Bilaketa aurreratua

Ogi apurrak

Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)


Ume galduaren historia, Elena Ferrante / Fernando Rey (Igela, 2016 )
aurrekoa | 196 / 193 orrialdea | hurrengoa
eu
Gero, ohartzen nintzen nire fantasia bat zela, eta, nahi gabe, susmoak, inbidiak, herra eta txera gehitzen nituen.
es
Después comprendía que eran fantasías mías. Sin querer sumaba aprensión, envidia, rencor, afecto.
fr
Sans le vouloir, j'accumulais appréhension, envie, ressentiment et affection.
en
Without wanting to, I was adding apprehension to envy, bitterness, and affection.
eu
Lilak ez zuen halako handinahirik, sekula ez zuen inolako handinahirik izan.
es
Lila no tenía ese tipo de ambición, nunca había tenido ambiciones.
fr
Lila n'avait pas ce genre d'ambition, elle n'avait jamais eu d'ambition.
en
Lila didn't have that type of ambition, she had never had ambitions.
eu
Proiektu bat abiarazi eta horri zure izena jartzeko, zeure burua maite behar duzu, eta Lilak esana zidan berak ez zuela bere burua maite, ez zuela bere deusik ere maite.
es
Para poner en marcha cualquier proyecto al que unir el propio nombre era necesario quererse y ella me lo había dicho, no se amaba, no amaba nada de sí misma.
fr
Pour monter n'importe quel projet auquel lier son nom, il faut de l'amour de soi, or elle m'avait bien dit qu'elle ne s'aimait pas, elle n'aimait rien d'elle-même.
en
To carry out any project to which you attach your own name you have to love yourself, and she had told me, she didn't love herself, she loved nothing about herself.
eu
Depresiorik handieneko gauetan, haratago joan nintzen, eta imajinatu nuen bere antipatia guztia, bere erreakzio gaiztoak, xederik gabeko bere adimen argia Tinaren baitan errepikatua ez ikusteagatik galdua zuela alaba.
es
En las noches de mayor depresión llegué a imaginar que había perdido a su hija para no verse reproducida en toda su antipatía, en toda su malvada capacidad de reacción, en toda su inteligencia sin objeto.
fr
Mes soirs de profonde déprime, j'imaginais même qu'elle avait perdu sa fille afin de ne pas se voir reproduite avec son caractère antipathique, sa méchanceté vindicative et son intelligence privée d'objectif.
en
On the evenings of greatest depression I went so far as to imagine that she had lost her daughter in order not to see herself reproduced, in all her antipathy, in all her malicious reactivity, in all her intelligence without purpose.
eu
Bere burua ezabatu nahi zuen, jasan ezin zuelako hain zuzen.
es
Quería borrarse porque no se aguantaba.
fr
Elle voulait s'effacer parce qu'elle ne se supportait pas.
en
She wanted to eliminate herself, cancel all the traces, because she couldn't tolerate herself.
eu
Bizitza osoan etengabe egina zuen gauza bera, muga estu eta itogarri batzuen barrenean ixteko zuen joera hartatik hasita, bere buruari gero eta muga gehiago jartzeraino, noiz eta planetak jada ez zuenean inolako mugarik onartzen.
es
Lo había hecho sin cesar durante toda su existencia, empezando por su encierro en un perímetro sofocante, limitándose de forma creciente justo cuando el planeta ya no quería tener fronteras.
fr
C'est ce qu'elle avait toujours fait, durant toute son existence, à commencer par sa manie de rester enfermée dans un périmètre étouffant et de se limiter toujours davantage, alors même que la planète ne voulait plus de frontières.
en
She had done it continuously, for her entire existence, ever since she had shut herself off within a suffocating perimeter, confining herself at a time when the planet wanted to eliminate borders.
eu
Ez zen behin ere trenera igo, ezta Erromara joateko ere.
es
Jamás se había subido a un tren, ni para ir a Roma.
fr
Elle n'était jamais montée dans un train, pas même pour aller à Rome.
en
She had never gotten on a train, not even to go to Rome.
eu
Ez zuen sekula hegazkin bat hartu.
es
Jamás había tomado un avión.
fr
Elle n'avait jamais pris l'avion.
en
She had never taken a plane.
eu
Haren esperientzia oso mugatua zen, eta, pentsatzen jartzen nintzenean, pena ematen zidan, irri egiten nuen, nolabaiteko intziri bat egin bidenabar jaikitzen nintzen, eta ordenagailura joan eta milagarren e-maila idazten nion honelakoak esateko:
es
Su experiencia era muy reducida y, cuando lo pensaba, lo lamentaba por ella, me reía, me ponía de pie soltando algún gemido, iba al ordenador, le escribía el enésimo correo electrónico para decirle:
fr
Son expérience était très étriquée et, quand j'y pensais, je le regrettais pour elle :
en
Her experience was extremely limited, and when I thought about it I felt sorry for her, I laughed, I got up with a groan, I went to the computer, I wrote yet another e-mail saying:
eu
Etorri nigana, egonen gara elkarrekin pixka batean.
es
ven a verme, pasaremos un tiempo juntas.
fr
alors je me mettais à rire, me levais en gémissant, me mettais à mon ordinateur et lui écrivais un énième courriel pour lui dire " viens me voir, comme ça on passera un peu de temps ensemble ".
en
Come and see me, we'll be together for a while.
eu
Ordurako, garbi neukan ez zegoela Lilaren makina-izkribu bakar bat ere eta ez zela sekula izanen.
es
En esos momentos daba por hecho que no había, que nunca habría un manuscrito de Lila.
fr
À ces instants-là, c'était pour moi une évidence qu'il n'y avait pas et qu'il n'y aurait jamais de manuscrit de Lila.
en
At those moments I took it for granted that there was not and never would be a manuscript of Lila's.
eu
Beti neurriz gora baloratu nuen, harengandik ez zen sekula etorriko deus gogoangarririk, eta horrek lasaitu egiten ninduen, eta aldi berean gaitzitzen.
es
Siempre la había sobrevalorado, de ella no saldría nada memorable, lo que me sosegaba y aun así lo lamentaba sinceramente.
fr
Je l'avais toujours surestimée, elle ne produirait jamais rien de mémorable, et si cela me rassérénait, je le regrettais pourtant sincèrement.
en
I had always overestimated her, nothing memorable would emerge from her-something that reassured me and yet truly upset me.
eu
Maite nuen Lila.
es
Yo amaba a Lila.
fr
Moi, j'aimais Lila.
en
I loved Lila.
eu
Iraun zezala nahi nuen.
es
Quería que ella perdurara.
fr
Je voulais qu'elle dure.
en
I wanted her to last.
eu
Baina neronek iraunarazi nahi nion.
es
Pero quería ser yo quien la hiciera perdurar.
fr
Mais je voulais que ce soit moi qui la fasse durer.
en
But I wanted it to be I who made her last.
eu
Uste nuen nire eginkizuna zela hori.
es
Lo consideraba mi obligación.
fr
Je croyais que tel était mon devoir.
en
I thought it was my task.
eu
Sinetsia nengoen Lilak, txikitan, eginkizun hori emana zidala.
es
Estaba convencida de que ella misma, de jovencita, me la había impuesto.
fr
Et j'étais convaincue que c'était elle-même, fillette, qui me l'avait assigné.
en
I was convinced that she herself, as a girl, had assigned it to me.
eu
es
fr
en
eu
52
es
52
fr
52
en
52.
eu
Gerora Adiskidetasun bat izenburua jarri nion kontakizuna ahidura gozoko egoera hartan sortu zen, Napolin, aste euritsu batean.
es
El relato que después titulé Una amistad nació en ese estado de dulce extenuación, en Nápoles, una semana lluviosa.
fr
Le récit que j'intitulai plus tard Une amitié naquit lors d'une semaine pluvieuse passée à Naples, dans un vague état de déprime.
en
The story that I later called A Friendship originated in that mildly depressive state, in Naples, during a week of rain.
eu
Ederki nekien Lilaren eta bion arteko itun idatzi gabe bat hausten ari nintzela, eta banekien, bestetik, berak ez zuela hori jasanen.
es
Sabía muy bien que estaba violando un pacto no escrito entre Lila y yo, sabía también que ella no lo soportaría.
fr
Certes, je savais bien que je violais un pacte non écrit entre Lila et moi, et je savais aussi qu'elle ne le supporterait pas.
en
Of course I knew that I was violating an unwritten agreement between Lila and me, I also knew that she wouldn't tolerate it.
eu
Uste nuen, baina, emaitza ona baldin bazen azkenean esanen zidala:
es
Pero creía que si el resultado llegaba a ser bueno, al final me diría:
fr
Mais je croyais que, si le résultat était bon, elle finirait par me dire :
en
But I thought that if the result was good, in the end she would say:
eu
Eskerrik asko, neure buruari ere esatera ausartzen ez nintzen gauzak ziren, eta zuk esan dituzu nire izenean.
es
te estoy agradecida, eran cosas que no tenía el valor de decirme ni siquiera a mí misma y tú las has dicho en mi nombre.
fr
Je te suis reconnaissante, c'étaient des choses que je n'avais pas le courage de dire, y compris à moi-même, et tu les as dites en mon nom.
en
I'm grateful to you, these were things I didn't have the courage to say even to myself, and you said them in my name.
eu
Uste hori hartzen du oinarritzat patuak artelanera eta batez ere literaturara bideratzen duela uste duenak:
es
Existe esta presunción en quien se siente destinado a las artes, y sobre todo a la literatura;
fr
Il y a cette présomption, chez les gens qui se sentent destinés à l'art et surtout à la littérature :
en
There is this presumption, in those who feel destined for art and above all literature:
eu
nolabaiteko inbestidura bat jaso duenaren modura egiten du lan, baina egiaz inork ez gaitu ezertaz inbestitu, gerok emana diogu geure buruari autore izateko baimena, eta hala ere haserretu egiten gara besteek esaten dutenean "egin duzu gauzatxo hori ez zait interesatzen;
es
se trabaja como si se hubiese recibido una investidura, pero, de hecho, nadie nos ha investido nunca de nada, nosotros mismos nos hemos otorgado la autorización para ser autores y, con todo, nos amargamos si nos dicen:
fr
nous travaillons comme si nous avions été investis de quelque chose, mais en réalité il n'y a jamais eu la moindre investiture. Nous nous sommes donné à nous-même l'autorisation d'être auteur, et pourtant nous nous désolons si les autres nous disent :
en
we act as if we had received an investiture, but in fact no one has ever invested us with anything, it is we who have authorized ourselves to be authors and yet we are resentful if others say:
eu
are gehiago, aspertu egiten nau, nork eman dizu horretarako eskubiderik".
es
esta cosita que has hecho no me interesa, es más, me aburre, quién te ha dado a ti el derecho.
fr
Ce machin que tu as écrit, ça ne m'intéresse pas, en fait ça m'ennuie, et d'abord qui t'a donné le droit de l'écrire ?
en
This little thing you did doesn't interest me, in fact it bores me, who gave you the right.
eu
Istorio bat idatzi nuen egun gutxian, Lila gauza bera egiten ariko zelakoan, eta urtetan itxaropen eta beldur horrekin bizi eta gero, haren xehetasun guzti-guztiak imajinatuak nituen azkenean.
es
Yo escribí en pocos días una historia que durante años, con el temor y la esperanza de que la estuviese escribiendo Lila, había terminado por imaginar con todo detalle.
fr
Je rédigeai en quelques jours à peine une histoire que pendant des années, souhaitant et craignant que Lila ne l'écrive, j'avais fini par imaginer dans tous ses détails.
en
Within a few days I wrote a story that over the years, hoping and fearing that Lila was writing it, I had imagined in every detail.
eu
beragandik zetorren guztia, edo nik halakotzat jotzen nuena, beti iruditu zitzaidan, txikiak ginenetik, adierazgarriagoa, itxaropentsuagoa nigandik zetorrena baino.
es
Lo hice porque todo aquello que venía de ella, o que yo le atribuía, desde niñas me había parecido más significativo, más prometedor de lo que venía de mí.
fr
Je le fis parce que, depuis l'enfance, tout ce qui venait d'elle ou tout ce que je lui attribuais me semblait plus important et plus prometteur que ce qui venait de moi.
en
I did it because everything that came from her, or that I ascribed to her, had seemed to me, since we were children, more meaningful, more promising, than what came from me.
eu
Lehen zirriborroa bukatu nuenean, hotel-gela batean nengoen, Vesuviora eta hiriaren hemiziklo grisera ikuspegi ederreko balkoi bat zuen gela batean.
es
Cuando terminé el primer borrador me encontraba en la habitación de un hotel con un balconcito que tenía una bonita vista del Vesubio y del hemiciclo grisáceo de la ciudad.
fr
Quand je finis la première mouture, je me trouvais dans une chambre d'hôtel, avec un petit balcon offrant une belle vue sur le Vésuve et sur l'hémicycle grisâtre de la ville.
en
When I finished the first draft I was in a hotel room with a balcony that had a beautiful view of Vesuvius and the gray semicircle of the city.
eu
Sakelakoaz Lilari deitu, eta honela esateko aukera izan nuen:
es
Habría podido llamar a Lila al móvil, decirle:
fr
J'aurais pu appeler Lila sur son portable et lui dire :
en
I could have called Lila on the cell phone, said to her:
eu
Nitaz, zutaz, Tinaz, Immaz idatzi dut, irakurri nahi duzu? Laurogei orri besterik ez dira, zure etxera joan, eta ozenki irakurriko dizkizut.
es
he escrito sobre mí, sobre ti, sobre Tina, sobre Imma, quieres leerlo, son apenas ochenta páginas, paso por tu casa, te las leo en voz alta.
fr
J'ai écrit sur moi, sur toi, sur Tina et sur Imma, tu veux lire ? Ça ne fait que quatre-vingts pages, je passe te voir, je te le lis à haute voix !
en
I've written about me, about you, about Tina, about Imma, do you want to read it, it's only eighty pages, I'll come by your house, I'll read it aloud.
eu
Baina, beldurrez, ez nuen halakorik egin.
es
Por temor no lo hice.
fr
Mais je ne le fis pas, par crainte.
en
I didn't do that out of fear.
eu
Espresuki galarazia zidan berari buruz idaztea, eta baita auzoko pertsonak eta gertaerak erabiltzea ere.
es
Me había prohibido expresamente no solo que escribiera sobre ella, sino que usara personas y sucesos del barrio.
fr
Elle m'avait explicitement interdit non seulement d'écrire sur elle, mais aussi d'utiliser des personnes et des histoires du quartier.
en
She had explicitly forbidden me not only to write about her but also to use persons and episodes of the neighborhood.
eu
Halakorik gertatu izan zenean, modua aurkitu zuen, lehenago edo geroago, niri esateko-mingarri bazitzaion ere-liburua itsusia zela, eta bietan bat: gauzak gertatu ziren bezalaxe beren ordenarik gabeko nahaste-borrastean kontatzeko ahalmena duenak hori egin behar duela, edo bestela hari bat sortu behar dela norberaren irudimenetik. Eta nik ez omen nuen egin ez bata eta ez bestea.
es
Las veces que había ocurrido, tarde o temprano había encontrado la manera de decirme-con dolor incluso-que el libro era feo, que o se es capaz de contar las cosas tal como ocurrieron, en su acumulación sin orden, o se echa mano de la imaginación y se inventa un hilo, y yo no había sabido hacer ni lo uno ni lo otro.
fr
Quand cela m'était arrivé de le faire, elle avait trouvé le moyen de me dire tôt ou tard-et aussi de manière douloureuse-que mon livre était nul, et que soit on est capable de raconter les choses exactement comme elles se sont produites, dans leur désordre foisonnant, soit on travaille à partir de son imagination, en inventant un fil narratif :
en
When I had, she always found a way of telling me-even if painfully-that the book was bad, that either one is capable of telling things just as they happened, in teeming chaos, or one works from imagination, inventing a thread, and I had been able to do neither the first thing nor the second.
eu
Beraz, hortxe utzi nuen kontua, eta esan nuen nire kolkorako, neure burua lasaitu nahian:
es
De modo que lo dejé estar, me tranquilicé diciéndome:
fr
or moi, je n'avais su faire ni l'un ni l'autre.
en
So I let it go, I calmed myself, saying:
eu
Beti bezala gertatuko da, kontakizuna ez zaio gustatuko, ez dio inolako garrantzirik emanen, urte batzuen buruan adieraziko dit, edo garbi esanen dit emaitza hobeak lortzeko helburua izan behar dudala.
es
ocurrirá lo de siempre, el relato no le gustará, hará como si nada, dentro de unos años me dará a entender, o me dirá con claridad, que debo aspirar a mejores resultados.
fr
Ça sera comme d'habitude, mon récit ne lui plaira pas, elle fera comme si de rien n'était et, dans quelques années, elle me fera comprendre ou me dira carrément que je devrais avoir des visées plus élevées.
en
it will happen as it always does, she won't like the story, she'll pretend it doesn't matter, in a few years she'll make it known to me, or tell me clearly, that I have to try to achieve more.
eu
Egia esan, pentsatu nuen berak bultzatuta izan balitz ez nuela lerro bat bakarra ere argitaratu izanen.
es
En realidad, pensé, si hubiera sido por ella, nunca debería haber publicado una sola línea.
fr
En réalité, pensai-je, si je l'avais écoutée, je n'aurais jamais publié une ligne.
en
In truth, I thought, if it were up to her I would never publish a line.
eu
Atera zen liburua, eta aspalditik nire inguruan sentitzen ez nuen adostasun batek gainditua nengoen, baina, haren premia nuenez, zoriontsu sentitu nintzen.
es
El libro se publicó, me vi desbordada por una aprobación que hacía tiempo no notaba a mi alrededor, y como la necesitaba, me sentí feliz.
fr
Le livre sortit, je fus emportée par une approbation que je n'avais plus suscitée depuis longtemps et, comme j'en avais besoin, je me sentis heureuse.
en
The book came out, I was swept up by a success I hadn't felt for a long time, and since I needed it I was happy.
eu
Adiskidetasun bati esker, ez nintzen sartu bizirik egonik ere guztiek hiltzat ematen dituzten idazleen zerrendan.
es
Una amistad me evitó entrar en la lista de escritores que todos consideran muertos a pesar de seguir vivos.
fr
Une amitié m'évita de figurer sur la liste des écrivains que tout le monde croit morts alors qu'ils sont encore en vie.
en
A Friendship kept me from joining the list of writers whom everyone considers dead even when they're still alive.
eu
Saltzen hasi ziren berriz aspaldiko liburuak, berpiztu zen nire pertsonarenganako jakin-mina, eta nire bizitza, zahartasun hasi berria gorabehera, berriro ere betea izan nuen.
es
Mis otros libros se vendieron otra vez, se avivó el interés por mi persona, y a pesar de la vejez incipiente, mi vida regresó a su plenitud.
fr
Mes anciens livres recommencèrent à se vendre, il y eut un regain d'intérêt pour ma personne et, malgré l'arrivée de la vieillesse, ma vie fut à nouveau remplie.
en
The old books began to sell again, interest in me was rekindled, in spite of approaching old age life became full again.
eu
Baina liburu hura, nik idatzi ditudanen artetik politena iruditu izan zaidana, berehala kendu nuen nire kuttunen zerrendatik.
es
Al principio consideré ese libro como el más hermoso que había escrito, pero después dejé de amarlo.
fr
Mais ce livre, qu'au début j'ai considéré comme le meilleur que j'avais écrit, par la suite j'ai cessé de l'aimer.
en
But that book, which at first I considered the best I had written, I later did not love.
eu
Lilak gorrotarazi zidan liburuxka, modu guztietan uko egin ziolako nirekin egoteari, nirekin eztabaidatzeari, baita ni iraindu eta egurtzeari ere.
es
Lila es quien hizo que lo detestara al negarse por todos los medios a verme, a discutirlo conmigo, incluso a insultarme y a darme bofetadas.
fr
C'est Lila qui me l'a fait détester, en refusant par tous les moyens de me rencontrer, d'en parler avec moi ou même de m'insulter et de me recevoir avec des gifles.
en
It's Lila who made me hate it, by refusing in every possible way to see me, to discuss it with me, even to insult me and hit me.
eu
Etengabe deitu nion telefonoz, e-mail ugari idatzi nizkion, auzoan ibili, Rinorekin hitz egin.
es
La he llamado por teléfono infinidad de veces, le he escrito numerosos correos electrónicos, he ido al barrio, he hablado con Rino.
fr
Je n'ai pas arrêté de lui téléphoner, je lui ai écrit de nombreux courriels, je suis allée au quartier, j'ai discuté avec Rino.
en
I called her constantly, I wrote endless e-mails, I went to the neighborhood, I talked to Rino.
eu
Sekula ez zidan berarekin egoteko aukerarik eman.
es
Nunca se dejó ver el pelo.
fr
Je n'ai jamais pu la voir.
en
She was never there.
eu
Eta, bestalde, semeak berak ere ez zuen sekula esan:
es
Por otra parte, su hijo nunca me ha dicho:
fr
En même temps, son fils ne m'a jamais dit :
en
And on the other hand her son never said:
eu
Amak ez zaitu ikusi nahi, horregatik jokatzen du horrela.
es
mi madre se porta así porque no quiere verte.
fr
Ma mère fait ça parce qu'elle ne veut plus te voir.
en
My mother is acting like this because she doesn't want to see you.
eu
Gauza lausoak esaten zituen, edo honelako purrustadak:
es
Como de costumbre se mostró vago, masculló:
fr
Comme d'habitude, il est resté évasif, il a grommelé :
en
As usual he was vague, he stammered:
eu
Badakizu nolakoa den, beti kanpoan ibiltzen da, eta sakelakoa edo itzalita edukitzen du, edo etxean ahazten zaio, batzuetan ez da lotara ere etortzen.
es
ya sabes cómo es, anda siempre por ahí, y el móvil o lo tiene apagado o se lo olvida en casa, a veces ni siquiera viene a dormir.
fr
Tu sais comment elle est, elle est toujours en vadrouille, son portable est éteint ou elle l'oublie à la maison, parfois elle ne rentre même pas dormir.
en
You know how she is, she's always out, she either turns off the cell phone or forgets it at home, sometimes she doesn't even come home to sleep.
eu
Hala onartu behar izan nuen bukatua zela gure adiskidetasuna.
es
Así, tuve que reconocer que nuestra amistad había terminado.
fr
C'est ainsi que j'ai dû prendre acte que notre amitié était finie.
en
So I had to acknowledge that our friendship was over.
eu
es
fr
en
eu
53
es
53
fr
53
en
53.
aurrekoa | 196 / 193 orrialdea | hurrengoa

Nodoa: liferay1.lgp.ehu.eus