IKERKETA-ILDOAK ETA -PROIEKTUAK

Elikagaien analisia. Farmazia-produktuen analisia. Metalen elektrodeposizioko bainuen azterketa.

Ikertzaile taldea: Rosa Garcia-Arrona, Miren Ostra, Maider Vidal, Ane Bordagaray, Gorka Albizu Martinez, Irati Berasarte Urroz, Maider Zugazua

Laburpena: Ikerketa-taldeak hiru ikerketa-ildo nagusi ditu: elikagaien analisia, farmakoen analisia eta metalen elektrodeposizio-bainuen azterketa. Lerro guztietarako, irudi digitala aztertzeko metodoak garatzen dituzte eta teknika kimiometrikoak erabiltzen dituzte.

Gako-hitzak: Irudi digitalaren analisia, kimiometria

...................................

Euskal Herriko sagardo eta sagarren azterketa

Zuzendaria: Iñaki Berregi

Ikertzaile taldea: Iñaki Berregi, Juan Zuriarrain, Andoni Zuriarrain

Laburpena: Euskal Herriko sagardoa egiten den bitartean polifenol nagusiek nola eboluzionatzen duten aztertzea izan da aurtengo ikerketaren ardatza.

Gako-hitzak: sagarrak, sagardoak, polifenolak, hartzidura

.................................................

Hiriko jariatze-uren eta jalkinen kalitatearen azterketa, drainatze iraunkorreko hiri-sistemetatik igaro ondoren

Ikertzaile taldea: Maite Meaurio, Jose Antonio Carrero, Ainara Gredilla

Laburpena: Ikerketaren helburu nagusia gure kaleetako hiri-sedimentuetan dauden kutsatzaileak atxikitzeko zoladura iragazkorren eraginkortasuna ezaugarritzea da, euri-urak kolektoreetara eramaten baititu eta, hortik, natura-ingurunera isurtzen. Zoladura iragazkorreko bi azpiegitura aztertzen hasi gara, bata Legazpin eta bestea Donostian.

Gako-hitzak: zoladura iragazkorrak, SUDS, hiri-kutsadura, jariatze-uraren kalitatea, saneamendu-sarea, euri-urak

.…………………………..

Zuzendaria: José M. Asua.

Ikertzaile-taldea: J.R. Leiza, M. Paulis, R. Tomovska, N. Ballard, M. Aguirre, E. González

Laburpena: Material polimerikoen azken erabilerako propietateak maila molekularreko arkitekturak definitzen ditu nagusiki, polimerizazioan zehar eraikitzen den arkitektura. Beraz, polimeroen propietateak asko alda daitezke polimerizazio-erreaktorearen baldintzengatik. Gure ikerketaren helburua polimero hobeen ekoizpena maximizatzen duten prozesuak garatzea da, kalitate kontrolatukoak, ingurumenaren aldetik onargarriak diren baldintza seguruetan.

-Eredu matematikoa

-Lineako monitorizazioa eta kontrola

-Polimerizazioa ingurune sakabanatuan

-Biopolimeroak eta biodegradazioa

-Ur-oinarriko polimeroak elektrohiltzea

………………………………….

Zuzendaria: David Mecerreyes

Ikerketa-taldea: M. Forsyth, N. Casado, D. Mantione

Laburpena: Lerro honen helburua energia eta bioelektronika aplikazioetarako polimero berrien sintesia eta karakterizazioa da. Ildo horretan, polimeroak garatzen dira baterien, korrosioaren aurkako estalduren edo gailu elektronikoen prestazioak hobetzeko.

Ildo honetan sartzen dira polimero eta teknologia mota hauek: polimero ionikoak, polimero eroaleak, eroapen bikoitz ionikoa eta elektronikoa duten polimeroak, iongelak, erredox propietateak dituzten polimeroak, polimero elektroaktiboen 3D inprimaketa

……………………………………………

Zuzendariak: Oier Etxebeste eta María Teresa Dueñas Chasco

Ikertzaile taldea: Iñaki Berregi Abalde eta Cristina Marieta Gorriti

Laburpena: PIBA proiektua - Onddoak eta bakterioak asko erabiltzen dira bioteknologian, baina, aldi berean, patogeno gisa jarduten dute, hilgarriak izatera iritsiz eta giza kontsumorako laboreetan urteko galera handiak eraginez. Elikatze-katera pasatzen diren toxinak ere sortzen dituzte, edo elikagaien propietateak hobetu edo kaltetu ditzaketen konposatuak. Onddoen eta bakterioen aplikagarritasuna eta patogenizitatea zuzenean lotuta daude haien bizi-zikloekin, ingurumen-baldintzekin edo beste organismo lehiakide batzuen presentziarekin.

Proiektu honek partaideen ezagutza-arloen arteko sinergia bilatzen du (bakterio azido laktikoen (BAL) eta exopolisakaridoen (EPS) karakterizazioa; onddo filamentosoen biologia molekularra; konposatu kimikoen karakterizaziorako eta elikagaien analisirako metodo analitiko/estrukturalak), jarduera biologikoa duten konposatu mikrobianoak identifikatzeko eta onddoek eta bakterioek beren sintesia eta sekrezioa bizi-zikloaren etapa bakoitzean erregulatzeko erabiltzen dituzten mekanismoak ezaugarritzeko.

Hiru hurbilketa esperimental egingo dira. Isolatutako BAL anduien potentzial bioteknologikoa ebaluatuko da, batez ere tokiko sagardoetatik abiatuta (ikus atal honen azken zatia). Helburua da EPS, riboflavina edo azido linoleiko konjugatua bezalako konposatu interesgarriak sortzen dituzten anduiak isolatzea, elikagai funtzional berriak garatzeko erabil daitezen. Deskribatu da BAL andui espezifikoek inhibitzen dutela onddo-espezie jakin batzuen hazkundea, eta, beraz, Aspergillus nidulans erreferentziazko sistema fungikoan aktibitate handiena dutenak ere isolatuko dira.

Hori da onddoen garapena edo mikotoxinen ekoizpena aztertzeko gehien erabiltzen den ereduetako bat. Horrela, bigarrenik, esporulazio asexuala (hedapen-mekanismo nagusia) eta mikotoxinen ekoizpena eragiten duten mekanismo genetiko-molekularrak zehaztuko dira. Bigarren jarduera honetan andui birkonbinatzaileak eta analisi masiboko prozedurak sortu eta optimizatuko dira. Horiei esker, proiektuaren hirugarren zatian zehaztu ahal izango dira jarduera antiffungikoaren/fungistatikoaren ardura duten BAL anduiek sekretatutako konposatuak, bai eta onddoaren gainean dituzten ekintza-mekanismoak ere. Onddoari zer erantzun-estrategia eragiten zaizkion ere zehaztuko da, eta lehentasuna emango zaio metabolito fungikoen sintesiari.

Planteatutako estrategiak aurrerapen nabarmena ahalbidetuko du oinarrizko ikerketaren arloetan, hala nola mikrobioen garapenaren kontrolean, baina, era berean, plataforma bat ezarriko dute elikagai funtzional berriak edo mikrobioen aurkako jarduera indartua duten formulazio berriak eragin ditzaketen konposatu bioaktiboak identifikatzeko.

Gako-hitzak:

*Exopolisakaridoak

*Bakterio laktikoak

*Onddo filamentosoak

*Esporulazioa

*Probiotikoak

*Prebiotikoak

*Bigarren mailako metabolismoa

*Bitaminak

*Elikagai funtzionalak

*Seinaleen transdukzioa

*Estresari erantzutea

………………………………

Zuzendariak: Oier Etxebeste eta María Teresa Dueñas Chasco

Ikertzaile taldea: Iñaki Berregi Abalde, Iñaki Diez Ozaeta eta Ziortza Agirrezabala Urkia

Laburpena: Elkartek EMOTION proiektua - Itsasoko baliabide biotikoen azterketak tresna bioteknologiko berriak garatzea ahalbidetuko du, ekonomian, medikuntzan eta industrian eragin positiboa eta iraunkorra izango dutenak. Itsas inguruneetan mikroorganismo-aniztasun handia dago, eta horrek laguntzen du balantze ekologikoan, ziklo biogeokimikoetan eta elikadura-kateetan. Ozeanoek ez dute ekosistema homogeneo bat osatzen, eta, beraz, itsas mikroorganismoek estrategia genomikoen multzo handi bat garatu behar izan dute tenperatura-, presio- edo argiztapen-baldintzetara egokitzeko, eta estres-baldintzetara egokitzeko, hala nola gatz-kontzentrazio handietara, mantenugaien urritasunera edo substratu polimeriko birzitratzaileak degradatzeko beharrera. Horrela, itsasoko mikroorganismoak produktu bioteknologiko berrien iturri baliotsuak dira.

Itsas mikroorganismoen ikerketa batez ere bakterioetan oinarritu da, baina onddoak pigmentuen, entzima halo-/termoegonkorren, konposatu bioaktiboen edo antibiotikoen iturri baliotsua ere badira. Gure taldeak, Euskal Herriko Unibertsitatean, euskal kostaldean zehar jasotako laginetan oinarrituta landu daitezkeen itsas onddoen karakterizazioan oinarritutako lan-ildo bati ekin zion 2021ean. Denbora horretan, hazkunde moteleko onddoak landatzeko, isolatuen taxonomia zehazteko eta haien genomak aztertzeko beharrezko gaitasunak garatu ditugu, eta ahalmen bioteknologikoa duten espezieak/anduiak identifikatzea ahalbidetuko duten prozedurak garatu ditugu.

RIS3 estrategiarekin eta Ikerketa Zientifiko, Tekniko eta Berrikuntzarako Estatuko Planaren seigarren lehentasun tematikoarekin (Elikadura, bioekonomia, baliabide naturalak eta ingurumena) bat etorriz, euskal kostaldeko mikobiota langarriaren karakterizazio sakon, fenotipiko, taxonomiko eta genomikoa egingo da. Isolatuen ahalmen bioteknologikoa algen polisakarido biraltxagarriak degradatzeko gaitasunaren arabera ebaluatuko da. Teknika genomikoak eta transkriptomikoak erabiliko dira intereseko jarduerak kodifikatuko dituzten geneen geneak eta klusterrak identifikatzeko. Haien hala- eta termoegonkortasuna zehaztuko da, baita aktibo dauden pH-aren tartea ere. Azkenik, identifikatutako proteinen (edo horien konbinazioen) adierazpen heterologorako sistema gisa Aspergillus nidulans modeloko onddoaren erabilera aztertuko da. Gure taldeak esperientzia sendoa du onddo honen andui birkonbinatzaileak sortzen.

Oro har, proiektu honek euskal kostaldeko mikobiota landatuaren inbentarioa egingo du, haren genomak eta transkriptomak identifikatuko ditu, eta jarduera entzimatikoak identifikatuko ditu, glikobiologiako produktu kustomizatuak sortzeko tresna berriak garatzeko interesa duten konpainia bioteknologikoei transferitu ahal izateko.

Gako-hitzak: Mikrobiologia, Onddo filamentosoak, Itsas onddoak, Estuarioen onddoak, Bioteknologia, Pigmentuak, Metabolismo sekundarioaren gene-klusterrak, Polisakaridoak, Bioaktibitatea, Entzimak, Genomen sekuentziazioa, Transkriptomika

…………………………….

Zuzendaria: Miguel A. Huertos Mansilla

Ikerketa-taldea: Unai Prieto Pascual

Laburpena: Ligando pintzer berriak eta konplexu organometalikoak diseinatzea ur-jauziko erreakzio katalitikoetan aplikatzeko, molekula organiko konplexuen sintesia hobetzeko eta merkatzeko, lehengai merkeak eta ugariak erabiliz.

Gako-hitzak: ligandoak, konplexuak, katalisi homogeneoa, tandem-erreakzioak.

.............................

Zuzendaria: Eider San Sebastian

Ikertzaile taldea: Uxua Huizi

Laburpena: METAL-ORGANIC FRAMEWORKS AS ELECTRODE COATING CHIRAL MATERIALS FOR A CISS-EFFECT PROMOTED EFFICIENCY OF ALKALYNE, NEUTRAL AND SEE-WATER ELECTROLYTIC WATER SPLITTING

Gako-hitzak: H2 berdea, ur-elektrolisia, CISS effect, kiralitatea

………………………………

Zuzendaria: Zoraida Freixa

Ikerketa-taldea: Ane I. Aranburu, Unai Prieto, Ariadna Pazos

Laburpena: Propietate ez oso konbentzionalak dituzten konplexu organometalikoak: kiralak metalean aplikazio katalitikoetarako, foto-modulagarriak aplikazio katalitikoetarako eta luminiszenteak sentsore gisa aplikatzeko.

Gako-hitzak: Chiral-at-metal, luminescence, Catalysis.

..............................

Zuzendariak: Marcelo Calderón, Ana Beloqui Elizazu eta Oihane Sanz Iturralde.

Ikerketa-taldea: Marcos Heredero, Pablo Muñumer, Daniel Sánchez doktorea, Rocío López, Soledad Orellano doktorea, Matias Picchio doktorea, Sergio Saldaña doktorea, David Esporrín, Jakes Udabe, Nicolaos Politakos doktorea, Huiyi Wang, Maria Angela Motta, Oliver Wolfgang, Andoni Rodríguez López de Abetxuko, Bruno Espuche, Irene Alonso, Elena Romero Ben doktorea, Aitor Ontoria, Ana María Muñoz, Iraide Olaindia.

Laburpena: UPV/EHUk aitortutako "Medikuntza pertsonalizaturako eta trantsizio energetikorako hiru dimentsioko plataforma funtzionalak" taldeak (GIU21/033) polimeroen zientziaren, biologiaren, materialen ingeniaritzaren, jasangarritasunaren eta energiaren arteko interfazean lan egiten duten ikertzaileen interesak eta esperientzia uztartzen ditu. Hainbat jardueraren artean, biologikoki aktiboak diren taldeen kapsularatzea, dekorazioa, harrapaketa eta konjugazioa aztertzen dira, aplikazio-espektro zabala lortzeko. Lortu nahi diren helburuak hiru ikerketa-lerroren konbinazio sinergikoa dira, honako interes hauekin: farmakoak eta katalisia ematea, gaixotasunak diagnostikatzea, ehunen ingeniaritza eta gasak harrapatzea.

Marcelo Calderón doktorea buru duen "Polimero Erantzungarri Terapeutikoak" (LPZ) ikerketa-ildoa polimeroentzako kontzeptu terapeutiko berrien garapenaz arduratzen da. Barneko nahiz kanpoko erantzunekiko sentikorrak diren sistema polimerikoak erabiltzen dira, baita material adimendunak ere, botiken eraginkortasun terapeutikoa hobetzeko. Ikerketa-arlo nagusiak honako hauek dira: polimero-farmakoaren konjugatu multifuntzionalak, diagnostiko-teknologia berritzaileak ikuspegi teranostiko gisa, eta ehun gaixoan aurkitutako ingurumenarekiko sentikorrak diren hidrogelak. Horregatik, lana kimika organikoan eta polimeroen kimikan zentratzen da batez ere, eta nazioarteko lankidetza-sare sendo baten laguntza du. Sare horrek biokimikariak, biologoak, medikuak eta abar inplikatzen ditu, eta ezagutza sendoak ditu terapia genikoan, minbiziaren terapeutikan, farmako topikoen administrazioan eta terapia fototermikoan, besteak beste.

Ana Beloqui doktoreak gidatutako PolyZymesen ikerketa-ildoa hibrido proteina-polimeroak fabrikatzeko ondo ezarritako ikuspegi sintetikoak erabiltzean oinarritzen da, entzimen egonkortasuna hobetzeko baldintza txarretan (muturreko pH-a, tenperaturak edo disolbatzaile organikoen presentzia). Zentzu horretan, banakako entzimak kapsulatzen dira estalki polimerikoen barruan, eta entzima bakarreko nanogelak sortzen dira (SEN, ingelesezko siglen arabera), egonkorrak eta sendoak. Bestalde, kimika bioorthogonala erabiltzen da proteina eta polimero funtzionalak batzeko, in situ ikuspegiak jarraituz edo aldez aurretik sintetizatutako makromolekulak erabiliz. Osagai polimerikoa hainbat talde funtzionalekin apaintzen da, eta, horrela, ezaugarriak biohibridoetara egokitzen dira. Funtzio anitzeko hibridoak, azkenik, nanoerreaktore kimioentzimatikoak garatzeari aplikatzen zaizkio, katalisi eraginkor eta iraunkor baterako, kimiosentsore integratuak analitoak biodetektatzeko eta nanotransportadore gisa biomedikuntzaren arloan. Oihane Sanz doktorea katalisi heterogeneoaren ikerketa-ildoaren buru da, eta sistema katalitiko egituratuetan oinarritzen da. Azterketa-kasuen ikuspegitik, fokuak ingurumena babesteko prozesu teknologikoak (KOHen oxidazioa, uretan nitratoak deuseztatzea eta CO2 biltegiratzea) eta energia (Fischer-Tropsch-en sintesia, metanolaren eraberritzea, dimetil eterraren sintesia, etab.) eta material porotsuen garapena ditu ardatz. Gako-hitzak: polimero adimendunak, entzimak, nanozimak, biomedikuntza, nanotransportadoreak, mikrokanalen erreaktoreak, prozesu katalitikoak, material porotsuak.

.............................

Zuzendaria: Lide Arana Urbieta

Laburpena: Antimikrobianoekiko erresistentzia munduko osasunerako mehatxu handienetako bat da, egungo konposatuak alferrikakoak bihurtzen ari baitira zenbait patogeno infekzioso erresistenteren aurka. Horrenbestez, premiazkoa da mehatxu horri aurre egiteko estrategia berriak garatzea, eta botikak garraiatzeko sistemak egungo antibiotikoen propietateak hobetzeko eta erresistentzia-mekanismoak iraultzeko irtenbide potentzialak dira. Botikak garraiatzeko sistemen artean, Nanopartikula Lipidiko Solidoek oso tresna itxaropentsu bihurtzen dituzten ezaugarriak dituzte, farmakoak modu selektiboan eta ez-toxikoan emateko abantaila asko eskaintzen baitituzte. Hainbat lanek erakutsi dute Nanopartikula Lipidiko Solidoek antibiotikoen ezaugarriak nabarmen hobetzeko eta tratamenduaren eraginkortasuna handitzeko gaitasuna dutela. Gainera, nanopartikulak estrategia adimenduna dira farmakoak konbinatuta emateko, eta espazioaren eta denboraren arteko biobanaketa hobea bermatzen dute

Gako-hitzak: botikak garraiatzeko sistemak, nanopartikula lipidiko solidoak, konposatu antibiotikoen eraginkortasuna hobetzea, terapia konbinatua.