Urte osokoa eta derrigorrezkoa den ikasgai honek Lehen Hezkuntza graduko hirugarren ikasturteko diziplina-formazioan parte hartzen du, Gizarte Zientzien Didaktika Sailak lehenengo eta laugarren ikasturteetan ematen dituen ikasgaien arteko zubia eginez. Gizarte Zientzietako diziplina-edukien formaziora bideratutako lehenengo ikasturteko Gizarte Zientziak eta beren Didaktika I lauhileko-ikasgaia osatzera dator. Aldi berean, formazio-prozesua saileko atal bakoitzak laugarren mailan ematen dituen hautazko eta lauhileko- ikasgaiek burutuko lukete, euren orientazioa hezkuntza-esku hartze aldera izanik, nahiz berrikuntzaren eremuan (Bilbon), zein Gizarte Zientzien tailerrean (Donostian) edo kulturartekotasunean (Gasteizen).



Gizarte Zientziak eta beren Didaktika II ikasgaia 5. moduluan txertatzen da, modulu honen izena ; Competencias Escolares y Curriculum Vasco-Eskola Gaitasunak eta Euskal Curriculuma; (Bilbo eta Gasteiz) edo ;Konpetentzien lanketa Eskolan&; (Donostia) delarik.

Ikasgai honen xedea ikasleek Gizarte Zientzien oinarrizko printzipioak, euren hezkuntza-ekarpenak eta arlo honen eskola curriculum-ak izandako garapena ulertzea da, arlo honetako irakasle-jarduerarako beharrezkoak diren konpetentziak, rolak zein irizpide profesionalekin batera.
Ikasgai honetako edukiek eta jarduerek hezkuntza komunitateko gai eta eztabaidetan murgiltzea ahalbidetuko diete ikasleei, baita Gizarte Zientzien irakaskuntza-ikaskuntza prozesuaren inguruan sortzen diren kezka didaktikoetan ere, hau da, zertarako erakutsi, zer erakutsi, nola sortu irakaskuntza-ikaskuntza egoerak eta zer eta nola ebaluatu.



Laburbilduta, bere zeregina ikasleak profesional hausnartzaile gisa prestatzea da, Lehen Hezkuntzako Gizarte eta Kultur arloko curriculum-ean esku-hartze ildoak aztertzeko, interpretatzeko eta proposatzeko gai izango direnak, eta gelako praktikan erabakiak hartzeko konpetenteak izango direnak.



Materia hau gehiegizko zailtasunik gabe garatu ahal izateko beharrezkoa da lehenengo ikasturteko Gizarte Zientziak eta beren Didaktika I ikasgaiko formazio-edukien ezagutza diziplinarra, eta aurreko ikasturteetako ikasgaietako eduki eta trebetasunen transferentziarako gaitasuna.

GAITASUNAK / IRAKASGAIA IKASTEAREN EMAITZAK

Lortu beharreko bost konpetentziak honakoak dira:



KONPETENTZIAK


E1 Gizarte Zientzien oinarrizko printzipioak eta euren hezkuntza-ekarpenak ulertzea.



E2 Gizarte Zientzien eskola-curriculumeko osagaiak aztertzea, baita jokabide profesionalerako beharrezkoak diren irizpideak zein rolak ere.



E3 Ingurunearen ikasketa historiko-geografikoa ikuspuntu instruktibo eta kulturaletik integratzen jakitea, praktikaren arazoen zein erronken inguruan hausnartzen, hauek ikasleen beharrei erantzun diezaieten, baita genero-berdintasunari zein aniztasun kulturalari eta giza eskubideei ere.



E4 Gizarte Zientzien curriculumeko edukien garapena aztertzea eta diseinatzea.



E5 Gizarte Zientzien curriculumeko edukien ebaluaketarako tresnak ezagutzea eta aplikatzea.



HELBURU OROKORRAK

-Lehen Hezkuntzako Gizarte eta kultura ingurunearen arloko curriculum-a aztertzea.



-Gizarte Zientzien ekarpenak eskolan identifikatzea eta baloratzea, espazio geografikoaren, denbora historikoaren eta gizarte-ikasketen irakaskuntza-ikaskuntzari dagokionez.



-Curriculum-a interpretzatzea, gizartearen ikasketari dagozkion eskola-edukiak aukeratzerakoan, antolatzerakoan zein sekuentziatzean kontuan hartu daitezkeen irizpide desberdinen arabera.



-Gizarte Zientzien oinarrizko kontzeptuak aztertzea, baita Lehen Hezkuntzan Gizarte Zientzien irakaskuntza-ikaskuntza prozesuan planteatzen diren arazoak ere.



-Lehen Hezkuntzarako Gizarte Zientzien arloko proposamenak eta material didaktikoak kritikoki aztertzea eta baloratzea. -Lehen Hezkuntzako geletan garatu ahal izateko sekuentzia-proposamenak diseinatzea.



IKASKUNTZA EMAITZAK


E1)


- Gizarte Zientzien ezagutza arloa eta hauek osatzen dituzten diziplina desberdinak definitzen ditu, baita Gizarte Zientzien Didaktika eremua ere.




- Gizarte Zientzien ezagutza-egiturako osagaiak nahiz metodo zientifikoaren sekuentzia identifikatzen ditu.




- Gizarte Zientzien ezagutza-paradigma desberdinen ezaugarriak bereizten ditu.




- Diziplinen epistemologiaren ezagutzak Lehen Hezkuntzako gizarte-ezagutzaren langintza era desberdinetan dituen inplikazioak identifikatzen ditu.




- Gizarte-ezagutza erabiltzen du eguneroko gizarte-fenomenoak interpretatzeko.




- Historiaren, Geografiaren eta beste Gizarte Zientzien hezkuntza- balioa azaltzen du.



E2)


- Hezkuntza-araudien ezaugarriak eta berauek Gizarte Zientzien curriculum-ean dituzten inplikazioak deskribatzen ditu, Gizarte Zientzien xedeak, konpetentziak, edukiak zein egitura zehaztuz.




- Testu liburuetan zein irakaskuntza-ikaskuntza material desberdinetan Lehen Hezkuntzako curriculum-ean gizarte- ezagutza egituratzeko dauden modu desberdinak bereizten ditu, baita hezkuntza- lege desberdinen eragina ere.




- Curriculum-eko Gizarte Zientzien arloaren barruan ikuspuntu diziplinarrak, diziplinartekoak eta beste ezagutza-arloetara irekitakoek dituzten inplikazioak bereizten ditu.


Gizarte Zientzien irakaskuntza-ikaskuntzaren praktikarako rol, konpetentzia zein kezka desberdinak identifikatzen ditu.



E3)


- Gizarte- ezagutza eta gizarte gai esanguratsuak irakaskuntza-ikaskuntza egoerak sortzeko erabiltzen ditu.




- Gizarte Zientzien irakaskuntza ereduak Gizarte Zientzien curriculum-aren garapenean aplikatzen ditu.




- Historiarekin, Geografiarekin eta gainontzeko Gizarte Zientziekin erlazionatutako ezagutzei buruzko irakaskuntza- ikaskuntza jarduerak diseinatzen ditu, ikuspuntu integratzailetik eta balore- hezkuntzaren ildotik.



E4)


- Inguru desberdinetatik (argitaletxeak, eskola, berrikuntza taldeak, teknologia-ingurua) eratorritako Gizarte Zientzien curriculum-edukien garapenerako proposamen desberdinak aztertzen ditu.




- Curriculum-materialak zein irakaskuntza-proposamenak diseinatu eta egiten ditu.


- Inguruneak eskainitako baliabideak erabiltzen ditu curriculum-proposamenak egiteko.



E5)


Curriculum-eko eduki desberdinetarako egokiak diren ebaluazio irizpideak sortu eta aplikatzen ditu.




- Ebaluazio tresna desberdinen ezaugarriak deskribatzen ditu, baita euren egokitasuna eduki eta konpetentzia desberdinetarako.



ZEHARKAKO IKASKETA EMAITZAK.

-Norberaren ideiak eta usteak defenditzen ditu, iritzi eta pentsatzeko era desberdinen egotea onartuz eta baloratuz.



-Curriculum-ean dauden diziplinartekotasun-alderdiak identifikatu eta aztertzen ditu, Gizarte Zientzien edukien, irakaskuntza- ikaskuntza metodologiaren zein ikaskuntza prozesuen alderdiak kontuan hartuz.



-Zientzia-erregistro desberdinetako testuak irakurri, ulertu eta sintetizatzen ditu, gizarte arazoak eta beren ikuspuntuak errekonozituz, interpretazio desberdinak eta euren xedeak identifikatuz.



-Banakako zein taldeko ikaskuntza jarduerak egiten ditu, esleitutako lanaren ardura hartuz eta zehaztutako ebaluazio- irizpide minimoak betez.

GAIAK



1.GAIA: GIZARTE ZIENTZIEN OINARRIZKO PRINTZIPIOAK.


Gai honen funtsa Gizarte Zientzien oinarrizko printzipioen ulermena da, zientzia hauen sorrera eta bilakaera, egitura epistemologikoa eta hezkuntza-ekarpenak aztertuz.



2.GAIA: GIZARTE ZIENTZIEN ESKOLA-CURRICULUMA.


Gizarte Zientzien arloko eskola-curriculumaren bilakaera eta osagaiak aztertzen dira, gaur egungo Lehen Hezkuntzan Gizarte eta Kultura Ingurunearen Ezaguera finkatzen duen araudiaren arabera, eta arlo honetako irakasleentzat beharrezkoak diren konpetentziak, jokabideak eta irizpideak kontuan izanik.



3.GAIA: GIZARTE IKASKETA (HISTORIKOA, GEOGRAFIKOA) IKUSPUNTU INSTRUKTIBO ETA KULTURALETIK.

Gizarte ikasketa ikuspuntu ireki batetik ulertzen da, gizartearen eskaerei eta ikasleen garapen
pertsonalari erantzunez, gela-praktikaren arazo zein erronken inguruko hausnarketatik abiatuta,
ikasketa horiei orientabide hezitzaile eta kultural emanez, modu honetan hiritartasunari lotutako baloreei erreparatuz.



4.GAIA: GIZARTE ZIENTZIEN CURRICULUMEKO EDUKIEN GARAPENA: GIZARTE ZIENTZIEN IRAKASKUNTZARAKO BALIABIDEAK, METODOAK ETA ESPERIENTZIAK.


Gizarte Zientzien curriculumeko edukien garapen desberdinak ulertzea, eta Gizarte Zientzien irakaskuntza-ikaskuntzan erabilitako baliabideak, metodoak eta esperientziak ezagutzea, unitate didaktikoen diseinurako aukerak eskainiz.



5.GAIA: GIZARTE ZIENTZIEN CURRICULUMEKO EDUKIEN EBALUAKETA.
 Gizarte Zientzien curriculumeko edukien ebaluaketarako tresnak ezagutzea eta aplikatzea.

Metodologia desberdinak erabiliko dira irakasgaian zehar. UPV/EHUko IKD kontuan hartuta gehienbat ikasleengan zentratutako metodologia aktiboak eta lan kooperatiboa sustatzen duten metodologiak erabiliko dira. Jarduera zientifikoan eta pentsamendu kritikoan garrantzitsuak diren metodologiak erabili eta sustatuko dira, eta une oro ezinbestekoak izango dira ikasleen parte hartze aktiboa, edukien gaineko hausnarketa eta norberaren ikaskuntza prozesuaren ardura izatea.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 70
  • Portfolio (%): 30

A.ETENGABEKO EBALUAZIOA:

Irakasgai honek bi atal ditu, bata magistrala eta bestea praktikoa. Saio magistralean ebaluazioa idatzizko probetan oinarritzen da. Beste aldetik saio praktikoak jarduera desberdinez osatuta daude. Amaierako kalifikazioa, ikasleek azterketa aldi ofizialean egingo den idatzizko froga teoriko-praktikoa eta ikasturtean zehar bakarkako eta lantaldean egindako jardueren balorazioaren emaitza izango da. Irakasgaiaren balioa ponderatu egingo da segun eta zein den ikastetxe bakoitzaren Diziplinen Arteko Lanaren (DAL) balioa. Irakasgaia gainditzeko, beharrezkoa da ikasgaiaren atal guztiak gainditzea, Diziplinen Arteko Lana (DAL) salbu.



B.AZKEN EBALUAZIOA:

UPV/EHU araudiak dioen bezala ikasleek eskubidea izango dute azken ebaluazio bidez ebaluatuak izateko, horretarako ikasleak etengabeko ebaluazioari uko egiten diola jasotzen duen idatzi bat aurkeztu beharko dio irakasgaiaren ardura duen irakasleari eta, horretarako, bederatzi asteko epea izango du lauhilekoko irakasgaien kasuan edo 18 astekoa urteko irakasgaienean, ikastegiko eskola egutegian zehaztutakoarekin bat lauhilekoa edo ikasturtea hasten denetik kontatzen hasita.

Azken ebaluazioa jarraitzen duten ikasleek azterketa edo jarduera batek edo gehiagok osatutako proba baten bitartez ebaluatuak izango dira, eta azterketa aldi ofizialean egingo da.



** Irakasgaiaren azken kalifikazioa K5 moduluko lanean lortutako notarekin batera lortuko da. Moduluak azken kalifikazioan duen pisua aldatu egiten da fakultate batetik bestera, beraz, fakultate bakoitzeko ikaslearen gidan zehaztuko da.

Ohiko deialdia gainditu ez duten ikasleek, gainditu ez dutenen atalaren azterketa/ebaluazio-proba ez-ohiko deialdia egin beharko dute.

BOE, BOPV: curriculum dekretuak:
. 77/2023 Dekretua, maiatzaren 30ekoa, Oinarrizko Hezkuntzaren curriculuma zehaztu eta Euskal Autonomia Erkidegoan ezartzekoa. Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkaria, 2023ko ekainaren 9a, 2023/2729 alea, 374 orrialde. https://www.euskadi.eus/web01-bopv/eu/bopv2/datos/2023/06/2302729e.pd
-Ordenagailua.
-Ikus-entzunezkoak.
-Gizarte Zientziak eta Ingurunearen Ezaguerako testuliburuak.
- Onlineko plataformak (e-gela, drive, etab.), eta hala badagokio, irakasgairen materialen fotokopiak.

Oinarrizko bibliografia

ARIAS FERRER, L. eta EGEA VIVANCOS, A. (2022). Didáctica de geografía e historia en educación primaria. Editorial Síntesis.

DOMINGUEZ GARRIDO, Mª C. (2004). Didáctica de las Ciencias Sociales, Pearson Prentice Hall.

FELIU, M., eta HERNÁNDEZ CARDONA, F.X. (2011). 12 ideas clave. Enseñar y aprender historia. Grao.

GÓMEZ CARRASCO, C.J., ORTUÑO MOLINA, J., Y MIRALLES MARTÍNEZ, P. (2018). Enseñar ciencias sociales con métodos activos de aprendizaje: reflexiones y propuestas a través de la indagación. Editorial Octaedro.

HANNOUN, H. (1977). El niño conquista el medio. Kapelusz.

LOPEZ ATXURRA, R. (1987). Historia, Zientzia Sozialak eta Hezkuntza, UPV-EHU, Bilbo.

MARTIALAY SACRISTÁN, T. (2014) Principios Básicos de Ciencias Sociales para Educación Primaria. Editorial Universitaria Ramón Areces

ROZADA MARTINEZ, J.M. (1997). Formarse como profesor. Ciencias Sociales, Primaria y Secundaria Obligatoria. Guía de textos para un enfoque crítico, Ed. Akal.

SANTISTEBAN, A., eta PAGÈS, J. (2011): Didáctica del Conocimiento del Medio Social y Cultural en la Educación Primaria. Síntesis.

Gehiago sakontzeko bibliografia

AVILA, R Mª; LOPEZ ATXURRA, R; FERNANDEZ DE LARREA, E., (2007) Las competencias profesionales para la enseñanza aprendizaje de las Ciencias Sociales ante el reto europeo y la globalización, AUPDCCSS, Bilbao.
BALE, J. (1989). Didáctica de la Geografía en la Escuela Primaria. Morata. Madrid.
COMES, P. y TREPAT, C. (1998). El tiempo y el espacio en la didáctica de las ciencias sociales. Graó. Barcelona.
MURPHY, J. (2011) Más de 100 ideas para enseñar historia. Primaria y secundaria. Grao. Barcelona.
PLUCKROSE, H. (1993). Enseñanza y aprendizaje de la historia. Madrid, MEC. Ed. Morata.
SEIXAS, P., Y MORTON, T. (2013). The big six historical thinking concepts. Toronto: Nelson Education.
SOUTO, X.M., (1998). Didáctica de la Geografía. Problemas sociales y conocimiento del medio. Barcelona. Ediciones del Serbal
TREPAT, C.A., y RIVERO, P. (2010). Didáctica de la Historia y multimedia expositiva. Barcelona. Grao.

Aldizkariak

IBER. Didáctica de las Ciencias Sociales, Geografía e Historia.
Clío. History and History Teachig. Esteka: https://papiro.unizar.es/ojs/index.php/clio
Didáctica de las Ciencias Experimentales y Sociales: https://ojs.uv.es/index.php/dces
Enseñanza de las Ciencias Sociales: https://raco.cat/index.php/EnsenanzaCS
CONCIENCIA SOCIAL: https://ojs.uv.es/index.php/con-cienciasocial/index
REIDICS. Revista de Investigación en Didáctica de las Ciencias Sociales: https://mascvuex.unex.es/revistas/index.php/reidics/index
TANTAK: https://ojs.ehu.eus/index.php/Tantak

Web helbideak

http://www.didactica-ciencias-sociales.org
http://www.ub.es/histodidactica/
http://www.educacionsocialyciudadana.com/es/index-personal.php?idArea=3 (Web de Rafael López Atxurra)
https://curriculuma.euskadi.eus/eu/hasiera
https://historicalthinking.ca/historical-thinking-concepts
https://www.pastwomen.net/
https://womenslegacyproject.eu/es/home/