Ikasturtea amaitzean, ikasleak sistema eragile baten interfazeak identifikatzeko gai izan behar du, eta, bereziki, Linux-en aplikazioetarako utilitateak garatzeko gai izan behar du, sistemara deitzeko interfazetik abiatuta. Irakasgaiak zenbait sistema-mota (denbora partekatua, denbora erreala, etab.), oinarrizko kontzeptuak (fitxategiak, sarbideen babesa, prozesuak, komunikazio-elementuak) eta osagaien funtzionaltasuna (prozesuak kudeatzeko azpisistemak, memoria, sarrera-irteerak) azpimarratzen ditu.



Formalki, Ikasketa Planaren arabera, irakasgaiaren eskumenez gain, C4, C5, C8 eta C9 gaitasun orokorrak landuko dira, bai eta informatika adar komuneko RI5, RI10 eta RI14 gaitasunak ere, Titulazioaren Memorian agertzen diren bezala.

Teoria

======



Gai-multzoa: sistema eragilea.



0. gaia: Sarrera: sistema eragileen funtzioa.



Sistema eragilea definitzea aplikazioetarako interfaze gisa eta ordenagailuaren baliabideen kudeatzaile gisa. Sistema eragileen ikuspegi historikoa. Sistema motak, funtzionaltasunaren arabera (monoprogramatuak, multiprogramatuak, denbora partekatukoak, denbora errealekoak, sartuak eta banatuak). Sistema eragilearen interfazeak (erabiltzailearena, administrazioarena, aplikazioena, garatzailearena). Sistema eragileen egungo merkatua (sistema jabeak, sistema irekiak, software librea) eta ikuspegia.



1. gaia: Hardwareari eta oroimeneko programari buruzko kontzeptuak.



2. gaia: Sistemarako deien mekanismoa. Kernel Linux.'



Hardware interfazeak ematen dituen elementuak (helbide-espazioak, gailuen interfazea, etenaldien mekanismoa) euskarri gisa hartuta, kode egoiliar gisa ezarri beharreko oinarrizko zerbitzu komunak zehaztea. Sistema eragilera egindako deia, zerbitzu egoiliar batera sartzeko funtzio gisa. Etendura-mekanismoaren eta exekuzio-moduen bidez sistemarako deiak ezartzea.



Gai-multzoa: Fitxategiak.



3. gaia: Fitxategi eta komando-interpreteen sistemaren kudeaketa. Erabiltzaileak eta segurtasuna.



4. gaia: Gailuaren independentziaren kontzeptua eta sarrera-irteeren birbideratzea.



Fitxategi sistemaren kontzeptua eta haren irudikapen mekanismoak. Erabiltzaile anitzeko sistemaren definizioa. Erabiltzaile-motak, sartzeko moduak eta babes-domeinuak. Sistema zentralizatuetako sarbideen babesa kudeatzeko oinarrizko mekanismoak. Sarbideen babesarekin eta segurtasunarekin lotutako sistemarako deiak.



Gai multzoa: Memoria



5. gaia: C programen garapena eta karga memorian: liburutegi estatiko eta dinamikoak.



Programa bat edo gehiago memorian dituzten sistemetan programak kargatu eta kokatzea. Helbideratze fisikoa eta birtuala. Liburutegi estatiko eta dinamikoen garapena. Lotura dinamikoko liburutegiak. Sistema eragilerako deiak, programen kargarekin eta memoriaren kudeaketarekin zerikusia dutenak.



6. gaia: Memoriaren kudeaketa. Orrikatzea eta zatiketa. Memoria birtuala.



Gai-multzoa: prozesuak



7. gaia: Prozesuen kudeaketa. Denbora erreala.



Fluxuaren kontzeptua eta exekuzioaren testuingurua. Sistema multiprogramatuak eta hari anitzeko sistemak. Prozesuaren eta hariaren kontzeptua (Unix eredua), egoerak eta trantsizio-grafoa. Testuingurua aldatzea. Oinarrizko plangintza-prozesuak eta -politikak planifikatzea. Prozesuen kontrolarekin lotutako deiak sistema eragilera.



8. gaia: Prozesuen konkurrentzia

Konkurrentzia, baliabide partekatua, karrera baldintza eta sarbide esklusiboa. Kodearen atal kritikoak. Atal kritikoetara bakarrik sartzeko oinarrizko mekanismoak. Postontzi bidezko mezuak pasatuz komunikatzea. Prozesuen arteko komunikazioarekin zerikusia duten sistemarako deiak. Baliabideak kudeatzeko eredua, bezero-zerbitzari eskeman oinarritua. Baliabideen kudeatzaileen adibideak (driverrak).



5. gai-multzoa: Edukiontziak



Edukiontziak.



Edukiontziaren kontzeptua / birtualizazio arina. Erabilitako teoria eta teknikak.





Praktikak

=========



Birtualizazio-programa bat instalatu eta konfiguratzea: Birtualismo Box.



Ubuntu (GNU/Linux) banaketa ikastea eta Kubuntu makina birtual batean instalatzea.



Komando-lerrotik birbideratzeak erabiltzea, sarrera-irteeren adibideak programatzea. Fitxategi-sistema erabiltzea, sartzeko, birbideratzeko eta tutueriarako eskubideak erabiltzea, muntaia, programatzea eta komando-interpretean bestelako lanak egitea.



Memoriaren kontsumoaren monitorizazioa, C lengoaiaren erabilera, liburutegiko funtzioen erabilera eta goiburuko fitxategiak. Konpiladorea erabiltzea: gcc, liburutegi dinamiko eta estatikoak sortzea, proiektuak make bidez kudeatzea



C programazioa Sistemako deiak aukerarekin, komando-lerroa erabiliz.



Fitxategiak: Fitxategiak kudeatzen dituzten sistemarako deiak ezagutzea. Linux sistemarako deiak erabiltzen dituzten programak sortzea, liburutegiko ohiko funtzioen ordez.



Prozesuak: prozesuak bash-en komandoak erabiliz kudeatzea. Prozesuak kudeatzea Sistemara deiak eginez (Linux kernelaren interfazea). Prozesuetara seinaleak bidaltzen direla kontrolatzea, bash-en komandoak erabiliz. Prozesuetara seinaleak bidaltzea Sistemarako deiak erabiliz.



Prozesuen arteko komunikazio-teknikak ezagutzea (mezu, aldagai konpartitu, fitxategi, pipe eta abarren bidez). Egiaztatu baldintzak betetzen direla: elkarrekiko bazterketa, aurrerapena, itxarote aktiboa eta interblokeoa. Itxarote aktiboa hardware. Semaforoak. Denbora erreala.



Docker-i buruzko sarrera, GNU/Linux sistemaren nukleoari lotutako teknologia gisa.

Ikasgaia teoriaren eta praktiken artean garatzen da, elkar indartuz kontzeptuak adibideen bidez finkatzeko eta teoria ulertzeko teknikak finkatzeko.



Hizkuntza eta sistema informatikoetako pablo.gonzalez@ehu.eus edo tutoretzetako edozein argibide.



Ikus https://lsi.vc.ehu.eus/pablogn/ eta https://lsi.vc.ehu.eus/pablogn/enseñanza/ISO/

Irakasgaiaren ebaluazioa hiru modutan egin daiteke: etengabeko ebaluazioa, azken azterketa deialdi arruntean eta azken azterketa deialdi berezian.



Etengabeko Ebaluazioko azterketa partzialek %100eko pisua izango dute irakasgaian, eta proba idatziak edo ikasturtean zehar egindako azterketak dira, ezagutza teorikoak eta praktikoak lortu direla ebaluatzeko. Ebaluazio jarraituaren formatu horretan 10etik 5a gainditzen ez bada, eta partzial guztietan gutxienez 3,5etik 10era, azken ebaluazioa eginen da deialdi arruntean.



Idatzizko azterketak teoriaren eta praktiketan eta ariketak egitean egindako galdera laburrak dira. Adibideak daude webgunean: https://lsi.vc.ehu.eus/pablogn/docencia/ISO/



Ohiko deialdian, irakasgaiaren ebaluazioa azken azterketan egindako ebaluazio bakarraren bidez egiten da, irakasgaiaren %100aren gainean. Ebaluazio horrek ikasturtean garatu beharreko laborategietan garatutako ezagutza teorikoak eta alderdi praktikoak ebaluatzen ditu.



Ikaslea deialdi arruntera aurkeztu dela ulertuko da etengabeko ebaluazioa onesten badu edo azken azterketara deialdi arruntean aurkezten bada. Bestela, oharra Aurkeztu gabea izanen da.



Era berean, gainditzeko, 10etik 5 atera behar dira deialdi arruntaren edo bereziaren azken azterketan. Kalifikazio txikiagoa lortuz gero, ikasleak deialdia bertan behera utzi duela ulertuko da.



Azken azterketaren formatuarekin ebaluatuko da, baldin eta irakasleari eskatzen bazaio edo Etengabeko Ebaluazioko proba batean% 35etik beherako nota lortzen bada. Azken azterketa irakasgaiaren notaren% 100ean datza, bai deialdi arruntean bai deialdi berezian.



Deialdi arruntera aurkezten ez diren edo gainditzen ez diren ikasleak aparteko deialdi batean aztertu beharko dira. Deialdi horretan irakasgai osoko azterketa batean ebaluatuko dira.





* Azterketarako eskubideari UKO EGITEA:

Ohiko deialdian azterketara aurkezten ez den ikasleak "Aurkeztu gabe" kalifikazioa izanen du, ikasturtean zehar gainerako kontrolak egin dituen edo ez kontuan hartu gabe.





* SALBUESPENA ebaluazio-modalitatean:



- Azken notaren %100aren azterketa bakarra egin ahal izango da, baina, horretarako, ebaluazio jarraituaren zati bat egin beharko da.

* KOPIA-KASUAK:

Ikasleen ebaluazioari buruz indarrean dagoen araudia aplikatuko da https://lsi.vc.ehu.eus/pablogn/docencia/Protocolodeplagio.pdf



Azterketaren edozein unetan, azterketa bat bertan behera utziko da, izen-deirik gabe.

Azterketa egiteak berekin dakar arau hauek onartzea.



Kopiatzen edo kopiatzen duenak ez du etenik, ez eta hitz egiterik, keinurik, azterketarekin zerikusirik ez duten paperik edo azterketa baterako bestelako portaera arrarorik ere.



Estutxeak eta lapitz-euskarriak, arropa, motxilak eta karpetak utzi behar dira azterketan okupatu gabeko esekitoki eta mahaietan.



Ez da beharrezkoa izango sakelako telefonoa edo tableta, erloju adimenduna, kalkulagailua edo audio-erreproduzitzaileak, entzungailuak, argazki-kamerak edo testua edo irudiak gordetzen dituzten gailu elektronikoak erabiltzea edo eskura izatea. Penalizatu egingo da mugikor batek jotzea edo dar-dar egitea.



Oso antzekoak diren ikasleen bi erantzunek kopia esan nahi dute.



Kopiatzat joko da erantzunen zatiak bat etortzea, hitzez hitz, liburuekin, apunteekin edo azterketa zuzentzen den bitartean aurki daitekeen beste edozein dokumentazioarekin.



Azterketa banatu ondoren, 15 minutu itxaron beharko da. irteteko eta aurkezteko (deialdia).



Irakurtezina edo oso desordenatua den edozein erantzun, edo eragiketa bakoitzeko unitaterik edo helbururik ez duena 0 puntuazioarekin kalifikatuko da.

Galderak edozein ordenatan erantzun daitezke. Erantzunek behar bezala identifikatuta egon behar dute.



Galderan zero puntu inplikatuko ditu azalpena lineako zenbakiaren arabera antolatutako programaren jarraibideen deskribapenean oinarritzeak edo erantzun gisa har daitekeen egiazko informaziorik gabeko edozein deskribapenek.



Erantzun luzeegiak, galderarekin zuzenean zerikusirik ez dutenak, adibide batekin edo akats larriekin (berriro diot, larriak) bakarrik ken daitezke puntuazioa, gaiaren ezjakintasunaren arabera.

GNU/Linux sistema eragilea, emango diren eskuliburuak, tresnak eta C programak. Ikusi https://lsi.vc.ehu.eus/pablogn/docencia/ISO/

Oinarrizko bibliografia

C. Rodríguez, I. Alegria, J. González, A. Lafuente: Sistema eragileen deskribapen funtzionala. Sintesia, 1994.

A.S. Tanenbaum: Modern Operating Systems (3rd Edition), PrenticeHall, 2008.

M. Rochkind: Advanced Unix Programming, Addison-Wesley, 2004.

Silberschatz, P.B. Galvin, G. Gagne: Operating System Concepts (Eight edition), John Wiley & Sons, 2008.

W. Stallings: Sistema Eragileak (bosgarren edizioa). PrenticeHall, 2005.

Gehiago sakontzeko bibliografia

Internet