Bilaketa aurreratua

Ogi apurrak

Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)


Heriotza iragarritako baten kronika, Gabriel Garcia Marquez / Xalbador Garmendia (Sendoa, 1982 )
aurrekoa | 29 / 5 orrialdea | hurrengoa
eu
Hala ere, Santiago Nasar-ek buruan sartu zion berak zaldi gainerako arropak jantzi bitartean, aitzindu zekiola, txahalak irentzeko goizean goiz behar zuen-eta El Divino Rostro-n.
es
Sin embargo, Santiago Nasar la convenció de que se adelantara mientras él se ponía la ropa de montar, pues tenía que estar temprano en El Divino Rostro para castrar terneros.
fr
" Santiago Nasar la persuada de prendre les devants tandis qu'il revêtait sa tenue de cheval ; il désirait gagner au plus tôt El divino rostro pour castrer des veaux.
en
Santiago Nasar persuaded her to go on ahead while he put on his riding clothes, because he had to be at The Divine Face early in order to geld some calves.
eu
Amari adioa eman zion esku-seinale berberaz eman zion adioa hari ere, eta plaza aldera urrundu zen Cristo Bedoya besotik zuela.
es
Se despidió de ella con la misma señal de la mano con que se había despedido de su madre, y se alejó hacia la plaza llevando del brazo a Cristo Bedoya.
fr
Il prit congé d'elle du même signe de main qu'il avait adressé à sa mère et s'éloigna vers la place, bras dessus, bras dessous avec Cristo Bedoya.
en
He took leave of her with the same wave with which he'd said good-bye to his mother and went off toward the square on the arm of Cristo Bedoya.
eu
Geroztik ez zuen gehiago ikusi.
es
Fue la última vez que lo vio.
fr
Ce fut la dernière fois qu'elle le vit.
en
It was the last time she saw him.
eu
Portuan zenetarik asko jakinaren gainean zen Santiago Nasar hiltzekotan zirela.
es
Muchos de los que estaban en el puerto sabían que a Santiago Nasar lo iban a matar.
fr
La plupart de ceux qui se trouvaient au port savaient qu'on allait tuer Santiago Nasar.
en
Many of those who were on the docks knew that they were going to kill Santiago Nasar.
eu
Lazaro Aponte jauna, erretiro bikainaz gozatzen zuen akademiako koronela eta azkeneko hamaika urtetan herriko alkate zenak, behatzez salutatu zuen.
es
Don Lázaro Aponte, coronel de academia en uso de buen retiro y alcalde municipal desde hacía once años, le hizo un saludo con los dedos.
fr
Don Lazaro Aponte, colonel de l'académie militaire en retraite et maire du village depuis onze ans, l'avait salué d'un signe des doigts.
en
Don Lázaro Aponte, a colonel from the academy making use of his good retirement, and town mayor for eleven years, waved to him with his fingers.
eu
"Egiazko arrazoi zinezkorik banuen orduz geroztik inolako arriskurik ez zuela uste izateko", esan zidan.
es
"Yo tenía mis razones muy reales para creer que ya no corría ningún peligro", me dijo.
fr
" J'avais toutes mes raisons de croire qu'il ne courait plus aucun risque ", me dit-il.
en
"I had my own very real reasons for believing he wasn't in any danger anymore," he told me.
eu
Aita Carmen Amador ere ez zen kezkatu.
es
El padre Carmen Amador tampoco se preocupó.
fr
Le père Amador ne s'en était pas préoccupé davantage.
en
Father Carmen Amador wasn't worried either.
eu
"Onik eta salburik ikusi nuenean guztia gezurrutsa izan zela pentsatu nuen neure baitan", esan zidan.
es
"Cuando lo vi sano y salvo pensé que todo había sido un infundio", me dijo.
fr
" Quand je l'ai vu sain et sauf, j'ai pensé que tout cela n'avait été qu'une turlupinade.
en
"When I saw him safe and sound I thought it had all been a fib," he told me.
eu
Ezta inortxok ere ez zion bere buruari galdetu Santiago Nasar jakinaren gainean jarria izan zenez, halaxe ez izatea ezinezkoa zitzaien eta.
es
Nadie se preguntó siquiera si Santiago Nasar estaba prevenido, porque a todos les pareció imposible que no lo estuviera.
fr
" Personne ne s'était demandé si Santiago Nasar était prévenu, car le contraire paraissait à tous impossible.
en
No one even wondered whether Santiago Nasar had been warned, because it seemed impossible to all that he hadn't.
eu
Egia esan hiltzekotan zirela jakin gabe zegoen bakarrenetakoa nire arreba Margot zen.
es
En realidad, mi hermana Margot era una de las pocas personas que todavía ignoraban que lo iban a matar.
fr
En réalité, ma soeur Margot était une des rares personnes à ne rien savoir.
en
In reality, my sister Margot was one of the few people who still didn't know that they were going to kill him.
eu
"Jakin izan banu etxera eraman nukeen, lotuta ezin bestez", deklaratu zion instruktoreari.
es
"De haberlo sabido, me lo hubiera llevado para la casa aunque fuera amarrado", declaró al instructor.
fr
" Autrement, je l'aurais emmené chez moi, m'eût-il fallu le ligoter ", devait-elle déclarer au juge d'instruction.
en
"If I'd known, I would have taken him home with me even if I had to hog-tie him," she declared to the investigator.
eu
Harritzekoa zen ez jakitea, baina are harrigarriagoa zen nire amak berak horren berri ez izatea, etxeko inork baino lehenago jakiten baitzituen gauza guztiak, nahiz eta urte mordoa zuen kalera gabe, mezatarako ere ez zen irteten eta.
es
Era extraño que no lo supiera, pero lo era mucho más que tampoco lo supiera mi madre, pues se enteraba de todo antes que nadie en la casa, a pesar de que hacía años que no salía a la calle, ni siquiera para ir a misa.
fr
Son ignorance pouvait surprendre, et plus encore celle de ma mère, informée de tout avant quiconque à la maison, bien que depuis des années elle ne sortît pas dans la rue, même pour se rendre à la messe.
en
It was strange that she hadn't known, but it was even stranger that my mother didn't know either, because she knew about everything before anyone else in the house, in spite of the fact that she hadn't gone out into the street in years, not even to attend mass.
eu
Eskolara joateko goiz antxean jaikitzen hasi nintzenetik nuen estimu handitan haren dohain hori.
es
Yo apreciaba esa virtud suya desde que empecé a levantarme temprano para ir a la escuela.
fr
J'appréciais ce don depuis l'époque où j'avais dû commencer à me lever tôt pour aller à l'école.
en
I had become aware of that quality of hers ever since I began to get up early for school.
eu
Garai hartan zena bezalatsukoa nekusan, zurbil eta isil, egunsentiko argitasun hauskaran erratzaz patioa garbitzen ari, eta kafea txurrutaka hartzen ari zenean gu lotan ginen bitartean munduan zer berri kontatzen zigun.
es
La encontraba como era en aquellos tiempos, lívida y sigilosa, barriendo el patio con una escoba de ramas en el resplandor ceniciento del amanecer, y entre cada sorbo de café me iba contando lo que había ocurrido en el mundo mientras nosotros dormíamos.
fr
Je la retrouvai comme alors, livide et réservée, en train de nettoyer la cour avec un balai de brindilles dans la lumière cendrée du petit matin, puis me racontant entre chaque gorgée de café ce qui était arrivé là-bas pendant que nous dormions.
en
I would find her the way she was in those days, pale and stealthy, sweeping the courtyard with a homemade broom in the ashen glow of dawn, and between sips of coffee she would proceed to tell me what had happened in the world while we'd been asleep.
eu
Herriko besterekin komunikapen isilezko hariak zituela zirudien, bere adinekoekin bereziki; eta inoiz behin ustekabean harrapatzen gintuen berri goiztiarrekin zeinak ezin baitzitzakeen ezagut aztikeriaz baliatuz baizik.
es
Parecía tener hilos de comunicación secreta con la otra gente del pueblo, sobre todo con la de su edad, y a veces nos sorprendía con noticias anticipadas que no hubiera podido conocer sino por artes de adivinación.
fr
Elle semblait avoir des fils secrets pour communiquer avec les gens, surtout ceux de son âge, et nous surprenait parfois en nous annonçant des nouvelles qu'elle n'aurait pu connaître sans l'art de la divination.
en
She seemed to have secret threads of communication with the other people in town, especially those her age, and sometimes she would surprise us with news so ahead of its time that she could only have known it through powers of divination.
eu
Goiz hartan, guztiarekin ere, goizaldeko hirurak ezkero zertzen ari zen tragediaren pilpira ez zuen nabaritu.
es
Aquella mañana, sin embargo, no sintió el pálpito de la tragedia que se estaba gestando desde las tres de la madrugada.
fr
Ce jour-là, pourtant, aucune vibration ne lui avait laissé prévoir la tragédie qui se préparait depuis trois heures du matin.
en
That morning, however, she didn't feel the throb of the tragedy that had been gestating since three o'clock.
eu
Patioa orduantxe garbiturik zuen. Nire arreba Margot gotzaina errezibitzera irteteko zenean, carimañola-k prestatzeko yuca ehotzen aurkitu zuen.
es
Había terminado de barrer el patio, y cuando mi hermana Margot salía a recibir al obispo la encontró moliendo la yuca para las caribañolas.
fr
Elle avait fini de balayer la cour et ma soeur Margot, quand elle sortit accueillir l'évêque, l'avait trouvée occupée à moudre le manioc pour faire les beignets.
en
She'd finished sweeping the courtyard, and when my sister Margot went out to meet the bishop she found her grinding manioc for the fritters.
eu
"Oilarrak kukurrukuka ari ziren", esan ohi zuen nire amak egun hura gogoratuz.
es
"Se oían gallos", suele decir mi madre recordando aquel día.
fr
" Les coqs chantaient ", dit généralement ma mère en évoquant cette matinée.
en
"Cocks could be heard," my mother is accustomed to saying, remembering that day.
eu
Zalaparta urrun haiek ez zituen ordea gotzainaren etorrerarekin juntatu, eztei-eguneko erreusekin baizik.
es
Pero nunca relacionó el alboroto distante con la llegada del obispo, sino con los últimos rezagos de la boda.
fr
Mais dans son esprit leur lointain tapage était beaucoup plus lié aux derniers flonflons de la noce qu'à l'arrivée de l'évêque.
en
She never associated the distant uproar with the arrival of the bishop, however, but with the last leftovers from the wedding.
eu
Plaza nagusitik zegoen gure etxea, ibaiari begiz begi, mango-dian.
es
Nuestra casa estaba lejos de la plaza grande, en un bosque de mangos frente al río.
fr
Notre maison était éloignée de la grand-place et bâtie en bordure du fleuve, dans un bois de manguiers.
en
Our house was a good distance from the main square, in a mango grove on the river.
eu
Nire arreba Margot ibai bazterretik joan zen porturaino, eta herria gehiegixko kilikaturik zen gotzainaren bisitarekin, horrez beste berriez arduratzeko.
es
Mi hermana Margot había ido hasta el puerto caminando por la orilla, y la gente estaba demasiado excitada con la visita del obispo para ocuparse de otras novedades.
fr
Ma soeur Margot s'était rendue au port en longeant la rive, et les gens étaient trop excités par la visite de l'évêque pour prêter l'oreille à d'autres nouveautés.
en
My sister Margot had gone to the docks by walking along the shore, and the people were too excited with the bishop's visit to worry about any other news.
eu
Atarietan ezarririk zituzten gaixoak Jainkoaren medizina hartzeko, eta patioetatik korrika irteten ziren emakumeak indioilar eta txerrikume eta jaki mota guztiekin, eta ibaiaz bestaldeko ur bazterretik kanoak heldu ziren lorez horniturik.
es
Habían puesto a los enfermos acostados en los portales para que recibieran la medicina de Dios, y las mujeres salían corriendo de los patios con pavos y lechones y toda clase de cosas de comer, y desde la orilla opuesta llegaban canoas adornadas de flores.
fr
On avait exposé les malades sur le seuil des portes afin qu'ils reçoivent la médecine de Dieu, et les femmes sortaient en courant des patios, les bras chargés de dindons, de cochons de lait et de toutes sortes de victuailles, tandis que de la berge opposée arrivaient des canots chamarrés de fleurs.
en
They'd placed the sick people in the archways to receive God's medicine, and women came running out of their yards with turkeys and suckling pigs and all manner of things to eat, and from the opposite shore came canoes bedecked with flowers.
eu
Baina gotzaina lehorrean ezeren aztarrenik utzi gabe pasa eta gero, beste berri erreprimitua eskandalagarri bilakatu zen.
es
Pero después de que el obispo pasó sin dejar su huella en la tierra, la otra noticia reprimida alcanzó su tamaño de escándalo.
fr
Mais après que l'évêque eut passé sans avoir foulé notre sol, l'autre nouvelle, jusqu'alors étouffée, éclata dans tout son scandale.
en
But after the bishop passed without setting foot on land, the other repressed news assumed its scandalous dimensions.
eu
Orduantxe izan zuen nire arreba Margot-ek, era guztiz basaz guztiorren ezagutza osoa:
es
Entonces fue cuando mi hermana Margot la conoció completa y de un modo brutal:
fr
Ma soeur Margot l'apprit alors, brutalement, et dans ses moindres détails :
en
Then it was that my sister Margot learned about it in a thorough and brutal way:
eu
Angela Vicario, aurreko egunean esposatu zen neskatxa ederra, berriro atzera gurasoen etxera bihurtua izan zen, senarrak ez zuela birjina atzeman eta.
es
Ángela Vicario, la hermosa muchacha que se había casado el día anterior, había sido devuelta a la casa de sus padres, porque el esposo encontró que no era virgen.
fr
la belle Angela Vicario, qui s'était mariée la veille, avait été restituée à ses parents par son époux qui avait découvert qu'elle n'était pas vierge.
en
Angela Vicario, the beautiful girl who'd gotten married the day before, had been returned to the house of her parents, because her husband had discovered that she wasn't a virgin.
eu
"Hilko zena neu izango nintzela sentitu nuen", esan zuen nire arrebak.
es
"Sentí que era yo la que me iba a morir", dijo mi hermana.
fr
" Je crus que c'était moi qui allais mourir, avait dit Margot.
en
"I felt that I was the one who was going to die," my sister said.
eu
"Ordea istorioa inoizko gehien azpikoz gora iraultzen zuten arren, inork ezin izan zidan esplikatu Santiago Nasar nola arraio engaia zitekeen honelako istiluan".
es
"Pero por más que volteaban el cuento al derecho y al revés, nadie podía explicarme cómo fue que el pobre Santiago Nasar terminó comprometido en semejante enredo".
fr
Mais on avait beau tourner et retourner l'affaire dans tous les sens, personne ne pouvait m'expliquer comment ce malheureux Santiago Nasar avait fini par se retrouver compromis dans un tel imbroglio.
en
"But no matter how much they tossed the story back and forth, no one could explain to me how poor Santiago Nasar ended up being involved in such a mix-up."
eu
Seguru zekitena hauxe zen, Angela Vicario-ren anaiak hura noiz hilko zain jarrita zeudela.
es
Lo único que sabían con seguridad era que los hermanos de Ángela Vicario lo estaban esperando para matarlo.
fr
" Une seule chose était certaine : les frères d'Angela Vicario l'attendaient pour le tuer.
en
The only thing they knew for sure was that Angela Vicario's brothers were waiting for him to kill him.
eu
Barruari kosk negarrari ezin eutsiz itzuli zen etxera nire arreba.
es
Mi hermana volvió a casa mordiéndose por dentro para no llorar.
fr
Ma soeur rentra à la maison, serrant les dents pour ne pas pleurer.
en
My sister returned home gnawing at herself inside to keep from crying.
eu
Nire ama su aldean aurkitu zuen, gotzaina agur egitera sartzen baldin bazen, zer gerta ere, jaiegunetako soineko lore urdinezkoaz jantzirik, eta mahaia txukuntzen ari zen bitartean amodio ikusezinaren fadoa kantari.
es
Encontró a mi madre en el comedor, con un traje dominical de flores azules que se había puesto por si el obispo pasaba a saludarnos, y estaba cantando el fado del amor invisible mientras arreglaba la mesa.
fr
Ma mère se trouvait dans la salle à manger, vêtue d'une robe du dimanche à fleurs bleues qu'elle avait enfilée au cas où l'évêque serait passé nous saluer ; elle chantait le fado de l'amour invisible en mettant les couverts.
en
She found my mother in the dining room, wearing a Sunday dress with blue flowers that she had put on in case the bishop came by to pay us a call, and she was singing the fado about invisible love as she set the table.
eu
Bestetan baino jarleku bat gehiago jarri zuela konturatu zen nire arreba.
es
Mi hermana notó que había un puesto más que de costumbre.
fr
Il y en avait un de plus qu'à l'accoutumée.
en
My sister noted that there was one more place than usual.
eu
-Santiago Nasar-entzako da-esan zion nire amak-.
es
-Es para Santiago Nasar-le dijo mi madre-.
fr
" C'est pour Santiago Nasar, annonça-t-elle.
en
"It's for Santiago Nasar," my mother said.
eu
Gosaltzera gonbidaturik zenuela esan zidaten.
es
Me dijeron que lo habías invitado a desayunar.
fr
On m'a dit que tu l'avais invité.
en
"They told me you'd invited him for breakfast."
eu
-Utikan-esan zuen nire arrebak.
es
-Quítalo-dijo mi hermana.
fr
-Enlève-le ", dit ma soeur.
en
"Take it away," my sister said.
eu
Kontari hasi zitzaion orduan.
es
Entonces le contó.
fr
Et elle lui rapporta l'affaire.
en
Then she told her.
eu
"Jakinaren gainean egotea bezalaxe zen", esan zidan.
es
"Pero fue como si ya lo supiera-me dijo-.
fr
" On aurait dit qu'elle savait déjà tout, me confia-t-elle plus tard.
en
"But it was as if she already knew," she said to me.
eu
"Betikoa, norbait norbaiti zerbait kontatzen hasi, eta kontaria erdira baino lehen badaki besteak kontua nola bukatuko den".
es
Fue lo mismo de siempre, que uno empieza a contarle algo, y antes de que el cuento llegue a la mitad ya ella sabe cómo termina".
fr
Ce fut comme toujours, on commence à lui raconter quelque chose et on est à peine arrivé à la moitié de l'histoire qu'elle en connaît déjà la fin.
en
"It was the same as always: you begin telling her something and before the story is half over she already knows how it came out."
eu
Berri txar hura korapilo zifratua zen nire amarentzat.
es
Aquella mala noticia era un nudo cifrado para mi madre.
fr
" Cette mauvaise nouvelle avait, pour ma mère, des implications particulières.
en
That bad news represented a knotty problem for my mother.
eu
Beronen izena bera ezarri zitzaion Santiago Nasar-i, eta bestalde honen amapontekoa zen, bazuen gainera ahaidetasun odolezkorik Pura Vicario-rekin, gurasoen etxera bihurtu zuten emaztekiaren ama berau.
es
A Santiago Nasar le habían puesto ese nombre por el nombre de ella, y era además su madrina de bautismo, pero también tenía un parentesco de sangre con Pura Vicario, la madre de la novia devuelta.
fr
Si on avait donné à Santiago Nasar ce prénom, c'était à cause d'elle, non seulement elle était sa marraine mais de plus elle avait un lien de parenté avec Pura Vicario, la mère de l'épouse renvoyée.
en
Santiago Nasar had been named for her and she was his godmother when he was christened, but she was also a blood relative of Pura Vicario, the mother of the returned bride.
eu
Dena dela, berria entzun orduko zituen jantzi zapata takoidunak eta garai hartan dolu bisitetarako bakarrik eraman ohi zen elizako mantila.
es
Sin embargo, no había acabado de escuchar la noticia cuando ya se había puesto los zapatos de tacones y la mantilla de iglesia que sólo usaba entonces para las visitas de pésame.
fr
Pourtant, elle n'avait pas fini d'entendre la nouvelle qu'elle avait déjà mis ses souliers à talons et la mantille qui lui servait autrefois pour se rendre à l'église et qu'elle ne portait plus que pour les visites de condoléances.
en
Nevertheless, no sooner had she heard the news than she put on her high-heeled shoes and the church shawl she only wore for visits of condolence.
eu
Nire aita, ohetik guzti-guztia aditu, eta pijama jantzian azaldu zen jangelara eta norako asmotan zen galde egin zion asaldaturik.
es
Mi padre, que había oído todo desde la cama, apareció en piyama en el comedor y le preguntó alarmado para dónde iba.
fr
Mon père qui, de son lit, avait tout entendu, apparut en pyjama dans la salle à manger et lui demanda, alarmé, où elle allait.
en
My father, who had heard everything from his bed, appeared in the dining room in his pyjamas and asked in alarm where she was going.
eu
-Nire amaide Plácida-ri abisatzera-erantzun zuen hark-.
es
-A prevenir a mi comadre Plácida-contestó ella-.
fr
" Prévenir ma commère Plácida.
en
"To warn my dear friend Plácida," she answered.
eu
Ez da zuzen orotan semea hil behar diotela jakin dezaten, eta bera bakarrik ezjakinean.
es
No es justo que todo el mundo sepa que le van a matar el hijo, y que ella sea la única que no lo sabe.
fr
Il n'est pas juste que tout le monde sache qu'on va lui tuer son fils et qu'elle soit la seule à l'ignorer.
en
"It isn't right that everybody should know that they're going to kill her son and she the only one who doesn't."
eu
-Harekin adina ahaidetasun dugu Vicario-tarrekin-esan zuen nire aitak.
es
-Tenemos tantos vínculos con ella como con los Vicario-dijo mi padre.
fr
-Nous avons autant d'attaches avec les Vicario qu'avec elle, dit mon père.
en
"We've got the same ties to the Vicarios that we do with her," my father said.
eu
-Hilaren aldekoa izan behar da beti-esan zuen amak.
es
-Hay que estar siempre de parte del muerto-dijo ella.
fr
-Il faut toujours être du côté du mort ", rétorqua-t-elle.
en
"You always have to take the side of the dead," she said.
eu
Nire senide gazteenak beste geletatik irteten hasi ziren.
es
Mis hermanos menores empezaron a salir de los otros cuartos.
fr
Mes jeunes frères commencèrent à sortir des autres chambres.
en
My younger brothers began to come out of the other bedrooms.
eu
Gazteenei, tragediaren ukituaz hunkiturik, negarra jauzi zitzaien.
es
Los más pequeños, tocados por el soplo de la tragedia, rompieron a llorar.
fr
Les plus petits, atteints par le souffle de la tragédie, se mirent à pleurer.
en
The smallest, touched by the breath of tragedy, began to weep.
eu
Nire amak, behingoz, ez zien kasurik egin, ez senarraren esanak zituen kontutan hartu.
es
Mi madre no les hizo caso, por una vez en la vida, ni le prestó atención a su esposo.
fr
Ma mère, pour une fois dans sa vie, ne s'en soucia pas, pas plus qu'elle n'accorda d'attention à son mari.
en
My mother paid no attention to them; for once in her life she didn't even pay any attention to her husband.
eu
-Zaude eta laster naiz jantzirik-esan zion honek.
es
-Espérate y me visto-le dijo él.
fr
" Attends-moi. Je m'habille ", lui dit celui-ci.
en
"Wait a minute and I'll get dressed," he told her.
eu
Ama kalean zen jadanik.
es
Ella estaba ya en la calle.
fr
Elle était déjà dans la rue.
en
She was already in the street.
eu
Orduan zazpi urte soil zituen nire anaia Jaime bakarra zen jantzirik eskolara joateko prestik.
es
Mi hermano Jaime, que entonces no tenía más de siete años, era el único que estaba vestido para la escuela.
fr
Mon frère Jaime, qui n'avait pas alors plus de sept ans, était le seul à se trouver prêt à partir pour l'école.
en
My brother Jaime, who wasn't more than seven at the time, was the only one who was dressed for school.
aurrekoa | 29 / 5 orrialdea | hurrengoa

Nodoa: liferay1.lgp.ehu.eus