Bilaketa aurreratua

Ogi apurrak

Egungo Euskararen Hiztegia (EEH)

eskala 1 iz hurrenkera mailakatua, nolakotasun jakin baten graduen arabera egiten dena.

Mekanismo optiko horrek, bi irudi bateraraziz, objektuaren distantzia adierazten du eskala batean.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 89. orr.

Lurringileek 0tik 8rako eskala bat erabiltzen dute askotan.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 137. orr.

440 Hz dituen La bat baino eskala bat goragoko La notak 880 Hz izango ditu.     «Fonetika fonologia hitzez hitz», 2004 - 91. orr.

Ez da eskala hierarkiazko bat, zeinaren baitan punturik gorena gainerako guztien nagusi den, ezta ontzat eman beharreko osagarri gehitu huts bat ere.  Piarres Xarriton   «Etika» - Spinoza, 1997 - 10. orr.

41eko kalentura markatzen duen termometroari eskala aldatu, eta 41aren ordez 38a jartzea.  Iñaki Heras   «Txanponaren bi aldeak», 2003 - 122. orr.

2 (izenondo eta izenlagunekin)

Horrexegatik esaten zaio eskala absolutua gradu Kelvinei, beste eskalek ez bezala zeroan baitu muga.  Fernando Morillo   «Gloria Mundi», 2004 - 36. orr.

K ikurrak tenperaturako eskala absolutua adierazten du (gradu Kelvin).  Fernando Morillo   «Gloria Mundi», 2004 - 36. orr.

Horrela gertatzen da Leibnizek abian jarri eta Bonnet-ek egokiro sustatu zuen sorkarien eskala jarraituaren lege hain ezagunaren baieztapena edo ukapenarekin.  Ibon Uribarri   «Arrazoimen hutsaren kritika» - Immanuel Kant, 1999 - 235. orr.

Hots-uhinaren maiztasuna handitu ahala, hotsa garaiagoa irudituko zaigu eskala musikalean, maiztasuna jaitsi ahala, berriz, baxuagoa.     «Fonetika fonologia hitzez hitz», 2004 - 91. orr.

Delituen eta zigorren eskala unibertsal bat balego, tirania-eta askatasun-mailak neurtzeko modu frogagarri eta komun bat izango genuke.  Juan Martin Elexpuru   «Delituez eta zigorrez» - Cesare Beccaria, 1999 - 38. orr.

Zenbat eta gorago egon gizartean, orduan eta balio handiagoa; eskala hierarkikoan gora egin beharra dago, arrakasta izan nahi ezkero bizitzan, eta abar.     «Loroaren teorema» - Denis Guedj, 2006 - 226. orr.

Garai horretan eraikuntzarekin erlazionatutako profesionalei, hala eskala arkitektonikoan nola hirigintzaren nahiz lurralde-eraldakuntzaren eskalan [...].  Santiago Iruretagoiena   «Arkitekturaz hamar liburuak» - Vitruvio, 2000 - 130. orr.

Herder-ek ez du progresoa ukatzen, baina progresoaren ideia ez dago zergatik esplikatu derrigor eskala linealetan, inperialistetan azken finean.  Joxe Azurmendi   «Euskal Herria krisian», 1999 - 186. orr.

Aritmetika bitarra erabiltzen du konputagailuak, hau da, biko eskala bat; eskala horretan, bat eta zero dira digitu bakarrak.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 228. orr.

Hamarka zenbatuta, oinarrizko eskala bi eta bostekin bakarrik zati baitaiteke, eta bi, hiru eta laurekin zati daitekeen zenbakirik apalena, berriz, hamabia da.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 75. orr.

Mugimendua eta sekuentzialtasuna -eta, horrenbestez, denbora- funtsezkoak dira pertzibitzen den munduaren oinarrian dagoen espaziozko eskala hau eraikitzerakoan.  Josu Zabaleta   «Irudia» - Jacques Aumont, 2004 - 55. orr.

Landareen azterketa sistematikoen kasuan hautemate eta hizkuntza kode zorrotza erabiltzen da eskala konstante baten arabera; deskribapen metodikorako kodeak nahikoa libreak dira eta kokapenerako eskalek oszila dezakete.  Xabier Arregi   «Jakitearen arkeologia» - Michel Foucault, 2003 - 175. orr.

3 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa)

Eskala-desberdintasunak, S.B.ren kasuan bezala, ez zuen axola.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 142. orr.

4 (hitz elkartuetan bigarren osagai gisa)

Gure gizartean egon daitezkeen gizon eta emakumezkoen arteko desberdintasun agerikoak (balio-eskaletan gerta daitezkeenak esate baterako) berezkoak dira ala egoeraren ondorioz sortu dira?  Askoren artean   «Filosofiako gida», 2004 - 213. orr.

Muskulu ildaskatuak, berriz, esfortzu-eskala askoz zabalagoa du, eta abisatu egiten du gehiago ezin duenean.  Irene Aldasoro   «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 51. orr.

Garrasi-eskala osoa izan zen entzungai haren ostean.  Mirentxu Larrañaga   «Hona hemen gu biok» - Dorothy Parker, 2006 - 235. orr.

Gizakien elkartasun-beharra kontuan hartuta, interes partikularren talkatik ezinbestean sortzen diren hitzarmenak kontuan hartuta, bidegabekeria-eskala bat sortzen da, eta horren lehen mailan daude gizartea berehala desegiten dutenak, eta azkenengoan gizarte horretako kide pribatuei egindako injustizia txiki-txikiak.  Juan Martin Elexpuru   «Delituez eta zigorrez» - Cesare Beccaria, 1999 - 37. orr.

Tarifa [...]: Inportazioetako tasa-eskala, bertako ekoizlea kontsumitzailearen gutiziatik babesteko prestatua.  Xabier Olarra   «Deabruaren hiztegia» - Ambroise Bierce, 2001 - 246. orr.

Ekoizpen-eskala handiago bati esker kostuak murritz daitezkeenez gero, eta, hortaz, mozkinak areagotu, enpresei ahal duten guztia egitea interesatzen zaie merkatuan duten partea handitu ahal izateko: Logaritmikoa da dezibel-eskala, hau da, 10 dB-ko aldaketari ozentasun hamar aldiz handiagoa dagokio; 20 dB-koari ehun aldiz handiagoa; 30 dB-koari mila aldiz handiagoa, eta abar.  Koro Navarro   «Ekonomiaren globalizazioa» - Jacques Adda, 2004 - 67. orr.

Kolore-eskala (beltza -gris mailak- zuria).  Josu Zabaleta   «Irudia» - Jacques Aumont, 2004 - 248. orr.

Berez, ordea, koloreak ez baina argitasuna irudikatzen duten irudiak dira horiek, eta gris-eskala zabal bat erabiltzen dute.  Josu Zabaleta   «Irudia» - Jacques Aumont, 2004 - 27. orr.

Pertzepzioaren helburua ikusmenezko munduaren ebaluazio-eskala bat ematea da nolabait Gibsonentzat.  Josu Zabaleta   «Irudia» - Jacques Aumont, 2004 - 55. orr.

5 zerbaiten tamaina errealaren eta haren irudikapenaren tamainaren arteko erlazioa.

Presaka egindako planoak zirela nabaria zen: planoen eskala edo arkitektoaren izena ez zeuden bertan zehaztuta.  Berria - Euskal Herria   2004-08-04

Pare bakoitzean zati txikiagoak egiten dira, eskala txikiagoko mapak eginez horrela.  Pello Salaburu   «XX. mendearen argi-itzalak», 2001 - 91. orr.

6 eskala musikala.

Eskala batzuk bizi-bizi, hatzen zurruntasuna kentzeko.  Anjel Lertxundi   «Zorion perfektua», 2002 - 63. orr.

Eskala bizkor eta arpegio koloretsuen tirania kontrastetsuak.  Anjel Lertxundi   «Argizariaren egunak», 1998 - 111. orr.

Honenbestez, bi oktabako eskala kromatikoa osatu zuen.  Koldo Izagirre   «Elgeta, sasiaren sustraiak», 2001 - 70. orr.

Bigungarri goxotan bildu oinek zeramaten melodia, eta hatzek, berriz, bariazio eskala bat jotzen zuten, hutsalki, nota-sail bakoitzaren ondoren.  Irene Aldasoro   «Dublindarrak» - James Joyce, 1999 - 82. orr.

Baina balio izan zitzaigun Koczis jotzailearen digitazio apartaz gozatzeko gora eta beherako eskaletan, mordente, trino edo apoiaturen gardentasunaz harritzeko.  Berria - Kultura   2004-02-20

7 tamaina, magnitudea.

Hurrengo goizeko lehen argiarekin, oinarri zarpail eta arre hartan piperrautsaren edo alheñaren gorritasuna itsatsiko ziren, katilu eta plateren horitasuna, babutxa eta kaftanen urdintasuna; kolore horiek eta, beste eskala batean, alfonbra-dendan ikusi berri genituen guztiak.  Bernardo Atxaga   «Lekuak», 2005 - 222. orr.

Alde batetik arazoaldiak aurkitzen ditugu, proletalgo deserrotu eta arranguratsuak ez ezik, kolonizazio-enpresak ere eskala handian sortzen dituztenak.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 41. orr.

Toki zein nazio mailako administrazioei egokituko zaizkie, bakoitzari bere eskumenen barnean, ingurumenaren gainean zertzen diren eskala handiko jarduera gehienak.  Itziar Eizagirre / Amaia Lizarralde   «Garapen iraunkorra», 2005 - 109. orr.

Izurria da GIB birusa, eskala txikikoa, baina etenik gabe aurrera doana, eta behar adinako jaramonik ez zaiola egiten salatu dute.  Berria - Gaiak   2006-03-29

Donostiako Belle Époque deritzonari esker, hiriak mende aldaketaren garaiko Parisen tankera hartu zuen, eskala txikian bada ere.  Askoren artean   «Rataplan» - 58. orr.

Diskurtso txiki bat da, nolabait, puntu bakoitza, bertsolariak eskala txikian jardun erretoriko guztia errepikatu behar izaten duen azpi-diskurtsoa.  J. Garzia / A. Egaña / J. Sarasua   «Bat-bateko bertsolaritza», 2005 - 190. orr.

Estatu unibertsal baten gobernu-egoitza benetan lur ona da espirituzko haziak erortzeko, horrelako hiri bat mundu zabalaren epitomea baita eskala txikian.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 58. orr.

Barbaroz betetako Kristandade Ortodoxoan kausa berak ondorio bera eragin zuen eskala txikiagoan, lirika herrikoi eta poesia epikoaren loratzean.  Iñaki Mendiguren   «Historiaren azterketa II» - A.J. Toynbee, 2000 - 230. orr.

Inperio horietako eskala zabaleko talde-lanaren antolamenduak erakusten duenez, zorrotz banatua zuten lana.  Koro Navarro   «Ekonomiaren globalizazioa» - Jacques Adda, 2004 - 19. orr.

Bestalde, G. Canguilhemek berak ere egiten duen zientzien historiaren eskala mikroskopikoen eta makroskopikoen arteko bereizketa dugu, haietan ez baitira modu berean banatzen gertaerak eta hauen ondorioak.  Xabier Arregi   «Jakitearen arkeologia» - Michel Foucault, 2003 - 11. orr.

Unibertsoaren eskala nire aldera ekartzeko era bat zen bizikleta ibaira botatzea.  Harkaitz Cano   «Neguko zirkua», 2005 - 45. orr.

Eskala-problema hutsa azken batean, alegia, Jackson Pollocki, bere garai oparoenean, miniatura akriliko bat egitea enkargatu baliote bezala.  Patxi Iturritegi   «Behi eroak», 2003 - 170. orr.

Dena den, atzeman dezakegu etenik gabeko lurralde batean, jendaki sendetarioen artean garaturiko hizkuntzek eta dialektoek gertaera berak -hizkuntzek eskala handiagoan- ageriratzen dituztela.  Isabel Arrigain   «Hizkuntzalaritza orokorreko ikastaroa» - Ferdinand de Saussure, 1998 - 247. orr.

8 hegazkin edo itsasontzi bat abiapuntutik helburura bitartean gelditzen den lekua.

1926an, Okzitaniako Tolosatik Casablancarako lehen hegaldia egin ondoren, Casablanca-Dakar posta hegazkinen nahitaezko eskala zeten Juby-ko lurmuturreko aireportu buru aritu zen.  Josu Zabaleta   «Gerrako pilotu» - Antoine Saint-Exupéry, 2003 - 8. orr.

Poztu nintzen galanki, eskala egin genuenean.  Joxe Austin Arrieta   «Homo Faber» - Max Frisch, 2001 - 12. orr.

-Parisen eskala bat beharko nuke, erosketaren bat egiteko.  Harkaitz Cano   «Piano gainean gosaltzen», 2000 - 33. orr.

Auto hondatu bat bide bazterreko zangara ateratzeko behar duten denbora [...] aski izan dugu guk eskala lekura iristeko.  Josu Zabaleta   «Gerrako pilotu» - Antoine Saint-Exupéry, 2003 - 152. orr.

 



Nodoa: liferay1.lgp.ehu.eus