Bilaketa aurreratua

Ogi apurrak

Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)


Gulliver-en bidaiak, Jonathan Swift / Iñaki Mendiguren (Ibaizabal, 1990 )
aurrekoa | 74 / 25 orrialdea | hurrengoa
eu
Ipotxa nintzenik ere ez zuten onartzen, nire txikitasuna konparazio guztien gainetik baitzegoen, zeren eta, Erreginaren ipotxarik kuttunena, erresuma hartan sekula ezaguturiko txikiena, ia bederatzi metro baitzen altu.
es
No admitieron que fuese un enano, porque mi pequeñez iba más allá de toda comparación posible, ya que el enano favorito de la reina, que era el más pequeño que jamás se conoció en aquel reino, tenía cerca de treinta pies de altura.
fr
On ne voulut pas avouer que j'étais un nain, parce que ma petitesse était hors de comparaison: le nain favori de la reine, le plus petit qu'on eût jamais vu dans ce royaume, avait près de trente pieds de haut.
en
They would not allow me to be a dwarf, because my littleness was beyond all degrees of comparison; for the queen's favourite dwarf, the smallest ever known in that kingdom, was near thirty feet high.
eu
Eztabaida luzeen ondoren, aho batez erabaki zuten relplum scalcath besterik ez nintzela, hitzez hitz esanda, lusus naturae, erabaki hau guztiz bat dator Europako filosofia modernoarekin, beronen irakasleek, ezkutuko kausen ihesbide zaharra mesprezatuz-beronekin Aristotelesen jarraitzaileak beren ezjakintasuna disimulatzen saiatzen zirelarik alferrik-zailtasun guztien konponbide liluragarri hau asmatu baitute, giza jakintzaren ezinesanezko aurrerapenaren alde.
es
Después de mucho debatir, concluyeron, unánimes, que yo era, sencillamente, un relplum scalcatch, lo que, interpretado literalmente, significa lusus naturæ, determinación en todo conforme con la moderna filosofía de Europa, cuyos profesores, desdeñando el antiguo efugio de las causas ocultas, con que los discípulos de Aristóteles trataban en vano de disfrazar su ignorancia, han inventado esta solución para todas las dificultades que encuentra el imponderable avance del humano conocimiento.
fr
Après un grand débat, on conclut unanimement que je n'étais qu'un relplum scalcath, autrement dit: "Un jeu de la nature," un lusus naturæ; rien de plus.
en
After much debate, they concluded unanimously, that I was only relplum scalcath, which is interpreted literally lusus naturæ; a determination exactly agreeable to the modern philosophy of Europe, whose professors, disdaining the old evasion of occult causes, whereby the followers of Aristotle endeavoured in vain to disguise their ignorance, have invented this wonderful solution of all difficulties, to the unspeakable advancement of human knowledge.
eu
Ondorio erabakior honen ostean, hitz batzuk esaten uzteko erregutu nien.
es
Después de esta decisiva conclusión, se me rogó que hablase alguna cosa.
fr
Décision très-conforme à la philosophie moderne de l'Europe!
en
After this decisive conclusion, I entreated to be heard a word or two.
eu
Erregeari zuzendu nintzaion, eta bi sexuetako hainbat milioi zituen herrialde batetik nentorrela ziurtatu nion Maiestateari, guztiak nire garaierakoak zirelarik han; animaliak, zuhaitzak eta etxeak ere denak proportzioan zeudela eta, beraz, neure burua babesteko eta zer jana aurkitzeko gai nintzela han, Maiestatearen edozein menpekok hemen egin zezakeen bezalaxe;
es
Me aproximé al rey y aseguré a Su Majestad que yo procedía de un país que contaba varios millones de personas de ambos sexos, todas de mi misma estatura, donde los animales, los árboles y las casas estaban en proporción, y donde, por tanto, yo era tan capaz de defenderme y de encontrar sustento como cualquier súbdito de Su Majestad pudiera serlo allí;
fr
En effet, nos modernes professeurs, dédaignant le vieux subterfuge des causes occultes, à la faveur duquel les sectateurs d'Aristote tâchent de masquer leur ignorance, ont inventé récemment cette solution merveilleuse de toutes les difficultés de la physique.
en
I applied myself to the king, and assured his majesty, "that I came from a country which abounded with several millions of both sexes, and of my own stature; where the animals, trees, and houses, were all in proportion, and where, by consequence, I might be as able to defend myself, and to find sustenance, as any of his majesty's subjects could do here;
eu
hau erantzun biribila iruditu zitzaidan jakintsu haien argudioetarako.
es
lo que me pareció cumplida respuesta a los argumentos de aquellos señores.
fr
Admirable progrès de la science humaine!
en
which I took for a full answer to those gentlemen's arguments."
eu
Erdeinuzko irribarrez bakarrik erantzun zioten nireari, nekazariak lezioa oso ongi irakatsi zidala esanez.
es
A esto, ellos replicaron sólo diciendo, con una sonrisa despreciativa, que el labrador me había enseñado la lección muy bien.
fr
Après cette conclusion décisive, et naturellement sans réplique, il me sembla que peut-être avais-je la liberté de dire quelques mots d'explication.
en
To this they only replied with a smile of contempt, saying, "that the farmer had instructed me very well in my lesson."
eu
Erregeak, askoz adimen handiagoa zuelarik, bidali egin zituen bere jakitunak, eta nekazaria etor zedin agindu, hau, zorionez, artean irten gabea baitzen hiritik.
es
El rey, que tenía mucho mejor sentido, despidió a sus sabios y envió por el labrador, que, afortunadamente, no había salído aún de la ciudad.
fr
C'est pourquoi je répondis non pas à nos trois savants, mais au roi lui-même.
en
The king, who had a much better understanding, dismissing his learned men, sent for the farmer, who by good fortune was not yet gone out of town.
eu
Lehenik, berari egin zion itaunketa bakarrean eta gero haren, neskatoaren eta hiruron arteko kontrastaketa egin ondoren, esan geniona agian egia izango zela pentsatzen hasi zen Maiestatea. Arreta bereziz zaindu nintzatela agintzeko erregutu zion Erreginari eta, bere iritziz, Glumdalclitchek artean ni zaintzeko lanetan jarraitu beharko zukeela, ohartua baitzen elkarri atxikimendu handia geniola.
es
Habiéndole primero interrogado a solas, y luego confrontádole conmigo y con la niña, Su Majestad empezó a creer que podía ser verdad lo que yo le había dicho. Encargó a la reina que mandase tener especial cuidado de mí y fue de opinión de que Glumdalclitch continuara en su oficio de guardarme, porque advirtió el gran afecto que nos dispensábamos.
fr
Avec la dignité d'un citoyen libre de la joyeuse Angleterre, je protestai à Sa Majesté que je venais d'un pays où mon espèce était répandue en plusieurs millions d'individus des deux sexes, où les animaux, les arbres, les maisons, étaient proportionnés à la taille que j'avais moi-même, où, par conséquent, je pouvais être aussi bien en état de me défendre et de trouver toutes les conditions d'une vie heureuse qu'aucun des sujets de Sa Majesté.
en
Having therefore first examined him privately, and then confronted him with me and the young girl, his majesty began to think that what we told him might possibly be true. He desired the queen to order that a particular care should be taken of me; and was of opinion that Glumdalclitch should still continue in her office of tending me, because he observed we had a great affection for each other.
eu
Gela egoki bat prestatu zuten neskatoarentzat Gortean; haurtzain moduko bat izendatu zitzaion bere heziketaz arduratzeko; andereño bat, janzteko, eta beste bi zerbitzari eginkizun arruntetarako;
es
Se dispuso para ella en la corte un alojamiento conveniente y se le asignó una especie de aya que cuidase de su educación, una doncella para vestirla y otras dos criadas para los menesteres serviles;
fr
Cette réponse fit sourire dédaigneusement les trois susdits philosophes, et (parlant à Sa Majesté) ils répliquèrent que le laboureur m'avait bien instruit et que je savais ma leçon.
en
A convenient apartment was provided for her at court: she had a sort of governess appointed to take care of her education, a maid to dress her, and two other servants for menial offices;
eu
baina nitaz arduratzea guztiz bere zeregina izango zuen.
es
pero mi cuidado se le encomendó a ella enteramente.
fr
Le roi, qui avait un esprit vraiment éclairé, renvoya les savants à leur académie, et manda le laboureur, qui n'était pas encore sorti de la ville.
en
but the care of me was wholly appropriated to herself.
eu
Nire logela izateko moduko kaxa bat diseinatzeko agindu zion Erreginak bere arotzari, Glumdalclitchek eta biok erabakiko genuen ereduaren araberakoa.
es
La reina encargó a su mismo ebanista que discurriese una caja tal que pudiese servirme de dormitorio, de acuerdo con el modelo que conviniésemos Glumdalclitch y yo.
fr
Il commença par interroger mon rustique, il le confronta avec sa fille, avec moi-même, et de toutes ces réponses, qui portaient le cachet même de la vérité, sa très-souveraine Majesté tira cette conclusion que je lui disais la vérité.
en
The queen commanded her own cabinet-maker to contrive a box, that might serve me for a bedchamber, after the model that Glumdalclitch and I should agree upon.
eu
Gizon hura oso artisau trebea zen, eta nire oharrei jarraituz, hiru astetan zurezko gela bat egin zidan, karratua, ia bost metro zabal eta hiru altu, goitik beherako leihoekin, ate bat eta aparteko bi gelaunerekin, Londresko logelak bezalakoa.
es
Este hombre era un ingeniosísimo artista, y, siguiendo mis instrucciones, en tres días me acabó un cuarto de madera de dieciséis pies en cuadro y doce de altura, con ventanas de vidrieras, una puerta y dos retretes, como un dormitorio de Londres.
fr
Il pria la reine de donner l'ordre que l'on prît un soin tout particulier du phénomène, et fut d'avis qu'on me laissât sous la conduite de Glumdalclitch, attendu la grande affection que nous avions l'un pour l'autre.
en
This man was a most ingenious artist, and according to my direction, in three weeks finished for me a wooden chamber of sixteen feet square, and twelve high, with sash-windows, a door, and two closets, like a London bed-chamber.
eu
Sabaitzat zegoen ohola altxatu eta jaitsi egiten zen bi erroren bidez, Erreginaren tapizariak jantzitako ohea sartu ahal izateko barrura; Glumdalclitchek ateratzen zuen egunero aireztatzeko, berak txukundu eta sartu egiten zuen gauean, sabaia itxiz nire gainean.
es
El tablero que formaba el techo podía levantarse y bajarse por medio de dos bisagras para meter una cama dispuesta por el tapicero de Su Majestad la reina, y que Glumdalclitch sacaba al aire todos los días, hacía con sus propias manos y volvía a entrar por la noche, después de lo cual cerraba el tejado sobre mí.
fr
La reine ordonna donc à son ébéniste de faire une boîte qui me pût servir de chambre à coucher, suivant le modèle que Glumdalclitch et moi lui donnerions.
en
The board, that made the ceiling, was to be lifted up and down by two hinges, to put in a bed ready furnished by her majesty's upholsterer, which Glumdalclitch took out every day to air, made it with her own hands, and letting it down at night, locked up the roof over me.
eu
Bere miniatura bitxiengatik ospetsua zen artisau jator bat arduratu zen bi aulki egiteaz, bolia bezalako ekaiz egindako bizkarralde eta egiturekin, baita bi mahai eta barruan gauzak sartzeko armairua ere.
es
Un excelente artífice, famoso por sus caprichosas miniaturas, tomó a su cargo el hacerme dos sillas, cuyos respaldos y palos eran de una materia parecida al marfil, y dos mesas, con un escritorio para meter mis cosas.
fr
Cet homme, qui était un ouvrier très-adroit, me fit en trois semaines, une chambre de bois de seize pieds carrés sur douze de hauteur, avec fenêtres, portes et cabinets.
en
A nice workman, who was famous for little curiosities, undertook to make me two chairs, with backs and frames, of a substance not unlike ivory, and two tables, with a cabinet to put my things in.
eu
Logelak gosnatuta zituen alde guztiak, baita zorua eta sabaia ere, garraiatzen nindutenen axolagabekeriaz istripurik gerta ez zedin, eta zalgurdian joatean astinaldiren baten kolpea leuntzeko.
es
La habitación fue acolchada por todos sus lados, así como por el suelo y el techo, a fin de evitar cualquier accidente causado por el descuido de quienes me transportasen y de amortiguar la violencia de los vaivenes cuando fuese en coche.
fr
Un ouvrier excellent, qui était célèbre pour les petits bijoux curieux, entreprit de me construire deux chaises d'une matière semblable à l'ivoire, et deux tables, plus une armoire pour serrer mes hardes.
en
The room was quilted on all sides, as well as the floor and the ceiling, to prevent any accident from the carelessness of those who carried me, and to break the force of a jolt, when I went in a coach.
eu
Giltzarrapoa eskatu nuen aterako, sagu eta arratoirik sar ez zedin;
es
Pedí una cerradura para mi puerta, a fin de impedir que entrasen las ratas y los ratones;
fr
En même temps la reine faisait chercher chez les marchands les étoffes de soie et les dentelles les plus fines, pour me faire des habits.
en
I desired a lock for my door, to prevent rats and mice from coming in.
eu
eta zenbait saioren ondoren, haien artean inoiz ikusitako txikiena egin zuen errementariak, zeren eta, handiagoa ikusia baitut nik Ingalaterrako zaldun baten etxeko atean.
es
el herrero, después de muchos ensayos, hizo la más pequeña que nunca se había visto allí, pues yo mismo he encontrado una más grande en la puerta de la casa de un caballero en inglaterra.
fr
Cette princesse avait en tel gré le plaisir de ma conversation, qu'elle ne pouvait dîner sans moi;
en
The smith, after several attempts, made the smallest that ever was seen among them, for I have known a larger at the gate of a gentleman's house in England.
eu
Giltza neure poltsikoan gordetzea lortu nuen, beldur nintzelarik Glumdalclitchek galdu egingo ote zuen.
es
Me di trazas para guardarme la llave en uno de los bolsillos, por miedo de que Glumdalclitch la perdiese.
fr
j'avais une table à part, sur la table même où mangeait Sa Majesté, avec une chaise sur laquelle je me pouvais asseoir.
en
I made a shift to keep the key in a pocket of my own, fearing Glumdalclitch might lose it.
eu
Halaber, lot zitezkeen zetarik finenak eskatu zituen Erreginak, nire jantziak egiteko; ez ziren burusi ingeles bat baino askoz lodiagoak, Obaina oso deserosoak beraietara jarri arte.
es
Asimismo encargó la reina que se me hiciese ropa de las sedas más finas que pudieran encontrarse, que no eran mucho más finas que una manta inglesa y que me incomodaron mucho hasta que me acostumbré a llevarlas.
fr
Glumdalclitch était debout sur un tabouret, près de la table, elle me servait et souriait, et me choisissait mes morceaux.
en
The queen likewise ordered the thinnest silks that could be gotten, to make me clothes, not much thicker than an English blanket, very cumbersome till I was accustomed to them.
eu
Erresuma hartako modaren arabera egin zituzten, neurri batean pertsiarrak, eta bestean txinatarrak balira bezala; benetan oso janzkera serio eta duina zen.
es
Me vistieron a la usanza del reino, en parte semejante a la persa, en parte a la china, y que es un vestido muy serio y decente.
fr
J'avais un service complet, qui aurait tenu dans une boîte de ménage d'enfant, et Glumdalclitch la portait dans sa poche.
en
They were after the fashion of the kingdom, partly resembling the Persian, and partly the Chinese, and are a very grave and decent habit.
eu
Hain maite zuenez Erreginak nire konpainia, ezin izaten zuen ni gabe otordurik egin.
es
La reina se aficionó tanto a mi compañía, que no se hacían a comer sin mí.
fr
La reine dînait seule avec les princesses ses filles;
en
The queen became so fond of my company, that she could not dine without me.
eu
Mahai bat ipini zidaten Erreginak erabiltzen zuenaren gainean, haren ezkerreko ukondoaren ondo-ondoan, eta aulki bat ere bai esertzeko.
es
Me pusieron una mesa sobre aquella misma en que comía Su Majestad y junto a su codo izquierdo, y una silla para sentarme.
fr
l'une avait seize ans, l'autre en avait treize.
en
I had a table placed upon the same at which her majesty ate, just at her left elbow, and a chair to sit on.
eu
Zoruan, nire mahai ondoan zegoen aulkitxo batera igotzen zen Glumdalclitch, ni lagundu eta zaintzeko.
es
Glumdalclitch se subía de pie en una banqueta puesta en el suelo para servirme y cuidar de mí.
fr
Sa Majesté plaçait un morceau de l'un des plats de sa table sur mon assiette, et je le découpais avec mon couteau, ce qui paraissait divertir ces aimables princesses.
en
Glumdalclitch stood on a stool on the floor near my table, to assist and take care of me.
eu
Zilarrezko azpil-eta plater-multzo osoa neukan, eta gainerako tresneria; baina guzti haiek, Erreginarenen aldean, ez ziren Londresko jostailu-denda batean, panpina-etxeko altzarien artean ikusitakoak baino askoz handiagoak.
es
Yo tenía un juego completo de platos y fuentes de plata y otros útiles, que en proporción a los de la reina no eran mucho mayores que los que suelen verse del mismo género en cualquier tienda de juguetes de Londres para las casas de muñecas.
fr
De mon côté, les énormes bouchées que prenait la reine (dont l'estomac était cependant très-délicat) me causaient un dégoût involontaire; une douzaine de nos fermiers auraient dîné d'une de ces bouchées.
en
I had an entire set of silver dishes and plates, and other necessaries, which, in proportion to those of the queen, were not much bigger than what I have seen in a London toy-shop for the furniture of a baby-house:
eu
Nire inudetxoak bere poltsikoan gordetzen zituen, zilarrezko kaxatxo batean, eta jatorduetan ematen zizkidan nik eskatu ahala, berak garbitzen zituelarik beti.
es
Todos los guardaba en su bolsillo mi pequena niñera dentro de una caja de plata, y ella me los daba en las comidas conforme los necesitaba, siempre limpiándolos ella misma.
fr
Elle croquait l'aile d'une mauviette, os et chair, bien qu'elle fût neuf fois aussi grande qu'une aile de dindon;
en
these my little nurse kept in her pocket in a silver box, and gave me at meals as I wanted them, always cleaning them herself.
eu
Beste inork ez zuen Erreginarekin batera jaten, bi Errege-Printzesak izan ezik: zaharrena hamasei urtekoa, eta gazteenak hamahiru urte eta hilabete bat zituen orduan.
es
Nadie comía con la reina más que las dos princesas reales: la mayor, de dieciséis años, y la menor, de trece y un mes entonces.
fr
et le morceau de pain qui l'accompagnait était de la grosseur de deux pains de quatre livres. Les cuillers, les fourchettes et autres instruments étaient dans les mêmes proportions.
en
No person dined with the queen but the two princesses royal, the eldest sixteen years old, and the younger at that time thirteen and a month.
eu
Erreginak janari pixka bat ipini ohi zuen nire plateretako batean, hari neuk kentzen nizkiolarik zatiak; eta miniaturan ni jaten ikustea zen haren denbora-pasa.
es
Su Majestad solía poner en uno de mis platos un poquito de comida, del cual yo cortaba y me servía, y era su diversión verme comer en miniatura.
fr
Une fois, la fille du fermier me fit voir une des tables des gens du palais, et j'avoue que la vue de dix à douze de ces grands couteaux et fourchettes en mouvement me parut un spectacle effrayant.
en
Her majesty used to put a bit of meat upon one of my dishes, out of which I carved for myself, and her diversion was to see me eat in miniature:
eu
Izan ere, Erreginak (urdail ahula zuelarik benetan) mokadu batean hartzen zuen hamabi nekazari ingelesek jatordu batean jan lezaketena beste, aldi batez niretzat oso ikuskizun nazkagarria izan zelarik.
es
Porque la reina-que por cierto tenía un estómago muy débil-tomaba de un bocado tanto como una docena de labradores ingleses pudiera comer en una asentada, lo que para mi fue durante algún tiempo un espectáculo repugnante.
fr
Tous les mercredis (le mercredi leur sert de dimanche) le roi, la reine et la famille royale dînent ensemble dans les appartements de Sa Majesté, laquelle, m'ayant pris en grande amitié, faisait placer en ces occasions ma petite chaise et ma table à sa gauche et devant la salière...
en
for the queen (who had indeed but a weak stomach) took up, at one mouthful, as much as a dozen English farmers could eat at a meal, which to me was for some time a very nauseous sight.
eu
Hegatxabalaren hegoa hezur eta guzti birrintzen zuen hagin artean, nahiz eta hazitako indioilarrarena baino bederatzi aldiz handiagoa izan; eta ahora eramaten zuen ogi-zatia hamabi penikeko bi ogi bezain handia zen.
es
Trituraba entre sus dientes el ala de una calandria, con huesos y todo, aunque era nueve veces mayor que la de un pavo crecido, y se metía en la boca un trozo de pan tan grande como dos hogazas de doce peniques.
fr
un rempart. Un jour, le prince, en dînant, prit plaisir à s'entretenir avec moi, me faisant des questions touchant les m?urs, la religion, les lois, le gouvernement et la littérature de l'Europe;
en
She would craunch the wing of a lark, bones and all, between her teeth, although it were nine times as large as that of a full-grown turkey; and put a bit of bread into her mouth as big as two twelve-penny loaves.
eu
Urrezko kopatik edaten zuen, eta berrehun eta berrogeita hamar litro inguru zurrutada batean.
es
Bebía en una copa de oro sobre sesenta galones de un trago.
fr
et je lui en rendis compte, en bel esprit du club des littérateurs.
en
She drank out of a golden cup, above a hogshead at a draught.
eu
Haren ganibetak, girtenaren gainean zutik jarritako sega baino bi aldiz luzeagoak ziren.
es
Sus cuchillos eran dos veces tan largos como una guadaña puesta derecha, con su mango.
fr
Son esprit était si pénétrant, et son jugement solide à ce point, qu'il fit des réflexions et des observations très-sages sur toutes les nouveautés dont j'eus l'honneur de l'entretenir.
en
Her knives were twice as long as a scythe, set straight upon the handle.
eu
Goilarak, sardexkak eta beste tresna batzuk ere proportzio berekoak ziren denak.
es
Cucharas, tenedores y demás instrumentos guardaban la misma proporción.
fr
Lui ayant parlé des deux partis qui divisent l'Angleterre, il me demanda si j'étais un Wight ou un Tory?
en
The spoons, forks, and other instruments, were all in the same proportion.
eu
Gogoratzen dut, jakin-mina nuela eta Glumdalclitchek Gorteko jatordu batzuk ikustera eraman ninduelarik, ganibet eta sardeska erraldoi haietako hamar-hamabi aldi berean altxatu zituztenean, hain ikuskizun beldurgarririk ordura arte sekula ez nuela ikusi pentsatu nuela.
es
Recuerdo que cuando Glumdalclitch, por curiosidad, me llevó a ver una de las mesas de la corte, donde se levantaban a la vez diez o doce de aquellos enormes tenedores y cuchillos, pensé no haber asistido en mi vida a un espectáculo tan terrible.
fr
Puis, se tournant vers son premier ministre, qui se tenait derrière Sa Majesté, un bâton blanc à la main, aussi haut que le grand mât du Souverain-Royal:
en
I remember when Glumdalclitch carried me, out of curiosity, to see some of the tables at court, where ten or a dozen of those enormous knives and forks were lifted up together, I thought I had never till then beheld so terrible a sight.
eu
Ohitura da asteazkenero (lehen esan dudan bezala, haien atseden-eguna), Erregeak eta Erreginak, beren seme-alabekin, Erregearen gelan bazkaltzea elkarrekin, berarentzat oso kuttuna izatera iritsia nintzelarik ordurako;
es
Es costumbre que todos los viernes-que, como ya he advertido, son sus sábados-, la reina y el rey, con su real descendencia de ambos sexos, coman juntos en la estancia de Su Majestad el rey, de quien yo era ya gran favorito;
fr
"Hélas, dit-il, que la grandeur humaine est peu de chose, puisque de vils insectes ont aussi de l'ambition, avec des rangs et des distinctions honorifiques!
en
It is the custom, that every Wednesday (which, as I have observed, is their Sabbath) the king and queen, with the royal issue of both sexes, dine together in the apartment of his majesty, to whom I was now become a great favourite;
eu
eta okasio haietan nire aulki eta mahaitxoa haren ezkerreko eskuaren ondoan jartzen zituzten gatzontzietariko baten aurrean.
es
y en estas ocasiones mi sillita y mi mesita eran colocadas a su izquierda, delante de uno de los saleros.
fr
Quelle apparence! Une race de mirmidons qui s'enflent à crever...
en
and at these times, my little chair and table were placed at his left hand, before one of the salt-cellars.
eu
Printze hark atsegin zuen nirekin hizketan egotea, Europako ohitura, erlijio, lege, gobernu eta kulturaz galderak eginez, nik ahal nuen bezain ongi erantzuten niolarik.
es
Este príncipe gustaba de conversar conmigo preguntándome acerca de las costumbres, la religión, las leyes, el gobierno y la cultura de Europa, de lo que yo le daba noticia lo mejor que podía.
fr
Ils ont des petits lambeaux dont ils se parent; des trous, des cages, des boîtes, qu'ils appellent des palais et des hôtels;
en
This prince took a pleasure in conversing with me, inquiring into the manners, religion, laws, government, and learning of Europe; wherein I gave him the best account I was able.
eu
Haren adimena hain argia zenez eta zentzumena hain zorrotza, oso gogoeta eta oharpen zuhurrak egiten zituen nik esandako guztiaz.
es
Su percepción era tan clara y su discernimiento tan exacto, que hacía muy sabias reflexiones y observaciones sobre todo lo que yo decía;
fr
des équipages, des livrées, des titres, des charges, des occupations, des passions, comme nous!
en
His apprehension was so clear, and his judgment so exact, that he made very wise reflections and observations upon all I said.
eu
Baina aitortu beharra dut, neure sorterri maiteaz, gure merkataritzaz, itsas eta lehorreko gerrateez, erlijio-zismez eta Estatuko alderdiez gehiegitxo hitz egin ondoren, haren heziketako aurreiritziak hainbesteraino nagusitu zirenez, ezin izan zuela ebitatu bere eskuin eskuan hartu, eta besteaz samur laztanduz, barre-algara bizi baten ondoren, ea Whig ala Tory nintzen galdetzea.
es
pero no debo ocultar que cuando me hube excedido un poco hablando de mi amado país, de nuestro comercio, de nuestras guerras por tierra y por mar y de nuestros partidos políticos, los prejuicios de educación pesaron tanto en él, que no pudo por menos de cogerme en su mano derecha, y acariciándome suavemente con la otra, después de un acceso de risa, preguntarme si yo era Whig o Tory.
fr
Sotte espèce! Et songer que chez ces fourmis, dans leurs fourmilières, on aime, on hait, on trompe, on trahit, comme ici!
en
But I confess, that, after I had been a little too copious in talking of my own beloved country, of our trade and wars by sea and land, of our schisms in religion, and parties in the state;
eu
Gero, Lehen Ministroarengana bihurtuz, bere atzean zeukalarik zain makulu zuriarekin-Royal Sovereign-aren masta nagusia bezain luzea ia-giza handitasuna zein mesprezagarria den aipatu zuen, ni bezalako intsektu nanoek imita baitzezaketen.
es
Luego, volviéndose a su primer ministro-que detrás de él daba asistencia, en la mano su bastón blanco, casi tan alto como el palo mayor del Royal Sovereign-, observó cuán despreciable cosa eran las grandezas humanas, que podían imitarse por tan diminutos insectos como yo;
fr
Que dis-je? Ils ont des passions, des haines, des vengeances, de petits supplices, de petites chicanes, de petits échafauds."
en
the prejudices of his education prevailed so far, that he could not forbear taking me up in his right hand, and stroking me gently with the other, after a hearty fit of laughing, asked me, "whether I was a whig or tory?" Then turning to his first minister, who waited behind him with a white staff, near as tall as the mainmast of the Royal Sovereign, he observed "how contemptible a thing was human grandeur, which could be mimicked by such diminutive insects as I:
eu
"Eta halere", esan zuen, "apustu egingo nuke, izaki hauek ere badituztela beren ohorezko tituluak eta goraipamenak; habia eta gordeleku txikiak zertzen dituzte, etxe eta hiri deritzenak;
es
 
fr
 
en
 
eu
itxura dotorez ibiltzen dira jantzi eta apaingarriekin; maitatu, borroka egin, eztabaidatu, engainatu eta traizio egiten dute".
es
"y aun apostaría-dijo-que estas criaturas tienen sus títulos y distinciones, discurren nidos y madrigueras que llaman casas y ciudades, se preocupan de vestidos y trenes, aman, luchan, disputan, defraudan y traicionan".
fr
C'est ainsi que Sa Majesté philosophait, à l'occasion de ce que je lui avais dit de l'Angleterre; et moi, j'étais confus, indigné de te voir, ô patrie!
en
and yet," says he, "I dare engage these creatures have their titles and distinctions of honour; they contrive little nests and burrows, that they call houses and cities; they make a figure in dress and equipage;
eu
Eta horrela jarraitu zuen aurrera, niri kolorea behin eta berriz aldatzen zitzaidalarik, gure herri noblea, Arte eta Armatan Maistra, Frantziaren Zigorra, Europako Arbitroa, Bertute, Erruki, Ohore eta Egiaren Egoitza, Munduaren Harrotasun eta Inbidia halako mesprezuz tratatzen zuela suminduta entzutean.
es
Y así continuó, mientras a mí, de indignación, un color se me iba y otro se me venía viendo a nuestra noble nación, maestra en las artes y en las armas, azote de Francia, árbitro de Europa, asiento de la piedad, la virtud, el honor y la verdad, orgullo y envidia del mundo, con tal desprecio tratada.
fr
ô maîtresse des arts, souveraine des mers, arbitre de l'Europe et gloire de l'univers, traitée avec tant de mépris!
en
they love, they fight, they dispute, they cheat, they betray!" And thus he continued on, while my colour came and went several times, with indignation, to hear our noble country, the mistress of arts and arms, the scourge of France, the arbitress of Europe, the seat of virtue, piety, honour, and truth, the pride and envy of the world, so contemptuously treated.
eu
Baina ni ez nengoenez inolako irainengatik sumintzeko egoeran, pixka bat hausnartu ondoren, dudatan jartzen hasi nintzen ea iraindua nintzen ala ez. Zeren eta, zenbait hilabetez jende hura ikusi eta harekin hitz egitera ohitu ondoren, eta begiztatzen nuen edozein gauzak proportziozko neurriak zituela ohartuz, haien tamainak eta itxurak lehenengotan eman zidaten izua zeharo desagertua baitzen jadanik, jaun-andere ingelesen segizio bat ikusi izan banu orduan urtebetetzetako jantzi dotoreekin-buru-harro bakoitza bere papera gizalegetsu errepresentatzen, agurtzeko makurtu eta txortxor mintzatzen-, egia esateko, Erregeak eta haren handikiek nire kontu egiten zuten beste barre egiteko gogo bizia sentituko nukeen.
es
Pero como yo no estaba en situación de sentir injurias, después de maduras reflexiones empecé a dudar si había sido injuriado o no, pues, acostumbrado ya por varios meses de residencia a la vista y al trato de aquellas gentes y encontrando todos los objetos que a mis ojos se ofrecían de magnitud proporcionada, el horror que al principio me inspiraron tales seres por su corpulencia y aspecto desapareció hasta tal punto, que si hubiera mirado entonces una compañía de lores y damas ingleses, con sus adornados vestidos de fiesta, representando del modo más cortesano sus respectivos papeles, contoneándose, haciendo reverencias y parloteando, en verdad digo que me hubiesen dado grandes tentaciones de reírme de ellos, tanto como el rey y sus grandes se reían de mí.
fr
Il n'y avait rien qui m'offensât et me chagrinât plus que le nain de la reine, qui, étant de la taille la plus petite qu'on eût jamais vue en ce pays, devint d'une insolence extrême à l'aspect d'une taille infiniment supérieure, par sa petitesse, à toutes les distinctions que lui, le nain de la reine, il eût jamais rêvées.
en
But as I was not in a condition to resent injuries, so upon mature thoughts I began to doubt whether I was injured or no. For, after having been accustomed several months to the sight and converse of this people, and observed every object upon which I cast mine eyes to be of proportionable magnitude, the horror I had at first conceived from their bulk and aspect was so far worn off, that if I had then beheld a company of English lords and ladies in their finery and birth-day clothes, acting their several parts in the most courtly manner of strutting, and bowing, and prating, to say the truth, I should have been strongly tempted to laugh as much at them as the king and his grandees did at me.
eu
Eta benetan, Erreginak bere eskuan hartu eta ispilu aurrean jartzen ninduenean, ezin nintzen neure buruaz ere irribarre egin gabe egon, hala bion irudiak azaltzen zirelarik nire aurrean oso-osorik batera;
es
Y a buen seguro que tampoco podía evitar el reírme de mí mismo cuando la reina, como solía, me colocaba sobre su mano ante un espejo, con lo que nuestras dos personas se presentaban juntas a mi vista por entero;
fr
Mais il faisait, comme on dit, contre fortune bon c?ur. Sous un apparent mépris, il cachait son envie;
en
Neither, indeed, could I forbear smiling at myself, when the queen used to place me upon her hand towards a looking-glass, by which both our persons appeared before me in full view together;
eu
eta ez zegoen ezer konparaketa hura baino barregarriagorik; beraz, benetan hasi nintzen pentsatzen neure ohiko tamainarekiko dezente murriztua nengoela.
es
y no podía darse nada más ridículo que la comparación, al extremo de que yo realmente comencé a imaginar que había disminuido con mucho por bajo de mi tamaño corriente.
fr
il me regardait d'un air fier et dédaigneux, raillant sans cesse ma petite figure. Je ne m'en vengeai qu'en l'appelant Frère!
en
and there could be nothing more ridiculous than the comparison; so that I really began to imagine myself dwindled many degrees below my usual size.
eu
Beste ezerk ez ninduen Erreginaren ipotxak baino gehiago amorrarazten eta mintzen; inoiz herrialde hartan izandako txikiena zelarik altueraz (benetan ez baitut uste bederatzi metro izango zenik altu), bera baino askoz izaki txikiagoa ikustean hain lotsagabe bihurtu zenez, beti ibiltzen zen harropuztuta bezala eta handiarena egiten nire ondotik Erreginaren gelaurrean pasatzen zenean, ni neu mahairen baten gainean Gorteko jaun eta andereekin hizketan izaten nintzelarik, eta gutxitan geratzen zen nire txikitasunaz eztenkada pare bat bota gabe; mendekatzeko era bakarra berari anaia deitzea izaten zen, borrokarako erronka eginez eta gorte-mutilen artean ohikoak diren bezalako ateraldiekin.
es
Nada me enfurecía y mortificaba tanto como el enano de la reina, el cual, siendo de la más baja estatura que nunca se vio en aquel país-pues, en verdad, creo que no llegaba a los treinta pies-, se tornó insolente al ver una criatura tan por bajo de él, de modo que siempre hacía el baladrón y el buen mozo al pasar por mi lado en la antecámara cuando yo estaba de pie en alguna mesa hablando con los caballeros y las damas de la corte, y rara vez dejaba de soltar alguna palabra punzante a propósito de mi pequeñez, de lo cual sólo podía vengarme llamándole hermano, desafiándole a luchar y con las agudezas acostumbradas en labios de los pajes de corte.
fr
Un jour, pendant le dîner, le malicieux nain, prenant le temps que je ne pensais à rien, me prit par le milieu du corps, m'enleva, me laissa tomber dans un plat de lait froid et s'enfuit... J'en eus par-dessus les oreilles.
en
Nothing angered and mortified me so much as the queen's dwarf; who being of the lowest stature that was ever in that country (for I verily think he was not full thirty feet high), became so insolent at seeing a creature so much beneath him, that he would always affect to swagger and look big as he passed by me in the queen's antechamber, while I was standing on some table talking with the lords or ladies of the court, and he seldom failed of a smart word or two upon my littleness; against which I could only revenge myself by calling him brother, challenging him to wrestle, and such repartees as are usually in the mouths of court pages.
eu
Egun batean jatorduan potxo maltzur hura hain ozpinduta jarri zenez nik esandako zerbaitez, eta ezer txarrik espero gabe eserita nengoela, hark, Erreginaren aulkian gora igo eta, gerritik altxatuz, kremaz betetako zilarrezko katilu batera jausten utzi ninduen, gero hanka egin zuelarik ahalik eta bizkorren.
es
Un día, durante la comida, este cachorro maligno estaba tan amostazado por algo que le había dicho yo, que, subiéndose al palo de la silla de Su Majestad la reina, me cogió por mitad del cuerpo, conforme yo estaba sentado, totalmente desprevenido, y me echó dentro de un gran bol de plata lleno de crema, y luego escapó a todo correr.
fr
Si je n'avais été un nageur excellent, j'étais noyé. Glumdalclitch se tenait, par hasard, à l'autre extrémité de la chambre, et me crut perdu.
en
One day, at dinner, this malicious little cub was so nettled with something I had said to him, that, raising himself upon the frame of her majesty's chair, he took me up by the middle, as I was sitting down, not thinking any harm, and let me drop into a large silver bowl of cream, and then ran away as fast as he could.
eu
Kokoteraino murgilduta geratu nintzen, eta ez banintz igerilari ona izan, gorriak ikusiko nituzkeen; zeren eta, une hartan Glumdalclitch gelaren beste muturrean suertatu baitzen eta Erreginak, hain izututa jarri zenez, ez zuen adorerik izan laguntzeko.
es
Caí de cabeza, y a no ser un buen nadador lo hubiera pasado muy mal, pues Glumdalclitch estaba en aquel momento al otro extremo de la habitación, y la reina se aterrorizó de modo que le faltó presencia de ánimo para auxiliarme.
fr
La reine fut si consternée de cet accident, qu'elle manqua de présence d'esprit pour m'assister;
en
I fell over head and ears, and, if I had not been a good swimmer, it might have gone very hard with me; for Glumdalclitch in that instant happened to be at the other end of the room, and the queen was in such a fright, that she wanted presence of mind to assist me.
eu
Baina inudetxoak, korrika etorri eta atera egin ninduen, ordurako kremaren laurdena baino gehiago irentsia nuelarik.
es
Pero mi pequeña niñera corrió en mi auxilio y me sacó cuando ya había tragado más de media azumbre de crema.
fr
mais ma petite gouvernante accourut à mon aide, et me tira hors du plat, comme j'étais en train d'avaler ma dernière pinte de lait.
en
But my little nurse ran to my relief, and took me out, after I had swallowed above a quart of cream.
eu
Ohera sartu ninduten; baina ez nuen beste kalterik izan jantzirik gabe geratzea baizik, guztiz hondatuta baitzeuden.
es
Me llevaron a la cama, y se vio que, por mi fortuna, no había recibido otro daño que la pérdida de un traje, que quedó completamente inservible.
fr
On me mit au lit, et grâce à Dieu, il n'y eut pas d'autre mal que la perte d'un habit qui fut tout à fait gâté.
en
I was put to bed: however, I received no other damage than the loss of a suit of clothes, which was utterly spoiled.
aurrekoa | 74 / 25 orrialdea | hurrengoa

Nodoa: liferay1.lgp.ehu.eus