Hizkuntzen arteko Corpusa (HAC)
Odolaren sua, Irene Nemirovski / Jose Antonio Sarasola (Alberdania, 2012
)
eu
Eskolako lanak egiten laguntzen nion, liburuak uzten nizkion, piknik eta festa txikiak antolatzen nituen berarentzat, berarentzat bakarrik.
es
La ayudaba a hacer los deberes, le prestaba libros, organizaba picnics y peque?as fiestas para ella, s?lo para ella.
fr
j'organisai des pique-niques, de petites sauteries pour elle, pour elle seule.
en
I lent her books; I organised picnics, little outings for her, her alone.
eu
Gajoa ez zen ohartzen nire benetako asmoez...
es
La pobre no se daba cuenta de nada...
fr
Elle ne s'en doutait pas...
en
She never suspected . .
eu
-Ohartu gabe! -bota zuen H?l?nek, eta adats grisaren azpian, haren begiek maleziaz distiratu zuten eta haren ezpainek irribarretxo bihurri bat egin zuten.
es
-?Uy que no! -salt? H?l?ne, y bajo los cabellos grises sus ojos brillaron con malicia y su boca esboz? una sonrisa juvenil.
fr
-Oh, mais si, fit H?l?ne, et sous ses cheveux gris les yeux eurent un ?clair malicieux et la bouche, un sourire tr?s jeune.
en
." "Of course I did," said Helene, and beneath her grey hair she gave a girlish smile and her eyes lit up with a mischievous gleam.
eu
-Parisera joan nintzen neure ikasketekin jarraitzera.
es
-Me fui a Par?s para continuar mis estudios.
fr
-Je partis pour finir mes ?tudes ? Paris ;
en
"I went away to Paris to finish my studies.
eu
Ezin zaio ezkontzeko eskatu hamahiru urteko neskato bati.
es
No se pide en matrimonio a una chiquilla de trece a?os.
fr
on ne demande pas en mariage une fillette de treize ans.
en
You don't ask for the hand of a thirteen-year-old girl in marriage;
eu
Baina erabakita neukan bost urteren buruan itzuli eta elkarrekin ezkonduko ginela. Hamazazpirekin, ordea, ezkondu egin zen;
es
As? que me march? dici?ndome que volver?a al cabo de cinco y conseguir?a su mano. Pero a los diecisiete se cas?;
fr
Je m'en allai donc en me disant que je reviendrais cinq ans apr?s et que j'obtiendrais sa main, mais elle s'est mari?e ? dix-sept ans ;
en
I went off thinking I'd come back in five years and would then ask to marry her. But at seventeen she married someone else.
eu
gizona, oso jatorra, bera baino askoz ere zaharragoa zen.
es
con un buen hombre, aunque mucho mayor que ella.
fr
elle a ?pous? un bien brave homme, beaucoup plus ?g? qu'elle.
en
Her husband was a very good man, much older than her.
eu
Amaordearengandik libratzeko nik uste dut edonorekin ezkonduko zela.
es
Para escapar de su madrastra, se habr?a casado con quien fuera.
fr
Elle aurait ?pous? n'importe qui pour fuir sa belle-m?re.
en
She would have married just about anyone to get away from her stepmother."
eu
-Azken aldian xuhurra baino xuhurrago bihurtu zen eta ahizpaordeak eta biok eskularru pare bat besterik ez geneukan biontzat-azaldu zuen H?l?nek-.
es
-Por entonces se hab?a vuelto tan avara que mi hermanastra y yo no ten?amos m?s que un par de guantes para las dos-explic? H?l?ne-.
fr
-Les derniers temps, dit H?l?ne, elle ?tait si avare que nous n'avions qu'une paire de gants, ma demi-s?ur et moi.
en
"Towards the end she was so mean," said Helene, "that my half-sister and I only had one pair of gloves.
eu
Txandaka erabili behar genituen nonbaitera joan behar genuenean.
es
En teor?a, nos los pon?amos por turnos para ir de visita.
fr
En principe, nous devions les mettre chacune ? son tour pour aller en visite.
en
In theory we were meant to take turns wearing them when we went out to see people.
eu
Baina hori teorian, amaordeak, zergatik edo hargatik, ni zigortu egiten baininduen eta haren alabak erabiltzen zituen ia beti eskularruak. Oso politak ziren, antxume larruzkoak.
es
Pero, de hecho, mi madrastra se las apa?aba para castigarme cada vez que ten?amos que salir, y era su hija quien se pon?a los guantes, unos guantes de cabritilla muy bonitos.
fr
En fait, ma belle-m?re s'arrangeait pour me punir chaque fois que nous devions sortir et c'?tait sa fille ? elle qui mettait ces gants, de beaux gants de chevreau glac?.
en
But my stepmother managed to punish me for something every time we were supposed to go somewhere, so it was her own daughter who always wore the gloves.
eu
Hainbesteko inbidia ematen zidan ze halakoxe batzuk baina niretzat bakarrik edukitzeko ilusioak bultzatu ninduen ezkontzeko eskatu zidan lehenbiziko gizonari baiezkoa ematera, maite ez nuen arren.
es
Me daban tanta envidia que la perspectiva de tener unos iguales pero m?os, s?lo m?os, cuando me casara, me decidi? a dar el s? al primer hombre que me pidi? en matrimonio, aunque no me quer?a.
fr
Ils me faisaient tellement envie que la perspective d'en avoir de pareils ? moi, ? moi seule, quand je serais mari?e, me d?cida ? dire oui au premier homme qui me demanda et qui ne m'aimait pas.
en
They were beautiful kid gloves. They made me so envious I decided I would say yes to the first man who asked to marry me, even if he didn't love me, just to have a pair of my own, my very own.
eu
Zeinen ganoragabeak garen gaztetan...
es
Qu? tontos somos de j?venes...
fr
On est b?te quand on est jeune...
en
The young are so foolish ..."
eu
-Niretzat kolpe gogorra izan zen hura-esan zuen Fran?oisek-. Eta bueltan etortzean, ikusi nuenean nire lagun txikia zeinen neska ederra bihurtua zen, nahiz eta triste samarra, zeharo maitemindu nintzen.
es
-Para m? fue un golpe-dijo Fran?ois-. Y cuando volv? y vi a la joven encantadora, aunque un poco triste, en que se hab?a convertido mi peque?a amiga, acab? de enamorarme.
fr
-J'eus beaucoup de chagrin, dit Fran?ois, et, ? mon retour, quand je vis la jeune femme d?licieuse, un peu triste que ma petite amie ?tait devenue, je fus tr?s ?pris...
en
"I was very upset," said Francois, "and when I came home and saw the lovely, rather sad young woman my friend had become, I fell very much in love . . .
eu
Berari dagokionez... Fran?ois isildu egin zen.
es
En cuanto a ella... Fran?ois se interrumpi?.
fr
Elle, de son c?t?...
en
As for her . . ."
eu
-Gorri-gorri jarri dira!
es
-?Se han puesto rojos!
fr
Il se tut.
en
He fell silent.
eu
-esan zuen Colettek txaloak joz eta txandaka aitari eta amari begiratuz-.
es
-exclam? Colette dando palmadas y se?alando alternativamente a su padre y su madre-.
fr
-Oh, comme ils rougissent, s'?cria Colette en battant des mains, en d?signant alternativement son p?re et sa m?re.
en
"Oh, see how they're blushing," cried Colette, clapping her hands, looking back and forth between her mother and father.
eu
Tira, kontatu dena!
es
?Venga, contadlo todo!
fr
Allons, dites tout !
en
"Come on, now, tell all!
eu
Erromantzea orduan hasi zen, ezta?
es
El romance es de entonces, ?no?
fr
C'est de l? que date le roman, n'est-ce pas ?
en
That's when your love story started, isn't it?
eu
Hitz egin zenuten, maitemindu zineten.
es
Hablasteis, os entendisteis...
fr
Vous vous ?tes parl?, vous vous ?tes compris.
en
You spoke to each other, you had an understanding.
eu
Aitak berriro alde egin zuen, negar batean, zu ez zeundelako libre.
es
?l volvi? a irse, llorando a l?grima viva, porque t? no eras libre.
fr
Il est reparti, la mort dans l'?me, parce que tu n'?tais pas libre.
en
He went away again, with a heavy heart, because you weren't free.
eu
Zintzo itxaron zizun eta, alargundu zinenean, itzuli eta zurekin ezkondu zen.
es
Esper? sin dejar de serte fiel y, cuando te quedaste viuda, volvi? y se cas? contigo.
fr
Il a attendu bien fid?lement, et quand tu as ?t? veuve, il est revenu et il t'a ?pous?e.
en
He waited faithfully and when you were widowed, he came back and married you.
eu
Zoriontsu bizi izan zarete eta seme-alaba asko izan dituzue.
es
Hab?is vivido felices y hab?is tenido muchos hijos.
fr
Vous avez v?cu heureux, et vous avez eu beaucoup d'enfants.
en
You lived happily ever after and had many children."
eu
-Bai, halaxe da-esan zuen H?l?nek-. Baina horretara heldu aurretik, zenbat nahigabe, zenbat malko, ene Jainkoa!
es
-S?, as? es-dijo H?l?ne-. Pero hasta llegar a eso, ?cu?ntos disgustos, cu?ntas l?grimas, Dios m?o!
fr
-Oui, c'est bien cela, dit H?l?ne, mais, mon Dieu, auparavant, que de soucis, que de larmes !
en
"Yes, that's right," said Helene, "but, my God, before that, what anxiety, what tears!
eu
Oso zail, ia ezinezko ikusten genuen lortzea!
es
?Qu? imposible, qu? dif?cil de arreglar parec?a todo!
fr
Que tout paraissait difficile ? arranger, irr?conciliable !
en
Everything seemed impossible to put right.
eu
Eta zeinen urruti geratu den orain...
es
Y qu? lejos queda ahora...
fr
Que tout cela est loin...
en
But how long ago all that was ...
eu
Nire lehen senarra hil zenean, zuen aita kanpoan zen.
es
Cuando muri? mi primer marido, vuestro padre estaba fuera.
fr
Quand mon premier mari est mort, votre p?re ?tait en voyage.
en
When my first husband died, your father was away, travelling.
eu
Pentsatzen nuen ahaztua izango ninduela, ez zela itzuliko.
es
Yo cre?a que me hab?a olvidado, que no volver?a.
fr
Je croyais qu'il m'avait oubli?e, qu'il ne reviendrait pas.
en
I thought he'd forgotten all about me, that he was never coming back.
eu
Gazte garenean, hain egonarri gutxikoak izaten gara...
es
Cuando eres joven, eres tan impaciente...
fr
Quand on est jeune, on a tant d'impatience.
en
When you're young, you're so impatient.
eu
Igarotzen den egun bakoitza, amodiorako galdu den egun bakoitza benetako tragedia iruditzen zaigu.
es
Cada d?a que pasa y que has perdido para el amor es una tragedia.
fr
Chaque jour qui passe et qui est perdu pour l'amour vous d?chire.
en
Every day that passes, every day without your love rips you apart.
eu
Baina azkenean itzuli egin zen.
es
Pero al final volvi?.
fr
Enfin, il est revenu.
en
Finally, he came back."
eu
Kanpoan iluntasuna erabatekoa zen.
es
Fuera la oscuridad era total.
fr
Il faisait tout ? fait nuit au dehors.
en
It was pitch black outside now.
eu
Zutitu eta zurezko kontraleiho astunak itxi nituen gaueko isiltasunean egin ohi duten intziri goibelarekin.
es
Me levant? y cerr? los grandes postigos de madera maciza, que en el silencio gimen l?gubremente.
fr
Je me suis lev? et j'ai ferm? les grands volets de bois plein qui rendent un son si lugubre et g?missant dans le silence.
en
I got up and closed the heavy wooden shutters;
eu
Zarata hark izutu bezala egin zituen, eta H?l?nek etxera itzultzeko garaia zela esan zuen.
es
El ruido los sobresalt?, y H?l?ne dijo que era hora de volver a casa.
fr
Ce bruit les a fait tressaillir et H?l?ne a dit qu'il ?tait temps de rentrer.
en
their mournful creak broke the silence and made everyone jump.
eu
Jean Dorin, otzantasunez, emakumeen soingainekoen bila joan zen nire gelara.
es
Jean Dorin se levant? d?cilmente y fue a buscar los abrigos de las mujeres a mi habitaci?n.
fr
Jean Dorin s'est lev? bien docilement pour aller chercher dans ma chambre les manteaux de ces dames.
en
Helene said it was time for them to go.
eu
Coletteren ahotsa entzun nuen galdezka:
es
O? a Colette preguntar:
fr
J'entendis Colette demander :
en
Jean Dorin obediently stood up and went to get the ladies' coats from my bedroom.
eu
-Eta ba al duzu zeure ahizpaordearen berririk, ama?
es
-?Y qu? ha sido de tu hermanastra, mam??
fr
-Maman, et ta demi-s?ur, qu'est-elle devenue ?
en
I heard Colette ask, "Mama, what happened to your half-sister?"
eu
-Hil zen, maitea.
es
-Muri?, cari?o.
fr
-Elle est morte, mon ch?ri.
en
"She died, my darling.
eu
Ez al zara oroitzen nola, orain dela zazpi urte, joan ginen zure aita eta biok Coudrayra, hileta batera?
es
?Recuerdas que hace siete a?os tu padre y yo fuimos a un entierro en Coudray, en Ni?vre?
fr
Tu te rappelles, il y a sept ans, nous sommes all?s, ton p?re et moi, ? un enterrement ? Coudray, dans la Ni?vre.
en
Do you remember, it was seven years ago and your father and I went to a funeral at Coudray, in the Nievre.
eu
C?cile gajoa zen.
es
Era la pobre C?cile.
fr
C'?tait cette pauvre C?cile.
en
That was poor Cecile's funeral."
eu
-Bere ama bezain maltzurra al zen?
es
-?Era tan mala como su madre?
fr
-Elle ?tait aussi m?chante que sa m?re ?
en
"Was she as mean as her mother?"
eu
-C?cile?
es
-?C?cile?
fr
-Elle ?
en
"Cecile?
eu
Bai zera! Ogi puska bat!
es
?No, pobrecita m?a!
fr
Oh, non, pauvre cr?ature !
en
Not at all, the poor thing!
eu
Sekula ezagutu dudan emakume zintzoen eta eskuzabalena.
es
No hab?a mujer m?s buena y m?s generosa.
fr
Il n'y avait pas de femme plus douce et plus complaisante.
en
You couldn't find a sweeter, nicer person.
eu
Asko maite ninduen, eta nik ere bai bera.
es
Me quer?a mucho, y yo a ella.
fr
Elle m'aimait tendrement et je le lui rendais.
en
She loved me dearly and I loved her too.
eu
Benetako ahizpa bat izan zen niretzat.
es
Fue una aut?ntica hermana para m?.
fr
Elle a ?t? comme une vraie s?ur pour moi.
en
She was a real sister to me."
eu
-Harrigarria sekula etorri ez izana gu ikustera...
es
-Es raro que nunca viniera a vernos...
fr
-C'est dr?le qu'elle ne venait jamais nous voir...
en
"It's odd that she never came to see us ..."
eu
Amak ez zion erantzun.
es
Su madre no respondi?.
fr
H?l?ne ne r?pondit pas.
en
Helene didn't reply.
eu
Colettek beste galdera bat egin zion oraindik, baina hura ere erantzun gabe geratu zen.
es
Colette le hizo una ?ltima pregunta, que tampoco obtuvo respuesta.
fr
Colette lui posa encore une question ;
en
Colette asked her another question;
eu
Azkenean, Colettek ekin eta ekin jarraitzen zuenez, H?l?nek ia hortz artean esan zuen:
es
Al final, ante la insistencia de Colette, su madre murmur?:
fr
la m?re ne r?pondit pas davantage.
en
again, no reply.
eu
-Hainbeste denbora igaro da ordutik...
es
-Hace tanto tiempo de eso...
fr
Enfin, comme Colette insistait, la m?re :
en
Colette wouldn't let it go.