zutabe handi bat sortu eta pare bat metroraino altxatu zen, guztiak zipriztinduz. Joanes Urkixo «Gerlari zuria», 2004 - 114. orr.

Inork segada bat jarri bazion, ezin egokiagoa zen eremu hura, ur azalekoaz eta harriz josia. Joanes Urkixo «Gerlari zuria», 2004 - 7. orr.

Zulo horretatik uharkako ura sartuko zaio barrura. Santiago Iruretagoiena «Arkitekturaz hamar liburuak» - Vitruvio, 2000 - 4550. orr.

Iturriko ura bezain garbia. Janbattitt Dirassar «Bihotzeko mina», 1997 - 13. orr.

Kanilako ura: bainugelan (bainuontzirik gabe, tamalez) eta barruko eta kanpoko zenbait hormatan. Josu Zabaleta «Anne Franken egunkaria» - Anne Frank, 2004 - 78. orr.

Goretsazue, zeru zabalok eta zeru gaineko urok! Elizen arteko biblia Sal 148,4

3 (neurri banako edo kideko baten eskuinean)

Bina metroko diametroa zuten, eta mila eta seiehuna litro ur hartzen. Elizen arteko biblia 1 Erg 7,38

Gutxi gorabehera 250 ml ur eta 350 kcal bero (350 janari-kaloria) galtzen ditu pertsona nagusi batek egunero arnasan botatako airean. Irene Aldasoro «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 132. orr.

Demagun ontzi baten edukiera zortziehun tona ur dela: ontzi horren karga laurehun tonakoa litzateke. «Legeen espirituaz II» - Montesquieu, 1999 - 34. orr.

Ogia eta zahato bat ur hartu eta Agarri ezarri zizkion bizkarrean. - 0. orr.

Graxiri pitxartara bat ur ezarri zioten aitzinean. Eneko Bidegain «Anbroxio», 2002 - 49. orr.

Baso bat ur edo esne hartuko duzue? -galdegin zien Agathak. Elena Touyarou «Hautsi da katea» - Toti Mtz. de Lecea, 2004 - 29. orr.

Zazpi basokada limoi ur koñakarekin nahasturik edanak zituen. Felipe Juaristi «Itzarri nahi ez zuen printzesa», 2002 - 72. orr.

Kadur herrixkan elefante batek bi barrika bete koko-ur edan zuen. Gotzon Garate «India harrigarria», 2001 - 168. orr.

Komunak ur jarioa badu, konpondu egin behar da, 200 litro ur galdu daitezke eta, bide horretatik. Berria - Harian 2006-03-15

4 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa)

Hiritik Goioren etxeraino hainbat kilometroko lokatz bidea egin behar da oinez, ur putzuak saihestuz. Joseba Sarrionandia «Lagun izoztua», 2001 - 17. orr.

Lehorrari "lur" eman zion izena eta ur-multzoari "itsaso". Jose Antonio Mujika «Agindutako lurraren bila I», 2002 - 16. orr.

Emadazu, otoi, ur tanta bat zeure pegarretik. Jose Antonio Mujika «Agindutako lurraren bila I», 2002 - 67. orr.

Ur-txinta baten mesedea eskertuko genizuke, hori bai. Anjel Lertxundi «Azkenaz beste», 2005 - 13. orr.

Han nengoen ni, ur perlak zituen xanpain botila eskuan. Ramon Saizarbitoria «Gorde nazazu lurpean», 2000 - 101. orr.

Olatua haustean ur-zipriztinak barreiatzen diren bezala. Jose Morales «Zazpi urkatuak» - Leonid Nikolaievitx Andreiev, 2006 - 200. orr.

Itsasoa bera etengabeko mugimendu sortzailean dago, baina ur-masa handi horren eragina bere ertzetara baino askoz harantzago hedatzen da. Iñaki Mendiguren «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 25. orr.

Sukalde zabal bat, ur berogailuarekin eta suarekin. Josu Zabaleta «Anne Franken egunkaria» - Anne Frank, 2004 - 35. orr.

2004ko ekainean inaguratu zuen Alvaro Miranda Herri Lan kontseilariak Nagoreko "ur-parkea". Edurne Elizondo «Itoiz, porlanezko gezurra», 2004 - 21. orr.

Besoak haize errotaren hegalak bezala, oinak, berriz, ur errotaren gurpilak bezala. Felipe Juaristi «Airezko emakumeak», 2003 - 28. orr.

Te-etxe arrunta zen, ohi baino txikixeagoa, ur-pipaz betea. Jon Arretxe «Ekialdeko mamuak», 2003 - 131. orr.

Ur biltze eta artatze obrak, haur zaindegiaz ere. Herria 2003-08-07

Badoaz nire indarrak, ur isuria irudi. - 0. orr.

Ur-ibilguetan, bihurguneetan eta ura nibelatutako gainazal batetik gora igoarazten denean. Santiago Iruretagoiena «Arkitekturaz hamar liburuak» - Vitruvio, 2000 - 450. orr.

Israeldarrak, ordea, oinak busti gabe igaro ziren itsas erditik, ur-harresiak zituztela ezker eta eskuin. Jose Antonio Mujika «Agindutako lurraren bila I», 2002 - 172. orr.

Ematen zuen Kaweah errekaren ur xuxurla portxeraino iritsi behar zitzaigula. Bernardo Atxaga «Soinujolearen semea», 2003 - 27. orr.

Jonathan-eta-Léa antz-antzekoak ziren, nola diren elkarren antzeko bi ur tanta. «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 20. orr.

Bota zituen hala gozoki-papera nola ur-zakurra, eta hortxe hasi zen zakurtxoa negar-intzirika. Jose Morales «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 238. orr.

Arratsaldea zen orduko: udazkenean, ibaiertzean, goizeko hamarretan hasten da arratsaldea, eta aireak ur kolorea izaten du. Koldo Biguri «On Camillo» - Giovanni Guareschi, 2001 - 332. orr.

ik urkolore.

Bilbo Handiko Ur Partzuergoko azpikontratatuak grebara.· Kopak ur-busti ditut, eta orain platerño ilara bat jartzen ari naiz Berria - Ekonomia 2004-01-25

5 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa, lehen osagai hori izenondoduna dela)

Ur beltz xorta bat ukaiten zuten ogiaren laguntzeko. Eneko Bidegain «Anbroxio», 2002 - 126. orr.

6 (hitz elkartuetan bigarren osagai gisa)

Teiletatik euri-ura hartzen duen erretenera iritsi arte. Santiago Iruretagoiena «Arkitekturaz hamar liburuak» - Vitruvio, 2000 - 1750. orr.

Gailur inklinatu hori lohiarekin igurtziz, euri-ura kanpora botatzen saiatu ziren. Santiago Iruretagoiena «Arkitekturaz hamar liburuak» - Vitruvio, 2000 - 930. orr.

Han euri urezko putzu bat egoten zen, edota ureztatzeak eragindakoa, edota zamariren baten txizak. Patxi Zubizarreta «Mirarien kalezuloa» - Nagib Mahfuz, 2006 - 174. orr.

Urteak isuri ziren, odola bezainbeste, elur ura bezainbeste, negarra bezainbeste. Felipe Juaristi «Airezko emakumeak», 2003 - 183. orr.

Muki-ura dario sudurretik; hura ez ohartzea espero du. Oskar Arana «Lotsaizuna» - John Maxwell Coetzee, 2004 - 94. orr.

Suspertzeko arrosa-ura usnatzea gustatzen zitzaion. Askoren artean «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 545. orr.

Adelak belar-ura prestatu zigun, digestioa hobeto egiteko: erregaliza, anisa eta limoi-lorea. Juan Kruz Igerabide «Hauts bihurtu zineten», 2005 - 155. orr.

Soda ura balitz bezala edaten du koñaka. Koro Navarro «Zortzi kontakizun» - Isaac B. Singer, 2002 - 59. orr.

Koko-ura, ardoa bailitzan, irakiten ari zen eta elefantea horditu egin zen. Gotzon Garate «India harrigarria», 2001 - 168. orr.

Lorez egindako muino baten gain-gainean iturri bat zegoen, sagar ura zeriona. Felipe Juaristi «Itzarri nahi ez zuen printzesa», 2002 - 42. orr.

Laranja ura edan eta banoa kalera. Joseba Sarrionandia «Lagun izoztua», 2001 - 24. orr.

Limoi ur izoztua arrosa hostoekin nahastuta. Felipe Juaristi «Airezko emakumeak», 2003 - 40. orr.

Hala hasiko naizela ni guaiako-ura eta guaiako-bainuak hartzen. Joan Mari Irigoien «Lur bat haratago», 2000 - 510. orr.

Bi litro ezti-ur bero espeziekin? Iñaki Mendiguren «Harry Potter eta sorgin harria» - J.K. Rowling, 2000 - 166. orr.

Berotzen saiatuz gero [...] kristaltze-ura galtzen du, opako bihurtzen da, eta bezero ergelek ez dute atsegin. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 248. orr.

Erabil zitezkeen metodoen jakitun izan nintzen pixkanaka, puntua egiteko orratza, perrexilaren txortena, xaboi-urezko injekzioak, ekitazioa. Joseba Urteaga «Gertakizuna» - Annie Ernaux, 2003 - 23. orr.

7 (hiru osagaiko hitz elkartuetan)

Guk, erran nahi baita ugaztunok, ez baitugu eskuarki ur-hornidura arazorik. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 239. orr.

Atmosferan dagoen ur-lurrun kantitatea. Irene Aldasoro «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 130. orr.

Malkoak betzuloetatik behera erortzen zitzaizkion ibai mingotsaren metal ur tantak balira bezala. Felipe Juaristi «Airezko emakumeak», 2003 - 44. orr.

8 irud/hed

Zilarrezko ura ageri zen errekaren zati batzuetan. Hasier Etxeberria «Mutuaren hitzak», 2005 - 23. orr.

Ur horiei gainezka eginarazi dien azken ttantta izan da aurreko batean egunkari honetan bertan irakurtzen nuena: [...]. Iñaki Segurola «Gaur ere ez du hiltzeko eguraldirik egingo», 2005 - 212. orr.

Gatozen berriro ur txikietara. Iñaki Segurola «Gaur ere ez du hiltzeko eguraldirik egingo», 2005 - 214. orr.

Izerdia izpirituari gozoro darion zuku bat da, inork bedeinkatu gabeko ur izpiritutsu bat. Iñaki Segurola «Gaur ere ez du hiltzeko eguraldirik egingo», 2005 - 286. orr.

Giroaz den bezainbatean, ez ardo ez ur: 40tik 60 urte bitarteko jende bakartien bilgune geldoa gehienetan. Aingeru Epaltza «Rock'n'roll», 2000 - 8. orr.

Ura bere errotara beti apaizak. Xabier Mendiguren Elizegi «Arima enkoniatuak», 2006 - 165. orr.

9 (leku atzizkiekin)

Arrosak uretan ipintzera noa. Lopez de Arana «Manhattan Transfer» - John Dos Passos, 1999 - 25. orr.

Ura harrietan eta harriak urean. Piarres Aintziart «Santiago oinez», 2000 - 216. orr.

Arrieta, hik ez dakik oinez uretan! Koldo Izagirre «Sua nahi, Mr. Churchil?», 2005 - 11. orr.

Igerilekuaren ertzean jarria eta zangoak urean sartuta deitu zuen Kristinaren dendara. Aingeru Epaltza «Rock'n'roll», 2000 - 305. orr.

Azidoa bota uretan, eta ez alderantziz. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 55. orr.

Pixkanaka-pixkanaka eraikia zuten mundu "berri" hura gatza urean desegiten den gisa desegin dela gau batean. Pello Salaburu «XX. mendearen argi-itzalak», 2001 - 42. orr.

Ez dakit nire burua zen, edo edatera behartzen ninduten urean drogaren bat bota zuten. Berria - Euskal Herria 2004-12-29

Hiru bota nituen erdizka betetako baso urean. Aingeru Epaltza «Rock'n'roll», 2000 - 208. orr.

Ez badituzu nahi, uretara botako ditut. Bernardo Atxaga «Soinujolearen semea», 2003 - 170. orr.

Nahiz eta urera jauzi egin nahi luketen aste osoko bide segurutik jarraitzen dute. Eneko Bidegain «Anbroxio», 2002 - 183. orr.

Héracliusek erantzi zuen azkar-azkar lebita, oinetakoak kendu, eta uretara sartu zen hura ere. Josu Zabaleta «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 77. orr.

Zure etxean ez baldin baduzu sardinarik, ez eska bertzearenean izokinik; ez ere arrainik ez den urera bota sarerik. Aurelia Arkotxa «Septentrio», 2001 - 98. orr.

Atera zuten, bada, kutxa uretatik, hari ezer esan gabe. «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 64. orr.

Astelehenean, untzia atera dute uretik. Herria 2001-03-22

Nola arrain bat uretatik kanpo. Koro Navarro «Kontakizunak» - Edgar Allan Poe, 2000 - 152. orr.

Emeki igerika aritu ziren eta prestuki uretik atera. Ramuntxo Etxeberri «Skyroom», 2004 - 225. orr.

Horra hor abereei, hegaztiei, uretako bizidunei eta lur gainean narrasta dabiltzan piztiei buruzko legea. Elizen arteko biblia Lb 11,46

Kontuan hartu behar da, ureko tenperatura gradu bat igotzeko lurrekoa igotzeko baino lau aldiz energia gehiago behar dela. Berria - Gaiak 2004-09-17

10 teilatuetan, isurialdea.

Zurezko barrakoi hauek 24 metro luze, oinean 6 metro zabal eta altueran 2 metro eta erdikoak dira, ur bitako teilatuarekin. Jokin Urain «Errotarria», 2006 - 53. orr.

11 edateko ur edateko ona dena.

Egiptiarrek ibaiertzean putzuak zulatzeari ekin zioten, edateko ur bila, Nilokoa ez baitzen on edateko. Jose Antonio Mujika «Agindutako lurraren bila I», 2002 - 158. orr.

Haren aita François Zola ingeniari veneziarra edateko ura hirira eramateko kanal bat eraikitzen ari zelako. Karlos Zabala «Parisen sabela» - Emile Zola, 2004 - 11. orr.

Isuriek izadiari kalte egin eta edateko ura kutsa dezaketela ohartarazi dute. Berria - Ekonomia 2004-04-27

Munduko populazioaren %20k edateko ur egokirik gabe jarraitzen du. Berria - Gaiak 2006-03-10

Txabola horietako asko adreiluzkoak dira, eta elektrizitatea eta edateko ura dute. Berria - Gaiak 2004-06-06

Ez dago edateko urik, komunik, argindarrik, nonahi da zaborra. Pablo Sastre «Eguzkipekoak», 2003 - 134. orr.

Agintarien arabera, Kalahariko erreserban bizi direnei edateko ura eramatea oso zaila da. Berria - Gaiak 2004-07-22

Nola brontzezko hodiak egiten zail diren eta edateko urarentzat erabiltzen direnean sabeleko gaitza dakarten. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 122. orr.

Edateko uretarako kanila bat. Koldo Biguri «On Camillo» - Giovanni Guareschi, 2001 - 21. orr.

Edateko ura Lyonnaise enpresa pribatuak hornitzen du. Herria 2005-08-11

Edateko uraren prezioa Angelun. Herria 2005-08-11

12 kolonia-ur kolonia.

Bainu gatzak, talkoa, kolonia ura. Kolonia-uraren ontzia. Josu Zabaleta «Anne Franken egunkaria» - Anne Frank, 2004 - 65. orr.

Kolonia-uraren flaskoa lurrera erori zen. Jose Morales «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 519. orr.

Jantzitakoan, gorputza kolonia-urez zipriztindu, eta, hotzetik ondo babesturik, kalera irten zen. Jose Morales «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 307. orr.

Batistazko sudur-zapiari emaniko astindu arinek kolonia-uraren lurrina zabaldu zuten etxe osoan. Jose Morales «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 394. orr.

13 metal ur (7 agerraldi, 4 liburu eta artikulu 1ean) ur minerala.

Azelga batzuk jaten ziharduen, eta metal-ura edaten. Jon Alonso «Euskal karma», 2001 - 68. orr.

Erreumatismoa: ur erradioaktiboak, bikarbonatuak (bikarbonatu kloruratuak), sulfuratuak, karbogaseosoak eta metal urak. Berria - Euskal Herria 2004-04-01

14 ur-ardotu ik urardotu.

15 ur azal (orobat urazal g.er.) iz uraren azala. ik beherago 27.

Marinel zaharrak beldur bakarra adierazi zuen behin baino gehiagotan: izotzak ez ote zuen ur azala estaliko. Karlos Zabala «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 391. orr.

Ezkerreko eskua luzatuz urmael baten ur azala uki zezakeela. Ramon Saizarbitoria «Gorde nazazu lurpean», 2000 - 58. orr.

Ordurako osorik ikusten genuen putzua, ur azala arrainek kizkurtua. Koro Navarro «Zertaz ari garen maitasunaz ari garenean» - Raymond Carver, 2003 - 109. orr.

Ontzia, txori arin baten antzera, ziztu bizian zihoan aurrera ispilu-antzeko ur-azal geldian. Jose Morales «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 436. orr.

Ur-azala arrailatzen zuen ferryak laprast egiten zuen eta, mareak bere altzoan eramanik, astiro-astiro iristen zen ontziralekura. Alberto Barandiaren «Mundu txikia», 2005 - 19. orr.

AdibideaHarri bat jaurti aintzira batean eta uhinak sortzen dira ur azalean, eta norabide guztietan hedatzen dira uhinok. Berria - Harian 2005-02-11

Produktu kimikoek ur azalean uzten dituzten konposatu organikoak xurgatzen ditu landare horrek. Berria - Gaiak 2004-08-24

Horrelakoak ur azalean geratzen dira, baita ito ondoren ere. Koro Navarro «Kontakizunak» - Edgar Allan Poe, 2000 - 152. orr.

Kaioen presentziaz ohartu eta haien ur azaleko hegadak ikusiz. Pedro Alberdi «Kafka Bilbon», 2002 - 68. orr.

Ur-azaleko borrokarako ez daude txarto horniturik U motako itsaspekoak. Edorta Jimenez «Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan», 2003 - 155. orr.

Seitik hamar egunerako bitartea behar izaten du gorpuak usteltzen hasi eta, usteltze horren ondorioz, ur azalera igotzeko. Berria - Kirola 2004-11-30

16 ur-bazter (orobat urbazter) ik beherago 25.

Ur-bazterra utzi, eta aldapan gora jotzen zuen errepideak, ibai gaineko goi-ordokirantz. «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 342. orr.

Lehorrez, ostera, ezin joan, inbaditzaileek Angarako bi ur bazterrak hartuak baitzituzten. Karlos Zabala «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 387. orr.

Valdeoscuro ibaiaren ezkerreko ur bazterra segituz noa. Piarres Aintziart «Santiago oinez», 2000 - 207. orr.

Mila kilometrotik gora egin ditut bizikletaz Itsaso Beltzaren kostaldeko errepideari jarraituz, batzuetan ur bazterraren albo-albotik. Jon Arretxe «Ekialdeko mamuak», 2003 - 22. orr.

Mahatsondoa zirudien zure amak, ur-bazterrean landatua. Elizen arteko biblia Ez 19,10

Ahmedabaden bada aintzira bat, Kankaria, ur bazterrean harkaitz tzarrak dituena. Gotzon Garate «India harrigarria», 2001 - 40. orr.

Jende dezente ikusi du hondartzako ur-bazterretik hara eta hona paseatzen. «Bizia lo», 2003 - 87. orr.

Ur bazterretik 800 metrora jarri nahi zituzten hodiak 40 km urrundu beharko dituzte. Berria - Gaiak 2006-04-27

Ur bazterrean, zangoak uhain moteletan bustitzen ditu. Ramuntxo Etxeberri «Skyroom», 2004 - 268. orr.

Egun batean noraezean nindoan belardietan barrena, aintzira ez zen aintzira hartako ur-bazterretan. Fernando Rey «Paradisuko Almanaka» - Gianni Celati, 2005 - 32. orr.

Zaldia ur bazterrera eraman eta zuhaitz batean lotu zuen. Karlos Zabala «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 229. orr.

Autoak nekez ibil zitezkeen ur-bazterreko bidexka bat zuen. Fernando Rey «Paradisuko Almanaka» - Gianni Celati, 2005 - 135. orr.

17 ur-begi (orobat urbegi) iturbegia. ik iturburu.

Azpimarratzekoa da, halaber, banaketa hesiarekin Israelek bereganatzen dituen lurralde palestinar hauek direla nekazaritzarentzako emankorrenak, hauetan kokatuak baitira ur begi bakanak. Berria - Mundua 2004-05-13

Marmauko erreka agorturik dago eta bertze asko ur begi ere berdin. Herria 2005-07-21

Edaten du han ur bizien iturri beretik, ur-begi esentziazko eta egiazkotik. Joan Mari Lekuona «Mistika liburuak» - Eckhart-Tauler, 1997 - 67. orr.

Zeinen gozagarri den ur-begi horretatik edatea, nork dezake adieraz? Joan Mari Lekuona «Mistika liburuak» - Eckhart-Tauler, 1997 - 67. orr.

Neska bakoitzak baratze sekeretu bat gordetzen baitzuen bere gorputzean eta ur-begi bana bere begietan, edo hala iduri zuen bederen. Joan Mari Irigoien «Lur bat haratago», 2000 - 310. orr.

18 ur belar (orobat urbelar)

Ez zioten jaramonik egin biga hari, han, zabaltxoan, oinak ur-belar bigunean zituela, nork jakin zeren begira zegoen hari. Josu Zabaleta «Gauza baten ametsa» - Pier Paolo Pasolini, 1998 - 123. orr.

Koretroia landare mikroskopikoa da, ur geldietako belarren ahaidea, baina urbelarrak hil egiten dira hotzarekin, eta koretroiak beirazko oskola du bizirauteko. Joseba Sarrionandia «Lagun izoztua», 2001 - 378. orr.

19 ur-berro

Marjolin dendetan sartzen zen, "ur berro ederra, gorputzarentzat osasungarri!" eskaintzera. Karlos Zabala «Parisen sabela» - Emile Zola, 2004 - 242. orr.

20 ur bildu

Egokitu aurrez aurre harkaitz handi batekin, eta guk Sansonen putzua deitzen genion ur-bildua sortzen zuen haren oinean, txikia eta sakona, igeri egiteko baino gehiago bainua hartzeko baliatzen zitzaiguna. Bernardo Atxaga «Soinujolearen semea», 2003 - 137. orr.

Hala ere, iturri eta urtegiei dagokienez, ur bilduak garbi iraungo du, baina sarraskia uretatik ateratzeko ukitzen duena kutsaturik geldituko da. Elizen arteko biblia Lb 11,36

21 ur bizi (orobat urbizi g.er.)

Ibaietakoak ur biziak ziren, buztintsu nahiz gardenak izan; itsasoak gazi, geldi eta hilda dirudi. Iñaki Mendiguren «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 25. orr.

Ebanjelioko ur biziak mundu osora zabaldu ditu. Askoren artean «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 237. orr.

Ur biziak harkaitzen kontra lehertzean negar zotina airatu da inguruan. Imanol Zurutuza «Errautsera arteko sugarra», 2002 - 32. orr.

Hori da ur biziaren aurka igeri egitea. Jokin Urain «Errotarria», 2006 - 56. orr.

Ur bizi eta handitako ibai baten aldamenetik. Jon Arretxe «Ekialdeko mamuak», 2003 - 70. orr.

Polixenek apirileko ur biziak baino saltarinago jartzen zidaan bihotza. Pako Aristi «Urregilearen orduak», 1998 - 47. orr.

Florentzia txiki-txiki bat ematen du, errekatxo argi, harritsu, marmarrari eta ur biziko baten ertzean kokatua. Koro Navarro «Zalakain abenturazalea» - Pio Baroja, 2006 - 23. orr.

Besteak beste, ur bizien ubidea egingo dute Irunen eta Zaldibian Arrantza Eskola egingo dute. Berria - Euskal Herria 2004-05-14

22 ur dilista Lemnaceae familiako familiako belar landarea, ur geldietan hazten dena eta dilistaren antza duena (Lemna sp.).

Defentsarako mekanismo bat garatu du ur dilistak, osagai kutsakorretatik babesteko. Berria - Gaiak 2004-08-24

Ibai geldoetan hazten den landare bat da Lemna Minor ur dilista. Berria - Gaiak 2004-08-24

Ur dilistak biltegi funtzioa betetzen duela esan zuen hark, eta haiei erreparatzea besterik ez dagoela uretara iristen diren osagai toxikoez jabetzeko. Berria - Gaiak 2004-08-24

Klorinatoak, fluorinatoak, kloro-fluoratuak eta beste zenbait substantzia kimiko xurgatzen ditu Lemna Minor ur dilistak. Berria - Gaiak 2004-08-24

23 ur edangarri edateko ura.

Ez dago autorik inon, ez telefonorik, ur edangarririk, komunik aire egokiturik edota garbitzeko urik. Berria - Harian 2005-09-03

Egun 1,1 milioi pertsona inguruk ez dute ur edangarririk eta bi milioi inguru haur hiltzen dira urtero kutsatutako ura edateagatik. Berria - Gaiak 2004-03-23

Ezingo da urik hartu hainbat errekatatik, ur edangarria bilakatzeko edo suak itzaltzeko ez bada. Berria - Euskal Herria 2004-08-07

Behin-behineko ospitaleak, ur edangarria eta elikagaiak dira bertan premi larrienak. Berria - Harian 2005-01-07

Herrialde horietan, ur edangarria eskuratzeko arazoak murriztea du helburu Nazio Batuen Erakundeak diru laguntzaren bidez. Berria - Gaiak 2004-03-23

24 ur emari

Danubio ibaiaren ur emaria segundoko 15.800 metro kubikokoa izatera iritsi da, hain zuzen ere, urte sasoi honetan ohikoa den baino bi bider gehiago. Berria - Mundua 2006-04-18

Neguko elurra urtu ondoren, ibaiaren ur emariak urtero gora egiten du. Berria - Mundua 2006-04-18

Itoizko urtegiari esker lur sail berriak ureztatzen hasteak arazo ekologikoak ekarriko ditu, haren ustez, uraren kontsumoa bikoizteak, ur-emari ekologikoari eta uraren kalitateari eginen diolako kalte. Berria - Harian 2005-01-18

Yanacocha meatzea zabaldu zutenetik, ur emariak behera egin duela ikusi dute. Berria - Gaiak 2004-08-26

Nafarroan, esaterako, Iruñerrian, Arga ibaiaren ur emari handiak errepide mozketak eta uholdeak eragin zituen Burlatan eta Arren, besteak beste. Berria - Euskal Herria 2006-03-12

Ibai batek sortzen dituen uholdeak, ibaiak daraman ur-emari maila handitzearen ondorio direla esatea bezalatsu. · Ez dago argi Ertzillako ura lurrazpian sartzen denean Larraun ibaiaren ur-emariarekin bat egiten ote duen. Iñaki Heras «Txanponaren bi aldeak», 2003 - 104. orr.

Pitxar batetik edalontzi batera isurtzen den ur-emaria. Txema Ramirez de la Piscina «Ikus gaitzazuen», 2004 - 115. orr.

25 ur ertz (59 agerraldi, 26 liburu eta 2 artikulutan; orobat urertz 32 agerraldi, 20 liburutan) ur-bazterra.

Kutxa zeramaten apaizak Jordanera heldu eta haien oinek ur-ertza ukitu bezain laster. Elizen arteko biblia Jos 1,15

Ibaiaren erditik ur ertzak ikusezinak ziren. Karlos Zabala «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 399. orr.

Han, ur ertzean harrikoa egiten ari ziren emakumeak ikusi zituen. Felipe Juaristi «Itzarri nahi ez zuen printzesa», 2002 - 23. orr.

Presoek gau osoa Tom ibaiaren ur ertzetan eman behar zuten. Karlos Zabala «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 290. orr.

Ur-ertzean zeuden hogei bat arrantzalek sokaren muturrari heldu, eta tiraka hasi ziren kontu handiz. Jose Morales «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 425. orr.

Ur ertzeko ibiltariak ugaritu direnean, gizona hondar lehorrera itzuli da. Pedro Alberdi «Kafka Bilbon», 2002 - 141. orr.

Bran ur-ertzera hurbildu eta edaten hasi zen. Joanes Urkixo «Gerlari zuria», 2004 - 110. orr.

Akuilu luze batzuk baliaturik gidatzen zituzten ur-ertzeraino, harik eta zerriak, ura sentitu orduko, kurrixka egin eta ihes zoroan hasten ziren arte. Anjel Lertxundi «Azkenaz beste», 2005 - 200. orr.

Gorputz beltz haiek sakabanatu ziren guztiak, eta berehala nabaria izan zen eskuineko ur ertzeraino iritsi zirela lasterka bizian. Karlos Zabala «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 406. orr.

Ur ertzen estugune hori gabe segur aski jelazko hesirik ez zen sortuko. Karlos Zabala «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 410. orr.

26 ur etorri

Harritzen dira naturak itsasoari handitzen uzten ez diolako, hain ur etorri handia izanik eta ibai guztiek alde guztietatik bertara jorik. Xabier Amuriza «Gauzen izaeraz» - Lukrezio, 2001 - 427. orr.

· Janzkeretan, autoetan, dendetan, denean ikusten da, bai, aberatsenak eta pobreenek kale hau berau dutela bizitzako ur etorria. Edorta Jimenez «Europako mugetan barrena», 2000 - 235. orr.

27 ur gain (orobat urgain) iz ik gorago 15.

Eskuaren ur-gain izoztua arakatzen segitu zuen aitaren egiteko ur bedeinkatu bila, gero eta urduriago, baina alferrik. Anjel Lertxundi «Konpainia noblean», 2004 - 133. orr.

Urgain geldiak ispilua zirudien; Urumea bera lakua bailitzan, eta ez ibai isurkorra. Txillardegi «Putzu», 1999 - 58. orr.

Behi lokartuaren bizkarraldea bezain nare eta leun dago ur-gaina. Xabier Mendiguren Elizegi «Uda betiko balitz», 2003 - 73. orr.

Zuhaitzen azpitik, zuhaitzetan zihoan ibaia, ur gaina belarrez beteta, ibai sakon, hotz, gardena. Josu Zabaleta «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 215. orr.

Ura barrura ekartzen aspaldi hasia, arrantzaleei txalupa itzuli genienerako Ánimas ontziaren karelak ur gainaren parean ziren. Edorta Jimenez «Sukar ustelaren urtea», 2004 - 383. orr.

28 ur galdu (orobat urgaldu g.er.) pl ipar ur zikinak.

Legezko ikerketa bat bazen preseski manatua ikusteko denak untsa eginak direnetz lantegi horrek ez gehiago bazterra kotsatzeko, usain tzar eta gaineratiko, eta bereziki horko ur galduentzat behar bezalako ixurgia plantan ezarria denetz. Herria 2001-05-17

Badugu Donibane Lohizunen, duela dotzena bat urte muntatua, herriak egina bistan dena, badugu ur galduen garbitegia. Menane Oxandabaratz «Ez da musik», 2006 - 149. orr.

Ur galduen tratatzeko auzogune hortan plantatu muntadurak berritu behar direlakotz eta obra horiek izaunen duteno ez delakotz Zenitzeko ondartzarat sartzerik izanen. Herria 2002-12-05

Ziburun, obra handiak akulatzen ari dituzte portuaren hegi hortan, gaitzeko hodiak ezarriz lurpez, urgalduen biltzea gatik. Herria 2001-04-05

Ur galduen hodi-sarea dena berrituz. Herria 2001-06-14

29 ur garbitegi (orobat urgarbitegi)

Azken bi urte hotan, obra ainitz gisa hartarat akulatuz, ur garbitegi hortako muntadura guziak handitu eta berritu dituzte. Herria 2005-05-05

Ondo hortako urgarbitegiaren ixurkiak behar baitu leihorretik hein bat urrun, hiru ehun metrotan segurik, espresuki muntatu tresna horri esker itsas zola zilatuz eginen zaio ixurki horri bere bidea. Herria 2003-07-10

30 ur geldi (orobat urgeldi g.er.)

Lakuaren ur geldietan. Joan Mari Irigoien «Lur bat haratago», 2000 - 597. orr.

Urak dituen edo ez dituen mineralek, uraren sakontasuna txiki ala handiak, ur geldia ala dabilena izateak. Koro Navarro «Kontakizunak» - Edgar Allan Poe, 2000 - 152. orr.

Leku zoragarria, ur geldiak, hondartza zabalak. «Ispiluen gainean lotan» - Jordi Sierra i Fabra, 2004 - 239. orr.

Bihurgune baten ur geldian errotua dagoen ihi flokari so egon naiz aski luzaz. Piarres Aintziart «Azken apeza», 2005 - 9. orr.

Uhin zirkular mugagabez mugitzen da, ur geldian harri bat botatzen denean gertatzen denaren antzera. Santiago Iruretagoiena «Arkitekturaz hamar liburuak» - Vitruvio, 2000 - 2250. orr.

Metro eskaseko ur gelditan itoa. Hasier Etxeberria «Mutuaren hitzak», 2005 - 13. orr.

Zirrikitu bat, eraikinaren aurrealdeko teilatutik abiatzen eta horman behera sigi-saga jarraituz urmaeleko ur geldietan galtzen zena. Koro Navarro «Kontakizunak» - Edgar Allan Poe, 2000 - 35. orr.

Ur geldizko osin batean hantxe itotzeko eroriko banintz bezala. Josu Zabaleta «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 308. orr.

Bazen leku hartan kirats gozo melenga bat, lokatzak eta ur geldiak baino areagoko zerbaitek eragindakoa behar zuena. Mirentxu Larrañaga «Peaceful soldadua» - Michael Morpurgo, 2006 - 142. orr.

Zainetako odola ur geldi bihurtu zaiola ematen du. Berria - Kultura 2006-02-19

· Beheraxago ikusia dut erreka, urte osoan ura dariola, guneka harri lauzak moteldurik urgelditxo bilakatzen delarik xirripa, xoriak mokoa sar dezan egarriz. Piarres Aintziart «Azken apeza», 2005 - 142. orr.

30a irud/hed

Memoriaren ur geldi baldarreko irudi urrunak joan zitzaizkion pixkanaka aktibatuz. Aritz Gorrotxategi «Egurra Pinotxori», 2002 - 104. orr.

31 ur golko (orobat urgolko) golkoa.

Hampdengo herrixka, White Bay deitzen zaion ur-golkoaren bazterretan zen, Atlantikotik ahal bezain urrun. Aurelia Arkotxa «Septentrio», 2001 - 133. orr.

San Laurendi ur-golkoko uhin apalen erritmo berak mailu ukaldien kasken artekak betetzen zituen. Aurelia Arkotxa «Septentrio», 2001 - 109. orr.

Amerikano armadak gisa hartako apailuak hasiak ditu, bereziki persiko urgolkoan. Herria 2001-09-27

32 ur handi¹ ur sakona. ik beherago 44.

Ur handi edo sakonetan ez dagoela argirik eta ez dela deus ikusten. Iñaki Segurola «Gaur ere ez du hiltzeko eguraldirik egingo», 2005 - 227. orr.

Ur handietan hondoratzeko arriskutik salbatu ziren. Askoren artean «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 855. orr.

Hemen ur handi horietan igerian bizi gogoz ari naizen ni hau. Jenaro Garate «Gizakia maitagogoa da», 2001 - 33. orr.

Ez zen ohartu ur txikia ur handia bustitzen ari zela, odolak odola ere bustitzen duen bezala, liskarrean. Felipe Juaristi «Airezko emakumeak», 2003 - 113. orr.

Rauter, alemaniar ur handiko arrain batek, uztailaren 1erako judu guztiek germaniar herrialdeetatik alde egin beharko dutela esan du hitzaldi batean. Josu Zabaleta «Anne Franken egunkaria» - Anne Frank, 2004 - 105. orr.

-Adiskide gazte, halako izen batekin hemen negozioetan aritzeko, ur handitako arraina izan behar zenuke. Matías Múgica «Hiltzaile baten aitormena» - Joseph Roth, 2004 - 123. orr.

· Urak handi izanez, nasatik aski urrun eraikia zuten kanpamendua. Itxaro Borda «Zeruetako erresuma», 2005 - 24. orr.

Errekak ur handia zekarren. Fernando Rey «Gure etxeko kontuak» - Natalia Ginzburg, 2004 - 127. orr.

32a irud/hed

Aitortu beharra daukat ur handiegiak direla hauek nere adimendu motzarentzat. Iñaki Segurola «Gaur ere ez du hiltzeko eguraldirik egingo», 2005 - 92. orr.

Ordea, ur handiak alde batera utziz, sar gaitezen berriro arrastoan. Iñaki Heras «Txanponaren bi aldeak», 2003 - 49. orr.

Oroimenaren ur handietan. Xabier Montoia «Baina bihotzak dio», 2002 - 73. orr.

33 ur handi² ibaia.

Errobi ur handitik hasirik eta Irisarriko mugaraino. Herria 2004-03-18

Goazen mendebalderantz, Baztango bazterrak bustitzen dituen ur handira. Iñaki Segurola «Gaur ere ez du hiltzeko eguraldirik egingo», 2005 - 216. orr.

Luze, zabal, ur handi baten pare zoan Baionako karriketan euskaldun jendea. Herria 2004-12-16

34 ur harri ik uharri.

35 ur hegazti

Erbi gorri handiak, eper pintarratuak, ur hegazti kolore brontze-grisekoak. Karlos Zabala «Parisen sabela» - Emile Zola, 2004 - 272. orr.

Warta eta Odra ibaien artean dago eskualdea, eta ur hegazti mota eta kopuru asko ditu. Berria - Gaiak 2006-03-12

Belar handi haiek hura baino altuagoak ziren, eta ezin konta ahala ur hegaztien zeruratzeak baino ez zuen salatzen haren presentzia. Karlos Zabala «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 215. orr.

Marea behera zegoela eta, argi ikus zitekeen ubidea sigi-sagaka, hareatza zabalak eta uharte arrokatsuak saihesten, eta han-hemenka ur-hegazti saldo handiak. Joanes Urkixo «Gerlari zuria», 2004 - 79. orr.

35a ur hots (orobat urots)

Freskotasuna sentitu nuen, iturri batena zirudien ur hotsa entzun nuen. Bernardo Atxaga «Soinujolearen semea», 2003 - 67. orr.

Masqueret iturriaren ur hots leuna nire belarrietara isurtzen zen eta bertan habia egiten zuen, hasperenez betetzen zituen. Monika Etxebarria «Goragalea» - Jean Paul Sartre, 2003 - 211. orr.

Ur-hotsa, teilatuetatik estolderiatara bitarteko hodietan. Anjel Lertxundi «Zorion perfektua», 2002 - 96. orr.

Belarri eman nion komunetik heldu zen ur hotsari. Aingeru Epaltza «Rock'n'roll», 2000 - 367. orr.

36 ur jario (11 agerraldi, 7 liburu eta 3 artikulutan; orobat urjario agerraldi 1 liburu 1ean)

Komunak ur jarioa badu, konpondu egin behar da, 200 litro ur galdu daitezke eta, bide horretatik. Berria - Harian 2006-03-15

Atseginez entzuten zitzaion, iturri eder batean ur jarioari begira egon lekiokeen bezala. Josu Zabaleta «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 366. orr.

Gaitzak sendatzen omen dituzten ur jario ugari aurki daitezke Euskal Herrian. Berria - Euskal Herria 2004-04-01

Basotxoaz haratago ur-jario argi bat topatu zuten; errekan gora joan ziren. Ibon Uribarri «Loti ederrak» - Yasunari Kawabata, 2006 - 44. orr.

Ur jario mehe baina etengabe hartaz ohartzean komunekoa bilatu zuen ate guztien artean. Xabier Mendiguren Elizegi «16 ipuin amodiozko», 2002 - 64. orr.

Ur-jarioa neurtzeko, honela egingo da: [...]. Santiago Iruretagoiena «Arkitekturaz hamar liburuak» - Vitruvio, 2000 - 4510. orr.

Ur-jarioa berez xurgatzen baitzuen lurrak. Joxe Austin Arrieta «Homo Faber» - Max Frisch, 2001 - 101. orr.

Zu nire baratzeko iturri, urbizien iturri, Libano menditik datorren urjario! Elizen arteko biblia Kt 4,15

37 ur jauzi (70 agerraldi, 43 liburu eta 6 artikulutan; orobat urjauzi 33 agerraldi, 13 liburu eta artikulu 1ean eta ur jausi g.er.)

Ur-jauzi hotzak mahuketatik behera erortzen zitzaizkion. Lopez de Arana «Manhattan Transfer» - John Dos Passos, 1999 - 325. orr.

Ur-turrustak, deabruzko ur-jauziak! «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 242. orr.

Komuneko ur-jauziak. Anjel Lertxundi «Argizariaren egunak», 1998 - 169. orr.

Ur-jauzi burrunbatsuetako ur-hauts betierekoa. Jose Morales «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 320. orr.

Ur-jauzi burrunbatsuaren abarrotsak berriz bete-betean hartu ninduen. Jon Maia «Riomundo», 2005 - 17. orr.

Eta berriz ere burua urperatu zidaten, ur berde esmeralda haietara jausten zen ur-jauzi erraldoiaren uhertasunaren zurrunbiloak gorputzari barrura tiraka-tiraka, putzuaren sakoneraino eraman ninduen. Jon Maia «Riomundo», 2005 - 13. orr.

Ur-jauzi apartsuen ondorengo ubera bi. Anjel Lertxundi «Ihes betea», 2006 - 290. orr.

Europako ur jauzirik haundiena. Angel Aintziburu / Jean Baptiste Etxarren «Luzaiden gaindi», 2002 - 63. orr.

[Ontziak] bai itsas zabalekoak, bai Nilo ibaian barrena joango direnak, lehenengo ur-jauziraino, eta bai hondoa laua dutenak, hiri inguruko zingiretarako. «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 145. orr.

Iguazuko Deabruaren Eztarria ur-jauziaren aurrean. Iñigo Aranbarri «Hizlandia», 2006 - 65. orr.

Niagarako ur-jauzi indartsuak. Koro Navarro «Kontakizunak» - Edgar Allan Poe, 2000 - 61. orr.

37a ur korronte (25 agerraldi, 12 liburu eta 4 artikulutan; orobat urkorronte g.er.) iz ur-lasterra.

Ez nazala ur-korronteak eraman, ez nazala zurrunbiloak irentsi, ez nadila putzuan itxita geldi! Elizen arteko biblia Sal 69,16

Hasieran seme-alaba txikienak hartu nituen besoetan, ur korronteak arrastaka eraman gintuen kilometro eta erdi, zuhaitz batera heldu eta hantxe gelditu ginen. Berria - Mundua 2004-05-27

Itsasoko ur korronte beroek lurreko tenperatura epeltzen dute. Berria - Gaiak 2004-09-17

Tarte honetan, ur korronteak amaigabeko biraguneak osatzen zituen, bazter bietako muinoen artean estu-estu sartuta. Joanes Urkixo «Gerlari zuria», 2004 - 132. orr.

Ez zeukaten ur korronterik etxebizitzan, eta atarira irteten zen ur bila, gero sukaldean ezkutatu eta bere burua garbitzeko. Juan Kruz Igerabide «Txoria» - Oh Jung-hi, 2006 - 91. orr.

38 ur-laster (90 agerraldi, 43 liburu eta 8 artikulutan; orobat urlaster 15 agerraldi, 7 liburu eta artikulu 1ean) iz ur masa baten higidura jarraitua. ik gorago 37a.

Puskak jaisten ziren, ibaiaren ur lasterrak garraiaturik. Karlos Zabala «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 441. orr.

Ibaiaren erdialdean, ur-lasterra sendo eta bizkor mugitzen zen. Koro Navarro «Zertaz ari garen maitasunaz ari garenean» - Raymond Carver, 2003 - 112. orr.

Ur-laster isilak daude itsasoaren alde batetik bestera etengabeko joanean. Iñaki Mendiguren «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 25. orr.

Ama, gerrikoari tiraka, aitari irteten laguntzen ari zen, baina ur-lasterrak, indartsua baitzen, ez zion uzten. Juan Kruz Igerabide «Nire aitaren fusila» - Hiner Saleem, 2004 - 27. orr.

Ur-lasterraren aurka igeri egin behar izan zuten. Urtzi Urrutikoeetxea «Auzoak», 2005 - 74. orr.

Ibaian behera darama ur lasterrak. Karlos Zabala «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 197. orr.

Ur lasterra bortxaz eta jauzika zihoan aitzina, uharra irudi. Karlos Zabala «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 193. orr.

Nijni [ibaia] Novgorodetik aitzina aldatu egiten da, Errusia erdi aldeko probintzietatik datorren Oka ibaiaren ur lasterrarekin nahasten denean. Karlos Zabala «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 105. orr.

Toki amuarraintsua zen, harriarte eta ur-laster askokoa. Anjel Lertxundi «Zorion perfektua», 2002 - 125. orr.

Ur lasterrekin mugitzen den zooplanktonarekin batera, mikrobioak dira erronka nagusia. Berria - Gaiak 2004-11-25

· Burua buruko bigunegiaren azpian gorde eta Wagnerren musikaren ur-lasterrean sartu nintzen berriro. Alberto Ladron Arana «Eguzki beltzaren sekretua», 2004 - 19. orr.

39 ur lurrun

Castejongo zentral termikoei so, tximinia txikienetatik ateratzen den ur lurruna besterik ez da ikusten; ondoko tximinia zabalagoetatik ez da ur lurrunik ateratzen; ezta kerik ere. Berria - Harian 2006-02-12

Bolidoak igarotzean eragiten duen inarrosiak kristaldu egiten du atmosferako ur lurruna. Josu Zabaleta «Gerrako pilotu» - Antoine Saint-Exupéry, 2003 - 64. orr.

Kometen lorratza aztertuta, ur lurrunaren arrastoak hauteman dituzte hainbatetan. Berria - Gaiak 2006-02-04

Atmosferaren azpiko geruzetan dagoen ur lurruna goiko geruzetara igoaraziko dute eta hodeiak sortuko dituzte, modu artifizialean. Berria - Gaiak 2004-08-11

Ur lurrunezko molekula batek hamasei mila aldiz xurgamen handiagoa du aire lehorrezko molekula batek baino, ur lurruna da beraz gure bero biltegia. Josu Zabaleta «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 389. orr.

Tenperatura jakin batean, asetasun-puntua iristeraino handitu daiteke aireko ur-lurrun kantitatea; puntu horretan, kondentsazioa hasten da. Irene Aldasoro «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 130. orr.

40 ur ontzi¹ (orobat urontzi) ura edukitzeko ontzia.

Ezpainetara hurbiltzen zion ur ontzia eta hark edaten. Karlos Zabala «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 331. orr.

Nola eramango diet nik lekaideei ur-ontzia edo suila erdi hutsik? Askoren artean «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 1068. orr.

Hamar ur-ontzi eginarazi zituen eta uraskaren ezker-eskuin ezarri, bost alde batean eta bost bestean. Elizen arteko biblia 2 Kro 4,6

Orgaren gainaldean ur-ontzi baten ezpainak ateratzen ziren metro erdi gorantz; ur-ontzia biribila zen. Elizen arteko biblia 1 Erg 7,31

Teilatuetako ur-ontzi burdin xaflazkoei. Juan Kruz Igerabide «Nire aitaren fusila» - Hiner Saleem, 2004 - 74. orr.

Erromesak kantari zihoazen, bidai makila eskuan, ur ontzia gerritik zintzilik. Karlos Zabala «Mikel Strogoff» - Jules Verne, 2002 - 390. orr.

-Zein ur-ontzitara egin behar dun pixa orain, Karmen? Inazio Mujika Iraola «Gerezi Denbora», 1999 - 111. orr.

Auzoan bazuten putzadera lurpeko bat, ur ateratzeko txirrika, urontzi, kate eta guzi. Patziku Perurena «Trapuan pupua», 2001 - 54. orr.

Zilarrezko azpil bat zekarren batak, esku-urontzia besteak. Patxi Ezkiaga «On Kixote Mantxako» - Miguel de Cervantes, 2005 - 161. orr.

41 ur ontzi² (orobat urontzi) itsasontzia.

Kubo handi baten itxurako zentro kulturala ezkerrean utziz, 'Star ferry' ur-ontzien kaiaruntz joan ziren eta itsas bazterrean, lasaiki ibili. Ramuntxo Etxeberri «Skyroom», 2004 - 136. orr.

Makao portuko kaian, 'jetfoil' deitu ur-ontzi superzonikotik jaitsi zirelarik, Mikel eta Nina harritu ziren: zer hiri itsusia! Ramuntxo Etxeberri «Skyroom», 2004 - 110. orr.

Urte horietan, aldiz, beste aktibitate bat garatu zen: miseriari ihes egiteko, Txinako baserritarrak milaka zetozen Makaora, Amerikarako ur-ontzien betetzera. Ramuntxo Etxeberri «Skyroom», 2004 - 107. orr.

41a ur ontzikada (corpusean urontzikada soilik)

Ez bat eta ez bi, urontzikada bat eman diot, bortitz, garrasi egitearekin batera. Patxi Zubizarreta «Jeans-ak hozkailuan», 2000 - 153. orr.

42 ur ponpa (orobat urbonba g.er. eta ur-bonba g.er.) iz

Iturria, zalantzarik gabe, bide bazterrean egon ohi diren ur ponpa horietako bat. Urtzi Urrutikoetxea «Zoririk ez» - Imre Kertész, 2003 - 96. orr.

Bere musuzapia ur-ponparen azpian jarri eta busti egin du. Mirentxu Larrañaga «Peaceful soldadua» - Michael Morpurgo, 2006 - 25. orr.

12 direla komuneko ur ponpari sakatzen diogun aldiro honek xahutzen dituen litroak. Iñigo Aranbarri «Hizlandia», 2006 - 202. orr.

Automobileko ur-ponpak, adibidez, gurpil txiki paladun bat dauka, motorraren eraginez mugitzen dena. Irene Aldasoro «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 176. orr.

Gora eta behera, ur-ponpa matxuratu baten antzera. Alberto Ladron Arana «Xake mate», 2002 - 103. orr.

Argirik ez zegoenez, zapatuan urik ere ez zegoen, ur-ponparik ez dabilelako argi barik. Berria - Harian 2006-02-01

Den-denaz egingo zuen errieta: garbiketa ontziez, arropa zabaltzeko sokez, ur ponpaz. Koro Navarro «Zortzi kontakizun» - Isaac B. Singer, 2002 - 35. orr.

Orain, ordea, ur ponpa elektrikoak erabiltzen dituzte. Berria - Gaiak 2004-08-31

43 ur putzu (orobat ur putzu g.er.)

Horra non azaldu den Rebeka, pegarra sorbaldan; ur-putzura jaitsi da eta ura atera du. Jose Antonio Mujika «Agindutako lurraren bila I», 2002 - 67. orr.

Aurreraxeago, biraderazko ur-putzua, olibondoa aldamenean, soro harritsuak, uralitazko sabaidun txabola txuriak. Joxe Austin Arrieta «Homo Faber» - Max Frisch, 2001 - 235. orr.

Hirira iritsi zenean, haren ateetan gelditu eta gameluak ur-putzu baten ondoan etzanarazi zituen. Jose Antonio Mujika «Agindutako lurraren bila I», 2002 - 64. orr.

Segur aski, Trejorekin egongo da, ur putzua egiten. Jon Maia «Riomundo», 2005 - 101. orr.

Zubietako ontziolatik joan nintzen, ur putzuz eta burdina zati herdoilduz betetako parajetik. Joseba Sarrionandia «Lagun izoztua», 2001 - 193. orr.

Bat-batean ur-putzu hotz batera erori izan banintz bezain nahasturik sentitu nintzen. Inazio Mujika Iraola «Gerezi Denbora», 1999 - 8. orr.

Ariane Kaioarrira bidetik agertu zen, gabardina ilunarekin, eskuak poltsikoetan, ilea bustita, ur putzuen gainetik saltoka, bakarrik. Joseba Sarrionandia «Lagun izoztua», 2001 - 293. orr.

Lurreko ur putzuak saihestuz metroaren geltokirantz abiatu zen. Iñaki Zabaleta «110. Street-eko geltokia», 2003 - 29. orr.

Eskuineko hanka ur putzu batean sartu dut, galtzerdia mela-mela eginik daukat, hasi da paseoa. Monika Etxebarria «Goragalea» - Jean Paul Sartre, 2003 - 60. orr.

Irrist egin eta ia erori zen Harry, ur-putzu handi bat baitzegoen lurrean. Iñaki Mendiguren «Harry Potter eta sekretuen ganbera» - J.K. Rowling, 2001 - 119. orr.

44 ur txiki ik gorago 32.

Paul luzea bezain mehea zen, ahoa handiegia zuen edo txikiegia aurpegia eta haren begiek, bi zuhaitz ziruditen, ur txikietan sartuak. Felipe Juaristi «Airezko emakumeak», 2003 - 276. orr.

Ez zen ohartu ekaitza hasi zuela [...] ez zen ohartu euria, euri jasa, euri basa, euri zakarra, erortzen hasia zela uhinen gain itsasoa bustitzen; ez zen ohartu ur txikia ur handia bustitzen ari zela. Felipe Juaristi «Airezko emakumeak», 2003 - 113. orr.

44a irud/hed

Paul luzea bezain mehea zen, ahoa handiegia zuen edo txikiegia aurpegia eta haren begiek, bi zuhaitz ziruditen, ur txikietan sartuak. Felipe Juaristi «Airezko emakumeak», 2003 - 276. orr.

Urteetan uhinaren puntan ibili den taldea nekez moldatzen da ur txikietan: futbol gosea galdu dute zaleek eta gogorra da garai berrietara ohitzea. Berria - Kirola 2004-10-20

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 8 aldiz agertzen direnak)

adina ur (10); azken ur (8); baso bat ur (31); bete ur (24); bilboko ur partzuergoko (10)

ebroko ur konfederazioa (9); ebroko ur konfederazioak (51); ebroko ur konfederazioko (37); edateko ur (26); hainbeste ur (10); hektometro kubiko ur (8)

ibaiaren ur (22); ibaiko ur (14); inguruko ur (8); itsasoko ur (19); kubiko ur (23); kubo ur (11); limoi ur (13); litro ur (43); metro kubiko ur (12)

ur apur bat (12); ur asko (33); ur azal (8); ur azala (12); ur azalean (54); ur azalera (25); ur azpian (62); ur azpiko (13); ur azpira (10); ur bazterrean (26); ur bazterreko (10); ur bazterretik (8); ur bedeinkatu (15); ur bedeinkatua (8); ur bedeinkatuz (8); ur begi (8); ur beltz (8); ur bero (22); ur beroa (38); ur beroak (8); ur beroaren (15); ur berotan (16); ur bila (54); ur bizi (8); ur bizia (8); ur botila (14); ur botilak (9)