Ingeniaritzaren Oinarri Kimikoak irakasgaia, beste oinarrizko irakasgai batzuekin batera, Ingeniaritzarentzat laguntza bat da. Inguratzen gaituen munduan gertatzen diren fenomeno asko ulertzen laguntzen du, bai natura zein industriaren ikuspuntutik. Kimikaren bitartez prozesu berriak aurkitzeaz gain, hauek zergaitik eta zein modutan funtzionatzen duten eta nola hobetu eta kontrolatu daitezken azaltzen du. Era berean, ingurugiro arazoei aurre egiteko tresna interesgarria da.



Irakagai honetan nomenklatura kimikoa errepasatuko da, organikoa eta ez-organikoa, ikasleari materiaren jatorria ulertzeko behar dituen oinarrizko kontzeptuak emango zaizkio egitura atomikotik hasita lotura intramolekular garrantzitsuenetara (ionikoa, kobalentea eta metalikoa), materiaren propietate makroskopikoak eta egoera fisikoa definituko duten interakzio intermolekularrekin batera. Erreakzio eta oreka kimikoak ulertzeko beharrezkoak diren oinarri zinetiko eta termodinamikoak azalduko dira.



Irakasgai honetan titulazioko beste irakasgai batzuek, bereziki 2. Kurtsoko Materialen Zientzia eta 4. kurtsoko Ingurugiroaren teknologiak ulertzeko eta bereganatzeko beharrezkoak diren oinarri basikoak garatuko dira. Irakagai horiek amankomunak dira Ingeniaritza Industrialeko gradu guztientzat.



Ez dago aurretiko betebehar berezirik irakasgai honentzat. Batxilergoan Kimika irakasgaia egitea gomendatzen da, nomenklatura organiko eta ez-organikoen oinarrizko ezagupenak izateko, magnitude eta unitate fisiko-kimikoenekin batera

KONPETENTZIAK OROKORRAK:

G-1 Lanean jarrera egokia aurkeztu eta ikaste prozesuan sor daitezkeen zailtasunen

aurrean interesa aurkeztu eta jarrera gogotsua.

G-2 Talde lanean eginbeharrekoak burutzeko taldeko kideen gaitasunak eta ezagutzak

oinarri hartuta erabakiak hartu.

G-3 Ikasketa autonomoa.

G-4 Informazioa kudeatzeko gaitasuna.

G-5 Ahozko eta idatzizko komunikazioa.

G-6 Txostenak egin.

KONPETENTZIAK ESPEZIFIKOAK:

E-1 Kimika orokorreko oinarrizko ezagutza garatu eta ulertu

E-2 Kimika orokorreko ariketak ebazteko metodologia zientifikoan erabiltzen diren

estrategiak erabili.

E-3 Oinarrizko kimikarekin lotutako bizitzako gertaera eta prozezuak esplikatu ahal

izatea modu ulergarrian.

E-4 Arazoak analizatu, erabakiak hartu eta ebzteko eredu eta ekuazio egokiak

erabiltzea.

E-5 Ingeneritzak eta zehazki kimikako arloko ezagutzak edo emaitzak ahozko eta

idatzizko komunikazioa erabiltzean hiztegi eta terminologia egokia erabiltzeko

gaitasuna garatu.

E-6 Laborategian lan egin aurretik laborategiko materiala, segurtasun arauak ezagutu,

sustantzia kimikoen arriskuak ezagutu eta modu egokian neurriak hartuz lan egin.

Bestalde laborategian sortutako hondakinen kueaketa egokia egin.

EZAGUTZAREN EMAITZAK

R-1 Konposatu kimikoak izendatiu eta formulatu

R-2 Eredu atomikoak esplikatu eta interpretatu

R-3 Atomo baten konfigurazio elektronikoa jakinda erlazionatu elementu horrek taula

periodikoa duen posizioarekin, baita aurkeztuko dituen propietateekin eta sor ditzaketen

lotura motekin.

R-4 Ekuazioak doitu eta kalulu estekiometrikoak burutu.

R-5 Sustantzien propietateak aurkezten dute lotura kimikoarekin erlazionatu.

R-6 Materia aurkeztu daitekeen egoera fisiko desberdinak eta lotura intermolekularrak

erlazionatu.

R-7 Gas, likido eta solidoen oinarrizko propietateak deskribatu.

R-8 Zinetika kimikoaren oinarrizko kontzeptuak erabiliz erreakzio abiadurak aztertu.

R-9 Lege termodinamikoak enuntziatu eta erreakzio kimikoen azterketa energetikoa

egiteko aplikatzea.

R-10 Oreka kontzeptua laburki esplikatu eta orekaren bilakaeran eragile desberdinen

eragina esplikatzea.

1. Gaia. Konposatuak eta oinarrizko kontzeptuak

Konposatu inorganikoen formulazio kimikoa. Konposatu organikoa formulazio kimikoa. Oinarrizko kontzeptuak eta estekiometria. Konposatuen propietate fisikoak. Soluzioen kontzentrazioa

2. Gaia. Egitura atomikoa.

Materiaren izaera elektrikoa. Egitura atomikoa. Eredu atomikoak. Atomo elektroianitzak. Taula periodikoa. Propietate periodikoen aldaketa

3. Gaia. Lotura kimikoa

Lotura kimikoa. Lotura ionikoa. Sare energia. Lotura kobalentea. Lotura metalikoa. Metalak eta konposatu metalikoak. Indar intermolekularrak

4. Gaia. Egoera fisikoak eta materiaren propietateak.

Solido egoera. Likido egoera. Likidoen propietateak. Gas egoera. Disoluzioen propietate koligatiboak

5. Gaia. Termodinamika klasikoa

Sistemak, egoera eta egoera funtzioak. Lana eta beroa. Termodinamikaren lehen legea 6. Gaia. Termokimika

Entalpia. Hess-en legea. Bero ahalmena. Entalpiaren tenperaturarekiko menpekotasuna.

7. Gaia. Espontaneitatea eta energia askea

Prozesu fisiko eta kimiko espontaneoak. Termodinamikaren bigarren legea. Entropiaren

tenperaturarekiko menpekotasuna. Termodinamikaren hirugarren legea. Entropia absolutua. Energia askea eta oreka-konstantea. Oreka-konstantearen tenperaturarekiko menpekotasuna.

8. Gaia. Oreka kimikoa

Zinetika kimikoa. Oreka kimikoa. Oreka motak. Oreka kimikoarengan eragiten duten faktoreak.

9. Gaia. Azido-Base oreka Azido eta base sendoak. Azido eta base ahulak. Gatzen Hidrolisia. Disoluzio erregulatzaileak. Baloraketak

10. Gaia. Elektrokimika Oxidazio-erredukzio erreakzioak. Zelda galbanikoak. Elektrolisia. Eldoilketa

Teoria klaseak (1):

Gaiaren helburu nagusiak argi azalduko dira, edukiak azaldu eta ikasleari kontzeptuak hobeto ulertzen lagunduko duten ariketak proposatzen dira.



Gela praktikak (2):

Bakarka edo taldeka eginiko ariketa eta kuestioen ebazpena.



Laborategi praktikak (3):

Irakasgaiarekin erlazionaturik dauden aktibitate esperimentalak, laborategian garatuak irakaslearen gidaritzapean. Ikasle bakoitzak 2 orduko 7 saio praktikoak burutu behar ditu Oinarrizko Kimika I laborategian, talde bakoitzari dagokion taldeko ordutegian.



Ebaluaketa eta formazio aktibitateak: Lauhileko bakoitzean banakako ebaluazio-proba bat egingo da Ikasleari autoebaluazio-galdetegiak proposatuko zaie gela birtualean.



(1) Ondorengo konpetentziez jabetzea bermatuko du: G-3 G-5, E-1, E-2, E-3, E-4 eta E-5. Ikasleek ulermenerako beharrezko duten materiala izango dute.

(2) Ondorengo konpetentziez jabetzea bermatuko du: G-1, G-2, G-3, G-4, G-5, G-6, E-1, E-2, E-3, E-4 eta E-5.

(3) Ondorengo konpetentziez jabetzea bermatuko du: G-2, G-3, G-4, G-5, G-6, E-5 eta E-6.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 80
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 20

Irakasgai honetan ebaluazio jarraia erabiliko da. Ondorengoan datza:



1. Lauhilabete bakoitzaren erdialdeko kontrolak (notaren %5) eta bukaerako azterketa (notaren %35) banakako ebaluaketa burutuko da. Egin beharreko idatzizko azterketan lauhilabetekoan landutako gaiei buruzko galdera bai teorikoak baita teoriko-praktikoa ere izango dira.



Irakasgaiaren azken nota finkatzeko irizpidea:



- Kontrolak: 10 % (5 % lauhilabete bakoitza)

- Buekaerako azterketak: 70 % (35 % lauhilabete bakoitza)

- Praktikako nota 20 %



Lauhileko bakoitzeko azken nota kontrolaren eta azken azterketaren arteko batez besteko ponderatua da, dagozkion portzentaiak aplikatuz.



Lauhileko bat gainditzeko, ikasleak 5.0/10 nota atera beharko du gutxienez.



Ikasle batek lauhileko bat gainditzen badu, ikasturtean zehar gordeko zaio.



Ohiko deialdian lauhileko bakar batera aurkeztu eta gainditzen duten ikasleek, ohiko deialdiaren aktan argitaratutako nota 3.5/10 izango da, beste lauhilekoaren azterketa egin arte eta horrela dagokion batezbestekoa lortu ahal izateko. Aipatutako lauhileko bakoitzarako kalifikazio minimoak lortu ez dituzten ikasleek gehienez 4.0/10 izango dute ohiko deialdiko kalifikazio-aktan, lorturiko bukaerako kalifikazioa edozein izanda ere.



Ohiko deialdian lauhileko bakarrera aurkezten eta gainditzen duten ikasleek, beste lauhileko azterketa gainditu arte, 3.5/10 izango dute ohiko deialdiko kalifikazio-aktan.



2. Laborategiko praktikak



Nahitaezkoa da praktika guztietara joatea. Justifikatuta dagoen arrazoi batengatik ezin bada praktikara joan, horren berri emango zaio irakasleari, hori justifikatzen duen ziurtagiri ofiziala ahalik eta azkarren aurkeztuz, eta, nolanahi ere, hurrengo praktika egin baino lehen.



Praktika-nota ikasgaiaren notaren % 20 izango da, eta gutxienez 5.0/10 kalifikazioa lortu beharko da ikasgaia gainditzeko. Praktiken kalifikazioa honela kalkulatuko da: praktiken txostenek/galdetegiek % 60 balio izango dute eta idatzizko azterketa % 40a. Aipatutako kalifikazio minimoek 3.5/10 izan behar dute.



Praktikak ohiko deialdian gaindituz gero, nota ez-ohiko deialdirako gordeko zaie teoria gainditzen ez duten ikasleei, horretarako deialdi bat agortuko da.



Ikasle guztiek azken probaz ebaluatzeko eskubidea dute, horretarako ikasleak irakasgaia ematen duen irakasleari idatzi bat egin beharko dio ebaluaketa jarraiari uko egiten duela adieraziz. Idatzia egiteko kurtso hasi eta 18 asteko epea izango du. Azken probaren bidezko ebaluaketa ondorengoan datza:

1. Laborategiko praktika bat burutu, txostena egin eta idatzizko azterketa burutu (notaren %20)

2. Idatzizko azterketa, teoria eta ariketak (notaren 80%) Azken probara aurkezten ez diren ikasleen azken kalifikazioa ez aurkeztua izango dute.

Ez ohiko deialdia ondorengo zatiez osatuko da:

1.- Gai teoriko (kontzeptuak, definizioak, etab.) eta teoriko-praktikoak (ariketak) bilduko dituen azterketa idatzia (notaren % 80) (ez dira kontuan hartuko kontroletako notak).



2.- Laborategiko praktika bat, dagokion txostena eta azterketa bat egitea (%20).



Ikasleek irakasgaiaren zati teorikoa (% 80) gainditzen ez badute eta ez-ohiko deialdian praktikak gainditzen badituzte, praktiketako nota hurrengo ikasturterako gordeko da eta horrek deialdi bat kontsumitzea dakar.



Azterketara aurkezten ez diren ikasleek ez dute deialdirik gastatuko.

PLATAFORMA VIRTUAL: e-GELA

Oinarrizko bibliografia

Formulazioa eta nomenklatura kimikan I.U.P.A.C. ARAUAK. F. Andres Ordax, A. Arrizbalaga Saenz. UEUko Argitarapen Zerbitzua

Kimika Orokorra. UEUren Kimika Saila

Química. Raymond Chang. McGraw-Hill

Química La Ciencia Central. Theodore L. Brown. Pearson-Prentice Hall

Química General. Ralph H. Petrucci. Pearson-Prentice Hall

Gehiago sakontzeko bibliografia

Química Orgánica. Mary Ann Fox. Pearson-Prentice Hall
Química Inorgánica. Atkins. McGraw-Hill
Fisicoquímica. Raymond Chang. McGraw-Hill
Fundamentos de Química Analítica. Douglas A. Skoog. Thomson