Bilaketa aurreratua

Ogi apurrak

Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)


Eromenaren mendietan, H.P. Lovecraft / Ainara Ruiz Benito (Elkar/Alberdania, 2010 )
aurrekoa | 31 / 5 orrialdea | hurrengoa
eu
Gure lanei, hala ere, ezin izan genien era jarraian ekin arratsaldeko lauretatik aurrera, orduan hasi baitzen Lake emozioz beteriko berealdiko mezuak igortzen.
es
Sin embargo, nuestra tarea no fue muy continua a partir de las 4 de la tarde, pues Lake comenzó a enviar unos mensajes extraordinariamente sorprendentes y muy excitados.
fr
Nos travaux, cependant, ne furent guère poursuivis après quatre heures de l'après-midi car Lake nous adressa les messages les plus exaltés et les plus surprenants.
en
Our labours, however, were not very steady after 4 P.M.; for about that time Lake began sending in the most extraordinary and excited messages.
eu
Eguna gaizki antzean hasi zuen, aireplanotik esploratzean ikusi baitzuen erdi ageriko harkaitz-azaletan ez zirela inon ere ageri bilatzen ari zen antzinako estratu arkaikoak, nahiz eta kanpalekutik distantzia amorragarrian altxatzen ziren gailur mehatxagarri erraldoi haietan ugariak ziren.
es
Su día de trabajo había comenzado con malos augurios, ya que un vuelo de exploración de las superficies rocosas que quedaban casi al descubierto había revelado una ausencia total de los estratos arcaicos y primigenios que buscaba y que constituían una parte tan considerable de las colosales cumbres que se elevaban a asombrosa distancia del campamento.
fr
Sa journée de travail avait mal commencé ; en effet, le survol des roches à nu révélait une absence totale des strates archéennes et primitives qu'il cherchait, et qui constituaient une large part des cimes colossales situées à une distance si irritante du camp.
en
His working day had started unpropitiously; since an aëroplane survey of the nearly exposed rock surfaces shewed an entire absence of those Archaean and primordial strata for which he was looking, and which formed so great a part of the colossal peaks that loomed up at a tantalising distance from the camp.
eu
Erdi-ikusten ziren arroka gehienak hareharri jurasiko eta komantxiarrak eta eskisto permiar eta triasikoak bide ziren eta, tarteka, kolore beltz distiratsu bat azaleratzen zen ikatz gogor eta arbeltsua iradokitzen zuena.
es
La mayor parte de las rocas entrevistas eran aparentemente areniscas jurásicas y comanchienses y esquistos pérmicos y triásicos con un afloramiento aquí y allá de un negro brillante que 'hacia pensar en antracita o carbón esquistoso.
fr
La plupart des roches aperçues étaient apparemment des grès jurassiques et comanchiens, des schistes permiens et triasiques, avec ici et là des affleurements noirs et brillants évoquant un charbon dur et ardoisé.
en
Most of the rocks glimpsed were apparently Jurassic and Comanchian sandstones and Permian and Triassic schists, with now and then a glossy black outcropping suggesting a hard and slaty coal.
eu
Horrek nahikotxo adoregabetu zuen Lake, duela bost mila milioi urte baino antzinagoko aleak aurkitzea baitzen bere planaren garrantzizko zati bat.
es
Esto desalentó un tanto a Lake, cuya aspiración era descubrir muestras de más de quinientos millones de años.
fr
Lake était assez découragé, ses projets étant fondés sur l'exhumation de spécimens de plus de cinq cents millions d'années.
en
This rather discouraged Lake, whose plans all hinged on unearthing specimens more than 500 million years older.
eu
Garbi geratu zitzaion arrasto harrigarriak aurkitu zitueneko arbel zaina berriz aurkitzeko lera-bidaia luzea egin beharko zuela mendi-oin haietatik mendi erraldoietako malda pikoetara.
es
Le resultó patente que para encontrar vetas de pizarra arcaica como aquellas en que había descubierto las extrañas marcas, tendría que realizar una larga expedición en trineo desde las estribaciones a las escarpadas laderas de las gigantescas montañas.
fr
Il lui parut évident que, pour retrouver la couche archéenne où il avait découvert les étranges marques, il devrait faire un long parcours en traîneau depuis les contreforts jusqu'aux à-pics des gigantesques montagnes elles-mêmes.
en
It was clear to him that in order to recover the Archaean slate vein in which he had found the odd markings, he would have to make a long sledge trip from these foothills to the steep slopes of the gigantic mountains themselves.
eu
Erabaki zuen, baina, tokian zenbait zulaketa egitea, espedizioaren programaren barruan; hala, zulagailua prestatu eta bost gizon jarri zituen bertan lanean; besteek, bitartean, kanpalekua atontzeko eta aireplanoa konpontzeko lanak amaitu zituzten.
es
No obstante, había decidido efectuar algunas perforaciones allí mismo como parte del programa general de la expedición, por lo que montó la barrena y puso a trabajar en ella a cinco hombres mientras que los demás acababan de instalar el campamento y de reparar el aeroplano averiado.
fr
Il avait résolu, néanmoins, de procéder à quelques forages locaux, dans le cadre du programme général de l'expédition ; il installa donc la foreuse et mit cinq hommes au travail, tandis que les autres finiraient d'installer le camp et de réparer l'avion accidenté.
en
He had resolved, nevertheless, to do some local boring as part of the expedition's general programme; hence set up the drill and put five men to work with it while the rest finished settling the camp and repairing the damaged aëroplane.
eu
Agerian zegoen arrokarik bigunena (kanpalekutik milia laurden batera zegoen hareharri bat) aukeratu zuen lehenbiziko laginak hartzeko; bertan zulagailuak ederki egin zuen aurrera leherketa lagungarri askoren beharrik gabe.
es
Se eligió para el primer sondeo la roca visible más blanda-una piedra arenisca que se encontraba a un cuarto de milla aproximadamente del campamento-, y la taladradora hizo excelentes progresos sin necesidad de muchos barrenos auxiliares.
fr
La roche la plus tendre-un grès à un quart de mile environ du camp-avait été choisie pour le premier prélèvement ; et le foret avançait de façon très satisfaisante sans trop de minage supplémentaire.
en
The softest visible rock-a sandstone about a quarter of a mile from the camp-had been chosen for the first sampling; and the drill made excellent progress without much supplementary blasting.
eu
Hiru ordu geroago edo, operazioaren lehen leherketa handiaren ostean, zulaketa taldearen oihuak entzun genituen, eta Gedney gaztea (jarduneko arduraduna) lasterka sartu zen kanpalekuan albiste harrigarriekin.
es
Fue alrededor de tres horas más tarde, después de la primer explosión auténticamente potente, cuando se oyeron los gritos del equipo de perforación y cuando Gedney-que hacia las veces de capataz-llegó corriendo al campamento con la asombrosa noticia.
fr
Ce fut trois heures plus tard, à la suite de la première explosion sérieuse, qu'on entendit les éclats de voix de l'équipe, et que le jeune Gedney-contremaître par intérim-se précipita au camp pour annoncer la stupéfiante nouvelle.
en
It was about three hours afterward, following the first really heavy blast of the operation, that the shouting of the drill crew was heard; and that young Gedney-the acting foreman-rushed into the camp with the startling news.
eu
Haitzulo batekin topo egina zuten.
es
Habían topado con una caverna.
fr
Ils avaient découvert une caverne.
en
They had struck a cave.
eu
Zulatzen hasi eta berehala hareharriaren ordez kareharri komantxiarraren zain bat ageri zen, fosil ñimiñoz josia: zefalopodoak, koralak, ekinoideoak, brakiopodoak, eta, tarteka, belaki silizeoen aztarnak eta itsas ornodunen hezurrak (seguruenik, teleosteoak, marrazoak eta ganoideoak).
es
Al poco tiempo de comenzar la perforación la piedra arenisca había sido reemplazada por una yeta de piedra caliza comanchiense, llena de diminutos fósiles de cefalópodos, corales, equinodermos, braquiópodos y, de cuando en cuando, indicios de esponjas silíceas y huesos de vertebrados marinos, procedentes 'estos últimos con toda probabilidad de teleosteos, tiburones y ganoideos.
fr
Dès le début du forage, le grès avait fait place à une veine de calcaire comanchien pleine de minuscules fossiles, céphalopodes, coraux, oursins et spirifères, avec parfois des traces d'épongés siliceuses et d'os de vertébrés marins-ces derniers sans doute de requins et de ganoïdes.
en
Early in the boring the sandstone had given place to a vein of Comanchian limestone full of minute fossil cephalopods, corals, echini, and spirifera, and with occasional suggestions of siliceous sponges and marine vertebrate bones-the latter probably of teliosts, sharks, and ganoids.
eu
Hori, berez, nahikoa garrantzitsua zen espedizioari lehen ornodun-fosilak eskaintzen baitzizkion;
es
Esto era ya de por sí suficientemente importante, pues eran los primeros fósiles de vertebrados conseguidos por la expedición;
fr
C'était assez important en soi, car il s'agissait des premiers vertébrés fossiles que l'expédition ait jamais recueillis ;
en
This in itself was important enough, as affording the first vertebrate fossils the expedition had yet secured;
eu
baina, luze gabe, estratua zeharkatuta, zulagailua hutsarte batean sartu bide zen eta kitzikapen berri bikoitzak hartu zituen induskatzaileak.
es
pero cuando poco después el cabezal de la perforadora acabó de taladrar el estrato para llegar a una oquedad, una nueva ola de emoción doblemente intensa se apoderó de los perforadores.
fr
mais quand, peu après, la tête du foret passant au travers de la strate déboucha dans le vide, une nouvelle vague d'émotion plus intense encore se propagea parmi les fouilleurs.
en
but when shortly afterward the drill-head dropped through the stratum into apparent vacancy, a wholly new and doubly intense wave of excitement spread among the excavators.
eu
Leherketa handi samar batek lurpeko sekreturako bidea ireki zuen:
es
Un barreno de buen tamaño había dejado al descubierto el secreto subterráneo;
fr
Une explosion assez considérable avait mis au jour le souterrain secret ;
en
A good-sized blast had laid open the subterrene secret;
eu
gutxi gorabehera bost oin luze eta hiru oin zabal zen zulo bihurritik esploratzaile irrikatsuen aurrean hareharriko haitzulo baten zati bat zabaltzen zen, behinolako mundu tropikal batean lurpera iragazitako uren higadurak duela berrogeita hamar milioi urte baino lehenago sortua.
es
y ahora, allí, a través de un tortuoso agujero de tal vez cinco pies de diámetro por tres de grosor, se abría ante los anhelantes exploradores parte de una oquedad socavada hacia más de cincuenta millones de años por el tenaz discurrir de aguas subterráneas de un desaparecido mundo tropical.
fr
et maintenant, par une ouverture irrégulière de peut-être cinq pieds de large et trois de profondeur, bâillait là, devant les chercheurs avides, une excavation de calcaire superficiel creusée depuis plus de cinquante millions d'années par les eaux d'infiltration d'un monde tropical disparu.
en
and now, through a jagged aperture perhaps five feet across and three feet thick, there yawned before the avid searchers a section of shallow limestone hollowing worn more than fifty million years ago by the trickling ground waters of a bygone tropic world.
eu
Haitzuloa zazpi edo zortzi oin baino sakonagoa ez zen estratu batean zegoen, baina norabide guztietara zabaltzen zen, eta han zebilen aire-korronte ahularen freskurak iradokitzen zuen lurpeko sistema zabal baten zati zela.
es
El estrato en que se abría la oquedad no tenía más de siete u ocho pies de espesor, pero se extendía indefinidamente en todas direcciones y se respiraba en ella un fresco vientecillo que hacía pensar que pertenecía a un extenso sistema subterráneo.
fr
La couche ainsi évidée ne faisait pas plus de sept à huit pieds de profondeur, mais elle s'étendait indéfiniment dans toutes les directions, et il y circulait un air frais qui suggérait son appartenance à un vaste réseau souterrain.
en
The hollowed layer was not more than seven or eight feet deep, but extended off indefinitely in all directions and had a fresh, slightly moving air which suggested its membership in an extensive subterranean system.
eu
Sabai-zoruak estalaktita eta estalagmita handi ugariz hornituak zituen, eta haietako zenbaitek elkartzean zutabeak sortzen zituzten;
es
Techo y suelo mostraban abundancia de grandes estalactitas y estalagmitas, algunas de las cuales se unían formando columnas;
fr
Plafond et sol étaient abondamment pourvus de grandes stalactites et stalagmites dont certaines se rejoignaient en formant des colonnes ;
en
Its roof and floor were abundantly equipped with large stalactites and stalagmites, some of which met in columnar form;
eu
hala ere, beste ezer baino garrantzitsuagoa zen maskor-eta hezur-jalkin itzela, hainbat tokitan bidea buxatzerainokoa.
es
pero lo más importante de todo era el vasto depósito de conchas y huesos que en algunos lugares casi obstruían el paso.
fr
mais plus important que tout était l'énorme dépôt de coquilles et d'os qui, par places, obstruait presque le passage.
en
but important above all else was the vast deposit of shells and bones which in places nearly choked the passage.
eu
Mesozoikoko iratze zuhaixkaren eta onddoen oihanetatik eta Tertziarioko zikadofitoen, palmondoen eta angiospermo primitiboen basoetatik eroandako hezur nahastura hark bazituen Kretazeoko, Eozenoko eta bestelako animalia espezie ugari, paleontologorik bikainenak urtebetean sailka zitzakeen baino are gehiago. Moluskuak, krustazeoen oskolak, arrainak, ur-lehortarrak, narrastiak, txoriak eta baita hasierako ugaztunak ere...
es
Arrastrados por las aguas desde desconocidas selvas de helechos arborescentes, hongos mesozoicos, bosques de cicaidaceas, palmeras de abanico y angiospermas primitivas del terciario, había en este óseo depósito más ejemplares de especies de animales del cretaceo, del eoceno y de otras ¿pocas que las que hubiera podido contar y dasificar el más sabio paleontólogo en un año.
fr
Charrié depuis les jungles inconnues de fougères arborescentes et de champignons du mésozoïque, les forêts de cycas, de palmiers-éventails et d'angiospermes primitifs du tertiaire, ce pot-pourri osseux contenait plus de spécimens du crétacé, de l'éocène, et de diverses espèces animales que le plus éminent paléontologue n'en pourrait dénombrer ou classer en un an.
en
Washed down from unknown jungles of Mesozoic tree-ferns and fungi, and forests of Tertiary cycads, fan-palms, and primitive angiosperms, this osseous medley contained representatives of more Cretaceous, Eocene, and other animal species than the greatest palaeontologist could have counted or classified in a year.
eu
handiak, txikiak, ezagunak, ezezagunak...
es
Moluscos, caparazones de crustáceos, peces, anfibios, reptiles, aves y mamíferos primitivos, todos ellos grandes y pequeños, conocidos y desconocidos.
fr
Mollusques, carapaces de crustacés, poissons, batraciens, reptiles, oiseaux et premiers mammifères-grands et petits, connus et inconnus.
en
Molluscs, crustacean armour, fishes, amphibians, reptiles, birds, and early mammals-great and small, known and unknown.
eu
Ez zen harritzekoa Gedney kanpalekura arinka eta oihuka itzultzea, ezta gainerako guztiek lanak bertan behera utzi eta ziztu bizian abiatzea izugarrizko hotzean zehar zulatze-dorre garaiak erakusten zuen lurraren barneko eta joandako eonetako sekretuetarako sarbiderantz.
es
No es de asombrar, pues, que Gedney volviera al campamento corriendo y gritando, ni debe maravillar que todos los demás dejaran el trabajo y corrieran desafiando el cortante frío hacia el lugar donde la torreta señalaba el emplazamiento de la recién descubierta entrada a los secretos de la tierra interior y de pasados eones.
fr
Rien d'étonnant si Gedney revint au camp en criant et si tous les autres lâchèrent leur travail pour se précipiter tête baissée dans le froid mordant à l'endroit où le grand derrick ouvrait une porte nouvelle sur les secrets de la terre profonde et les éternités disparues.
en
No wonder Gedney ran back to the camp shouting, and no wonder everyone else dropped work and rushed headlong through the biting cold to where the tall derrick marked a new-found gateway to secrets of inner earth and vanished aeons.
eu
Lakek, jakin-mina apur batean ase ondoren, mezu bat idatzi zuen azkar bere koadernoan eta hura irratiz igortzeko Moulton gaztea bidali zuen kanpalekura.
es
Cuando Lake hubo satisfecho las primeras punzadas de la curiosidad, garrapateó un mensaje en su cuaderno de notas y encargó al joven Moulton que lo llevara inmediatamente al campamento pára que lo radiaran.
fr
Quand Lake eut satisfait le premier élan de sa curiosité, il griffonna un message sur son bloc-notes et fit rappeler en hâte le jeune Moulton au camp pour le diffuser par radio.
en
When Lake had satisfied the first keen edge of his curiosity he scribbled a message in his notebook and had young Moulton run back to the camp to despatch it by wireless.
eu
Hala izan nuen nik aurkikuntzaren berri estreinakoz, eta era berean jakin nuen nola identifikatu zituzten maskor primitiboak, ganoideo eta plakodermoen hezurrak, labirintodontio eta teokodontioen aztarnak, mosasauro handien garezurren pusketak, dinosauroen orno eta oskolen xaflak, pterodaktiloen hortzak eta hegaletako hezurrak, Archaeopteryx-en hondarrak, Miozenoko marrazoen hortzak, hegazti primitiboen garezurrak, eta ugaztun arkaikoen bestelako hezurrak (paleoterioak, xifodonteak, eohipideoak, oreodonteak eta titanoteroak, besteak beste).
es
Fue aquélla la primera noticia que tuve del descubrimiento, y en ella se hablaba de la identificación de conchas primitivas, de huesos de ganoides y placodermos, de vestigios de laberintodontes y tecodontes, de grandes trozos de cráneos de mesosaurios, vértebras y pedazos de caparazones de dinosaurios, de dientes y huesos de alas de pterodáctilos, de restos de aves primitivas, dientes de tiburón del mioceno, cráneos de aves primitivas y de otros huesos de mamíferos desaparecidos, como los paleoterios, los xifodones, los xifoideos, los eopideos, los oredones y los titatoneros.
fr
J'eus ainsi les premières nouvelles de la découverte ; l'identification de coquillages primitifs, d'os de ganoïdes et de placodermes, restes de labyrinthodontes, thécodontes, fragments de crâne de grand mososaure, vertèbre et cuirasse de dinosaure, dents et os d'aile de ptérodactyle, débris d'archéoptéryx, dents de requin du miocène, crânes d'oiseaux primitifs, ainsi que crânes, vertèbres et autres ossements de mammifères archaïques tels que paléothériums, xiphodons, dinocérases, eohippi, oréodons et titanothères.
en
This was my first word of the discovery, and it told of the identification of early shells, bones of ganoids and placoderms, remnants of labyrinthodonts and thecodonts, great mososaur skull fragments, dinosaur vertebrae and armour-plates, pterodactyl teeth and wing-bones, archaeopteryx debris, Miocene sharks' teeth, primitive bird-skulls, and skulls, vertebrae, and other bones of archaic mammals such as palaeotheres, xiphodons, dinocerases, eohippi, oreodons, and titanotheres.
eu
Ez zegoen mastodonte, elefante, benetako gamelu, orein edo behi aztarnarik, ez eta haien moduko animalia berrienik ere; hori zela eta, Lakek ondorioztatu zuen Oligozeno aroan gertatu zirela azken jalkinak, eta haitzuloak gutxienez hogeita hamar milioi urte eman zituela oraingo egoera lehor, hil eta helezinean.
es
No había nada que correspondiera a animales tan recientes como el mastodonte, el elefante, el verdadero camello, el ciervo o los animales bovinos, por lo que Lake dedujo que los depósitos más modernos eran del' oligoceno y que el estrato excavado había permanecido en su actual estado, seco, muerto e inaccesible, durante treinta millones de años por lo menos.
fr
Il n'y avait rien d'aussi récent que le mastodonte, l'éléphant, le chameau, le daim ou le bovin ; Lake en conclut donc que les derniers dépôts dataient de l'oligocène et que la couche creusée était restée dans son état actuel, morte et impénétrable depuis au moins trente millions d'années.
en
There was nothing as recent as a mastodon, elephant, true camel, deer, or bovine animal; hence Lake concluded that the last deposits had occurred during the Oligocene age, and that the hollowed stratum had lain in its present dried, dead, and inaccessible state for at least thirty million years.
eu
Bestalde, oso bizi-forma antzinakoen nagusitasuna bitxia zen zeharo.
es
Por otra parte, la preponderancia de formas muy tempranas de vida era extraordinariamente curiosa.
fr
D'autre part, la prédominance de formes de vie très primitives était extrêmement singulière.
en
On the other hand, the prevalence of very early life-forms was singular in the highest degree.
eu
Hareharri-formazioan txertatutako fosil tipikoek (Ventriculites generoko belakiak, kasu) hura komantxiarra zela (eta inola ere ez lehenagokoa) argi eta garbi frogatzen zuen arren, haitzuloko pusketa askeetan proportzio harrigarriro handian zeuden ordura arte askoz antzinagoko aroetako berezitzat jotzen ziren organismoak, baita Siluriar edo Ordoviziar aro urrunetakotzat har zitezkeen arrain primitiboak, moluskuak eta koralak ere.
es
Aunque la formación de piedra caliza, a la luz de los fósiles que contenía, tan característicos como las ventriculitas, era indiscutiblemente comanchiense y en ningún modo anterior, entre los fragmentos sueltos que se hallaban en la oquedad había una proporción sorprendente de organismos considerados hasta ahora como propios de períodos muy anteriores, entre ellos algunos peces rudimentarios y moluscos y corales que podían clasificarse como pertenecientes a períodos tan remotos como el silúrico superior o el ordoviciense.
fr
Bien que la formation calcaire fût, à en juger par des fossiles incrustés typiques comme des ventriculites, indéniablement et tout à fait comanchienne sans aucun élément plus ancien, les fragments isolés dans la caverne comportaient une proportion surprenante d'organismes jusqu'ici considérés comme représentatifs d'époques beaucoup plus reculées, et même des poissons rudimentaires, mollusques et coraux datant du silurien et de l'ordovicien. Conclusion inévitable :
en
Though the limestone formation was, on the evidence of such typical imbedded fossils as ventriculites, positively and unmistakably Comanchian and not a particle earlier; the free fragments in the hollow space included a surprising proportion from organisms hitherto considered as peculiar to far older periods-even rudimentary fishes, molluscs, and corals as remote as the Silurian or Ordovician.
eu
Nahitaezko ondorioa zen munduaren parte hartan bizi-formen jarraitutasun-maila nabarmen eta paregabea izan zela duela hirurehun milioi urtetik duela soilik hogeita hamar milioi urtera bitartean.
es
La inevitable condusión era que en esta parte del mundo había habido un grado de continuidad excepcional entre la vida de hace más de trescientos millones de años y la de hace tan sólo treinta millones.
fr
il y avait eu dans cette partie du monde une continuité unique et remarquable entre la vie telle qu'elle était trois cents millions d'années plus tôt et celle qui datait de trente millions seulement.
en
The inevitable inference was that in this part of the world there had been a remarkable and unique degree of continuity between the life of over 300 million years ago and that of only thirty million years ago.
eu
Oligozeno aroaz geroztik (orduan itxi baitzen haitzuloa) noiz arte luzatu zen jarraitutasun hura, espekulazio guztiez harago zegoen.
es
Dilucidar hasta qué punto había persistido esta continuidad después de la era oligocénica, cuando se cerró la caverna, era algo que estaba, desde luego, más allá de cualquier conjetura.
fr
À quand remontait cette continuité, en deçà de l'oligocène où la caverne avait été fermée, voilà qui défiait toute spéculation.
en
How far this continuity had extended beyond the Oligocene age when the cavern was closed, was of course past all speculation.
eu
Nolanahi ere, Pleistozenoan, duela bostehun mila urte-edo (atzo baino ez, kobazuloaren antzinatasunaren aldean), izotz latzaren etorrerak amaiera ekarriko zion ordura arte gainerako tokietan izandako biziraupena gainditzea lortua zuen bizi-forma primitibo orori.
es
En cualquier caso, la llegada del terrible hielo del pleistoceno hace unos quinientos mil años-poco más que ayer en comparación con la antigüedad de aquella caverna-debió de acabar con las formas primitivas de vida que habían logrado sobrevivir más allá del limite general alcanzado por sus congéneres.
fr
En toute hypothèse, la terrible période glaciaire du pléistocène, il y a quelque cinq cent mille ans-autant dire hier, comparé à l'âge de la caverne-pouvait avoir mis fin à toutes les formes de vie primitives qui avaient réussi localement à survivre à la durée ordinaire.
en
In any event, the coming of the frightful ice in the Pleistocene some 500,000 years ago-a mere yesterday as compared with the age of this cavity-must have put an end to any of the primal forms which had locally managed to outlive their common terms.
eu
Lakek lehenbiziko mezuari nahiko iritzi ez, eta buletin bat idatzi eta igorri zuen elurretan zehar kanpalekuraino Moulton itzuli aurretik.
es
Lake no se contentó con enviar este primer mensaje, sino que hizo redactar otro boletín y transmitirlo a través de la nieve hasta el campamento antes que Moulton pudiera regresar.
fr
Loin de s'en tenir à son premier message, Lake avait écrit un autre communiqué qu'il avait fait porter dans la neige jusqu'au camp avant que Moulton ait pu en revenir.
en
Lake was not content to let his first message stand, but had another bulletin written and despatched across the snow to the camp before Moulton could get back.
eu
Handik aurrera, Moulton aireplanoetako batean geratu zen irratiz igortzeko, niri zein Arkhamera (handik mundu zabalera hedatzeko), Lakek mezularien bidez bidaltzen zituen ohar ugariak.
es
Acto seguido, Moulton permaneció junto a la radio en uno de los aeroplanos transmitiéndome a mí-y al Arkham, que transmitía a su vez al mundo exterior-las numerosas aclaraciones que Lake le enviaba empleando una serie de mensajeros.
fr
Moulton resta ensuite près de la radio dans l'un des avions, me transmettant-ainsi qu'à l'Arkham pour diffusion au monde extérieur-les fréquents post-scriptum que Lake lui fit porter par une succession de messagers.
en
After that Moulton stayed at the wireless in one of the planes; transmitting to me-and to the Arkham for relaying to the outside world-the frequent postscripts which Lake sent him by a succession of messengers.
eu
Egunkarietako albisteei jarraitu zietenek gogoratuko dute zer nolako zirrara sortu zuten zientzialarien artean arratsalde hartako komunikatuek; azkenean komunikatu haiek urte hauen guztien buruan Starkweather-Moore espedizioa eratzea ekarriko zuten, orain nola edo hala etsiarazi behar dudan espedizioa, hain zuzen.
es
Quienes siguieran aquel asunto en la prensa recordarán la excitación que provocaron en los hombres de ciencia las noticias de aquella tarde, noticias que finalmente haya dado lugar, al cabo de tantos años, a la organización de la Expedición Starkweather-Moore, cuyos propósitos tan ardientemente deseo desalentar.
fr
Ceux qui ont suivi les journaux se rappelleront la fièvre suscitée chez les scientifiques par ces communiqués de l'après-midi-qui ont finalement conduit, après tant d'années, à l'organisation de cette expédition Stark-Weather-Moore que je tiens si vivement à détourner de ses projets.
en
Those who followed the newspapers will remember the excitement created among men of science by that afternoon's reports-reports which have finally led, after all these years, to the organisation of that very Starkweather-Moore Expedition which I am so anxious to dissuade from its purposes.
eu
Nahiago dut mezuak hitzez hitz eman, Lakek berak bidali eta gure kanpalekuko operadore McTighek takigrafian hartutako oharretatik itzuli zituen moduan:
es
Será mejor que transcriba literalmente los mensajes tal como los envió Lake y como los tradujo nuestro radiotelegrafista, McTighe, de sus notas taquigráficas tomadas a lápiz:
fr
Je ne puis mieux faire que reproduire textuellement ces messages, tels que Lake les envoya et que notre radio McTighe les transcrivit en sténo.
en
I had better give the messages literally as Lake sent them, and as our base operator McTighe translated them from his pencil shorthand.
eu
Fowlerrek garrantzirik handieneko aurkikuntza egin du leherketetatik ateratako hareharri eta kareharri pusketetan.
es
"Fowler hace un descubrimiento de la máxima importancia en los fragmentos de piedra arenisca y caliza del barreno.
fr
" Fowler fait une découverte de la plus haute importance dans les fragments de grès et de calcaire venant des minages.
en
"Fowler makes discovery of highest importance in sandstone and limestone fragments from blasts.
eu
Arbel arkaikoan aurkitutakoen moduko hainbat hiruki formako marka ildaskatu nabarmen;
es
 
fr
 
en
 
eu
horiek frogatzen dute sortu zituen bizi-formak duela seiehun milioi urtetik Komantxiar arora bitartean biziraun zuela zenbait aldaketa morfologiko txikiz eta batez besteko tamaina txikiagotzeaz beste aldakuntzarik izan gabe.
es
Varias huellas estriadas como las halladas en la pizarra arcaica, demuestran que su fuente sobrevivió desde hace más de seiscientos millones de años hasta el período comanchiense con cambios morfológicos moderados y disminución de su tamaño medio.
fr
Plusieurs empreintes triangulaires striées, distinctes, comme celles de l'ardoise archéenne, prouvent que l'origine en a survécu plus de six cents millions d'années jusqu'à l'époque comanchienne sans plus de changements que des modifications morphologiques peu importantes et une certaine réduction de la taille moyenne.
en
Several distinct triangular striated prints like those in Archaean slate, proving that source survived from over 600 million years ago to Comanchian times without more than moderate morphological changes and decrease in average size.
eu
Komantxiarreko markek, aukeran, itxura primitiboago edo endekatuagoa dute antzinakoagoek baino.
es
Las huellas de época comanchiense parecen tan sólo más primitivas o decadentes que las más antiguas.
fr
Les empreintes comanchiennes sont apparemment plus primitives, ou décadentes peut-être, que les plus anciennes.
en
Comanchian prints apparently more primitive or decadent, if anything, than older ones.
eu
Nabarmendu ezazue prentsan aurkikuntzaren garrantzia.
es
Destaquen importancia descubrimiento en la prensa.
fr
Soulignez dans la presse l'importance de la découverte.
en
Emphasise importance of discovery in press.
eu
Matematikan eta fisikan Einstein den adinakoa izango da biologian.
es
Significará para la biología lo que Einstein para las matemáticas y la física.
fr
Elle sera pour la biologie ce qu'Einstein a été pour les mathématiques et la physique.
en
Will mean to biology what Einstein has meant to mathematics and physics.
eu
Nire aurreko lanarekin bat egiten du eta horren ondorioak emendatzen ditu.
es
Enlaza con mi labor anterior y amplia sus conclusiones.
fr
Rejoint mes travaux précédents et en prolonge les conclusions.
en
Joins up with my previous work and amplifies conclusions.
eu
Nik susmatu bezala, iradokitzen du Lurrean bizi organikoaren ziklo bat edo gehiago izan direla ezagutzen dugun eta Arkaikoko zelulekin hasten denaren aurretik.
es
"Parece indicar, como yo sospechaba, que la Tierra ha sido testigo de un ciclo o varios ciclos de vida orgánica anteriores al que conocemos y que comienza con las células agnostozoicas.
fr
Elle paraît indiquer, comme je le soupçonnais, que la Terre a connu un cycle entier ou plusieurs cycles de vie organique avant celui qui commence avec les cellules archéozoïques.
en
Appears to indicate, as I suspected, that earth has seen whole cycle or cycles of organic life before known one that begins with Archaeozoic cells.
eu
Beranduen jota, duela mila milioi bat urte eboluzionatu eta espezializatu zen, artean planeta gaztea zela eta bizi-formentzat zein protoplasma egiturentzat bizitzeko egokia izaten hasi zenean.
es
Evolucionó y se especializó no más tarde de hace mil millones de años, cuando el planeta era joven y, hasta hacia poco tiempo, inhabitable para cualquier forma de vida o estructura protoplásmica.
fr
Déjà évoluée et spécialisée voilà mille millions d'années, quand la planète était jeune et récemment encore inhabitable pour aucune forme de vie ou structure protoplasmique normale.
en
Was evolved and specialised not later than thousand million years ago, when planet was young and recently uninhabitable for any life-forms or normal protoplasmic structure.
eu
Erantzuteko dago noiz, non eta nola garatu zen.
es
Surge la pregunta de cuándo, dónde y cómo aconteció tal desarrollo."
fr
Reste à savoir quand, où et comment cela s'est produit. "
en
Question arises when, where, and how development took place."
eu
Geroago.
es
"Más tarde.
fr
" Plus tard.
en
"Later.
eu
Lehorreko zein itsasoko saurio handien eta ugaztun primitiboen hezurduren pusketak aztertzean, zauri lokal edo hezurretako lesio bereziak aurkitu ditugu: ez ditu inongo arotako inolako harrapari edo haragijale ezagunek eragin, eta bi motatakoak dira:
es
Al examinar ciertos fragmentos de esqueletos de grandes saurios terrestres y acuáticos y de mamífrros primitivos encuentro extrañas 'heridas o traumatismos locales en la estructura ósea que no cabe achacar a ningún animal predatorio o carnívoro conocido de periódo alguno.
fr
En examinant certains fragments de squelette de grands sauriens terrestres et marins et de mammifères primitifs, découvert de singulières blessures locales ou lésions de la structure osseuse non imputables à aucun prédateur animal Carnivore d'aucune époque. De deux sortes :
en
Examining certain skeletal fragments of large land and marine saurians and primitive mammals, find singular local wounds or injuries to bony structure not attributable to any known predatory or carnivorous animal of any period.
eu
zulo sakon zuzenak batzuk, eta ebakidura zorrotz antzekoak besteak.
es
Son de dos clases, punciones directas y penetrantes e incisiones más largas y cortantes.
fr
perforations directes et pénétrantes, et incisions apparemment tranchantes.
en
Of two sorts-straight, penetrant bores, and apparently hacking incisions.
eu
Kasu batean edo bitan, hezurrak garbiro trenkatuta.
es
Dos o tres casos de huesos limpiamente seccionados.
fr
Un ou deux cas d'os à cassure nette.
en
One or two cases of cleanly severed bone.
eu
Ez dituzte aleetako askok agertzen.
es
Pocos ejemplares las muestran.
fr
Peu de spécimens concernés.
en
Not many specimens affected.
eu
Kanpalekutik esku-argi elektrikoak ekartzeko agindu dut.
es
He mandado traer linternas eléctricas del campamento.
fr
J'envoie chercher au camp des torches électriques.
en
Am sending to camp for electric torches.
eu
Estalaktitak moztu eta lurpeko eremu handiagoa aztertuko dugu.
es
Ampliaré la zona exploratoria subterránea cortando estalactitas."
fr
Vais étudier la zone de fouilles en profondeur en abattant les stalactites.
en
Will extend search area underground by hacking away stalactites."
eu
Are geroago.
es
"Aun más tarde.
fr
" Encore plus tard.
en
"Still later.
aurrekoa | 31 / 5 orrialdea | hurrengoa

Nodoa: liferay1.lgp.ehu.eus