Bilaketa aurreratua

Ogi apurrak

Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)


Giza adimenari buruzko entseiua, John Locke / Alberto Gabikagojeaskoa (Klasikoak, 1999 )
aurrekoa | 150 / 49 orrialdea | hurrengoa
eu
Izan ere, pentsatzeko ahalak hautatzeko ahalean, eta alderantziz, ez du eragin gehiagorik, dantzatzeko ahalak abesteko ahalean, eta alderantziz, daukana baino, honetaz gogoeta egin dezan edonor aise hautemanen duen moduan.
es
Porque la potencia de pensar no opera sobre la potencia de elegir, ni la de elegir sobre la de pensar, en mayor medida que lo hace la potencia de danzar sobre la de cantar, o la potencia de cantar sobre la de danzar, lo cual, cualquiera que reflexione sobre ello, podrá percibir fácilmente.
fr
Car la puissance de penser n'opère non plus sur la puissance de choisir, ni la puissance de choisir sur celle de penser, que la puissance de danser opére sur la puissance de chanter, ou la puissance de chanter sur celle de danser, comme tout homme qui voudra y faire reflexion, le reconnoîtra sans peine.
en
For the power of thinking operates not on the power of choosing, nor the power of choosing on the power of thinking; no more than the power of dancing operates on the power of singing, or the power of singing on the power of dancing, as any one who reflects on it will easily perceive.
eu
Eta hala ere, horixe esaten dugu nahimenak adimenean edo adimenak nahimenean eragina duela esaten dugunen.
es
Y, sin embargo, esto es lo que afirmamos cuando decimos que la voluntad opera sobre el entendimiento, o que el entendimiento lo hace sobre la voluntad.
fr
C'est pourtant là ce que nous disons, lorsque nous nous servons de ces façons de parler, La Volonté agit sur l'Entendement, ou l'Entendement sur la Volonté.
en
And yet this is it which we say when we thus speak, that the will operates on the understanding, or the understanding on the will.
eu
19. Onartzen dut pentsamendu honek edo besteak horni diezaiokeela gizakiari bere hautamena erabiltzeko abagunea, edo gogamenaren aukeraketak honetan edo hartan pentsatzera eraman dezakeela, baita aireren bat kantatzea halako dantza mota dantzatzeko parada gerta daitekeela ere eta, alderantziz, halako dantza egitea halako aire mota kantatzeko parada.
es
19. Admito que este pensamiento o aquél puedan ocasionar una volición, es decir, el ejercicio de la potencia que tiene un hombre de elegir; y que una elección real de la mente pueda causar el que se tenga un pensamiento real sobre ésta o aquella cosa, de igual manera que el canto real de una tonadilla pueda ser el motivo de una danza determinada o de otra, o que el baile real de una danza provoque el canto de una tonadilla u otra.
fr
19. Je conviens que telle ou telle Pensée actuelle peut donner lieu à la Volition, ou pour parler plus nettement, fournir à l'Homme une occasion d'exercer la puissance qu'il a de choisir ; & d'autre part, le choix actuel de l'Esprit peut être cause qu'il pense actuellement un certain Air peut être l'occasion de danser une telle Danse, & qu'une certaine Danse peut être l'occasion de danser une telle Danse, & qu'une certaine Danse peut être l'occasion de chanter un tel Air.
en
19. I grant, that this or that actual thought may be the occasion of volition, or exercising the power a man has to choose; or the actual choice of the mind, the cause of actual thinking on this or that thing: as the actual singing of such a tune may be the cause of dancing such a dance, and the actual dancing of such a dance the occasion of singing such a tune.
eu
Baina hauetan guztietan ez da ahala besteen baitan eragina duena, gogamena baita ahalok burutu eta darabiltzana;
es
Pero, en todo caso, no tenemos una potencia que opere sobre otra potencia, sino que es la mente la que opera y actúa sobre estas potencias;
fr
Mais en tout cela ce n'est pas une Puissance qui agit sur une autre Puissance, mais c'est l'Esprit ou l'Homme qui met en ?uvre ces différentes Puissances ;
en
But in all these it is not one POWER that operates on another: but it is the mind that operates, and exerts these powers;
eu
gizakia da ekintza dagiena;
es
es el hombre el que realiza esas acciones;
fr
car les Puissances sont des Relations & non des Agents.
en
it is the man that does the action;
eu
egilea da ahala duena edo egiteko gai dena.
es
es el agente el que tiene la potencia, o el que es capaz de obrar.
fr
C'est celui qui fait l'Action qui a la puissance ou la capacité d'agir.
en
it is the agent that has power, or is able to do.
eu
Ahalak, izan ere, erlazioak dira, ez egileak. Eta egiteko ahala edo ahalik eza daukana da aske den edo ez den bakarra, eta inoiz ere ez ahala bera.
es
Porque las potencias son relaciones, no agentes; y solamente aquellos que tienen la potencia, o de lo que carecen para operar, solamente eso es libre o no lo es, y nunca la potencia misma.
fr
Et par conséquent, ce qui a, ou qui n'a pas la puissance d'agir, c'est cela seul qui est ou qui n'est pas libre, & non la Puissance elle-même ;
en
For powers are relations, not agents: and that which has the power or not the power to operate, is that alone which is or is not free, and not the power itself.
eu
Zeren, askatasuna edo askatasunik eza, egiteko ahala daukanari edo ez daukanari bakarrik baitagokio.
es
Porque la libertad, o la falta de libertad, no pueden pertenecer sino a lo que tiene la potencia de actuar, o a lo que carece de ella.
fr
car la Liberté, ou l'absence de la Liberté ne peut appartenir qu'à ce qui a, ou n'a pas la puissance d'agir.
en
For freedom, or not freedom, can belong to nothing but what has or has not a power to act.
eu
20. Ahalmenei ez dagokiena iratxiki izanak ekarri du hizkera hau sortzeko abagunea;
es
20. El haber atribuido a las facultades lo que no les pertenece, es lo que ha ocasionado esta manera de hablar;
fr
20. L'erreur qui a fait attribuer aux Facultez ce qui ne leur appartient pas, a donné lieu à cette façon de parler :
en
20. The attributing to faculties that which belonged not to them, has given occasion to this way of talking:
eu
baina gogamenari buruzko gogoeton barruan, ahalmen hitzaz, haien eragiketei buruzko nozio bat sartu izanak, nire ustez, gure geure atal honi buruzko ezagutzan aurrera egiten hain gutxi lagundu du, nola gorputzaren eragiketak adierazteko ahalmenen asmakuntza hain maiz erabili horrek medikuntzari buruzko gure ezagutza areagotzen.
es
pero el haber introducido dentro de estas reflexiones sobre la mente, bajo el nombre de facultades, una noción sobre sus operaciones, creo que ha contribuido tan poco al progreso de los conocimientos sobre esa parte de nosotros mismos, como el uso habitual que hacemos de semejante invención de las facultades, para designar las operaciones del cuerpo, ha favorecido nuestro conocimiento sobre la Medicina. Y no es que yo niegue que haya facultades tanto en el cuerpo como en la mente.
fr
mais la coûtume qu'on a pris en discourant de l'Esprit, de parler de ses différentes operations sous le nom de Faculté, cette coûtume, dis-je, a, je croi, aussi peu contribué à nous avancer dans la connoissance de cette partie de nous-mêmes, que le grand usage qu'on a fait des Facultez, pour désigner les opérations du Corps, a servi à nous perfectionner dans la connoissance de la Médecine. Je ne nie pourtant pas qu'il n'y ait des Facultez dans le Corps & dans l'Esprit. Ils ont, l'un & l'autre, leurs Puissances d'opérer : autrement, ils ne pourroient operer ni l'un ni l'autre :
en
but the introducing into discourses concerning the mind, with the name of faculties, a notion of THEIR operating, has, I suppose, as little advanced our knowledge in that part of ourselves, as the great use and mention of the like invention of faculties, in the operations of the body, has helped us in the knowledge of physic. Not that I deny there are faculties, both in the body and mind: they both of them have their powers of operating, else neither the one nor the other could operate.
eu
Eta ez dut nik, nola bada, ukatzen hala gorputzean nola gogamenean ahalmenak daudenik;
es
Uno y otra tienen potencias para operar, ya que de lo contrario no podrían hacerlo;
fr
car rien ne peut opérer, qui n'est pas capable d'opérer, & ce qui n'a pas la puissance d'opérer, n'est pas capable d'opérer.
en
For nothing can operate that is not able to operate;
eu
biek dituzte jarduteko ahalak, bestela ez lukete eta jarduterik ez batak ez besteak, jarduteko ahalik ez duena ez delarik jarduteko gauza.
es
y lo que no puede operar es lo que no es capaz de operar.
fr
Tout cela est incontestable.
en
and that is not able to operate that has no power to operate.
eu
Ezta ere ez dut ukatzen berba horiek eta antzekoek lekua dutenik arrunt bihurtu dituzten hizkuntzen ohiko erabileran.
es
Tampoco niego que esas palabras y otras similares tengan un sitio dentro del uso común de los idiomas en los que se encuentran.
fr
Je ne nie pas non plus que ces mots & autres semblables ne doivent avoir lieu dans l'usage ordinaire des Langues, où ils sont communément reçus.
en
Nor do I deny that those words, and the like, are to have their place in the common use of languages that have made them current.
eu
Gehiegi nahi izatea dela dirudi horiek guztiak erabat kentzen saiatzea, eta filosofiak berak ere, jantzi ederregien zale ez izan arren, jendaurrera agertzen denean, egokitu beharra dauka eta herriko ohiko moda eta hizkeraz jantzi, beti ere egiarekin eta arrazoinamenduaren argitasunarekin bateragarri den heinean.
es
Parecería una presunción excesiva el tratar de suprimirlas totalmente, e incluso la misma filosofía, que no gusta de lujosos ropajes, debe, sin embargo, cuando aparece en público, ser complaciente hasta el punto de vestirse según la moda usual y el lenguaje de un país, dentro de lo que lo permitan la verdad y la claridad del razonamiento.
fr
La Philosophie elle-même peut s'en servir, car quoi qu'elle ne s'accommode pas d'une parure extravagante, cependant quand elle se montre en public, elle doit avoir la complaisance de paroître ornée à la mode du Païs, je veux dire se servir des termes usitez, autant que la vérité & la clarté le peuvent permettre.
en
It looks like too much affectation wholly to lay them by: and philosophy itself, though it likes not a gaudy dress, yet, when it appears in public, must have so much complacency as to be clothed in the ordinary fashion and language of the country, so far as it can consist with truth and perspicuity.
eu
Baina hutsa, ahalmenez egile bereiziak bailiran mintzatzea eta irudikatzea izan da.
es
Pero el error ha estribado en hablar de las facultades y en representarlas como si se tratara de otros tantos agentes distintos.
fr
Mais la faute qu'on a commis dans cet usage des Facultez, c'est qu'on en a parlé comme d'autant d'Agents, & qu'on les a représentées effectivement ainsi.
en
But the fault has been, that faculties have been spoken of and represented as so many distinct agents.
eu
Zeren, gure urdailean jatekoa zerk digeritzen duen galdetzean, berehala ihardetsi izan da digeritzeko ahalmena izan dela, ustez denak erabat konforme utziz.
es
Porque, al preguntarse qué era lo que digería la comida en nuestro estómago se ha respondido inmediatamente que era la facultad digestiva, como si esto pudiera ser una contestación satisfactoria.
fr
Car qu'on vînt à demander. Ce que c'étoit qui digeroit les viandes dans l'estomac :
en
For, it being asked, what it was that digested the meat in our stomachs?
eu
Eta gure gorputzetik zerbait kanpora ateratzera zerk behartzen duen galdetzean, egozteko ahalmena izan dela esan da.
es
Y cuando se ha inquirido sobre lo que obligaba a que algo saliera de nuestro cuerpo, se ha dicho que era la facultad expulsiva.
fr
c'étoit disoit-on, une Faculté digestive. La réponse étoit toute prête, & fort bien reçuë.
en
it was a ready and very satisfactory answer to say, that it was the DIGESTIVE FACULTY. What was it that made anything come out of the body?
eu
Zerk higiarazten duen zerbait galdetzean, berriz, ahalmen eragileak.
es
Pues, ¿qué lo movía?-. la facultad motora.
fr
ce qui y causoit du mouvement, Une Faculté motive.
en
the EXPULSIVE FACULTY. What moved?
eu
Eta era berean, gogamenari dagokionez, esaten da ahalmen intelektuala edo adimena dela aditzen duena, eta aukeratzeko ahalmena edo nahimena nahi edo agintzen duena.
es
Y de la misma manera en lo que se refiere a la mente, se dice que es la facultad intelectual, es decir, el entendimiento, la que entiende; y que la facultad electiva, o sea la voluntad, es la que tiene voliciones o la que ordena.
fr
De même à l'égard de l'Esprit, on disoit que c'étoit la Faculté intellectuelle, ou l'Entendement, qui entendoit, & la Faculté élective ou la Volonté, qui vouloit ou ordonnoit :
en
the MOTIVE FACULTY. And so in the mind, the INTELLECTUAL FACULTY, or the understanding, understood; and the ELECTIVE FACULTY, or the will, willed or commanded.
eu
Hau, laburrean, beste hauxe esatea baino ez da, alegia, digeritu digeritzeko trebetasunak egiten duela, higitu higitzekoak eta aditu aditzekoak.
es
En resumen, esto no es otra cosa que afirmar que la capacidad de digerir, digiere; que la de mover, mueve, y que la de entender, entiende.
fr
Ce qui en peu de mots ne signifie autre chose sinon que la Capacité d'entendre, entend.
en
This is, in short, to say, that the ability to digest, digested; and the ability to move, moved; and the ability to understand, understood.
eu
Izan ere, ahalmena, trebetasuna eta ahala, nire ustez, gauza beraren izen ezberdinak baino ez dira;
es
Porque pienso que facultad, capacidad y potencia no son sino diferentes nombres de la misma cosa;
fr
Car ces mots de Faculté, de Capacité & de Puissance ne sont que différens noms qui signifient purement les mêmes choses.
en
For faculty, ability, and power, I think, are but different names of the same things:
eu
era horretan, hitz egiteko era ezberdin hauek hitz ulergarriagoez adierazita, hauxe besterik ez dute, nire ustez, esan nahi, digestioa digeritzeko gai den zerbaitek egiten duela, higidura higitzeko gai den zerbaitek eta aditzea aditzeko gai den zerbaitek.
es
de tal manera que estas diferentes formas de hablar, expresadas en términos más inteligibles, me parece que no significan otra cosa sino que la digestión se realiza mediante algo que es capaz de digerir, que el movimiento se ejecuta gracias a algo que se puede mover, y que el entendimiento se produce por algo que es capaz de entender.
fr
De sorte que ces façons de parler, exprimées en d'autres termes plus intelligibles, n'emportent autre chose, à mons avis, sinon que la Digestion est faite par quelque chose qui est capable de digerer, que le Mouvement est produit par quelque chose qui est capable de mouvoir, & l'Entendement par quelque chose qui est capable d'entendre.
en
which ways of speaking, when put into more intelligible words, will, I think, amount to thus much;-That digestion is performed by something that is able to digest, motion by something able to move, and understanding by something able to understand.
eu
Eta, benetan ere, erabat harrigarria litzateke bestela izatea, gizaki bat aske izateko gai izan gabe aske izatea bezain harrigarria.
es
Y realmente sería muy extraño que fuese de otro modo; tan extraño como sería que un hombre fuese libre sin ser capaz de ser libre.
fr
Et dans le fond il seroit fort étrange, que cela fût autrement, & tout autant qu'il le seroit, qu'un homme fût libre sans être capable d'être libre.
en
And, in truth, it would be very strange if it should be otherwise; as strange as it would be for a man to be free without being able to be free.
eu
21. Askatasunari buruzko gure ikerketara itzultzeko, auzia ez da ea nahimena aske den, ea gizakia aske den baizik.
es
21. Para retornar a nuestra investigación en torno a la libertad, creo que la cuestión no radica propiamente en saber si la voluntad es libre, sino en si el hombre es libre.
fr
21. Pour revenir maintenant à nos recherches touchant la Liberté, la Question ne doit pas être, à mon avis, si la Volonté est libre, car c'est parler d'une maniére fort impropre, mais, si l'Homme est libre.
en
21. To return, then, to the inquiry about liberty, I think the question is not proper, WHETHER THE WILL BE FREE, but WHETHER A MAN BE FREE. Thus, I think,
eu
Hau argi utzita, honako hau uste dut: Lehenik, neurri honetan da aske norbait, alegia, bere gogamenaren gidaritzaren edo aukeraren arabera, ekintza baten existentzia ekintza beraren existentziarik eza baino nahiago izan dezakeen neurrian, eta alderantziz, bere nahiaren arabera hura existitzea ala ez existitzea eragin dezakeen neurrian.
es
De esta manera creo lo siguiente: Primero, que la medida en que cualquiera pueda, por dirección o elección de su mente, prefiriendo la existencia de cualquier acción a la inexistencia de esa acción, y viceversa, pueda hacer que esa acción exista o no exista, en esa misma medida él es libre.
fr
Cela posé, je dis, I. Que, tandis que quelqu'un peut par la direction ou le choix de son action, & au contraitre, c'est à dire, tandis qu'il peut faire qu'elle existe ou qu'elle n'existe pas, selon qu'il le veut, jusque-là il est Libre.
en
First, That so far as any one can, by the direction or choice of his mind, preferring the existence of any action to the non-existence of that action, and vice versa, make IT to exist or not exist, so far HE is free.
eu
Zeren nik, nire atzamarra higitzera zuzenduriko pentsamendu baten bidez, geldi daukadan atzamarra higi badezaket, bistakoa da honetan aske naizela;
es
Porque si dirigiendo el movimiento de mi dedo puedo hacer, mediante el pensamiento, que se mueva el dedo que antes estaba en reposo, o viceversa, me parece evidente que soy libre respecto a esa acción.
fr
Car si par le moyen d'une pensée qui dirige le mouvement de mon Doigt, je puis faire, qu'il se meuve lorsqu'il est en repos, ou qu'il cesse de se mouvoir, il est évident qu'à cet égard-là je suis libre.
en
For if I can, by a thought directing the motion of my finger, make it move when it was at rest, or vice versa, it is evident, that in respect of that I am free:
eu
eta horrelako pentsamenduaz bata edo bestea hobetsiz hitzak esan ala isilik egon banaiteke, mintzateko edo isilik egoteko askatasuna daukat;
es
Y si puedo, también por medio del pensamiento, eligiendo lo uno sobre lo otro, emitir palabras o guardar silencio, es evidente que tengo la libertad de hablar o de mantenerme en silencio;
fr
Et si en conséquence d'une semblable pensée de mon Esprit préferant une chose à une autre, je puis prononcer des mots ou n'en point prononcer, il est visible que j'ai la liberté de parler, ou de me taire :
en
and if I can, by a like thought of my mind, preferring one to the other, produce either words or silence, I am at liberty to speak or hold my peace:
eu
eta gizakia aske da, bata ala bestea aukeratzera daraman bere pentsamenduaren hobespenaren arabera egiteko edo ez egiteko ahala duen neurrian. Izan ere, imajina ote dezakegu berak nahi duena egiteko ahala duena baino askeago den beste inor?
es
y un hombre será libre hasta el punto en que su potencia de obrar o de dejar de obrar alcance, según la determinación de su pensamiento que le haga elegir lo uno a lo otro, Pues ¿acaso podemos concebir una libertad mayor en un hombre que la de tener la potencia de hacer según su voluntad?
fr
& par conséquent, Aussi loin que s'étend cette Puissance d'agir ou de ne pas agir, conformément à la préference que l'Esprit donne à l'un ou à l'autre, jusque-là l'Homme est Libre.
en
and as far as this power reaches, of acting or not acting, by the determination of his own thought preferring either, so far is a man free. For how can we think any one freer, than to have the power to do what he will?
eu
Eta edonork, ekintza konkretu baten aurrean ekintzarik ezaren ordez ekintza edo atsedenaren ordez zerbait egitea hobesten badu, ekintza hori ala atsedena gauzatzen duen neurri berean egin dezake nahi duena.
es
Y en la medida en que cualquiera pueda, eligiendo una acción a su ausencia, o el reposo a cualquier acción, producir esa acción o reposo, en esa medida puede hacer lo que es su voluntad.
fr
Car que pouvons-nous concevoir de plus, pour faire qu'un homme soit libre, que d'avoir la puissance de faire ce qu'il veut ?
en
And so far as any one can, by preferring any action to its not being, or rest to any action, produce that action or rest, so far can he do what he will.
eu
Izan ere, ekintzaren eta ekintzarik ezaren artean lehenengoa hobestea, ekintza nahi izatea da;
es
Porque una elección semejante de una acción frente a su ausencia, es la volición de ella;
fr
Or tandis qu'un homme peut en préferant la présence d'une Action à son absence, ou le Repos à un mouvement particulier, produire cette Action ou le Repos, il est évident qu'il peut à cet égard faire ce qu'il veut ;
en
For such a preferring of action to its absence, is the willing of it:
eu
eta nekez esan dezakegu nola burura daitekeen nahi duena egiteko gai dena baino izaki askeagorik.
es
y difícilmente podríamos hacer que se imaginara a un ser cualquiera con más libertad que la que le proporciona el ser capaz de hacer lo que su voluntad le dicta.
fr
car préférer de cette maniére une action particuliére à son absence, c'est vouloir faire cette action, & à peine pourrions-nous dire comment il seroit possible de concevoir un Etre plus libre qu'entant qu'il est capable de faire ce qu'il veut.
en
and we can scarce tell how to imagine any being freer, than to be able to do what he wills.
eu
Eta, horretara, bere baitako ahal horren pean dauden ekintzekiko, badirudi gizakia aske dela, askatasunak libre egin dezakeeneraino.
es
De tal manera que, en lo que se refiere a la acción, y dentro del alcance de la potencia que esté en él, un hombre parece que es tan libre como es posible que lo haga la libertad.
fr
Il semble donc que l'Homme est aussi libre, par rapport aux Actions qui dépendent de ce pouvoir qu'il trouve en lui-même, qu'il est possible à la Liberté de le rendre libre, si j'ose m'exprimer ainsi.
en
So that in respect of actions within the reach of such a power in him, a man seems as free as it is possible for freedom to make him.
eu
22. Baina gizakiaren gogamen miatzaileak, erru pentsamendu oro berarengandik urrundu nahi duelarik, horretarako bere burua ezinbesteko beharrezkotasun egoera baino okerragoan jarri beharra badu ere, ez da horrekin konformatzen:
es
22. Pero la mente inquisitivo del hombre, que quiere borrar, hasta donde pueda, todo pensamiento de culpa, incluso hasta el punto de situarse en un estado peor que el de la necesidad fatal, no se contenta con eso:
fr
22. Mais les hommes dont le genie est naturellement fort curieux, desirant d'éloigner de leur Esprit, autant qu'ils peuvent, la pensée d'être coupables, quoi que ce soit en se réduisant dans un état pire que celui d'une fatale nécessité, ne sont pas satisfaits de cela.
en
22. But the inquisitive mind of man, willing to shift off from himself, as far as he can, all thoughts of guilt, though it be by putting himself into a worse state than that of fatal necessity, is not content with this:
eu
askatasuna, hori baino harago heltzen ez bada, ez da harentzat nahikoa;
es
no le satisface la libertad, si no alcanza más allá de ella misma;
fr
 
en
 
eu
eta argudio ontzat hartzen da esatea gizakia ez dela inondik ere aske, nahi duena egiteko askatasunaz gain, nahi izateko ere aske izan ez dadin bitartean.
es
y se tiene como un argumento correcto el que un hombre no sea en absoluto libre, si no lo es en la acción misma de la volición tanto como en actuar según lo que su voluntad le dicta.
fr
A moins que la Liberté ne s'étende encore plus loin, ils n'y trouvent pas leur compte ;
en
freedom, unless it reaches further than this, will not serve the turn:
eu
Gizakiaren askatasunari buruz, beraz, beste galdera bat dago oraindik: gizakia aske ote den nahi izateko;
es
Así pues, en lo que se refiere a la libertad del hombre, hay todavía otra cuestión: ¿será un hombre libre en su voluntad?;
fr
& si l'homme n'a aussi bien la liberté de vouloir, que celle de faire ce qu'il veut, c'est, à leur avis, une fort bonne preuve, que l'Homme n'est point libre.
en
and it passes for a good plea, that a man is not free at all, if he be not as FREE TO WILL as he is to ACT WHAT HE WILLS. Concerning a man's liberty, there yet, therefore, is raised this further question, WHETHER A MAN BE FREE TO WILL?
eu
badirudi horixe dela nahimena libre den ala ez eztabaidatzen denean adierazi nahi dena.
es
esto es lo que me parece que se quiere significar cuando se disputa sobre si la voluntad es o no libre.
fr
C'est pourquoi l'on fait encore cette autre Question sur la Liberté de l'Homme, si l'Homme est libre de vouloir ;
en
which I think is what is meant, when it is disputed whether the will be free.
eu
Eta honi buruz jarraian diodana pentsatzen dut.
es
Y en lo que a ello se refiere, me imagino lo siguiente:
fr
car c'est là, je pense, ce qu'on veut dire, lorsqu'on dispute, si la Volonté est libre ou non.
en
And as to that I imagine.
eu
23. Bigarrenik, nahi izatea edo nahikundea ekintza bat denez eta askatasuna egiteko edo ez egiteko ahalean datzanez gero, gizakia, nahi izateari edo nahikundeko ekintzari dagokionez, ezin da aske izan, bere eskumenean dagoen ekintza une horretantxe egin beharrekotzat proposatu zaionean bere pentsamenduari. Honen arrazoia agerikoa da.
es
23. En segundo lugar, puesto que el ejercicio de la voluntad, o la volición, es una acción, y puesto que la libertad consiste en una potencia de actuar o de no actuar, el hombre, en lo que se refiere al ejercicio de su voluntad, o al acto de la volición, no puede ser libre, cuando la acción que esté en su poder ha sido propuesta a su pensamiento como algo que debe hacerse en ese momento.
fr
23. Sur quoi je croi, II. Que vouloir ou choisir étant une Action, & la Liberté consistant dans le pouvoir d'agir ou de ne pas agir, un Homme ne sauroit être libre par rapport à cet Acte particulier de vouloir une action qui est en sa puissance, lorsque cette Action a été une fois proposée à son Esprit, comme devant être faite sur le champ.
en
23. Secondly, That willing, or volition, being an action, and freedom consisting in a power of acting or not acting, a man in respect of willing or the act of volition, when any action in his power is once proposed to his thoughts, as presently to be done, cannot be free. The reason whereof is very manifest.
eu
Izan ere, haren nahimenaren pean dagoen ekintza existitzea edo ez existitzea ezin ekidin daitekeenez eta beronen existitzea edo ez existitzea haren nahimenaren erabakia edo aukeraren ondorioz sortzen denez gero, zuzen sortu ere, ezin du galarazi ekintza hori existitzea edo ez existitzea;
es
La razón de ello es manifiesta, pues como la acción depende de su voluntad es inevitable que exista o que no exista, y su existencia o inexistencia, como no pueden sino seguir la determinación y preferencia de su voluntad, hace que él no pueda evitar la volición de la existencia o inexistencia de esa acción;
fr
La raison en est toute visible ; car l'Action dépendant de sa Volonté, il faut de toute nécessité qu'elle existe ou qu'elle n'existe pas, & son existence ou sa non-existence ne pouvant manquer de suivre exactement la détermination & le choix de sa Volonté, il ne peut éviter de vouloir l'existence ou la non-existence de cette Action, il est, dis-je, absolument nécessaire qu'il veuille l'un ou l'autre, c'est à dire, qu'il préfere l'un à l'autre, puisque l'un des deux doit suivre nécessairement, & que la chose qui suit, procede du choix & de la détermination de son Esprit, c'est à dire, de ce qu'il la veut, car s'il ne la vouloit pas, elle ne seroit point.
en
For, it being unavoidable that the action depending on his will should exist or not exist, and its existence or not existence following perfectly the determination and preference of his will, he cannot avoid willing the existence or non-existence of that action;
eu
erabat beharrezko da bata edo bestea nahi izan dezan, hau da, bata bestea baino nahiago izan dezan, batak edo besteak etorri behar baitu nahitaez, eta datorrena bere gogamenaren aukera eta erabakimenetik, hau da, berak hura nahi izatetik baitator, nahi ez balu, gertatuko ez litzatekeelarik. Horretara, nahi izateko ekintzarekiko gizakia, kasu horretan, ez da aske, askatasuna egiteko edo ez egiteko ahala baita, berau gizakiak, nahikundeari buruz, ez duelarik aipaturiko kasuan.
es
es decir, que es absolutamente necesario que se incline por lo uno o por lo otro, o sea, que prefiera lo uno a lo otro, puesto que una de las dos cosas debe seguirse necesariamente y puesto que la cosa que elige proviene de la elección y determinación de su mente, o, lo que es lo mismo, de su volición; ya que si no la tuviera, ello no ocurriría así. De suerte que, en lo que se refiere a la acción misma de la voluntad del caso anterior, un hombre no es libre, ya que la libertad estriba en la facultad de obrar o de no obrar, de la cual carece entonces el hombre respecto a la volición.
fr
Et par conséquent, dans un tel cas l'Homme n'est point libre par rapport à l'act même de vouloir, la Liberté consistant dans la puissance d'agir ou de ne pas agir, puissance que l'Homme n'a point alors par rapport à la Volition.
en
it is absolutely necessary that he will the one or the other; i.e. prefer the one to the other:
eu
Izan ere, ezinbestean beharrezko du gizakiak bere ahalean dagoen ekintza egitearen edo egin gabe uztearen artean hobestea, behin ekintza bere pentsamendura horrela aurkeztuz gero; gizakiak nahitaez nahi izan behar du bietarik bat; eta hobespen edo nahi izate horren ondorioz ekintza egitea edo galaraztea ziur dator eta nahitakoa da zinez.
es
Porque un hombre se encuentra en una necesidad inevitable de elegir el hacer o el dejar de hacer una acción que esté en su poder, una vez que la cuestión se ofrece de esa manera a su pensamiento, por lo que necesariamente tendrá que inclinar su volición hacia lo uno o hacia lo otro, con lo que la acción que sin duda alguna se seguirá, o la ausencia de la acción, según los designios de su volición, será realmente voluntaria.
fr
Car un Homme est dans une nécessité inévitable de choisir de faire ou de ne pas faire une Action qui est en sa puissance lorsqu'elle a été ainsi proposée à son Esprit.
en
since one of them must necessarily follow; and that which does follow follows by the choice and determination of his mind;
eu
Baina nahi izateko edo bien artean bata hobesteko ekintza berak ekidin ezin dituen horietakoa delarik, gizakia nahi izateko ekintza honen aurrean beharrezkotasunaren pean aurkitzen da eta, beraz, ezin da aske izan, beharrezkotasuna eta askatasuna batera existitzea eta gizakia aldi berean aske eta mugatua izatea posible izan ezean.
es
Pero como el acto de la volición, o el de preferir una de las dos cosas, es algo que no se puede evitar, es evidente que, en ese sentido, un hombre se encuentra bajo una necesidad, y que, por tanto, no es libre a no ser que puedan coexistir libertad y necesidad y que un hombre pueda ser libre al tiempo que está forzado.
fr
Il doit nécessairement vouloir l'un ou l'autre ;
en
that is, by his willing it: for if he did not will it, it would not be.
eu
Gainera gizakia era honetan, nahi izateko ekintza bere nahimenera jarrita alegia, libre egiteko, beste nahimen bat edo nahi izateko gaitasuna aurrez existi dadin behar da, nahimen honen egintzak erabakitzeko, eta hirugarren bat bigarrena erabakitzeko eta horrela in infinitum;
es
Además, el hacer a un hombre libre en este sentido, es decir, mediante el que la acción de querer hacer algo dependa de su voluntad, supone un antecedente de la voluntad que determina los actos de esta voluntad, y otro antecedente que determina los del anterior, y así in infinitum;
fr
& sur cette préference ou volition, l'action ou l'abstinence de cette action suit certainement, & ne laisse pas d'être absolument volontaire.
en
So that, in respect of the act of willing, a man is not free:
eu
eta etena gerta dadin gunean, azken nahimenaren egintzak ezin izanen lirateke askeak izan.
es
por lo que en el momento en que uno de estos antecedentes existen, las acciones del siguiente no pueden ser libres.
fr
Mais l'acte de vouloir ou de préferer l'un des deux étant une chose qu'il ne sauroit éviter, il est nécessité par rapport à cet acte de vouloir, & ne peut, par conséquent, être libre à cet égard ;
en
liberty consisting in a power to act or not to act;
eu
Eta, ni baino gorago beste izaki batzuk imajina ditzakedan neurrian, nahimenean horrelako askatasunik edukitzeko gai den beste izakirik ez dagoenez, horrexek galarazten dio nahimenari bere eskumenean dagoen edozer gauza izatea edo ez izatea aukeratzen.
es
Y como no hay ningún ser, hasta el punto en que puedo imaginar otros seres, capaz de una libertad semejante de voluntad, eso impide que mi voluntad pueda elegir el ser o el no ser de cualquier cosa en su potencia que haya sido considerada de semejante manera.
fr
à moins que la Nécessité & la Liberté ne puissent substituer ensemble, & qu'un homme ne puisse être libre, & lié à la fois.
en
which, in regard of volition, a man, has not.
eu
24. Orduan, gauza bat behintzat begi-bistakoa da, alegia, gizakia ez dela libre behin kontsideratu duen gauza bat, bere ahalean duena, nahi izateko edo nahi ez izateko, askatasuna ez baita egiteko edo egin gabe uzteko ahala besterik.
es
24. Una cosa, por tanto, es evidente:
fr
24. Il est donc évident, qu'un Homme n'est pas en liberté de vouloir ou de ne pas vouloir une chose qui est en sa puissance, dans toutes les occasions où l'action lui est proposée à faire sur le champ, la Liberté consistant dans la puissance d'agir ou de s'empêcher d'agir, & en cela seulement.
en
24. This, then, is evident, That A MAN IS NOT AT LIBERTY TO WILL, OR NOT TO WILL, ANYTHING IN HIS POWER THAT HE ONCE CONSIDERS OF:
eu
Jesarrita dagoen gizakiaz askatasuna duela esaten da, ibil daitekeelako, nahi izanez gero.
es
que cuando un hombre debe obrar de inmediato, no puede deliberar libremente, ni dejar de hacerlo, según los designios de su voluntad, ya que no puede sino actuar de una manera o de otra, dado que la libertad solamente consiste en la capacidad de actuar o de dejar de hacerlo.
fr
Car un homme qui est assis, est dit être en liberté, parce qu'il peut se promener s'il veut.
en
liberty consisting in a power to act or to forbear acting, and in that only.
eu
Ibili dabilen gizakiak ere askatasuna omen dauka, ez ibili dabilelako edo higitzen delako, gura izanez gero jesarrita egon daiteelako baizik.
es
Porque se afirma, de un hombre que está sentado, que tiene libertad desde el momento en que puede caminar si lo desea;
fr
Un homme qui se promene, est aussi en liberté, non parce qu'il se promene & se meut lui-même, mais parce qu'il peut s'arrêter s'il veut.
en
For a man that sits still is said yet to be at liberty;
aurrekoa | 150 / 49 orrialdea | hurrengoa

Nodoa: liferay1.lgp.ehu.eus