Bilaketa aurreratua

Ogi apurrak

Egungo Euskararen Hiztegia (EEH)

nagusitasun (794 agerraldi, 80 liburu eta 421 artikulutan; orobat nausitasun g.er.) 1 iz nagusi denaren edo nagusi dagoenaren egoera. ik nagusigo; nagusitza.

Kapitalismoaren nagusitasun unibertsal horrek gainditu egiten du maila geopolitikoa, biziki gainditu ere.  Koro Navarro   «Ekonomiaren globalizazioa» - Jacques Adda, 2004 - 13. orr.

Ekialdeko nagusitasun komertzial zein filosofikoa agerian uzteko irrikan zegoela.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 166. orr.

Gizarte zibilaren nagusitasun morala erakutsi beharrez.  Jon Alonso   «Euskal karma», 2001 - 19. orr.

Anberes [...] bere nagusitasuna galduz joan zen, Amsterdamen onurarako.  Koro Navarro   «Ekonomiaren globalizazioa» - Jacques Adda, 2004 - 28. orr.

Frantsesentzat zer da demokrazia? gehiengoaren nagusitasuna, besterik ez.  Piarres Xarriton   «De re publica edo politikaz», 2003 - 55. orr.

Latinaren nagusitasunak luzaroan iraun zuen Europako mendebalean.  Koldo Zuazo   «Euskara batua», 2005 - 21. orr.

Era askotara definitu da artea; era horietako bakoitza ideologia baten ala bestearen nagusitasun edo gailentasunari egokitu izan zaio beti.  Josu Zabaleta   «Irudia» - Jacques Aumont, 2004 - 276. orr.

Latinak elizan zuen erabateko nagusitasuna mugatu, eta herrietako hizkuntzak ezarri ziren haren lekuan.  Koldo Zuazo   «Euskara batua», 2005 - 22. orr.

Ahalmenaren hitzarekin anitz gauza mota adierazten dira; hala nola, kargudunen kasuan nagusitasuna.  Piarres Xarriton   «Enkiridion» - Martin Azpilkueta, 2006 - 123. orr.

Zeren jauna dutenek ez dute nagusitasunik.  Esteban Antxustegi   «Herritarra» - Thomas Hobbes, 2004 - 150. orr.

Lege horiek on eta kalte amaigabeak egin zituzten; nagusitasuna galdu eta gero eskubideak utzi zituzten.     «Legeen espirituaz II» - Montesquieu, 1999 - 267. orr.

Kontu korrontean eta ohean bere nagusitasuna bermatuta ikusirik [...] ustezko arazo larriak beste itxura bat hartzen zuen.  Migel Angel Mintegi   «Denak du bere prezioa», 2002 - 72. orr.

Inork ezin du dudan jarri gizonek, naturaz, beldurrik ez izatekotan, joera handiagoa izango luketela nagusitasunerako, gizarterako baino.  Esteban Antxustegi   «Herritarra» - Thomas Hobbes, 2004 - 63. orr.

Nagusitasunaz abusatzea leporatzen dio.  Berria - Gaiak   2006-04-25

Haren irakaspenaz txunditurik zegoen jende guztia, nagusitasunez hitz egiten baitzien.  Elizen arteko biblia   Lk 4,32

Nagusitasunez irakasten baitzien eta ez lege-maisuek bezala.  Elizen arteko biblia   Mk 1,22

Erantzun ordez, Kallisthenes jauna mahai gainean makurtu eta nagusitasunezko irribarre batekin hasi zen Dembaren kapa askatzen.  Anton Garikano   «Bederatzietatik bederatzietara» - Leo Perutz, 2003 - 140. orr.

2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa)

Japonia Asian dago, baina modernizazioaren ondoren bere burua ez du asiartzat; eta, gainera, nagusitasun-sentipen batek Asiako beste lurraldeak zapaltzera bultzatu zuen. «Nagusitasun jarrera» edo «jarrera menperatzailea» izateagatik eta konpetentzia ezeztatzeagatik. Kapitalismoa mundu osora zabaltzea, izan ere, ez da islatzen bakarrik garapen-maila desberdineko ekonomien artean sortzen diren nagusitasun-harremanetan.  Ibon Uribarri   «Loti ederrak» - Yasunari Kawabata, 2006 - 11. orr.

Kalezuloko emakumeekin borrokatzean edo eztabaidatzean erakusten zituen nagusitasun sen horren alderik makurrenak; denek hastio zuten eta gaizki esaka aritzen ziren.  Patxi Zubizarreta   «Mirarien kalezuloa» - Nagib Mahfuz, 2006 - 62. orr.

Ez gobernamendu edo nagusitasun eskubidez, gerra eskubidez baizik.  Esteban Antxustegi   «Herritarra» - Thomas Hobbes, 2004 - 212. orr.

Eta europarren nagusitasun-irriñoa ezpainetan, bileran zer erabakiko zain dago, mehatxua frogatzeko aukera behintzat emango diotelakoan.  Martin Anso   «Elezaharren bidetik», 2004 - 56. orr.

3 (hitz elkartuetan bigarren osagai gisa)

Seme-alaben adin nagusitasunarekin amaitu egiten da gurasoen aginpidea, ondorio zibilei dagokienez.  Andres Urrutia   «Frantziako kode zibilaren lehen proiektua» - Jean di Portalis, 2000 - 80. orr.

Betiko izan zirenean, jaunek hartu zuten feudoa oinordekoaren adin-nagusitasuna iritsi arte, dela beren etekinak handiagotzeko, dela tutorepekoa armetan hezitzeko.     «Legeen espirituaz II» - Montesquieu, 1999 - 348. orr.

Eskoletan Erresuma Batuko kultura nagusitasunak Galesko nortasuna eta kultura deuseztatzen du.  Berria - Mundua   2004-02-21

 



Nodoa: liferay1.lgp.ehu.eus