Programa espezifikoa: KDT JU 2023

Sistema eta osagai elektronikoetako nazioz gaindiko proiektuen deialdia, Europako Key Digital Technologies (KDT JU) ekimenaren esparruan. Espainiak parte hartzen du deialdian, EIBren bidez (unibertsitateen eta ikerketa-zentroen parte-hartzea finantzatuko du), eta MINAETDen bidez (Espainiako I+G-ko sistemako enpresak eta beste eragile pribatu batzuk finantzatuko ditu).

PCI2024-153423 proiektua, MICIU/AEI/10.13039/501100011033k finantzatua eta Europar Batasunak kofinantzatua

APCIN kodea: PCI2024-153423

UPV/EHU: Onuraduna

UPV/EHU IP: Jose Luis Pedraz

Proiektuaren hasiera: 2024/05/01

Proiektuaren amaiera: 2027/04/30

Deskribapen laburra:

Gizakiengan farmako bat saiakuntza klinikoetan probatu aurretik, eraginkortasuna, toxikotasuna eta farmakozinetika animalia-ereduak erabiliz frogatu ohi dira. Animaliekin egindako esperimentu horiek aurresateko ahalmen txikia dute gizakientzat, eta hori da sendagaien % 90ek saiakuntza klinikoetan porrot egiteko arrazoi nagusietako bat.

Organo-on-a-chip (OOC) teknologiak azkar egiten du aurrera, eta giza organoen propietate fisiologikoak eta funtzionalak mikroeskalako plataforma batean erreproduzitu nahi ditu. OOC sistemak zelula biziz estalitako kanal mikrofluidikoak dira, eta organo espezifikoen egiturak eta funtzioak imitatzen dituzte. Organoen mikro ingurunea emulatzean, OOCak tresna ahaltsua dira botikak garatzeko, gaixotasunak modelizatzeko eta medikuntza pertsonalizaturako.

OOC sistemak erabiltzeko argumentu nagusietako bat giza zelula deribatuak zuzenean erabiltzea da. Horrek esan nahi du konposatu batek benetako helburuan duen eragina ebaluatu daitekeela, eta horrek espezie bakoitzaren interakzio espezifikoen arriskua eta saiakuntza klinikoen porrota murrizten dituela. Gainera, xede-taldeetako zelulak erabil daitezke, baita pazienteetatik eratorritako zelulak ere, eta zelula ama pluripotente induzituen teknologiarekin (iPSC) konbina daitezke. Azterketa klinikoen subjektuak, neurriz kanpo, gizonezko heldu osasuntsuak direnez, OOC sistemetan hainbat azpipopulaziotako zelulak (adibidez, sexua, adina, arraza) integratzeko gaitasuna benetako joko-aldaketa da farmakoen garapenean. Farmako berriak giza zelula deribatu anitzagoekin probatzeak sendagai terapeutiko berrien segurtasuna eta eraginkortasuna areagotuko ditu biztanleriaren azpitalde desberdinetan. Azkenik, OOCek tresnak ematen dituzte, farmakoetarako hautagai berriak probatzeko ez ezik, gaixotasunen ereduak sortzeko ere, ingurune garrantzitsu eta kontrolatu batean terapiak garatzeko.

Bertikalki orientatutako hedapen-zelula (VDC), edo frank-en zelula, sendagaien administrazio transdermikoa ebaluatzeko erreferentzia-metodoa da. Hala ere, VDCek mugak dituzte, hala nola larruazaleko mikroingurunearen konplexutasuna in vivo ez islatzea eta erreproduzigarritasuna murritza izatea. Horregatik, VDCak ez dira sendagaiak, konposatu kimikoak edo kosmetikoak garatzeko onartutako metodo bat. UNLOOCen giza larruazala imitatzen duen OOC plataforma berritzaile bat diseinatuko dugu, farmakoen transdermika, larruazalaren penetrazioa, absorbantzia eta toxikotasuna ebaluatzeko erabil daitekeena.

PCI2024-153423 proiektua, MICIU/AEI/10.13039/501100011033k finantzatua eta Europar Batasunak kofinantzatua