CCCCIIII. De transactione / inter oxomensem et ecclesiam Sancti Emiliani facta. /¹⁵

In nomine Domini nostri Ihesu Christi, amen. Hec est / carta tr<a>nsactionis que facta est inter / dominum Iohannem, oxomensem episcopum, et abbatem /¹⁸ Garsiam Sancti Emiliani, super controversiam / que vertebatur inter eos et eorum ecclesias, / pro ecclesia Sancte Marie de Thera cum omnibus /²¹ pertinentiis suis, et pro ecclesia Sancti Andree de / Soria, coram domino burgensi episcopo Petro et / domino Roderico, calagurritano episcopo, qui /²⁴ ambo in eadem causa a domino papa iu- / -dices fuerant delegati, controversia nem- / -pe talis erat; petebat namque ecclesia Sanct<i> /²⁷ Emiliani ab oxomensi episcopo ecclesiam Sancte Marie / de Thera, dicens suam esse et eandem ecclesiam / iure prop<i>etario ad se pertinere asseverabat, /³⁰ auctoritate quorundam instrumentorum que / habebat a duobus regibus, scilicet, a re- / -ge Garsia et a rege Aldefonso.

Primus (fol. 237v; col. A) namque rex Garsias illam ecclesiam cum / omnibus pertinentiis suis illis donaverat, /³ sicut eiusdem regis instrumentum protestaba- / -tur, et in nova populatione illius terre suc- / -cessor ipsius rex Aldefonsus eandem do- /⁶ -nationem illis confirmavit et, sicut eius / instrumentum aprobat, terminos qui ad / eandem ecclesiam pertinere deberent dili- /⁹ -genter distinxit.

Dicebant eciam mona- / -chi Sancti Emiliani queadmodum ad oxomen- / -sem episcopum pervenerat, nam abbas Petrus /¹² tirason<en>si episcopo Mikaeli predictam ecclesiam / in prestimonium dederat, qui idem episcopus / eam cuidam soriensi clerico, nomine /¹⁵ Iohannis Tellet, pignori obligavit, qui / postea in oxomen<s>em episcopum est electus / et ante suam consecr<a>tionem rebus huma- /¹⁸ -nis exemptus, et sic deinde penes eclesi- / -am oxomensem contra iusticiam reman- / -sit. Ad hoc autem probandum, scilicet quod /²¹ in prestimonium episcopo Michaeli sit data / fuerit, tres testes produxerunt, plures si / tunc opus esset producturi.

In con- /²⁴ -trarium oxomensem episcopum dicebat ecclesiam / Sancte Marie de Thera ad ius suum pertinere / et suam ecclesiam ex donatione cuius- /²⁷ -dam regis, nomine Aldefonsi aragonensis, / predictam ecclesiam cum omni iure suo / assequtam proponebat, quod totum eius- /³⁰ -dem regis instrumento firmiter probare / conabatur. Privilegia eciam roma- / -norum pontificum, quibus easdem ecclesias (col. B) ad ius oxomensis ecclesie pertinere probabat, / in medium proferebat et insuper prescr<i>ptionem /³ temporis ad ius suum sufficienter defen- / -dendum opponebat.

Ecclesiam quoque Sanct<i> / Andree de Soria monachi Sancti Emiliani /⁶ ad se pertinere iure prop<i>etario dicebant. Nam / inter alias presuras que fiebant qu<a>ndo / Soria populabatur, abbas Petrus suam pre- /⁹ -suram ibidem, sicut asseverabant, accepit et / in propr<i>a presura ecclesiam Sancti Andree fundavit, / et continuo ecclesia Sancti Emiliani illam in /¹² pace tenuit. Donec per archidiachonum / soriensem, nomine Gaufredum, vicarius / Sancti Emiliani, per violentiam exinde fuit eiectus, /¹⁵ episcopo oxomense, domino Iohanne, ratum habente et / possessioni eiusdem ecclesie usque ad tempus / presentis tr<a>nsactionis incumbente.

E contra- /¹⁸ -rio, episcopus oxomensis dicebat ecclesiam Sancti Andree / de Soria ad ius oxomense ecclesie pertinere, qu<i>a / in <sua> diocesi de novo surrexerat ideoque ad /²¹ eum et ad eius ordinationem omni mod<o> perti- / -nebat.

Denique de consensu utr<i>usque ecclesie / super istis controversiis talis concordia /²⁴ est celebrata, quod dominus oxomensis pernominatam / ecclesiam de Sancta Maria de Thera cum omnibus / pertinentiis suis, quas tunc ipse possidebat /²⁷ vel alius nomine ipsius, ecclesie Sancti Emiliani resti- / -tuit, et ut eos in omni pace et quiete de cetero / possidere permitteret, promisit. Monachi ver<o> in /³⁰ eadem ecclesiam terciam partem decimarum / ex laicis percipiendarum episcopo oxomensi in pace ha- / -bendam concesserunt, hoc eciam inter eos conve- (fol. 238; col. A) -nit ut clericus per abbatem presentetur et ab / episcopo curam animarum suscipiat, qui de spiri- /³ -tualibus et de his que ad episcopum pertinent / episcopo respondeat pro temporalibus vero abbati / debitam subiectionem exibeat et fideli- /⁶ -ter racionem reddat.

Aliam insuper ecclesiam, / scilicet, Sancti Andree similiter in pace mona- / -chis restituit tercia parte que tam de /⁹ iure qu<a>m de consuetudine oxomensis / ecclesie diocesiano episcopo persolvitur, / ipsi episcopo reservata, et ut ordinatio clerici /¹² eodem mod<o> per omnia, sicut in superiori ecclesia di- / -ximus, in ista celebretur.

Ad hoc autem / ut hec concordia rata et in perpetuum invio- /¹⁵ -lata permaneat, dominus oxomensis spontanee / promisit, ut si quandocumque vel ipse vel suc- / -cessor ipsius contra hanc tr<a>nsactionem ve- /¹⁸ -nire niteretur, pr<i>mo loco centum aureos / monachis Sancti Emiliani solvere cogeretur. /

Hec autem convenientia facta est in concilio /²¹ segobiensi, presente et auctore domino Iohanne, to- / -letane sedis archiepiscopo et Ispaniarum pr<i>mate, / et domino Petro, burgensi episcopo, et domino Roderi- /²⁴ -co, kalagurritano episcopo, qui ambo, sicut / dictum est, in eadem causa a domino papa / iudices fuerant delegati.

Facta carta /²⁷ in era MCCIIII<a>. Ego I{ohannis}, Dei gratia, tholetanus / archiepiscopus licet indignus et Ispaniarum / pr<i>mas dictus, confirmo et sigillo meo cor- /³⁰ -roboro (cruz). Ego Petrus, burgensis dictus / episcopus, in hac causa a domino papa delegatus, confirmo / et sigillo meo munio (cruz). Ego Rodericus, (col. B) calagurrensis episcopus, in hac causa a domino pap<a> de- / -legatus, confirmo et sigillo meo munio /³ (cruz). Ego Iohannes, oxomensis episcopus, confirmo / et sigillo meo munio (cruz). Ego Sancius, / avilensis episcopus, confirmo (cruz). Ego W{uillerm}us, seco- /⁶ -biensis episcopus, confirmo (cruz). Ego C{elebrunus}, segontinus / episcopus, confirmo. Ego P., Sancte Romane Ecclesie subdiaconus, / interfui et confirmo. Ego P., toletane sedis archidiaconus, /⁹ confirmo (cruz). Ego Michael, abbas Sancti Petri / de Aslanza, testis. Ego G. archidiaconus, confirmo. / Ego Barnerius, canonicus oxomensis ecclesie, confirmo. /¹² Ego Iohannis precentor, confirmo. Ego G., canonicus oxomen- / -sis, confirmo. Ego I., canonicus oxomensis, confirmo. Ego W{uillerm}us canonicus, / confirmo. Ego Gundissalvus, sacr<i>sta oxomensis /¹⁵ ecclesie, confirmo. Ego Bernardus, confirmo. Ego Gar- / -sias, Sancti Antonini et oxomensis ecclesie ca- / -nonicus, confirmo. Ego Iohannis, oxomensis canoni- /¹⁸ -cus, confirmo. Ego Seguinius, canonicus oxomensis, confirmo. Ego / Salvator, canonicus oxomensis, confirmo. Ego Iulianus, / canonicus oxomensis, confirmo. Ego Petrus de <H>andaluz, oxo- /²¹ -mensis canonicus, confirmo. Ego Ardericus, oxomensis / canonicus, interfui et laudo.

Hec tr<a>nsactionis / carta fuit roborata in oxomensi capitulo, pre- /²⁴ -sente pernominato Iohanne episcopo, V idus aprilis, / die sabbati.

[view larger map]