Bilaketa aurreratua

Ogi apurrak

Egungo Euskararen Hiztegia (EEH)

zozo (orobat xoxo g.er.) iz 1 urretxindorraren familiako txoria, lumadi beltza eta moko horia -arrak- edo luma areak eta moko horixka ?emeak- dituena (Turdus merula).

Nafarroako Gobernuak aurreko egun hauetan hilik agertutako beste zazpi hegazti ere (hiru zozo, bi uso, oilo bat eta txirriskila arrunt bat) bidaliko ditu Madrilera.  Berria - Gaiak   2006-02-21

Begitxo distiratsuak dituen zozo bat ikusi dut, burdin hari arantzadun haga baten gorenean pausaturik, munduari kanta-kantari.  Mirentxu Larrañaga   «Peaceful soldadua» - Michael Morpurgo, 2006 - 142. orr.

Baso, zelai, soroak udaberriko janzkera urdinarekin; zuhaitz artean zozoak txistulari.  Jokin Urain   «Errotarria», 2006 - 55. orr.

Isildu ere gabe, zozoak udaberrian baino kalakariago.  Joan Mari Irigoien   «Lur bat haratago», 2000 - 152. orr.

Zozoak zurezko kaiolako zura mokoaz jotzean ateratzen zuen zarata bakarrik entzuten zen.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 145. orr.

Herritik etxerako bidean, ale bakan batzuk, artean txoil hondu gabeak, izaten genituen garaiaren salatari, batik bat zozoek mokoka erdizulatu eta lurrera boteak.  Patziku Perurena   «Trapuan pupua», 2001 - 218. orr.

Leihoaren pare-parean, kaiola bat zegoen esekirik, eta haren barruan zozo bat, iluna, orban zuriekin, hura ere Sobakevitxen oso antzekoa.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 144. orr.

Laster egin zituen habiak pagausoek baino hobeto, eta ia zozoek bezain ondo.  Julen Gabiria   «Peter Pan» - James Matthew Barrie, 2004 - 244. orr.

Geroztik, horrelaxe egiten dute euren habia munduko zozo guztiek.  J.M. Olaizola "Txiliku"   «101 gau», 2000 - 70. orr.

Lau bele eta zozo bat zeuden plazaren erdian.  Itxaro Borda   «Zeruetako erresuma», 2005 - 88. orr.

Harri batez bi zozo ehoz, hautetsiei nahikoa zitzaien laborantzaren subentzionatzea, Herriarekin eta Jainkoarekin bakean jarduteko.  Itxaro Borda   «%100 basque», 2001 - 35. orr.

Goian zirela eskinoso baten karranka ez oso urruna iritsi zaie, beheitiago zozo izuti bat altxatu da sastraka artetik.  Pello Lizarralde   «Larrepetit», 2002 - 22. orr.

-Olivier, zozo batek habia egingo dik belarri atzean, motel.  Harkaitz Cano   «Belarraren ahoa», 2004 - 19. orr.

Kantatuko dugunean, gerezi denbora, urretxindor bitxi, zozo zirtolari, festan ibiliko dira guztiak.  Inazio Mujika Iraola   «Gerezi Denbora», 1999 - 5. orr.

Laster egin zituen habiak pagausoek baino hobeto, eta ia zozoek bezain ondo.  Julen Gabiria   «Peter Pan» - James Matthew Barrie, 2004 - 244. orr.

Xoxoa eta birigarroa.  Pello Zabala   «Naturaren mintzoa», 2000 - 150. orr.

2 (hitz elkartuetan lehen osagai gisa)

Landaren erdian geundean, zozo aldrak pasatzen ikusten.  Juan Garzia   «Pedro Páramo» - Juan Rulfo, 2001 - 39. orr.

Han etorri zen, perdigoiei ihesi, izuturik, asaldatuak, istiluan, zozo saldo bat hegan.  Anton Garikano   «Farorantz» - Virginia Woolf, 2001 - 30. orr.

Nire potorako nahi nituen, putz egin nahi nien [...] eta kotoizko artiletan bildu, nire zozo-arrautzekin eta uso-arrautzekin batera.  Mirentxu Larrañaga   «Peaceful soldadua» - Michael Morpurgo, 2006 - 9. orr.

3 irud/hed

Alferrik, ordea, begi-bistakoak azaltzen hastea leku orotan bele ipurbeltzak ikusten zituen zozo honi.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 78. orr.

-Beharbada, horko logela horretan dagoen zozo zuriari jakitea gustatuko litzaiokeenak, hala ere.  Inazio Mujika Iraola   «Gerezi Denbora», 1999 - 11. orr.

· 4 izond gauzez mintzatuz, inozoa, ergela.

Galdera zozo bat egin dut!  Txillardegi   «Putzu», 1999 - 74. orr.

Ez nuen minbizia gainditu halako bihotzeko hutsegite zozo batengatik hiltzeko.  Oskar Arana   «Brooklyngo erokeriak» - Paul Auster, 2006 - 350. orr.

Lodi zegoen, Buddha tankera zuen, aurpegiera geldo eta zozoa.  Xabier Olarra   «Antropologo bat Marten» - Oliver Sacks, 2003 - 62. orr.

Irri zozoak kokotxa desartikulatu zion.  Itxaro Borda   «Zeruetako erresuma», 2005 - 159. orr.

Haurra nintzela eta ja apezgai, etxean pasatu zen gizon asto batek, jakinik ene xedea, bota zizkidan irri zozo baten araberako hitzak: [...].  Piarres Aintziart   «Azken apeza», 2005 - 76. orr.

Ihardespenik ezean, irriño zozo bat marraztu nuen.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 341. orr.

Hantxe egoten zen, bazter batean, aurpegian irribarre zozo bezain ironikoarekin.  Juan Kruz Igerabide   «Hauts bihurtu zineten», 2005 - 59. orr.

Irribarre zozo batez erantzun zuen.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 64. orr.

Partida zozo batean, zehaztasunik gabekoa, Portok eta Deportivok itzuliko partidarako utzi zuten Txapeldunen Ligako bigarren finalerdia.  Berria - Kirola   2004-04-22

Gaitzerdi, hori dena haurraren irudimena argitzeko balitz, eta ez eredu zozo jakinetara bilduz, bere izate libretik distraitzeko.  Patziku Perurena   «Trapuan pupua», 2001 - 234. orr.

Egin nuen xantaia zozo horretan.  Itxaro Borda   «%100 basque», 2001 - 58. orr.

Aitak doinu zozo hori baizik ez du kantatzen!  Ramuntxo Etxeberri   «Skyroom», 2004 - 105. orr.

Ez dugu maite modernitate snob eta zozoa.  Berria - Kultura   2004-09-25

Aspaldi danik halako fama zozo bat barreiatua baitzen, urrea bazegoela hor nonbait gorderik.  Michel Oronoz   «Oilandoiko ermita», 2001 - 31. orr.

Atzera begirako beldurra, noski, eta, aldi berean, harrotasun zozo halako bat.  Juan Garzia   «Sistema periodikoa» - Primo Levi, 1998 - 48. orr.

Gaurgero ordea, neure sutondo zozoan, bertute itxuran apaindutako biziatua besterik ez naiz.  Patziku Perurena   «Trapuan pupua», 2001 - 260. orr.

Binakako Txapelketako sailkatze ligaxka zozoak bukaera ezin beroagoa eduki zuen atzo Tolosan.  Berria - Kirola   2006-01-31

Zeruko gozotasunaz janaritzen zenez, zozoa gertatzen zitzaion mundua.  Askoren artean   «Asisko Frantzizko, Asisko Klara», 2002 - 339. orr.

· Zeure maitea ez bada pepelerdo zozo-poto bat, eta ez badu liburu hau ezagutzen, kopia itzazu pasarte egokiak, eta gutunez igorri: ezusteko ondorioak agintzen dizkizut.  Markos Zapiain   «Errua eta maitasuna», 2002 - 75. orr.

· Pena da zuek straight zozo parea izatea...  Harkaitz Cano   «Piano gainean gosaltzen», 2000 - 32. orr.

5 (pertsonez mintzatuz, izond/iz)

Hitza sotiltasun guztiz klasikokoa da; are gehiago, alegia batean erabili omen zuen Georgius Koadjutoreak, hamabosgarren mendeko idazlerik zozoenetakoak.  Xabier Olarra   «Deabruaren hiztegia» - Ambroise Bierce, 2001 - 268. orr.

Mutiko txiki, potolo eta zozo guztiek bezala, soldadu izatearekin egiten nuen amets. Zozoak, soroetatik bueltan, abiada bizian agertzen dira haritz artetik.  Oskar Arana   «Brooklyngo erokeriak» - Paul Auster, 2006 - 119. orr.

Berarekin, emakume zozo hitzontzi horrekin, gizon sentitzen zen nonbait.  Xabier Olarra   «Iruzurgilea» - James Cain, 2002 - 143. orr.

Nik, gaizo zozoa, uste nuen arrebek loreak ez zituztela maite.  Daniel Landart   «Anaiaren azken hitza», 1999 - 72. orr.

Harroputz zozo bat besterik ez zen izan, aitatxi bezalaxe.  Elena Touyarou   «Hautsi da katea» - Toti Mtz. de Lecea, 2004 - 228. orr.

Biarnes zozo horiei bezala.  Aingeru Epaltza   «Mailuaren odola», 2006 - 206. orr.

Horixe ari da bihurtzen: ergel, zozo, burugabea.  Oskar Arana   «Lotsaizuna» - John Maxwell Coetzee, 2004 - 191. orr.

Gure aintzinekoak ez ziren ez gu baino zozoagoak!  Herria   2005-11-17

-Josepe, nitaz trufatzen zara, zozoarena egiten duzu ala bixta ari zaizu apaltzen?  Janbattitt Dirassar   «Bihotzeko mina», 1997 - 101. orr.

Banekien zozoa behar nuela izan neure bizitzako ederrenean horrela pentsatzen hasteko.  Hasier Etxeberria   «Arrainak ura baino», 1999 - 37. orr.

Uste dute jendea arrunt zozoa dela!  Herria   2002-07-25

Ez da dirudien bezain zozoa Urruti hori, pentsatu zuen Damianek.  Hasier Etxeberria   «Mutuaren hitzak», 2005 - 119. orr.

Holaxekoa zara, ez zozoago ez erneago.  Patziku Perurena   «Trapuan pupua», 2001 - 297. orr.

Zozoa ni!  Txillardegi   «Putzu», 1999 - 304. orr.

-Zozo hori! -esan dit Garazik, higuin muzin bat eginez-.  Txillardegi   «Putzu», 1999 - 314. orr.

Ez nizun hau aitortu behar, zozo honek.  Txillardegi   «Putzu», 1999 - 320. orr.

Irri egin nuen zozo honek.  Hasier Etxeberria   «Patri maitea», 2003 - 74. orr.

Agurtu ezazu, eta esaiozu gurekin esertzeko, zozo halakoa.  Juan Kruz Igerabide   «Hauts bihurtu zineten», 2005 - 141. orr.

-Egin atzera, zozoa halakoa! -zioen oihuka beste gidariak.  Jose Morales   «Arima hilak» - Nikolai Gogol, 1998 - 137. orr.

-Hago ixilik, zozo handia!  Janbattitt Dirassar   «Bihotzeko mina», 1997 - 42. orr.

Zozo haundia, ez nian gaur egin dutan bidea eginen hire ikusteko izan ez balitz!  Michel Oronoz   «Oilandoiko ermita», 2001 - 171. orr.

-Hori zozo burugabea delako -esan zuen Ronek-.  Iñaki Mendiguren   «Harry Potter eta sekretuen ganbera» - J.K. Rowling, 2001 - 140. orr.

Zozo hutsa behar nuela izan Hans harekin alderatuta, edozein emakumerentzat.  Hasier Etxeberria   «Arrainak ura baino», 1999 - 74. orr.

Zinezko sineste indarrik gabeko zozo gregario batzuk bezala gutiz gehienak.  Patziku Perurena   «Trapuan pupua», 2001 - 60. orr.

Zozo arraioa, emango nion nik formación infantil bikaina parean egokituz gero.  Hasier Etxeberria   «Arrainak ura baino», 1999 - 157. orr.

6 (adizlagun gisa)

Ilun jartzen nintzen aurrerantzean zozo eta kulturarik gabe iraun behar nuela gogoan hartzen nuen aldiro.  Joxan Elosegi   «Ahardikeriak» - Marie Darrieussecq, 2004 - 66. orr.

Lepoa okerka luzatu eta, sukaldean bainatzen ari zen haur txikiari zozo begira zegoen.  Pablo Sastre   «Elurretan hotsak», 2004 - 63. orr.

Bat-batean, ene burua arrunt zozo eta galdua kausitu nuen autoaren barnean.  Daniel Landart   «Anaiaren azken hitza», 1999 - 78. orr.

Zirrara giro hartan, are traketsago eta zozoago azaltzeko ikarak hartu nau.  Txillardegi   «Labartzari agur», 2005 - 53. orr.

Aldai zutik, Saioaren koadroari zozo-zozo so, Dimasek, beti jarririk, apalxko.  Pablo Sastre   «Elurretan hotsak», 2004 - 100. orr.

7 (hitz elkartuetan)

Betaurreko horiekin eta zozo-aurpegi horrekin, intelektuala delakoan dago jende anitz.  Alberto Ladron Arana   «Eguzki beltzaren sekretua», 2004 - 100. orr.

Begitartean marrazturik gelditu zitzaidan zozo aurpegiari, Ttipiren agerpenak itzularazi zion itxura pixka bat.  Aingeru Epaltza   «Rock'n'roll», 2000 - 134. orr.

Gure aitzinekoak horrelakoak ziren, zapalduezinak beren zozo airearekin.  Itxaro Borda   «%100 basque», 2001 - 101. orr.

hitz multzoen maiztasunak (gutxienez 3 aldiz agertzen direnak)

irri zozo (3); joko zozo (3); zozo aurpegi (3); zozo samarrak (3)

bezain zozoa (5); gaizo zozoa (3); zozoa behar (5); zozoa haiz (4); zozoa ni (3)

zozoak beleari (7)

 



Nodoa: liferay1.lgp.ehu.eus