Bilaketa aurreratua

Ogi apurrak

Egungo Euskararen Hiztegia (EEH)

garun (871 agerraldi, 109 liburu eta 102 artikulutan; ETCn 9.391 agerraldi) 1 iz burmuina. (singularrean)

Almendra oskol barruan nola, halaxe hasi zitzaion garuna burezurraren barruan danbateko joka.  Koro Navarro   «Zortzi kontakizun» - Isaac B. Singer, 2002 - 152. orr.

Halako amorru olde bat igo zitzaion garunera doktoreari.  Josu Zabaleta   «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 85. orr.

Belarria sutan neukan, eta soinu mehe batek zulatzen zidan garuna.  Koldo Izagirre   «Nik ere Germinal! egin gura nuen aldarri», 1998 - 11. orr.

Hori da jaio eta gero gehien hazten eta garatzen den garunaren aldea.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 74. orr.

Gauza asko hautsirik, barneko zauriak, hemorragia, ubelak, urratuak, denetik, eta biek zuten garuneko xoka.  Koro Navarro   «Zertaz ari garen maitasunaz ari garenean» - Raymond Carver, 2003 - 157. orr.

1946an hil zela, garuneko minbizi batez.  Juan Garzia   «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 289. orr.

Konbultsiboki behartua ote zegoen iraganeko segmentu izoztuak, garuneko artxiboko "argazkiak" ikustera?  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 175. orr.

Lo gutxi eta asko irakurri, garuna lehortu zitzaion; eta zentzua galtzeraino jauzi zen.  Patxi Ezkiaga   «On Kixote Mantxako» - Miguel de Cervantes, 2005 - 16. orr.

2 (singularrean, testuinguru teknikoetan)

Garuna, gorputzaren jarduera guztiak kontrolatu eta zaintzen dituen organoa, gizakiak egindako edozein sistema elektronikorenak baino ahalmen handiagoak dituen konputagailua da.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 13. orr.

Garunak eta nerbio-sistemak osatzen duten kontrol-sistema.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 17. orr.

Garunak baditu 10.000 milioi neurona, eta neurona bakoitza beste 10.000ri konektaturik egon daiteke.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 222. orr.

Kono bakoitza zuntz bakar baten bidez konektatzen baita gehienetan ikusmen-nerbiora, hots, seinaleak garuneko ikusmen-konputagailura igortzen dituen nerbiora.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 95. orr.

Konexio konplikatuak dituzte garuneko usaimen-eskualdearekin lotura duten 50.000 nerbio-zuntz ingururekin.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 142. orr.

Zentral telefoniko batekin konparatzen zen garuna.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 8. orr.

Garun primitiboa oso erlazionaturik zegoen usaimenarekin; ikusmena eta entzumena geroago garatuak dira.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 144. orr.

Descartesek errana egia bada, badirudi ezen gorputz osoa dela arimaren egoitza, eta garuna -edo garunaren erdiko guruina, zehatzago- egoitza horren gelarik inportantena.  Joan Mari Irigoien   «Lur bat haratago», 2000 - 33. orr.

Gibelari behazuna bezalaxe dario garunari pentsamendua.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 75. orr.

Ez dago jakin beharrik garunak nola funtzionatzen duen: erreflexu baldintzatuen kontu bat besterik ez da.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 260. orr.

Belarritik garunera doan entzumenaren nerbioak.  Josu Zabaleta   «Fantasiazko ipuinak» - Guy de Maupassant, 2000 - 248. orr.

Hala ere, arazo nagusia garunekoa zen, argi eta garbi.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 38. orr.

Garunaren gainazalaren zati bakoitzean.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 75. orr.

Pickwick sindromean, arnasaren depresio larria eta odol guztia oxigenatzeko gutxiegitasuna gertatzen dira, garuneko arnasgunearen depresioari lotuak.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 152. orr.

Erretinatik garuneko ikusmen-alde primariora igortzen ziren "zentzumen-datu" edo "inpresio"ekin parekatzen zen ikusmen-pertzepzioa.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 40. orr.

Garuneko lesioren batek eragindako koloreekiko itsutasun erabatekoa, garuneko akromatopsia deritzona.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 26. orr.

Lesioa garunaren ezkerreko aldean du; bekokiko hirugarren zirkunboluzioa, hizkuntzaren gune bat dela uste dena, kolpatuta egongo da, seguru asko.  Josu Zabaleta   «Jakintzaren arbola» - Pio Baroja, 2006 - 236. orr.

Garuneko konmozioa eta burezurraren haustura izan zituen.  Josu Zabaleta   «Jakintzaren arbola» - Pio Baroja, 2006 - 238. orr.

3 (pluralean)

Egun osoan abandonatu ez ninduen buruko mina biziagoturik, garunak urratu beharrean nituen orain.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 47. orr.

Telebistak gure etxeak eta garunak inbaditu baino lehen.  Joxerra Garzia   «Kurrin-kurrun vitae», 2004 - 32. orr.

Huraxe izan zela nik ikusitako emakumezko lehen pubisa, beltz-beltza, begi-ninian eta garunetan iltzaturik geratu zitzaidana.  Xabier Mendiguren Elizegi   «Nerabearen biluzia», 1999 - 101. orr.

Georgek, txalupako horrek, arraun batez ia-ia garunak txikitu zizkion bati.  Lopez de Arana   «Manhattan Transfer» - John Dos Passos, 1999 - 436. orr.

Hortxe etorri zaio ideiaren hazia garunetako ildoren batera.  Edorta Jimenez   «Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan», 2003 - 155. orr.

Usain hori garunetan sartu zitzaidan.  Juan Martin Elexpuru   «Esku bakarrarekin irakurtzeko kontuak» - Pilar Cristobal, 1999 - 16. orr.

Denboraren iragaiteak isilaraziz doan oihartzuna, egia esan, akordurik bizienek ere, garunetako oroitze-mekanismo neurobiologiko hutsak ez diren beste euskarriren bat behar izaten baitute.  Edorta Jimenez   «Hemingway eta euskaldunak zerbitzu sekretuetan», 2003 - 283. orr.

Garunak lehertzeko zorian nituen.  Juan Martin Elexpuru   «Esku bakarrarekin irakurtzeko kontuak» - Pilar Cristobal, 1999 - 123. orr.

Garunak urtuko zitzaizkion.  Patxi Ezkiaga   «On Kixote Mantxako» - Miguel de Cervantes, 2005 - 21. orr.

Bi ahari adar-oker topeka zebiltzan elkarren aurka, nork noren garunak kanpora aterako.  Aingeru Epaltza   «Mailuaren odola», 2006 - 34. orr.

4 (jaki gisa)

Ostatuetan zerbitzatu ohi dituzten jakiak ekartzen hasi ziren: aza-zopa eta hostorezko pasteltxoak [...], garunak ilarrekin.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 23. orr.

5 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa) ik zerebral.

Garun-isurketa bat.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 391. orr.

Halako ahalegina egin zuen, ordea, non garun-kongestio batek jo baitzuen Euler.     «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 419. orr.

Ez daukat artikulugile horrek baino garun-nahasmen handiagorik, edo gizartean eredugarri diren arloteek baino pertzeptzio irrealagorik.  Pako Aristi   «Note book», 2005 - 59. orr.

Animalia guztien garun-sistemak deblauki itxiz erantzun liezaioke gehiegizko puntu kritiko batez haraindiko estimulazioari.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 143. orr.

Atzeko zatia, garun-enbor deritzona, bizkar-muinetik garatzen da.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 217. orr.

Garun-transplanteak.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 253. orr.

Kaltea alde horietako lesioak eragin zuela Mondrianen testen bidez frogaturik, garun-azterketen bidez saiatu ginen hura ikusten.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 49. orr.

Garun-azalak mintzamena kontrolatzen du, eta gorputzaren zentzumen-organoetatik datozen seinaleak jaso eta prozesatzen ditu.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 219. orr.

Sentimen jakin batzuekin loturiko garun-azalaren atalak.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 220. orr.

Ezinezkoa zen kolorearen pertzepzio eta irudikapenerako halako gunerik existitzea eta garun-azalaren edozein eremu eginkizun horretarako bereizi ahal izatea.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 40. orr.

Meninigitis edo meningoentzefalitisa (garunaren eta garun-mintzen handitzea).  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 121. orr.

Garun-irudiztapen teknika berriak (TAK, EMI, PJT, SQUID, etab.).  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 46. orr.

Gure Maddi [...] zer eta zabor UPN zale bilakatzeko bidean alu ustel ile-gorri batek garun-lixiba eginda!  Aingeru Epaltza   «Lasto sua», 2005 - 91. orr.

6 (hitz elkartuetan bigarren osagai gisa)

Giza garunaren berezitasun harrigarrienetako bat lobulu frontalen handitasuna da.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 74. orr.

Ia ezinezkoa da giza garunak ematen duen zalutasun eta konfiantzaz eskailerak lasterka jaitsiko dituen makinarik diseinatzea.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 217. orr.

Buruan talka ikaragarria sumatzea, narrasti-garunean edo nonbait han.  Jose Angel Irigaray   «Denboraren mugan», 2005 - 42. orr.

 



Nodoa: liferay1.lgp.ehu.eus