Egungo Euskararen Hiztegia (EEH)
azidofiloBadirudi berez sortzen zaien propietatea dutela ezaugarri hori, lur horretan zuku azido eta garratza aurkitzen baita azpian. Santiago Iruretagoiena «Arkitekturaz hamar liburuak» - Vitruvio, 2000 - 3850. orr.
· Gogoan dut amak astindu ederra eman ziola erratzarekin -Ron pentsakor geratu zen azidozko txupatxusen kaxari begira-. Iñaki Mendiguren «Harry Potter eta sorgin harria» - J.K. Rowling, 2000 - 164. orr.
Edonon jota ere, munstroen larru azido kiskalgarria lurruntzen hasten zen, zauriak irekitzen zitzaizkien, eta azkenean gorputz osoa erreta geratzen zitzaien, mara-mara erortzen ziren errautsetan. Joanes Urkixo «Gerlari zuria», 2004 - 170. orr.
Laudanoz, zikutaz eta azido askorbikoz osatutako nahasketa bitxi bat Gantz-azidoen adibide ezagunetariko bat azido azetikoa da, ozpinaren osagai nagusia. Iban Zaldua «Itzalak», 2004 - 166. orr.
Usketatxo bat honi, hamar gramo bromo hari, azido boriko apur bat horrako horri, eskukada bat buztin beste horri. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 52. orr.
-Hitzak argi eta garbi lerratzen zitzaizkion ezpainetan behera, banan-banan, eta antzu, azido borikodun soluziotan garbitu berriak balira bezala. Mirentxu Larrañaga «Hona hemen gu biok» - Dorothy Parker, 2006 - 209. orr.
Bakterioei esker lortuak dira, hain zuzen honako hauek: geneen baitako gai ondoretasun-eramaile gisa azido desoxirribonukleiko (ADN) delakoak jokatzen zuen papera zehaztea. Juan Garzia «Sagua, eulia, eta gizakia» - François Jacob, 2004 - 54. orr.
Azido fenikoz asetako haztegi batean jarritako bakteridia bat nintzen ni han. Josu Zabaleta «Jakintzaren arbola» - Pio Baroja, 2006 - 250. orr.
Azido fosforikoak berebiziko garrantzia zuen karbohidrato zahartuak berritzeko orduan. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 157. orr.
Pozez eta etsipenez betetako sasoia izan zen, kontrazeptibo lez cocacola erabiltzen genuen, azido karbonikoa espermizida zelakoan. Joseba Sarrionandia «Lagun izoztua», 2001 - 202. orr.
Marmol Aire kanpaiak gutxi ziren; bakoitzak, testuaren aginduei jarraiki analisi sistematikoan buru-belarri, azido kloridriko eta amoniako isuri puska ez nolanahikoa lurrunarazten zuen aire zabalera, eta, hori zela eta, amonio klorurozko laino itxi zurixka batek harturik zegoen beti laboratorioa, eta, gai hura bertan idor-hondarturik, leihoetako beirak kristal txiki-txiki dirdaitsuz janzten ziren. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 62. orr.
Eztainua ale-xehatu beharra zegoen, gero azido klorhidrikoz erasotzea errazago izan zedin. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 244. orr.
Oxigeno-hornidura nahikoa ez bada, ariketa gogor bat egiten denean askotan gertatu ohi den bezala, beste prozesu bat izaten du glukogenoak: azido laktiko bihurtzen da, eta energia apur bat askatzen du. Irene Aldasoro «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 53. orr.
Onartzea krudela izan arren, egoera dagoenean egonda, litekeena duk Alargun Beltzaren ADNa azido nitriko upel batean egotea honezkero, landareentzako ongarri bihurtua. Harkaitz Cano «Pasaia blues», 1999 - 69. orr.
Halakorik ez zen laboratorioan: bai, ordea, amoniakorik eta azido nitrikorik. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 46. orr.
Nahaste ikaragarri bat gara: azido nukleikoak eta oroitzapenak, desirak eta proteinak ditugu osagai. Juan Garzia «Sagua, eulia, eta gizakia» - François Jacob, 2004 - 197. orr.
Ikuspegi nutrizionaletik, berriz, ez dugu ahantzi behar azido oleiko eta linoleikoen iturri behinena bera dela, gainerakoen kaltetan. Edorta Agirre «Baietz okerreko bidea aukeratu! », 2006 - 37. orr.
Atzamarrak igurzten hasi zen azido oxalikoarekin. Anton Garikano «Bederatzietatik bederatzietara» - Leo Perutz, 2003 - 0. orr.
Hortik aurrera, azido pirubikoa destilatzen eta agurearen azukreaz espekulatzen eman nuen eguna. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 226. orr.
Azido sulfidrikoak buzker usaia du. Fernando Rey «Gure etxeko kontuak» - Natalia Ginzburg, 2004 - 27. orr.
Zink ale-xehekatuari aurrez uretan disolbaturiko azido sulfurikoz erasotzea. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 54. orr.
Gero 250ºC-ra berotzen genuen bisulfato horregaz azido tartarikozko nahaste bat, hala azido tartarikoa azido pirubiko bihurtuz deshidratatzen da eta destilatu. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 226. orr.
Halaxe zen, bai: azido urikoa, tanta-hezueriak joen borrero, tripazain-zurruteroen zigor eta harri-gaitzaren eragile sonatu horixe zuen sorburu. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 238. orr.
Ez dakigu zerk eragozten dien fosfato, oxalato eta azido urikoaren kristal mikroskopikoei elkarri eranstea eta harriak eratzea giltzurrun normalean. Irene Aldasoro «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 200. orr.
Galde iezaiozu karrera egin duen mediku bati zer den kolesterola eta azido urikoa, eta hark ere berehala esango dizu. Joan Mari Irigoien «Ipuin batean bezala», 2002 - 173. orr.
Hemen borreroak ez du azido zianhidrikorik erabiltzen ez dio laidozko pikotako lepokoari eragiten ez daki aizkoraz pikatzen ez du gillotina askatzen ez dio 2.000 boltioko aulkiaren kisketari ematen. Koldo Izagirre «Agirre zaharraren kartzelaldi berriak», 1999 - 99. orr.
Nire DC-4-a, Mexico-Cityranzko bidean, une hartantxe gure buruen gainetik hega-ziztuan, itsas zabalaren gainean bihurkada egin eta zeru gorian murgilduz, azido-galda urdin batean urtzear balihoa bezalaxe. Joxe Austin Arrieta «Homo Faber» - Max Frisch, 2001 - 49. orr.
Ehunka gramo batzuk gantz-azido lapurtuak nituen, barrikadaren beste aldeko nire lankideren batek parafinaren oxidaziotik neke handiz lortuak:[...]. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 189. orr.
Anhidrido azidoa ur molekula bat edo gehiago gehitzean azido hidroxilikoa sortzen duen gaia da. ETC-entziklopedia Anhidrido azido, Wikipedia
Pikor fineko arroka azidoek (edo feltsikoek) kolore arrosa, zuria edo marroi argia izaten dute; bitartekoek, gris berdaxka; mafikoek eta ultramafikoek, gris iluna edo beltza. ETC-zientzia, zuzenbidea Geologia praktikoa Askoren artean, EHU, 2009
Mineral basikoak, olibinoa edo piroxenoak esaterako, ez dira agertuko, arroka azidoak baitira. ETC-zientzia, zuzenbidea Eraikuntzako materialak, Nuria Monasterio, UEU, 2009
Azido abietikoa C19H29-CO2 formula duen molekula organiko bat da, egitura aldetik diterpenoa. Molekula anfipatikoa da. ETC-entziklopedia Azido abietiko, Wikipedia
Azido abszisikoa edo ABA fitohormona landareen hormona garrantzitsu bat da, hazkuntza, latentzia eta estomen itxitura kontrolatzen dituena, besteak beste. ETC-entziklopedia Azido abszisiko, Wikipedia
Hazien latentzia moztuz erne egiten ditu eta kimuen eta fruituen hazkuntza aktibatzen du besteak beste, azido abszisikoaren aurkako eragina du. ETC-entziklopedia Giberelina, Wikipedia
Azido abszisiko izeneko landareen hormonaren sintesian bitartekaria da. ETC-entziklopedia Neoxantina, Wikipedia
Haren ikergaiak dira, besteak beste, azido abszisikoarekiko erantzun-mekanismoak eta horiek zer erlazio duten hormonek, ingurumenak eta mantenugaiek eragindako beste seinaleztatze-bidezidorrekin. ETC-zientzia, zuzenbidea Landare-fisiologia, Askoren artean, EHU, 2014
Azido adipiko, ftaliko, fosforiko edo sebazikoaren esterrekin plastifikaturiko PVCa da. ETC-zientzia, zuzenbidea Eraikuntzako materialak, Nuria Monasterio, UEU, 2009
Azido akrilikoa: Isurkari koloregabea, usain sakorrekoa, uretan aise urtzen dena. Akroleina oxidatuz lortzen da. Bai azido akrilikoa eta bai haren eratorriak oso erraz polimerizatzen dira, eta horregatik erabiltzen dira pintura eta plastikoa egiteko. ETC-entziklopedia Azido, Wikipedia
Hortik abiatuta, gastrorresistentzia-propietateak dituzten zelulosa-deribatuak (zelulosa-azetoftalatoa) eta kopolimero akrilikoak (metakrilatoa / azido akrilikoa) garatu izan dira; gelatinarekin nahasita estaldura enterikoa eratzen dute. ETC-zientzia, zuzenbidea Forma farmazeutikoak, Askoren artean, EHU, 2007
Azido arakidikoa garbikariak ekoizteko eta hainbat argazkingintza material egiteko erabiltzen da. ETC-entziklopedia Azido arakidiko, Wikipedia
Azido arakidonikoa (AA) edo azido eikosatetraenokoa Omega 6 koipe azidoak Omega 6 azido taldeko gantz-azido poliasegabea da. ETC-entziklopedia Azido arakidoniko, Wikipedia
Prozesu horren bidez, azido arakidonikoa, besteak beste, eratzen da, eta hori prostaglandinen eta tronboexanoen aitzindaria da. ETC-zientzia, zuzenbidea Elikagaiak, elikadura eta dietetika, Edurne Simon, Bittor Rodriguez, Idoia Labayen UEU, 2007
Tronbozitopeniak aztertzeko erabil daitezke, zenbait estimuluren aurrean (ADO, adrenalina, azido arakidonikoa, kolagenoa...) plaketek duten agregazio-gaitasuna neurtzen dute. ETC-zientzia, zuzenbidea Miaketa-gida Askoren artean, EHU, 2008
Aminoazidoen eta azido arakidonikoaren analogoak eta deribatuak, katekolaminak (adrenalina eta noradrenalina), prostagladinak, prostaziklinak eta leukotrienoak barne. ETC-zientzia, zuzenbidea Giza histologia medikoa, Iker Badiola / Edurne Alonso, UPV/EHU / UEU, 2018
Mastozitoek ekoizten dituzten bitartekaririk garrantzitsuenak hauek dira: pikorretan pilatutako eta haietatik askatutako amina basoaktiboak eta proteasak, azido arakidonikoaren metabolismoan ekoizten eta jariatzen diren produktuak, eta zitokinak. ETC-zientzia, zuzenbidea Oinarrizko immunologia, Askoren artean (Nahikari Gabilondo / Alfontso Mujika), EHU/UPV, 2019
Azido artseniko. ETC-zientzia, zuzenbidea Formulazioa eta nomenklatura kimikoa, Askoren artean, EHU/UPV, 2019
Ez dute edarion izenik zabaldu, baina, esan dutenez, osagaien artean benzoato sodikoa eta azido askorbikoa (C bitamina) dituzte. Berria - Gaiak 2006-03-03
Kritikaria ez zen sekula ere konturatu bera zela petaka horretatik edaten zuen bakarra, eta eskerrak, Andrescuk pozoi-dosi txiki batez osatzen baitzuen edukia (laudanoz, zikutaz eta azido askorbikoz osatutako nahasketa bitxi bat), konfiantzazko mediku batek emandako aholkuak zorrozki jarraituz. Iban Zaldua «Itzalak», 2004 - 166. orr.
Bide kimiko edo entzimatiko baten bitartez lor daiteke, L-fenilalanina (edo haren deribatu ester metiliko bat) eta azido aspartiko aminoazidoak elkartuz. ETC-zientzia, zuzenbidea Forma farmazeutikoak, Askoren artean, EHU, 2007
Ondoren, fosfatoa hartzaile-domeinu elkartuaren barnean kokatutako azido aspartiko hondar batera transferitzen da. ETC-zientzia, zuzenbidea Landare-fisiologia, Askoren artean, EHU, 2014
DPPk azido aspartiko eta serina asko ditu, azken hori sarri askotan fosforilatua. ETC-zientzia, zuzenbidea Giza histologiari buruzko eskuliburua odontologiako ikasleentzat, Francisco Jose Saez / Iker Badiola, EHU/UPV, 2018
Glizina, alanina, azido aspartiko eta azido glutamikoa bezalako aminoazidoak eratu ziren esperimentu horretan. ETC-entziklopedia Biziaren jatorria, Wikipedia
Beste batzuek, berriz, glizerina eta gantz-azido gantzak; gantz-azidoen adibide ezagunetariko bat azido azetikoa da, ozpinaren osagai nagusia. Irene Aldasoro «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 210. orr.
Azido azetiko puruenari azido azetiko glazial deritzo; izan ere, izozte-puntuaren inguruko hozte frakzionatuen bidez garbitzen da azido azetikoa. ETC-zientzia, zuzenbidea Kimika fisikoa, Askoren artean, EHU, 2006
Mozketak koloratzaile-soluzioan (% 0,1 luxol fast blue % 96 etanoletan, % 10 azido azetiko glaziala gehituz) murgildu gau osoan zehar 56ºC-tan mantenduz. ETC-zientzia, zuzenbidea Neurozientzien laborategiko eskuliburua, Angel Bidaurrazaga, Itsaso Buesa, Aitziber Mendiguren (arg.), UEU, 2009
Mundu osoko botikarik ezagunenetarikoa da Bayer etxeak merkaturaturiko azido azetilsalizilikoa, Aspirina. Berria - Gaiak 2006-01-19
8.000ko marka berreskuratu ez zuen arren, bezperako biharamuna bederen gainditu zuten gure indizeek, azido azetilsalizilikotik edan balute bezala. Berria - Ekonomia 2004-05-12
Azido balproikoa ("Depakine" izen komertziala Frantzia eta Espainian) sendagai antiepileptikoa da. Sodio erretenen blokeoa eta sistema gabergikoaren funtzionamendua bultzatzen ditu. ETC-entziklopedia Azido balproiko, Wikipedia
Sendagaia azido balproikoa da: Depakine du izen komertziala, eta epilepsiaren aurka erabiltzen da, baita nahasmendu bipolarrak tratatzeko ere. ETC-prentsa Berria, 2018-12-26
Ikertzailearen arabera, nabarmentzekoa da ikerketak oso autismo mota jakina ikertu duela: haurdunaldian amak azido balproikoa hartu izanak eragindakoa. ETC-prentsa Berria, 2019-02-08
Azido balproikoa da Depakine, eta iaz ozentzen hasi ziren albisteei esker jakin zuten hainbat emakumek zer ondorio izan ditzakeen haurdunaldian. ETC-prentsa Berria, 2019-04-12
Azido barbiturikoa (C4H4O3N2). 2,4,6-trioxiipirimidina, barbiturato multzoen oinarrizko osagaia. Urearen ester malonikoa kontzentratuz ateratzen da. Sendagintzan, sorgarriak egiteko erabiltzen dira horren zenbait eratorri. ETC-entziklopedia Azido, Wikipedia
Aurreko atalean, azido-base orekaren inguruko kalkulu zehatzak egin ditugu. ETC-zientzia, zuzenbidea Kimika fisikoa, Askoren artean, EHU, 2006
Zain barnetik eskala handian eman beharreko bolumen handiko disoluzioak lau taldetan sailkatu daitezke: mantentzeko eta errehidratatzeko disoluzioak, azido-base oreka zuzentzeko disoluzioak, disoluzio koloidalak eta bestelako disoluzioak. ETC-zientzia, zuzenbidea Forma farmazeutikoak, Askoren artean, EHU, 2007
Giltzurrunek, gernua ekoitziz, gorputzeko fluidoen azido-base oreka kontrolatzen dute. ETC-zientzia, zuzenbidea Histologiaren sintesia, Askoren artean, EHU, 2008
Analisi osoa egin, entzima kardiakoak, egoera hidroelektrolitikoa eta azido-base oreka zehaztatu. ETC-zientzia, zuzenbidea Anestesiako eskuliburua, Askoren artean, EHU/UPV, 2016
Arnas gutxiegitasuna dagoenean, arteria-gasometria garrantzitsua izango da azido-base orekan asaldurak detektatu eta tratatu ahal izateko, baina ez da paziente guztietan errutina moduan egiten. ETC-zientzia, zuzenbidea Iktusa. Aro berri bat, Maite Martinez / Amaia Muñoz, EHU/UPV / UEU, 2018
Horretarako, azido base oreken kontzeptuak ere erabili ohi dira, horien alterazioak baitira alkalosiaren kausa nagusiak. ETC-entziklopedia Arnas alkalosi, Wikipedia
Eta zerikusia dute orobat zelulaz kanpoko isurkarien pHarekin, eta horrenbestez azido-base orekan eragina dute. ETC-entziklopedia Giltzurrun, Wikipedia
Horien kide aromatikoei azido bentzoiko deritze, eta sistema dikarboxilikoak, berriz, azido alkanodioikoak dira. ETC-zientzia, zuzenbidea Kimika organikoa, Askoren artean, EHU, 2008
Hala ere, azido aromatiko sinpleenak (bentzenotik eratorritakoak) izen arrunta du, azido bentzoiko alegia, eta IUPACek hura erabiltzea gomendatzen duen kasu bakarra da. ETC-zientzia, zuzenbidea Formulazioa eta nomenklatura kimikoa, Askoren artean, EHU/UPV, 2019
[...] egiten genituen han, 14etatik 19ak arte: sartzean, laguntzaile batek bakoitzari prestaera bat agintzen zigun, eta gero zein bere txandan joaten ginen "despatxu"ra, non Caselli triku-ileak banatzen baitzizkigun lehengaiak, exotikoak zein domestikoak: marmol pusketatxo bat honi, hamar gramo bromo hari, azido boriko apur bat horrako horri, eskukada bat buztin beste horri. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 52. orr.
Adibidez, azido butanodioikoa (sukzinikoa) anbarra destilatzean aurkitu zuten (latinez, succinium hitzak "anbar" esan nahi du), eta azido trans-2-butenodioikoa (fumarikoa) Fumaria landarean aurkitzen da. ETC-zientzia, zuzenbidea Kimika organikoa, Askoren artean, EHU, 2008
Hala ere, azido butanoiko ugari dute eta janari ustel edo okada usain oso desatsegina darie. ETC-entziklopedia Ginkgo, Wikipedia
Adibidez, azido butanoikoak eragiten du gazta mota askoren zapore bereizgarria, eta azido (E)-3-metil-2-hexenoikoa da giza izerdiaren usainaren arduraduna, 1991an aurkitu zutenez. ETC-zientzia, zuzenbidea Kimika organikoa, Askoren artean, EHU, 2008
Azido butiriko izena eman zion, latinez "gurina" "butyrum" baita. 1861 urtean Louis Pasteurrek bakterio anaerobio hertsien hartzidura prozesua deskribatu zuen eta bide metaboliko honen azken produktua azido butirikoa da. ETC-entziklopedia Azido butiriko, Wikipedia
Londresera itzulita, x izpiak erabili zituen azido desoxirribonukleikoa aztertzeko. Berria - Gaiak 2004-10-07
Bakterioei esker lortuak dira, hain zuzen honako hauek: geneen baitako gai ondoretasun-eramaile gisa azido desoxirribonukleiko (ADN) delakoak jokatzen zuen papera zehaztea. Juan Garzia «Sagua, eulia, eta gizakia» - François Jacob, 2004 - 54. orr.
Analisia egiteko, odol laginetik hartutako ADN (azido desoxirribonukleikoa) jartzen da plaka horren gainean, behar bezala markatuta. Berria - Gaiak 2004-10-19
ADN azido desoxirribonukleiko zatien edo zelula normalen «bikoizketa sinpleak» egitea begi onez ikusten du Vatikanoak, baina ez klonazioa. Berria - Gaiak 2004-10-27
Azido laurikoa edo Azido dodekanoikoa kate ertaineko gantz-azido ase bat da, CH3 (CH2) 10COOH formula duena. Hamabi karbono ditu (12: 0). ETC-entziklopedia Azido lauriko, Wikipedia
Azido erretinoikoa A bitaminaren metabolito bat da, hazteko eta garatzeko beharrezkoa den A bitaminaren funtzioetan esku hartzen duena. ETC-entziklopedia Azido erretinoiko, Wikipedia
Izan ere, molekula horietatik erribosa sor daiteke, azido erribonukleikoaren (ARN) eta azido desoxirribonukleikoaren (ADN) oinarria. Berria - Gaiak 2004-09-28
Dauzkan koipe azido kateen %90a azido errizinoleikotik datorzkio; bere beste osagai narbarmenetako batzuk azido oleikoa eta azido linoleikoa dira. ETC-entziklopedia Errizino-olio, Wikipedia
Estearina edo Triestearina hiru azido esteariko (18: 0) eta glizerina batek osatzen duten triglizerido bat da. C57H110O6 formula du. ETC-entziklopedia Estearina, Wikipedia
Ezaugarri egokienak eskaintzen dituzten nanopartikula nahastea azido esteariko, Epikuron 200 eta taurodesoxikolatoz osaturik daudenak direnez, nahaste hau erabili genuen saio hau egiteko. ETC-zientzia, zuzenbidea I. Ikergazte Nazioarteko ikerketa euskaraz, Askoren artean, UEU, 2015
Azido oxaliko edo azido etanodioiko (H2C2O4) azido organiko dikarboxiliko bakunena da. Carl Wilhelm Scheele Scheelek aurkitu zuen 1776an, azukrearen oxidazioa aztertzen ari zela. ETC-entziklopedia Azido oxaliko, Wikipedia
Azido etanodioikoetan (oxalikoetan) eta propanodioikoetan (malonikoetan), lehenengo pKa-a jaistea eragiten du bigarren karboxi taldeak lehenean duen indukzio-eragin elektroi-kentzaileak. ETC-zientzia, zuzenbidea Kimika organikoa, Askoren artean, EHU, 2008
Azido etilendiaminotetraazetiko konposatua, "EDTA" akronimoaz ezagutzen den konplexatzaile kimiko bat da. Konposatu hau, konplexatzaile izenak adierazten duen bezala, ioi metalikoekin koordinazio konplexuak eratzeko gai da. ETC-entziklopedia EDTA konplexatzailea, Wikipedia
Ahalmen handitze horren edo sinergiaren adibide ohikoena litzateke konbinatzea azido etilendiaminotetraazetikoa edo haren gatzak (EDTA) bentzalkonio kloruroarekin, fenolarekin, parabenoekin edo antzeko antimikrobiarrekin. ETC-zientzia, zuzenbidea Forma farmazeutikoak, Askoren artean, EHU, 2007
Landarei dagokionez, inositolaren hexafosfatoak, azido fitikoak edo bere gatzak, fitatatoak, fitato gordailutzat dihardute hazietan, intxaur eta frijoletan, adibidez. ETC-entziklopedia Inositol, Wikipedia
Fitasa fungika bezalako entzima batzuk ogiaren azido fitiko kantitatea gutxitzeko erabiltzen dira. ETC-entziklopedia Ogi, Wikipedia
Gereziak bitamina, mineral eta abar ugariren artean minbizigaiak indargabetzen dituen azido elagikoa du, eta labore integralek -oloa, arroza, garia, zekaleaà- antzeko eragina duten azido fitiko eta lignanoak. ETC-prentsa Argia, 2005-07-03
Zuntz disolbaezinek, ligninak edo azido fitikoak, adibidez, katioi dibalenteak finkatzeko gaitasuna dute (Ca, Mg, Fe, Cu eta Zn). ETC-zientzia, zuzenbidea Elikagaiak, elikadura eta dietetika, Edurne Simon, Bittor Rodriguez, Idoia Labayen UEU, 2007
Elikagarri-aurkakoen artean azido fitikoa dago, katioi bibalente eta tribalente batzuei (kaltzioari batez ere, baita kobre, burdina, magnesio eta zinkari ere) lotuta, bere xurgatzea ekiditen du. ETC-zientzia, zuzenbidea Elikagaien segurtasuna eta kalitatea XXI. mendean, Olaia Martinez / Inaki Etaio, UEU, 2012
3.5 irudian, azido flufenamikoaren I eta II forma polimorfikoen urtze-prozesuaren erpin endotermikoak ageri dira. ETC-zientzia, zuzenbidea Sistema farmazeutikoen oinarrizko ezaugarriak eta eragiketak, Askoren artean, EHU, 2007
Nire lanaz lehenbiziko egunetik maitemindu nintzen, nahiz eta, fase horretan, haitz-laginen analisi kuantitatiboak egiten baino ez jardun denbora guztian: azido fluorhidrikoz eraso, horra burdinarekin amoniakoa, horra nikelarekin (zeinen gutxi!: sedimentu poxi bat, arrosakolorea) dimetilgloxima, horra magnesioarekin fosfatoa, beti berdin, egun santu guztietan: berez, ez zen oso kilikagarria. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 102. orr.
Hiru edo bost urte barru, nolanahi ere, urre kolorekoa izeneko arroza merkaturatuko dutela iragarri zuen, A eta E bitamina ugari eta azido folikoa bere baitan dituena. Berria - Gaiak 2006-03-30
Arraroa izanagatik bitamina hidrodisolbagarrien taldean, azido folikoa gibelean metatzen da, poliglutamato eran edo koentzima aktibo bihurtuta: azido folinikoa (5-metiltetrahidrofolikoa). ETC-zientzia, zuzenbidea Elikagaiak, elikadura eta dietetika, Edurne Simon, Bittor Rodriguez, Idoia Labayen UEU, 2007
Azido folinikoa edo leukovorina, oro har kaltzio folinato gisa hartua, kimioterapian erabiltzen den adjubante bat da, metotrexatoarekin hartzen dutena. 5-fluorouraziloko agente kimioterapeutikoarekin batera ere erabiltzen dute. ETC-entziklopedia Azido foliniko, Wikipedia
Txindurriak lumadian sartu, eta azido formikoa askatuko dute. ETC-prentsa Argia, 2015-01-25
Hidrogeno-zubiak eratzen direlako ebidentzia garbiak bilatzen jarriz gero, honako hauek lortuko ditugu: ioia agertzea; gas-fasean azido formiko dimeroa eratzea, eta halako beste zenbait egitura ez-ohiko agertzea. ETC-zientzia, zuzenbidea Kimika fisikoa, Askoren artean, EHU, 2006
Adibidez, glukosa lau HIO4 baliokiderekin tratatuz gero, bost azido formiko baliokide eta fomaldehido baliokide bat sortzen dira. ETC-zientzia, zuzenbidea Kimika organikoa, Askoren artean, EHU, 2008
Formil zianuroak urarekin erreakzionatzen du azido formikoa eta hidrogeno zianuroa sortuaz. ETC-entziklopedia Formil zianuro, Wikipedia
Horietako bat metanola da, hau kimikoki gibelean formaldehido eta azido formiko bihurtzen da metabolismoaren ondorioz. ETC-entziklopedia Toxikologia, Wikipedia
Azido fosfatidikoa fosfoglizeridoen oinarria osatzen duen lipidoa da. ETC-entziklopedia Azido fosfatidiko, Wikipedia
Azido fosfatidikoa dute oinarrian. Molekula hau bi gantz azidok, glizerol batek eta fosfato talde batek osatzen dute. ETC-entziklopedia Fosfoglizerido, Wikipedia
Diazilglizerola (DAG) Azido fosfatidikoa Fosfatidilkolina Fosfatidiletanolamina Galaktolipidoak triazilglizerolen eta glizerolipido polarren egiturazko ezaugarriak. ETC-zientzia, zuzenbidea Landare-fisiologia, Askoren artean, EHU, 2014
Erregaiz eta azido fosforikoz betetako itsasontzi bat hondoratu da, eta larrialdi plana prestatu dute badaezpada ere Franziak, Erresuma Batuak, Belgikak eta Irlandak. Berria - Gaiak 2006-02-02
Beti ere Doktor Kerrn-i jarraiki, Commendatorearen interpretazio lonbardoan noski, azido fosforikoak berebiziko garrantzia zuen karbohidrato zahartuak berritzeko orduan, eta horretaraino ez zegoen aitzakiarik jartzerik. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 157. orr.
Azido ftaliko C6H4 (CO2H) 2 formula duen azido dikarboxiliko aromatikoa da. Naftalenoaren eta bentzinaren oxidazio katalitikoz eratzen da. ETC-entziklopedia Azido ftaliko, Wikipedia
Ehunei kolorea emateko erabiltzen da eta baita elikagaien industrian garrantzitsuak diren beste zenbait azido (azido malikoa, azido fumarikoa, azido tartarikoa eta azido laktikoa, batez ere) lortzeko ere. ETC-entziklopedia Azido maleiko, Wikipedia
Azido galakturonikoa C6H10O7 formula duen azido organikoa da. ETC-entziklopedia Azido galakturoniko, Wikipedia
Eskuinean, azido galakturoniko hondarren hidroxilo-oxigenoekin koordinazio-konplexua eratzen duen kaltzioa handituta ageri da. ETC-zientzia, zuzenbidea Landare-fisiologia, Askoren artean, EHU, 2014
Helicobacter pilory izeneko bakterioak, urdaileko urinak (azido gastrikoak) eta janariak digeritzen laguntzen duen pepsina izeneko entzimak parte hartzen dute ultzera bat sortzeko mekanismoan. ETC-prentsa Berria, 2009-01-13
Horrek azido gastrikoaren jariapena areagotzen du, eta hestegorri eta urdailean sor daitezkeen zauriak oker ditzake. ETC-prentsa Berria, 2012-02-21
Urdailean azido gastrikoen jariaketa gutxitzen dute eta mukosa gastrikoaren garapena bultzatzen dute. ETC-entziklopedia Prostaglandina, Wikipedia
Azido glukonikoa C6H12O7 formula duen azido organikoa da. ETC-entziklopedia Azido glukoniko, Wikipedia
Glukosa oxidatzean, adibidez, azido glukonikoa bakarrik sor dezakete, galaktosarekin azido galaktonikoa bakarrik, arabinosarekin azido arabonikoa, eta abar. ETC-zientzia, zuzenbidea Mikroorganismoen biologia Askoren artean, EHU, 2007
Azido glukuronikoa C6H10O7 formula duen azido organikoa da. ETC-entziklopedia Azido glukuroniko, Wikipedia
Methanosarcina generoko espezieek, beste arkeo metanogenoek bezala, glukosaz, azido glukuronikoz, galaktosaminaz eta azetatoz eginiko zelula-horma lodiak dituzte. ETC-zientzia, zuzenbidea Mikroorganismoen biologia Askoren artean, EHU, 2007
Bide horri jarraituz, glukosatik hasita azido glukuronikoa eratzen da. ETC-zientzia, zuzenbidea Elikagaiak, elikadura eta dietetika, Edurne Simon, Bittor Rodriguez, Idoia Labayen UEU, 2007
Gibelak plasmako bilirrubina hartzen du (ez-zuzena edo ez-konbinatua), azido glukuronikoarekin konbinatzen du (zuzena edo konbinatua da) eta behazunarekin batera kanporatzen da. ETC-zientzia, zuzenbidea Miaketa-gida Askoren artean, EHU, 2008
II. faseko erreakzioek (substratu endogenoen, hala nola sulfatoaren, azetatoaren, azido glukuronikoaren, glutationaren eta glizinaren bidezko elkarketek) are gehiago handitzen dute ur-disolbagarritasuna, eta, hortaz, kanporatzea errazten dute. ETC-zientzia, zuzenbidea Oinarrizko farmakozinetikaren eskuliburua, Askoren artean, EHU, 2010
Adibidez, glukuronoarabinoxilanoa azido glukuroniko unitatez apaindutako arabinoxilano bat da. ETC-zientzia, zuzenbidea Landare-fisiologia, Askoren artean, EHU, 2014
Hemo taldea, bilirrubinara moduan degradatzen da eta gibelera garraiatzen da porta sistemaren bidez, bertan azido glukuronikoarekin konjugatzen da. ETC-zientzia, zuzenbidea Giza histologia medikoa, Iker Badiola / Edurne Alonso, UPV/EHU / UEU, 2018
Balerianaren erauzkinak azido glutamiko deskarboxilasaren eragina estimulatzen du baita ere. ETC-entziklopedia Belar bedeinkatu, Wikipedia
A1 kromosoman dauden Azido glutamiko edo glutamato hartzaileentzat kodifikatzen duen "GRIA1" genea. ETC-entziklopedia Katu, Wikipedia
Beste botika batzuek mugimenduarekin lotura duten buruko beste substantzia batzuengan eragiten dute: azido glutamikoa, kanabinoideak, denosina... ETC-prentsa Berria, 2005-07-17
Analisiek bere osagai onuragarriak berresten dituzte: azukreak (glukosa, fruktosa, galaktosa...), aminoazidoak (glutamina eta azido glutamikoa, citrulina...), azido organikoak (malikoa, zitrikoa...), mineralak (kaltzioa, potasioa, zinka, manganesoa, magnesioa, fosforoa...) eta abar. ETC-prentsa Argia, 2014-03-02
S hemoglobinan, A hemoglobinako azido glutamiko aminoazido azidoaren ordez balina aminoazido neutroa agertzen da. ETC-zientzia, zuzenbidea Mikroorganismoen biologia Askoren artean, EHU, 2007
Ezkerrean sekuentzia normala; eskuinean, berriz hemoglobina faltziformearen sekuentzia eznormala: balinak ordeztu du azido glutamiko bat. ETC-literatura, saiakera Biziaren izaera, C. H. Waddington (Iñaki Iñurrieta), Pentsamenduaren Klasikoak, 2009
Izotzgune-eragile horiek, normalean, proteina oso hidrofilikoak dira, tamaina txikikoak, azido glutamiko edo glutamina aminoazidotan bereziki aberatsak. ETC-zientzia, zuzenbidea Animalien aferak, J.I. Pérez Iglesias / M.B. Urrutia, EHU, 2011
Azido hexadekanoikoa (palmitikoa), tetradekanoikoa (miristikoa) eta dodekanoikoa (laurikoa) duten gantz aseak aterosklerosia (arterien gogortzea) eragiten duten elikadura-faktoreak dira. ETC-zientzia, zuzenbidea Kimika organikoa, Askoren artean, EHU, 2008
Azido hexanodioikoa (adipikoa) eta azido 1,4-bentzenodikarboxilikoa (tereftalikoa) dira eskala handiko ekoizpen kimikoa duten bi azido dikarboxiliko. ETC-zientzia, zuzenbidea Kimika organikoa, Askoren artean, EHU, 2008
Azido hialuronikoa edo AH glikosaminglukano unitatez egindako polisakaridoa da. ETC-entziklopedia Azido hialuroniko, Wikipedia
Pro-xylane, kolagenoa edo azido hialuronikoa bezalako hitzak jariatzen dizkigute, soluzio abangoardistak eta super serumak, betegarri biologikoak, zimurren konponketa eta elastizitatearen berregituratzea bezalako kontzeptuak zaparradan botatzen. ETC-prentsa Argia, 2010-02-21
Horren ostean, azido hialuronikoa, glukosaminoglikanoa eta kolagenoaren eta elastinaren (gure azalaren elementu SOLUZIOAK garrantzitsuenak dira) produkzioa eta birsorkuntza potentzia dezaketen beste substantzia batzuekin azal leuna lor dezakegu. ETC-prentsa Goienkaria, 2005-10-21
Hau da, substantzien infiltrazioaren bitartez -azido hialuronikoa, bitaminak eta abar- aurpegiaren gardentasuna berreskuratzea lortzen du, norberaren fisionomia aldatu barik, noski. ETC-prentsa Goienkaria, 2012-11-09
Bateko, peptidoak eta erretinola, eta fribroziklamidea, eta glikoproteina omen den fibrilina, eta azido hialuronikoa, glikolikoa, ursolikoa... ETC-prentsa Berria, 2011-08-19
Kontraesan horretan pentsatzen jartzeak azido hialuronikoak eta Q10 koentzimak baino gehiago gaztetu nau. ETC-prentsa Berria, 2014-04-10
Ez dakit zenbat aldiz esan dudan ez duela merezi azido hialuronikotan dirua gastatzea, denborari ezin zaiola irabazi. ETC-prentsa Berria, 2018-03-16
Hialuronidasa entzimak azido hialuronikoa apurtzen du; azido hialuronikoa polisakarido bat da eta ehunak lotzeko zementu gisa erabiltzen da. ETC-zientzia, zuzenbidea Mikroorganismoen biologia Askoren artean, EHU, 2007
Glukosatik hasita, azido hialuronikoa eratzen da, eta karbohidrato deribatu hori ehun konektiboaren osagaia da. ETC-zientzia, zuzenbidea Elikagaiak, elikadura eta dietetika, Edurne Simon, Bittor Rodriguez, Idoia Labayen UEU, 2007
Ehun konektiboko glukosaminoglukano nagusiak kondroitin sulfatoa, keratan sulfatoa, heparin sulfatoa eta azido hialuronikoa dira. ETC-zientzia, zuzenbidea Histologiaren sintesia, Askoren artean, EHU, 2008
Nahiz eta elementu oso inertea izan, halogenoekin erreakzionatzen du eta alkaliak disolbatzen ditu, baina azido gehienek (azido nitrikoaren eta azido hidrofluorikoaren zenbait konbinazio hipererreaktibok salbu) ez diote eragiten. ETC-entziklopedia Silizio, Wikipedia
Azido hidroklorhidrikoaren eta azido sulfurikoaren lurrun kaltegarriz betea zegoen, eta arropa jateko eta azala erretzeko ahalmena zuten lurrun horiek. ETC-literatura, saiakera Ia denaren historia labur bat, Bill Bryson (Ixiar Iza), Elhuyar, 2009
Karezko soluzio bati analizatzaileak azido hidroklorikoan alkalia gaineratzea bezala litzateke; azidoak berehala karea uzten du eta alkaliarekin batzen da, eta hura hondoan geratzen da. ETC-literatura, saiakera Arrazoimen praktikoaren kritika, Immanuel Kant (Ibon Uribarri), Pentsamenduaren Klasikoak, 2005
Hala ere, azido hidroklorikoak ioiak orekatik kendu, eta AuCl4? ioiak edo azido kloroaurikoa sortzen ditu. ETC-entziklopedia Urre, Wikipedia
Horixe gertatzen da molekulan lehentasuna duen talde funtzional bat dagoenean, azido hidroxikarboxilikoetan gertatzen den legez. ETC-zientzia, zuzenbidea Kimika organikoa, Askoren artean, EHU, 2008
Azido hipobromosoa (HBrO) azido oso ahul eta ezegonkor bat da, zeinetan bromoak 1 oxidazio-zenbakiarekin jokatzen duen. ETC-entziklopedia Azido hipobromoso, Wikipedia
Kalkula ezazu azido hipobromoso (HBrO) disoluzio baten kontzentrazioa, pH=4,8 dela jakinda (Ka=2,1?10-9). ETC-zientzia, zuzenbidea Kimika orokorreko eskuliburua, Josu Lopez-Gazpio, UEU, 2015
Azido hipoklorosoa (HClO) hipoklorito ioi batez eta hidroi batez osatuta dagoen azido ahula da. Kloroa uretan disolbatzean sortzen da, eta erreakzio horretan bere burua ere partzialki disoziatzen du. Azido hipoklorosoa eta hipoklorito ioia oxidatzaileak dira eta kloro disoluzioen lehen mailako desinfekzio agenteak ere badira. ETC-entziklopedia Azido hipokloroso, Wikipedia
Mieloperoxidasa fagozitosi-entzimak azido hipoklorosoa eratzen du (HOCl-a), kloro ioietatik eta H2O2-tik abiatuta. ETC-zientzia, zuzenbidea Mikroorganismoen biologia Askoren artean, EHU, 2007
Beste alde batetik, tamaina handiko eta ureduki handiagoa duten kristaletan, kloro nitratoak hidrolisia pairatzen du, azido hipoklorosoa formatuz. ETC-zientzia, zuzenbidea Ingurugiroa: prozesuak eta kimika fisikoa, Juan E. Figueruelo / Martín Marino (Jacinto Iturbe), UEU, 2013
Azido hiposulfurosoa (H2SO2) -azido sulfoxiliko edo sulfuro dihidroxido gisa ere ezaguna- hiposulfito ioi batez eta bi hidroiz osatuta dagoen konposatu inorganikoa da, zehazki, oxoazidoa. ETC-entziklopedia Azido hiposulfuroso, Wikipedia
Azido isozianiko HNCO formula duen konposatu organikoa da. 1830ean Liebigek eta Wöhlerrek topatu zuten. ETC-entziklopedia Azido isozianiko, Wikipedia
Adibidez, azido kafeikoa eta azido ferulikoa (ikus 13.8A irudia) nahiko ugariak dira lurzoruan, eta laborategiko esperimentuetan ikusi izan da landare askoren hozitzea eta hazkundea inhibitzen dituztela. ETC-zientzia, zuzenbidea Landare-fisiologia, Askoren artean, EHU, 2014
Garagardoak hainbat azido fenoliko ditu, hala nola azido 4-hidroxifenilazetiko, azido baniliko, azido kafeiko, azido siringiko, azido p-kumariko, azido feruliko eta azido sinapikoa. ETC-entziklopedia Garagardo, Wikipedia
Azido kaprikoa edo azido dekanoikoa kate ertaineko gantz-azido ase bat da, CH3 (CH2) 8COOH formula duena. Hamar karbono ditu (10: 0). ETC-entziklopedia Azido kapriko, Wikipedia
Pozez eta etsipenez betetako sasoia izan zen, kontrazeptibo lez cocacola erabiltzen genuen, azido karbonikoa espermizida zelakoan, baina cocacolak peritonitis eta gas enbolismo larriak eragiten zituen...'. Joseba Sarrionandia «Lagun izoztua», 2001 - 202. orr.
Azido karboxiliko karboxilo talde bat edo gehiago duen azido organiko saila da. ETC-entziklopedia Azido karboxiliko, Wikipedia
Abiadura lortzeko, erreakzionatu ez duten azido karboxiliko taldeak titula daitezke poliesterifikazio-erreakzioan zehar. ETC-zientzia, zuzenbidea Kimika fisikoa, Askoren artean, EHU, 2006
Lotura horiek apurtuz degradatzen da polimeroa, eta bi azido karboxiliko sortzen dira ondorioz. ETC-zientzia, zuzenbidea Forma farmazeutikoak, Askoren artean, EHU, 2007
Beste muturra, azido karboxiliko funtzio taldea, polarra izanik zati hidrofilikoa da. ETC-zientzia, zuzenbidea Transesterifikazioak. Biodieselak. Nola lortu biodiesela sukaldeko olioa erabiliz?, Fernando Mijangos, Eneritz Anakabe, Sonia Arrasate, Gorka Bueno, Estibaliz Olivares, UEU, 2011
Kukurutx-karmin izenarekin ezagutzen da azido karminikoa edo E120 gehigarria. ETC-entziklopedia Kukurutx, Wikipedia
Azido karminikoaren aluminio-kaltzio laka bat da kotxinila-karmina. ETC-zientzia, zuzenbidea Forma farmazeutikoak, Askoren artean, EHU, 2007
Kristaltze-prozesua astitsua zenez, ontzi asko behar ziren, eta, azido klorhidrikoak metal guztiei erasotzen dienez, ontziok beirazkoak edo zeramikazkoak izan behar zuten. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 247. orr.
Nolanahi ere, azido klorhidrikoak ez du eginkizun handirik digestioaren hasierako faseetan; fase horietan, pepsinak eta urdailaren barne-estaldurako zelulek sorturiko beste entzima batzuek hartzen dute parte. Irene Aldasoro «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 207. orr.
Beste isuri bat izan zen atzo Electroquimica de Hernani enpresan, eta langile bat erre egin zen azido klorhidrikoarekin. Berria - Euskal Herria 2004-01-08
Herenegun goizaldean gertatu zen isuria, azido klorhidriko biltegi batean izan zen matxuraren ondorioz. Berria - Euskal Herria 2004-01-09
Azido klorikoa (HClO3) kloroaren oxoazido bat da eta klorato gatzen aitzindari formala. Azido sendo bat da azidotasun konstantea -1 ingurukoa- duena eta oxidatzailea ere bada. ETC-entziklopedia Azido kloriko, Wikipedia
Idatz itzazu azido hauei dagozkien base konjugatuen formulak: (a) azido sulfurosoa, H2SO3; (b) azido klorikoa, HClO3; (c) hidrogeno sulfuroa, H2S; (d) dimetiloxonioa, (CH3) 2OH; (e) hidrogeno sulfatoa, HSO4- ETC-zientzia, zuzenbidea Kimika organikoa, Askoren artean, EHU, 2008
Azido klorosoa (HClO2) klorito ioi batez eta hidroi batez osatuta dagoen konposatu inorganikoa da. Azido ahul bat da. ETC-entziklopedia Azido kloroso, Wikipedia
Zientzialariek nabarmendu dutenez, arrainaren koipeak dituen azido koipetsuek burmuineko hantura murrizten dute. ETC-prentsa Egunkaria, 2002-10-25
Fruitu gorri gehienen gisara osasuntsua da oso, bitaminatik ugari du, eta beste osagai ongarri eta hobarien artean fruituetan aurkitzen zailak diren azido koipetsuak ditu. ETC-prentsa Argia, 2010-01-17
Azido koipetsu libreak, hauek garbigarri, xanpu edo kosmetikoak fabrikatzeko erabil daitezke. ETC-entziklopedia Biodiesel, Wikipedia
Azido koipetsuetan talde karboxiloaren alboko hidrogenoa da ordezkatzen errazena. ETC-entziklopedia Vladimir Markovnikov, Wikipedia
Azido kromoglizikoa konposatu kimikoa da, medikuntzan antihistaminiko gisa erabiltzen dena alergiak tratatzeko. Izan ere, mastozitoen degranulazioa eta bitartekarien askapena inhibitzen du, alegia, histamina askatzea ekiditen du. Kromoglikato disodiko eran merkaturatu ohi da. ETC-entziklopedia Azido kromogliziko, Wikipedia
Oxigeno-hornidura nahikoa ez bada, ariketa gogor bat egiten denean askotan gertatu ohi den bezala, beste prozesu bat izaten du glukogenoak: azido laktiko bihurtzen da, eta energia apur bat askatzen du. Irene Aldasoro «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 53. orr.
Lasterketa luze baten lehenengo faseetan, oso mingarria izan daiteke muskuluetan pilaturiko azido laktikoa. Irene Aldasoro «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 56. orr.
Azido laktikoak nekatutako giharrak suspertzen laguntzen du. Berria - Gaiak 2004-08-21
Odoleko azido laktikoa neurtuta, emakumeak muskulu-uzkurdurarik izango duen jakin daiteke. Berria - Gaiak 2004-05-30
Azido laurikoa edo Azido dodekanoikoa kate ertaineko gantz-azido ase bat da, CH3 (CH2) 10COOH formula duena. Hamabi karbono ditu (12: 0). ETC-entziklopedia Azido lauriko, Wikipedia
Glizerido erdisintetikoak ere erabiltzen dira, hau da, C12-C18 karbonoko gantz-azido aseekin (nagusiki, azido laurikoarekin eta estearikoarekin) esterifikatutako glizerina. ETC-zientzia, zuzenbidea Forma farmazeutikoak, Askoren artean, EHU, 2007
Sorbitanaren esterrak lortzeko, sorbitanaren alkohol talde bat edo batzuk azido laurikoarekin, oleikoarekin, palmitikoaren edo estearikoarekin esterifikatu behar d (ir) a. ETC-zientzia, zuzenbidea Sistema farmazeutikoen oinarrizko ezaugarriak eta eragiketak, Askoren artean, EHU, 2007
Azido linoleiko (azido oktadekadienoiko); C17H31COOH; liho-olioan agertzen dena. ETC-entziklopedia Gantz-azido asegabe, Wikipedia
Arrain urdinetan bereziki nabarmentzen dira gantz-azido oleikoa, azido linoleikoa (funtsezkoa, organismoak ezin baitu sintetizatu eta, beraz, elikaduraren bitartez baino ez baitu lortzen) eta omega-3 izenekoa. ETC-entziklopedia Arrain urdin, Wikipedia
Koipe gutxi ditu, baina koipe horien artean gaixotasun kardiobaskularretatik babesten gaituzten azido linoleikoa eta soia lezitina ditu. ETC-prentsa Berria, 2012-11-06
Helduek hartutako energiaren % 2-3 azido linoleiko gisa kontsumitu behar dute eta azido a-linolenikoaren beharrizana oso ondo ezarrita ez badago ere, energia osoaren % 1 inguru izatea gomendatzen da. ETC-zientzia, zuzenbidea Elikagaiak, elikadura eta dietetika, Edurne Simon, Bittor Rodriguez, Idoia Labayen UEU, 2007
Bestalde, EN 14214 arautegiak ere azido linoleikoen metil ester eta azido koipetsu asegabeak (4 lotura bikoitza edo gehiago) dituzten konposatuen edukiera maximoa mugatzen du % 12 eta % 1 p: p, hurrenez hurren. ETC-zientzia, zuzenbidea Transesterifikazioak. Biodieselak. Nola lortu biodiesela sukaldeko olioa erabiliz?, Fernando Mijangos, Eneritz Anakabe, Sonia Arrasate, Gorka Bueno, Estibaliz Olivares, UEU, 2011
Konjugatu horien biosintesia landarearen araberakoa da, azido linoleniko (18: 3) edo azido linoleiko (18: 2) gantz-azidoen iturria zein den; horiek, ondoren, aminoazido batekin uztartzen dira intsektuaren hestean. ETC-zientzia, zuzenbidea Landare-fisiologia, Askoren artean, EHU, 2014
Azido linoleniko edo Azido oktadekatrienoikoa kate luzeko gantz-azido poliasegabe bat da, C18H302O2 formula duena. ETC-entziklopedia Azido linoleniko, Wikipedia
Ezin direnak eratu gantz-azido esentzialak dira eta, ugaztunei dagokienez, azido linoleikoa eta azido linolenikoa dira. ETC-zientzia, zuzenbidea Elikagaiak, elikadura eta dietetika, Edurne Simon, Bittor Rodriguez, Idoia Labayen UEU, 2007
Konjugatu horien biosintesia landarearen araberakoa da, azido linoleniko (18: 3) edo azido linoleiko (18: 2) gantz-azidoen iturria zein den; horiek, ondoren, aminoazido batekin uztartzen dira intsektuaren hestean. ETC-zientzia, zuzenbidea Landare-fisiologia, Askoren artean, EHU, 2014
1943an Albert Hofmann kimikari suitzarrak, ez si eta ez no, azido lisergikoaren dietilamina edo LSD-25 aurkitu zuen. ETC-prentsa Argia, 2007-02-18
Albert Hofmann kimikari suitzarrak esana duenez, kasualitatez asmatu zuen azido lisergikoaren formula, 1943an. ETC-prentsa Berria, 2006-01-14
Azaroaren 16an, Albert Hofmann suitzar kimikari kontserbadoreak azido lisergiko dietilamida sintetizatzea lortu zuen lehenengoz, Sandoz laborategietan. ETC-prentsa Argia, 2008-12-21
Dietilamida azido lisergiko sintetikoa (LSD) da ezagutzen diren haluzinogeno gogorrenetako bat. ETC-zientzia, zuzenbidea Kimika organikoa, Askoren artean, EHU, 2008
LSD ("Lysergic acid diethylamide"ren akronimoa), LSD-25, lisergida edo azido lisergikoaren dietilamida droga psikodeliko ia-sintetikoa da, ergolina familiakoa. Kontzientziaren egoerak eraldatzen ditu, esperientzia mistikoarekin nahiz eskizofreniarekin parekatu izan direnak. ETC-entziklopedia LSD, Wikipedia
LSD (azido lisergikoaren dietilamida) drogak elefanteengan duen eragina ikertu nahi zuten psikiatra haiek. ETC-zientzia, zuzenbidea Animalien aferak, J.I. Pérez Iglesias / M.B. Urrutia, EHU, 2011
Azido maleiko (HO2C-CH=CH-CO2H) kristal handietan ageri den kimika gaia da, 130°C-tan urtzen dena; uretan, alkoholetan eta azetonan urtzen da eta ahogozo txarrekoa da. ETC-entziklopedia Azido maleiko, Wikipedia
Azido maliko (HO2CCH2CHOHCO2H) landare eta fruitu ugaritan -sagar berdeetan, batik bat- izaten den bi azidodun alkohola da. Landareen eta animalien zelulen metabolismoan parte hartzen du. ETC-entziklopedia Azido maliko, Wikipedia
Gozotasuna azukreei esker lortzen da; garraztasuna sagarrak dituen azido maliko, kiniko eta zitrikoetatik, eta mingostasuna, berriz, osagai fanoliko edo polifanolikoetatik. ETC-prentsa Egunkaria, 2002-11-24
Kontrol horietan honako faktoreak kontuan hartzen dira: mahatsaren pisua, alkohol gradu posiblea, azidotasun tartikoa, pHa, azido malikoa, potasioa, polifenolak eta intentsitate koloratzailea. ETC-prentsa Berria, 2006-08-25
Beste era batera esanda, sagar berde indartsua gogorarazten digun azido malikoa esne arina gogoratuko digun azido laktiko bihurtuko da. ETC-prentsa Berria, 2007-12-01
Batzuek izotzen ondoren biltzen dituzte, eta beste batzuek, geuk tarteko, usteltzen hasi denean jaten; fruituaren azido malikoa hartzitu eta alkohola bihurtzen hasi eta azukreak gora egin duenean. ETC-prentsa Argia, 2010-11-21
Esan daiteke sagar mota guztietan azukre kontzentrazioak antzekoak direla, baina azido malikoaren kontzentrazioaren edo polifenolaren arabera nabarmentzen da sagardoaren izaera azidoa edo mikatza. ETC-prentsa Berria, 2018-01-09
Azido batzuk halaber, izen arruntak izango dituzte (azido formiko, azido azetiko, azido maloniko, azido sukziniko...). ETC-entziklopedia Konposatu organikoen nomenklatura, Wikipedia
Azido mefenamikoari gertatzen zaio hori etanol-ur nahasteetan (3.18 irudia), eta azido p-hidroxibentzoikoaren deribatuei, ur-propilenglikol nahasteetan. ETC-zientzia, zuzenbidea Sistema farmazeutikoen oinarrizko ezaugarriak eta eragiketak, Askoren artean, EHU, 2007
Azido metakriliko (MAA) isurkari koloregabea da, pozoitsua, 15 °C-tan urtzen dena H2C: C (CH3) COOH. Uretan, alkoholean, eterrean eta disolbatzaile organiko gehienetan urgarria, sukoia eta polimeroak aise sortzen ditu. ETC-entziklopedia Azido metakriliko, Wikipedia
Azido metanoiko edo azido formikoa (bere izena inurri txingurrietatik dator, "formica" latinez) karbono atomo bakarreko konposatu organikoa da eta beraz, azido organiko guztietan sinpleena. Konposatu honek karboxilo talde bat du, molekulari ezaugarri azidoa ematen diona. ETC-entziklopedia Azido formiko, Wikipedia
Azido miristikoa edo Azido tetradekanoikoa kate ertaineko gantz-azido ase bat da, CH3 (CH2) 12COOH formula duena. Hamalau karbono ditu (14: 0). ETC-entziklopedia Azido miristiko, Wikipedia
Azido miristoleikoa edo Azido 9-tetradezenoikoa kate luzeko gantz-azido asegabe bat da, C14H26O2 formula duena. ETC-entziklopedia Azido miristoleiko, Wikipedia
Bere ikerketa kimikoek interes zientifiko oso handia izan zuten, batez ere fosforoaz, azido muriatiko oxigenatuaz, sosaren erauzketaz, xaboiaren ekoizpenaz eta gatz delikueszenteen kristalizazioaz egindakoak. Artilleriarako ere ekarpen garrantzitsuak egin zituen. ETC-entziklopedia Bertrand Pelletier, Wikipedia
Onartzea krudela izan arren, egoera dagoenean egonda, litekeena duk Alargun Beltzaren ADNa azido nitriko upel batean egotea honezkero, landareentzako ongarri bihurtua. Harkaitz Cano «Pasaia blues», 1999 - 69. orr.
Halakorik ez zen laboratorioan: bai, ordea, amoniakorik eta azido nitrikorik. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 46. orr.
Fertiberia enpresak bestelako produktuak egiteko osagai moduan erabiltzen diren azido nitriko, nitrato kaltzio-amoniokoa eta nitrosulfato amoniokoa egiten ditu. Berria - Euskal Herria 2006-04-28
Azido nitrosoa HNO2 formula duen konposatu kimikoa da. ETC-entziklopedia Azido nitroso, Wikipedia
Bentzenamina primarioei (anilinei), aldiz, azido nitroso hotzarekin erreakzionaraztean, diazotizazio deritzon erreakzio baten bidez, arenadiazonio-gatz nahiko egonkorrak lortzen dira. ETC-zientzia, zuzenbidea Kimika organikoa, Askoren artean, EHU, 2008
Nitrogenoaren oxiazido ugarien artean, hiru dira atmosferan presente egoten direnak: azido nitrosoa (HONO), azido nitrikoa (HNO3) eta azido peroxinitrikoa (HO2NO2). ETC-zientzia, zuzenbidea Ingurugiroa: prozesuak eta kimika fisikoa, Juan E. Figueruelo / Martín Marino (Jacinto Iturbe), UEU, 2013
Bestalde, sekuentziaren kalitateari dagokionez, lehengo errore-tasa 10.000 baseko akats batekoa zen (baseak azido nukleikoaren letrak dira). Berria - Gaiak 2004-10-22
Nahaste ikaragarri bat gara: azido nukleikoak eta oroitzapenak, desirak eta proteinak ditugu osagai. Juan Garzia «Sagua, eulia, eta gizakia» - François Jacob, 2004 - 197. orr.
Ikuspegi nutrizionaletik, berriz, ez dugu ahantzi behar azido oleiko eta linoleikoen iturri behinena bera dela, gainerakoen kaltetan; kolesterol "gaiztoa" suntsitzen du bestelako olioek baino areago, eta asetasun sentsazioa eragiten du jatunarengan. Edorta Agirre «Baietz okerreko bidea aukeratu! », 2006 - 37. orr.
Orto: matematikan ari baldin bagara, aurrizki horren esanahia zuzena, elkarzuta izan daiteke: kimikan berriz, batzuetan substantzia batek duen hidrogeno/oxigeno kantitatea azal dezake (azido ortofosforikoa...). ETC-prentsa Berria, 2016-12-18
Klara Postelberg, erabat suminduta, leihoaren eta kopiagailuaren arteko konketara abiatu zen, eta atzamarrak igurzten hasi zen azido oxalikoarekin. 03GarA01¬
Hala, azido oxaloazetikoa birsortzen da, eta, erreakzio akoplatu batean, adenosina trifosfato (ATP) molekula bat sortzen da. ETC-zientzia, zuzenbidea Kimika organikoa, Askoren artean, EHU, 2008
Tripalmitina hiru azido palmitiko (16: 0) eta glizerina batek osatzen duten triglizerido bat da. C45H86O6 formula du. ETC-entziklopedia Tripalmitina, Wikipedia
Azido palmitoleikoa edo Azido delta-9-cis-hexadezenoikoa kate luzeko gantz-azido asegabe bat da, C16H30O2 formula duena. Gizakien gantz ehunean dauden triglizeridoen ohiko osagaia da, bereziki ugaria gibelean. ETC-entziklopedia Azido palmitoleiko, Wikipedia
Azido palmitoleiko dosi altuak ditu. Macadamia olioarekin, gainera, azalarentzako krema hidratatzaileak, xaboiak eta masajerako olioak egiten dira. ETC-entziklopedia Macadamia, Wikipedia
B5 bitamina, azido pantoteniko izenez ezagutua, A koentzimaren sorreran parte hartzen duena. ETC-entziklopedia B taldearen bitaminak, Wikipedia
B5 bitamina edo azido pantotenikoa. Funtzioak: prozesu metabolikoetan garrantzi handia du. ETC-prentsa Berria, 2013-11-05
Azido perfluorooktanoikoa (PFOA), C8 izenez ere ezagutzen dena, mundu osoan prozesu kimikoetan tentsoaktibo moduan eta lehengai gisa erabiltzen den azido karboxiliko perfluoratua da. ETC-entziklopedia Azido perfluorooktanoiko, Wikipedia
Polimero bat da, eta horrek osagai bat du: azido perfluorooktanoikoa (PFOA). ETC-prentsa Berria, 2019-05-02
Azido permanganikoa (HMnO4) edo stock nomenklaturan manganiko (VII) azidoa lau oxigeno atomo, manganeso atomo bat eta hidrogenozko beste batez osatuta dagoen konposatu inorganikoa da. ETC-entziklopedia Azido permanganiko, Wikipedia
Azido permanganikoa prestatzeko modurik ohikoena azido sulfurikozko disoluzio bat prestatzea da, zeinaren solutua bario permanganatoa den. ETC-zientzia, zuzenbidea Formulazioa eta nomenklatura kimikoa, Askoren artean, EHU/UPV, 2019
Udan edo udazkenaren hasieran, lorategietan, eguzkiak egosiriko egunkari puskak aurkitu daitezke, lehorrak eta hauskorrak, hosto hilak bezalakoxeak, hain horituak ezen pentsa litekeen azido pikrikotan egonak direla. Monika Etxebarria «Goragalea» - Jean Paul Sartre, 2003 - 38. orr.
Azido pipemidiko eta oxolinikoa dira, gaur egun asko erabiltzen ez direnak. ETC-entziklopedia Kinolona, Wikipedia
Hortik aurrera, azido pirubikoa destilatzen eta agurearen azukreaz espekulatzen eman nuen eguna. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 226. orr.
Gero 250ºC-ra berotzen genuen bisulfato horregaz azido tartarikozko nahaste bat, hala azido tartarikoa azido pirubiko bihurtuz deshidratatzen da eta destilatu. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 226. orr.
Eugenol eta azido pirubiko usaina zerion artean ere. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 251. orr.
Gatz azidoetan (azido poliprotikoetatik datozen gatzak, hidrogeno atomo ordezkagarriak dituztenak), molekulan geratzen diren hidrogeno ordezkaezinen kopuruaren arabera izendatzen dira, dagokion aurrizkia erabiliz. ETC-entziklopedia Gatz (kimika) Wikipedia
Gatz azidoak konposatu kuaternarioak dira, non azido poliprotiko baten protoi bat katioi metaliko bat ordezkatzen du. ETC-entziklopedia Konposatu inorganikoen nomenklatura, Wikipedia
Azido poliprotikoak protoi bat baino gehiago eman dezaketen substantziak dira, esate baterako, H2SO4, H2SO3, H3PO4, H2CO3 eta H2S-a. ETC-zientzia, zuzenbidea Kimika orokorreko eskuliburua, Josu Lopez-Gazpio, UEU, 2015
Jakina da azido poliprotikoek ez dituztela hidrogeno guztiak erraztasun berdinarekin lagatzen. ETC-zientzia, zuzenbidea Formulazioa eta nomenklatura kimikoa, Askoren artean, EHU/UPV, 2019
Azido zianhidrikoa edota zianuro hidrogenoa, maiz azido prusikoa deitua, formulazio organikoan metanonitriloa izena jasotzen duena, konposatu kimiko bat da eta HCM formula kimikoa du. ETC-entziklopedia Azido zianhidriko, Wikipedia
Haziek glukosido zianogenikoak dituzte eta urarekin kontaktuan azido prusikoa sortzen dute, oso toxikoa. ETC-entziklopedia Otsalizar, Wikipedia
Urtea eta urte eta erdi artekoak jaten dituzte, zaharragoek pozoi hilkorra garatzen dute (azido prusikoa, zianuroa). ETC-prentsa Argia, 2010-07-04
Ez dauka azido prusikoaren usain berezi hori; potasio zianuroa izango da segur aski. ETC-literatura, saiakera Eta ez zen alerik ere geratu, Agatha Christie (Koro Navarro), Igela, 2005
Arriskua, ordea, bene-benetakoa da irudimenezkoa izan arren; irudimenak grabitateak bezain benetan eragiten baitio gizakiari, eta azido prusikozko dosi batek bezain seguru hil lezake. ETC-literatura, saiakera Dakiguna ikasten, Patziku Perurena, Alberdania, 2007
Oso gai desatseginak probatu zituen; besteak beste, merkurioa, azido prusikoa (Scheeleren beste aurkikuntza bat) eta hidrogeno zianuroa. ETC-literatura, saiakera Ia denaren historia labur bat, Bill Bryson (Ixiar Iza), Elhuyar, 2009
Eta beraren aurretik aita ibili zuan iruzurrean, Matusalen Bloom, biajante lapurra, azido prusikoaz bere burua hil zuena, herrialde osoan bere bizi osoan bere purtxileria eta penikeko diamanteak parrastaka saldu ondoren. ETC-literatura, saiakera Ulises, James Joyce (Xabier Olarra), Igela, 2015
Azido punizikoa edo Azido trikosanikoa kate luzeko gantz-azido poliasegabe bat da, C18H30O2 formula duena. ETC-entziklopedia Azido puniziko, Wikipedia
Azido salizilikoa (Latinezko, sahats hitzetik ekarria; C7H6O3) bentzenotik lortzen den azido karboxilikoa da. ETC-entziklopedia Azido saliziliko, Wikipedia
Azkenik ezin aipatu gabe utzi zume zuria edo sahatsa (Salix alba), aspirinaren jatorria, beronen substantzia aktiboa, azido salizilikoa, bereziki azalean eta gerba emeetan dago. ETC-prentsa Argia, 2001-04-29
Baina azido salizilikoaren azetilazioa ez zen 1853a arte lortu; Gerhardt kimikari gazteak egun erabiltzen dugun aspirina sortu zuen. ETC-prentsa Argia, 2007-04-29
Zehatzago esanda, azido salizilikoaz, aspirinaren osagarrietako batetaz. ETC-prentsa Argia, 2009-01-20
Gaitzerdi! Azido salizilikoa du hostoetan eta odol gora-beheren minak sendatzeko aproposa... ETC-prentsa Argia, 2009-03-01
Azido salizilikoa izeneko substantzia bat dute, eta normalean aspirinari alergia dioten pertsonek mailukiei ere izaten diete. ETC-prentsa Berria, 2008-04-22
Salizina lortu zen aurrena, eta azido salizilikoa gero. ETC-prentsa Berria, 2008-08-09
Azido salizilikoa: Hanturaren eta erreumaren aurkako efektuak dituen aspirinaren aitzindari naturala da. ETC-prentsa Berria, 2014-06-14
Duela 50.000 urte inguru, neandertalek azido salizilikoa eta propietate antibiotikoak dituzten lizunak kontsumitzen zituzten, aste honetan jakin denez. ETC-prentsa Berria, 2017-03-12
Azidulatzerakoan, azido salizilikoa askatuko da, eta, ondoren, aurrerago adieraziko dugun moduan kuantifikatuko da. ETC-zientzia, zuzenbidea Forma farmazeutikoak, Askoren artean, EHU, 2007
Aitzitik, Azido selenikoarekin erreakzionatzen du, eta aqua regiatan disolbatzen da. Azido nitrikoak metala 3 ioira oxidatzen du, baina soilik minutu batzuetarako. ETC-entziklopedia Urre, Wikipedia
Azido sorbikoa eragin antifungikoa duen konposatua da, C6H8O2 formula kimikoa duena. ETC-entziklopedia Azido sorbiko, Wikipedia
Azido parahidroxibentzoikoaren esterrak (parabenoak) eta azido sorbikoaren eta azido bentzoikoaren gatzak dira kontserbatzailerik erabilienak. ETC-zientzia, zuzenbidea Sistema farmazeutikoen oinarrizko ezaugarriak eta eragiketak, Askoren artean, EHU, 2007
Ikerketa honetan, hainbat motatako kontserbagarri antimikrobianoak izan ziren aztergai: azido organikoak (azido salizilikoa, azido bentzoikoa eta azido sorbikoa), azido 4-hidroxibentzoikoaren esterrak (metil-, etil-, propil- eta butil-parabenoa), isotiazolinonak (metilisotiazolinona, klorometilisotiazolinona eta bentzisotiazolinona) eta triklosana. ETC-zientzia, zuzenbidea I. Ikergazte Nazioarteko ikerketa euskaraz, Askoren artean, UEU, 2015
Gehigarri batzuk erabiltzen dira janari-industrian elikagaien kontserbazioa bermatzeko eta mikrobio deskonposatzaile eta patogenoen hazkuntza inhibitzeko: nitratoak eta nitritoak (kopuru txikitan txorizoari eta txistorrari ere gehitzen zaizkie, izan litezkeen botulismoaren bakterioak hiltzeko), azido propionikoa, azido sorbikoa, eta abar. ETC-zientzia, zuzenbidea Mikrobiologiaren mundu liluragarria, Josu Albero, EHU/UPV, 2019
Karbono hidrato gluzidoak hartziten dituzte azido sukziniko eta azido azetiko azetikoa sortuz. ETC-entziklopedia Bacteroides, Wikipedia
Farmako bat manitol urtuan, edo, manitolaren eta beste karbohidrato baten nahaste urtuan edo azido sukziniko urtuan, adibidez, disolbatzen bada eta nahastea solidotu edo kristaldu egiten bada, 'solidoa solidotan' disoluzioa sortzen da, non farmakoa molekula bakarreko dispertsioan baitago. ETC-zientzia, zuzenbidea Oinarrizko farmakozinetikaren eskuliburua, Askoren artean, EHU, 2010
Azido hiposulfurosoa ekoizteko azido sulfhidriko solidoaren eta uraren arteko nahasketa erradiazio ultramorepean jarri behar da, eta ondoren hura berotu. ETC-entziklopedia Azido hiposulfuroso, Wikipedia
Norbaiti azido sulfhidriko dosi masibo bat jaurtiz gero, berehala hilko da. ETC-prentsa Bizkaiko Hitza, 2014-07-11
Zentral horrek sumendietako beroa erabiltzen du energia lortzeko, baina bidean karbono dioxidoa (CO2) eta azido sulfhidrikoa ere (H2S) sortzen ditu. ETC-prentsa Berria, 2016-06-12
Kimiosintesia deitu zaio prozedura horri, eta, funtsean, tximinietako gaseko azido sulfhidriko pozoitsuan egindako erreakzio kimiko exotermiko bat da bakterioak erabiltzen duena energia lortzeko. ETC-literatura, saiakera Piztiarioak, J.M. Olaizola 'Txiliku', Elkar, 2012
Azido klorhidriko, azido sulfhidriko eta antzeko izenak hidrogeno kloruro edo hidrogeno sulfuro bezalako konposatuen ur-disoluzioak adierazteko erabiltzen dira, eta, hortaz, ez dira konposatu kimikoen izenak, nahasteenak baizik. ETC-zientzia, zuzenbidea Formulazioa eta nomenklatura kimikoa, Askoren artean, EHU/UPV, 2019
Azido sulfidrikoaren gelara, hilgarria baitzen han atmosfera, intimitate-irrikaz zeuden bikoteak erretiratzen ziren, eta bakartiren bat mokadu bat jatera. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 62. orr.
Halaz guztiz, denek bizirik zirauten, aspaldi handian gertatutako historien parte baitziren, gure ama txikia izan eta honelakoak entzun zituen garaikoak: "nire zakurra'n ahizpa" edo "ze'en usaia du azido sulfidrikoak". Fernando Rey «Gure etxeko kontuak» - Natalia Ginzburg, 2004 - 58. orr.
Hala, nire zink sulfatoa itsuski kontzentratu zen azkenerako, eta hausño zuri halako bilakatu, eta laino itogarritan isuri zuen azido sulfuriko guztia edo ia. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 59. orr.
Gainerakoan, azido sulfuriko hutsa zen Tomas; inon den astakeriarik handiena bota zezakeen begitartea mudatu gabe. Aingeru Epaltza «Rock'n'roll», 2000 - 38. orr.
Bon! egin zuen gasolinak azido sulfurikoarekin eta potasio kloratoarekin bat egindakoan. Rafa Egiguren «Mentxakaren aitorpena» - Jose Ramon Goikoetxea, 2006 - 225. orr.
Gurasoen ustez, azido sulfurikoan desegin zuten. Juan Kruz Igerabide «Nire aitaren fusila» - Hiner Saleem, 2004 - 122. orr.
Azido sulfurikoz erretako emakumeak dira. Gotzon Garate «India harrigarria», 2001 - 88. orr.
Istripuaren ondorioz, trena bidetik atera zen eta gutxigatik ez zuen jo geltokian geldituta zegoen eta azido sulfurikoa zeraman tren bat. Berria - Mundua 2004-05-08
Azido sulfurikodun hodeiak ditu, eta tenperatura oso altuak, 480 gradu arterainokoak. Berria - Gaiak 2006-04-11
Oxoazido ezagunenak azido sulfuroso (H2SO3) eta azido sulfurikoa (H2SO4) dira, azken hau egonkorrena, sendoena eta erabilena izanik. ETC-entziklopedia Sufre, Wikipedia
Beste taldeetan bezala, garrantzia du estekatzaileen izaera deskribatzeak, adibidez, azido sulfuroso eta azido sulfonikoaren kasuak bereizteko. ETC-zientzia, zuzenbidea Formulazioa eta nomenklatura kimikoa, Askoren artean, EHU/UPV, 2019
Erdi Aroan, azido tanikoz egiten zen tinta beltza, baina kalitate txarrekoa zenez, garai hartako eskuizkribuak kolorea galduz joan dira denborarekin. ETC-entziklopedia Tinta, Wikipedia
Oro har, material organikoei kelatutako burdina metabolizatzean prezipitatzen da burdina (esaterako, azido humikoei edo azido tanikoei kelatutako burdina metabolizatzen denean). ETC-zientzia, zuzenbidea Mikroorganismoen biologia Askoren artean, EHU, 2007
Brionyk katilu batean prestatu zuen azido tanikoa, eta kotoi-bilgua hartu zuen. ETC-literatura, saiakera Hoben-ordaina, McEwan, Ian (Xabier Olarra), Igela, 2013
Gero 250ºC-ra berotzen genuen bisulfato horregaz azido tartarikozko nahaste bat, hala azido tartarikoa azido pirubiko bihurtuz deshidratatzen da eta destilatu. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 226. orr.
Krebs zikloa (azido zitrikoaren zikloa edo azido trikarboxilikoen zikloa ere deitua) bide kataboliko bat da, karbono hidrato gluzido, gantz-azido eta aminoazidoen oxidazioan parte hartzen duena. ETC-entziklopedia Krebs zikloa, Wikipedia
Sistema bizietan, azido trikarboxilikoen zikloak (ATZ) -azido zitrikoaren zikloa edo Krebs-en zikloa izenarekin ere ezagutzen da- elikagaietatik eratorritako energiaren bi heren sortzen ditu, goi-mailako organismoen kasuan. ETC-zientzia, zuzenbidea Kimika organikoa, Askoren artean, EHU, 2008
Agian haien iraizkinak, ehuneko 90 azido uriko, ugari lor zitezkeen, aldiko peza ez txikiegitan eta purutasun-baldintza zentzuzkotan. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 241. orr.
-Hori bai, biharamunean ongi begiratu beharko dizkidazu kosterola eta azido urikoa... Joan Mari Irigoien «Ipuin batean bezala», 2002 - 214. orr.
Odolean, bada beti azido urikoa, eta hark eratzen dituen konposatuak pilatu egiten dira batzuetan -kristal gisa horiek ere- buruko edo oinetako artikulazioetan, batez ere behatz lodian, eta hezueria eragiten dute. Irene Aldasoro «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 200. orr.
Organismoan hondakinak metatzen ari zitzaizkion, eta erabat oxidatu gabeko produktuak sorrarazi behar zituen horrek, azido urikoa batez ere. Josu Zabaleta «Jakintzaren arbola» - Pio Baroja, 2006 - 231. orr.
Hemen borreroak ez du azido zianhidrikorik erabiltzen ez dio laidozko pikotako lepokoari eragiten ez daki aizkoraz pikatzen ez du gillotina askatzen ez dio 2.000 boltioko aulkiaren kisketari ematen ez da aski trebea urka-bilurra egiteko.. . baina heriotzaren galerian zaude hemen. Koldo Izagirre «Agirre zaharraren kartzelaldi berriak», 1999 - 99. orr.
Eta azido zitrikoa bilatu beharko duzu. Joseba Sarrionandia «Lagun izoztua», 2001 - 360. orr.
Biokimikan garrantzi berezia dauka izaki bizidun gehienen metabolismoan egiten den azido zitrikoaren zikloaren (Krebs zikloaren) tarteko metabolito gisa. ETC-entziklopedia Azido zitriko, Wikipedia
Azido zitrikoaren zikloa erreakzio biologikoen segida bat da, eta garrantzi handia du zelulen metabolismoan. ETC-zientzia, zuzenbidea Kimika organikoa, Askoren artean, EHU, 2008
Gibelera heltzen direnean, azido zitrikoaren zikloaren bidez oxidatu egiten dira, eta CO2 bilakatzen dira. ETC-zientzia, zuzenbidea Miaketa-gida Askoren artean, EHU, 2008
LSD, LSD-25 edo dietilamida azido lisergikoa droga psikodeliko ia sintetikoa da, ergolina familiakoa. ETC-prentsa Berria, 2008-05-01
Dietilamida azido lisergiko sintetikoa (LSD) da ezagutzen diren haluzinogeno gogorrenetako bat. ETC-zientzia, zuzenbidea Kimika organikoa, Askoren artean, EHU, 2008
Txinako lurren zein uren %30 euri azidoak kutsaturik daude. Berria - Gaiak 2004-10-20
Bestalde, errauste labeek euri azidoa, kea eta usaiak ere sortzen dituztela esan zuen Ruizek. Berria - Euskal Herria 2004-04-14
Kutsaduraren kumea dela esan liteke: kutsadura handien dabilen tokian jausten baita euri azido dontsu hori. Pello Zabala «Naturaren mintzoa», 2000 - 283. orr.
Horretaz dakitenak behin eta berriz ari dira beren ahotsa goratzen ingurumenean sor daitezkeen arazo berriak direla eta: ozonoaren hutsartea, euri azidoak, negu efektua, eta abar. Pello Salaburu «XX. mendearen argi-itzalak», 2001 - 136. orr.
Beste batzuek, berriz, glizerina eta gantz-azido gantzak; gantz-azidoen adibide ezagunetariko bat azido azetikoa da, ozpinaren osagai nagusia. Irene Aldasoro «Giza gorputza lanean» - John Lenihan, 2006 - 210. orr.
Ehunka gramo batzuk gantz-azido lapurtuak nituen, barrikadaren beste aldeko nire lankideren batek parafinaren oxidaziotik neke handiz lortuak: erdia jan nuen, eta gosea kentzen zuten gantz-azidook zinez, baina hain zapore gaitza zuten, ezen uko egin bainion sobratu zena saltzeari. Juan Garzia «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 189. orr.
Dagoeneko, adibidez, oilo-arrautzarekin eta behi-esnearekin hainbat saiakuntza egin dira, gantz azido aseen partez arrauzkiek eta esnekiek asegabeak (insaturatuak) eduki ditzaten. Edorta Agirre «Baietz okerreko bidea aukeratu! », 2006 - 80. orr.
Gantz azido ugaridun txerrikia sortzeko aukera aparta eskain dezaketela diote ikertzaileek, baina oraindik galdera asko daude airean, lor daitekeenaren inguruan. Berria - Gaiak 2006-03-28
Omega-3 gantz-azidoek alzheimerra saihets omen dezakete. Berria - Gaiak 2004-09-02
Pagoa lurzoru azido zein basikoetan bizi da, baina pagadietako landare asko bietako batean soilik. ETC-zientzia, zuzenbidea Karrantzako naturaren gidaliburua, Zigor Arteaga, Ainhoa Lamariano, Roxali Sarasua, Puy Ziaurriz UEU, 2000
Landareek molibdeno kantitate txikia behar duten arren, lurzoru batzuek (adibidez Australiako lurzoru azidoek) ez dute nahikorik. ETC-zientzia, zuzenbidea Landare-fisiologia, Askoren artean, EHU, 2014
Lurzoru azidoek dena disolbatu ohi dute, salbu hezur erreak, baina, kondizio jakin batzuetan, kolagenoa berreskura daiteke. ETC-zientzia, zuzenbidea Arkeologiako eskuliburua, Askoren artean, EHU/UPV, 2019
Mikorriz ektotrofoak ezartzen ditu; batez ere, lurzoru azidoko koniferodun eta hostogalkordun basoetan. ETC-entziklopedia Amanita, Wikipedia
Gainera lurzoru azidoak oso ondo jasaten ditu, eta baita ere apur batez alkalinoak direnetan hazi daiteke. ETC-entziklopedia Haltz, Wikipedia
Klima epelak edo beroak ditu berezkoak, eta lurzoru azido eta lehorrak. ETC-entziklopedia Japoniako mizpirondo, Wikipedia
Hauts eran lurzoru azidoak neutralizatzeko erabiltzen da. ETC-entziklopedia Kareharri, Wikipedia
Nekazaritzarako lurzoru egokia izateko hainbat faktore aztertu behar da: ez dira egokiak lurzoru azidoak, mikroorganismoen jarduerarako kaltegarriak direlako. ETC-entziklopedia Nekazaritza, Wikipedia
Zohikaztegietako landaredia baldintza gogorretan (oxigeno urria, lurzoru azidoa eta elikagai mineral gutxi) bizitzeko ongi moldatutako espeziez osaturik dago. ETC-entziklopedia Zohikaztegi, Wikipedia
