Ondiz Jiménez UPV/EHUko Ikus-entzunezko Komunikazioko ikasleak sortutako Ikigai argazki liburuak jasotzen dituen 11 istorioetako batzuk dira horiek. Identifikatzeko testigantzak. Bizipen pertsonalei buruzko testigantza urratzaileak. Gogoeta eragiteko istorioak, munduari erakusteko eta ikusiak eta entzunak izan daitezen. Esperientzia mingarriak, “baina aldi berean indargarriak”. Ikigai, gainera, bere Gradu Amaierako Lanaren emaitza da.

Liburuaren izenburua ez da kasualitatea, japoniar filosofiatik datorren hitz bati egiten dio erreferentzia: Ikigai, zeinaren itzulpen zehatzena ‘izateko arrazoia’ edo ‘bizitzeko arrazoia' izango litzatekeen. “Argazkiak ateratzen nizkien pertsonek ‘Ikigai-a’ islatzen zuten. Bizitzako uneren batean izateko arrazoia edo bizitzeko arrazoia galdu zuten gizon eta emakumeak ziren, eta berreskuratzeko borrokan ari ziren, beren ‘Ikigai-a’ lortzeko borrokan”, adierazten du argazki liburuaren egileak. Argazki liburua Ondiz Jiménezek sortutako Instagram kontuan lortu daiteke.

Jiménezek dioenez, hamaika istorioetako protagonistek bezala, gizaki orok du bere Ikigai propioa, “nahiz eta oraindik ez duen zertan jakin”. “Proiektu honekin nire tesia berrestea da nire helburua: osasun mentala azalaren bidez agertzen da, ez bakarrik adimenaren bidez”, aitortu du.

Jiménezek antsietate handia izan zuen une batean hasi zen bere osasun mentalari garrantzia ematen. Jiménezek psikologo batek esan zion esaldi bat azpimarratzen du: "Ez dago osasunik, osasun mentalik gabe". Jiménez kexu da osasun fisikoari “soili” ematen zaiolako garrantzia, “agerikoa eta nabarmena baita”, baina bere ustez ikuspegi hori zabaltzen hasi behar du gizarteak, eta gaixotasun mentalei, “ukiezinak izan arren”, merezi duten garrantzia egotzi behar zaie.

Sentimenduak jasotzea

“Nire pasioa argazkilaritza da”. Jimenezek bazekien argazki-kamerarekin zuen talentuak sentimendu bat jaso eta irudi batean islatuko zuela. Argiekin, attrezzoarekin eta posatuekin jolastuz, sentimenduak irudietan helaraztea lortzen du. “Liburua irakurtzen baduzu konturatzen zara osasun mentaleko arazoak adimenetik haratago doazela, gorputzak islatzen dituela”, gehitzen du. Liburuaren murgiltze osorako Ikigaik QR kode batzuk ditu protagonisten audioekin.

Ikaslearen esanetan, “gogorra” izan zen osasun mentalari buruz ikertzea, hainbat pertsonari iritziak galdetzea edo osasun mentalaren inguruan dagoen tabuari buruz zegoen errealitateari aurre egitea. Hala ere, “oso harro” dago lortutako emaitzaz eta Ikigai proiektura hurbiltzen den jendeari ematen dion laguntzaz.

Argazki liburuan lekukotasunak munduan dauden pertsonak bezain anitzak dira. “Antsietatea duten pertsonen bi lekukotza ezin ditugu alderatu, pertsona bakoitza desberdin bizi da”, azaldu du Ondizek. “Baliteke aknea izateagatik sufritzen ari den pertsona bat bere buruaz beste egiten saiatu ez izana, baina eskola jazarpena edo pentsamendu suizidak ere jasan izana”.

«Ez da gutxi batzuei gertatzen zaien gauza isolatua»

“Proiektua aurkeztu zidanean ideia sinestezina zela pentsatu nuen”, dio Maria Sotok, Kantabriako Unibertsitateko Medikuntzako ikasleak. Ikaslea konbentzituta dago osasun mentaleko arazo handienetako bat “ez dela ikusten” dela, “ez dela ukitzeko moduko zerbait”, eta horregatik “oso oharkabean” pasatzen dela, nahiz eta oso garrantzitsua den. Horregatik,

María Sotori argazki horiek egiteko ideia “zoragarria” iruditu zitzaion. Osasun mentalak pertsonen bizitzari nola eragiten dion erakusteko saiakera “bikaina” begitandu zitzaion.

María Sotok dio Ikigain parte hartzeak lagundu egin diola beti erakusteko beldur izan den zati bat erakusten, autolesioen markak. “Inoiz ez nintzen ausartu horiek erakusten edo osasun mentalari buruz hain modu pertsonalean eta lehen pertsonan hitz egiten”. Ikasle kantabriarrak kontatzen duenez, hasieran pentsatu zuen proiektua txikia izango zela, baina orain “oso pozik” dago horretan huts egiteagatik.

Ikigai argazki liburua Ondiz Jimenezen Gradu Amaierako Lanaren (GrAL) parte da. Zati teknikoagoa eta akademikoagoa eta zati artistikoagoa osatzen duen lana: liburua. Bikain batekin kalifikatu dute GrALa.

Nerea Fernández erizain gazteak oso garrantzitsutzat jotzen du proiektu honetan parte hartzen duten lagunetako bat izatea: “Denbora batez sufrimendua eragin zidan nire zati bat erakutsi nezakeela sentitu nuen: aknea”. Nerea Fernándezek dioenez, nerabezaroan oso ohikoa den arazoa denez, jende asko bere sufrimenduan isla zitekeela pentsatu zuen.

Gaëlle Gil Le Gallou, Gizarteratzeko Goi Mailako ikaslea, proiektuaren parte izan zen hasieratik. “Harreman hurbila nuenez, lehenengo minututik proiektuaren berri eman zidan, eta otsailean proiektuan parte hartzea proposatu zidan. Niretzat oso proiektu ausarta da, dedikazio eta pasio handia eskatzen duena, Ondizek amaierara arte izan zituenak. Proiektu honek erakusten dituen gaiak mintzagai izan behar dute, batez ere garai hauetan”, dio.

Gaur bertan, 2022ko urriaren 20an, Ondiz Jiménez eta Ikigain parte hartzen duten hainbat lagun aurkezpen bat egingo dute 18:00etan Bizkaia Aretoan, Arriaga Auditorioan (Abandoibarra Etorbidea, 3 Bilbo), hain zuzen. Aurkezpen interaktiboa izango da, hainbat jarduerarekin.