2024-2025 ikasturtean, irakasgai hori euskaraz bakarrik eskaintzen da. Geografia de España irakasgaiak hainbat autonomia-erkidegotako biztanleria-, hiri- eta ekonomia-aniztasuna jorratzen du. Halaber, ingurune fisikoaren kontrasteak planteatzen ditu geomorfologiari, klimari, landaretzari eta urari dagokienez. Herrialde bat ezagutzeko aukera da, kontzeptu geografikoa ikasiz, hala nola lurraldean gauzatzen diren fenomeno naturalen eta sozioekonomikoen banaketa espazial desberdina ikasiz. Era berean, oso eremu natural desberdinen kokapena Espainian paisaia-aniztasun izugarria osatu duten kultura desberdinekin lotuta dago.



Irakasgai honen helburua lurralde-egitura desorekatua eratu duten prozesuak ulertzea da, autonomia-erkidegoen arteko desberdintasun sozioekonomikoetan islatzen dena. Era berean, erkidego- eta nazio-mailatik harago, eskualde-garapenean eragina duten faktoreak identifikatu nahi ditu. Europar Batasunaren eta globalaren dimentsioak autonomia-erkidegoetako landa-eremuan eta hiri-eremuan nola eragiten duen ulertzea funtsezko kontua da. Interesgarria da, halaber, autonomia-erkidegoek nazioz gaindiko eremu geografikoetan integratuta egoteak dakarren erronkari zer erantzun ematen dioten planteatzea. Langabeziari, despopulazioari eta nahigabe sozial eta politikoari aurre egitea dira Espainiako gizartearen egungo erronketako batzuk.



Ingurune fisikoari dagokionez, Espainiako eskualde naturalak bereizten dituzten geomorfologia, klima, landaretza eta ibaien oinarrizko edukiak landuko dira. Kontserbazioaren ikuspegitik, hamabi autonomia-erkidegotan kokatutako hamabost parke nazionalak nabarmendu behar dira, ekosistemen aberastasun eta aniztasun izugarria erakusten baitute. Natur balio apartak, floraren, faunaren edo formazio geomorfologikoen berezitasunak, naturaren tenplu hauek gordetzen dituztenak, azterketa-eremu bikainak dira.



Planteamendu orokor hori autonomia-erkidego baten eskalan islatzen da. Prozesu orokor horiek eskualde bakoitzaren berezitasunetan nola asimilatzen diren identifikatzea da ikasleak egingo duen lanaren helburua. Emandako graduaren kokalekua ez den beste autonomia-erkidego bateko landa-praktikak eskualdeko idiosinkrasiaren eta eragina duten beste eskala geografiko batzuen arteko fusioan murgiltzen gaitu.

I. Geografia eta Lurralde Antolamendu Graduko oinarrizko gaitasunak eta gaitasun orokorrak (https://gestionalumnos.ehu.es/tmp/Geografia%20y%20Ordenacion%20del%20Territorio.pdf) honako hauek dira:



- Oinarrizko gaitasunak: CB1, CB2, CB3, CB4 eta CB5.



- Gaitasun orokorrak: G004, G005, G006, G007 eta G008.



II. MC03 MODULUAREN (geografiaren oinarriak) gaitasun espezifikoak:



M03CM01: Ikasleek natura-zientzien eta giza zientzien arteko interfazean garatu diren ezagutzak azaltzen eta transmititzen jakitea, alderdi horretan azterketa geografikoek izan duten funtzioa ulertuta.



M03CM02: Ikasleek ezagutza geografikoen muina osatzen duten eta unibertsitateetako ikasketa-planetan eta unibertsitateko sail eta institutuetako ikerketa-lerroetan ezarpen handiena duten irakasgaiak ezagutzea.



M03CM03: Ikasleek, geografiaren espezializazio sektorialen bidez, lurraldeak bereizten laguntzen duten alderdien ikuspegia hartzea, eta irizpen deskribatzaile eta preskriptiboak eman ahal izatea.



MO3CM04: Ikasleek lurraldeen barne-antolamenduaren eta eskualde-nortasunaren iturria diren faktore fisikoak eta giza faktoreak bereizteko gaitasuna izatea.



MO4CM06: Ikasleek diziplina horien berezko dokumentazio-, datu-bilketa-, analisi- eta metodologia-teknikak erabiltzen jakitea.



III. Gaitasun espezifikoak eta ikaskuntzaren emaitzak:

- Ikasleak lurraldea antolatzen duten prozesuak eta egiturak ulertzen ditu eta horiek adierazteko gai da. Ikasleak Espainiako eskualdeen arteko desorekak azalduko ditu, datuak eta mapak erabiliz.

- Ikasleak Espainiako eskualdeei buruzko estatistika-, geografia- eta dokumentu-iturriak erabiltzen ditu. Ikaslea gai da Espainiako eskualdeei buruzko iturri estatistiko, geografiko eta dokumentalen emaitzak interpretatzeko.

- Ikasleak Espainiako ingurune fisikoaren eremu geografikoak ezaugarritzen ditu. Ikaslea gai da Espainiako ingurune fisikoaren eremu geografikoen konfigurazioan eragiten duten faktoreak argudiatzeko.

- Ikasleak autonomia-erkidego bati buruzko memoria sozioekonomikoa eta ingurune naturalari buruzkoa egingo du, dagozkion iturri estatistiko, geografiko eta dokumentalak erabilita.

1. Espainiako politika eta lurralde-antolamendua.

1.1. Lurralde, administrazio eta politika-eskalak.

1.2. Garapen-faseak autonomia-erkidegoetan.

1.3. Autonomia-erkidegoen arteko desberdintasun sozioekonomikoak.



2. Biztanleria.

2.1. Zahartze-prozesuaren dimentsio espaziala autonomia-erkidegoen arabera.

2.2. Populazioa hainbat eskala geografikotan banatzeko desorekak.



3. Hiri-sistema.

3.1. Hiri-sistema eta hiri-azpisistemen banaketa espaziala.

3.2. Espainiako hiri-sistema, Europar Batasunaren testuinguruan eta testuinguru globalean.



4. Ekoizpen-guneak: industria eta zerbitzuak.

4.1. Industrializazio-prozesua, krisia eta desindustrializazioa.

4.2. Industriaren sektore-banaketa autonomia-erkidegoen arabera.

4.3. Zerbitzuen sailkapena eta azpisektoreen banaketa autonomia-erkidegoen arabera.



5. Erliebea.

5.1. Litologia eta erliebe-formak.

5.2. Unitate morfo-estruktural nagusiak.



6. Klima

6.1. Klimaren faktoreak eta elementuak Espainian.

6.2. Espainiako zonalde klimatikoak.

Irakasgaiaren irakaskuntza eskola teorikoetan, praktikoetan eta mintegietan oinarritzen da, bai eta ikaslearen lan autonomoan ere, metodologia honen bidez:

- Aurrez aurreko jarduerak: eskola magistralak, ikasgelan jarduera praktikoak egitea (grafikoen eta mapen iruzkina) eta lauhileko talde-lanaren ahozko azalpena.

- Jarduera ez-presentzialak: programatutako irakurketak, ikasleak lan praktiko bat prestatzea.

- Klasera joatea beharrezkoa da alderdi praktikoa zertan datzan ulertzeko.

- Landa-praktika bat egingo dugu kontzeptu batzuk hobeto ulertzeko, eta eremu-irteera horretan azaldutakoa azterketan sartutako edukien barruan dago.

• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 50
  • alde lanak (arazoen ebazpenak, proiektuen diseinuak) (%): 50

Ebaluazio-sistema azken ebaluazioaren sistema da. Irakasgaia azterketa baten bidez kalifikatuko da (5 puntu) eta autonomia-erkidego bati aplikatutako lan baten bidez (5 puntu).

Azterketak bost puntu balio ditu hamar puntutik, eta lan praktikoak bost puntu balio ditu hamar puntutik. Gutxienez 2,5 puntu lortu behar dira azterketan, eta 2,5 lan praktikoan, gainditzeko.

Azken probaren pisua irakasgaiaren kalifikazioaren % 40 baino handiagoa denez, nahikoa izango da azken proba horretara ez aurkeztea irakasgaiaren azken kalifikazioa ez aurkezteko edo ez aurkezteko.

Ezohiko deialdian ohiko deialdiko irizpide berak erabiliko dira. Ebaluazio-sistema azken ebaluazioaren sistema da. Irakasgaia azterketa baten bidez kalifikatuko da (10 puntutik 5 puntu) eta autonomia-erkidego bati aplikatutako lan bat egingo da (10 puntutik 5 puntu). Azterketak hamar puntutik bost balio ditu eta lan praktikoak hamar puntutik bost. Gutxienez 2,5 puntu lortu behar dira azterketan, eta 2,5 lan praktikoan, gainditzeko.

Azken probaren pisua irakasgaiaren kalifikazioaren % 40 baino handiagoa denez, nahikoa izango da azken proba horretara ez aurkeztea irakasgaiaren azken kalifikazioa ez aurkezteko edo ez aurkezteko.

Farinós, J. & Olcina, J. (2017). Geografía regional de España. Espacio y comunidades. Tirant Humanidades.

Martín Vide J. & Olcina Cantos, J. (2001). Climas y tiempos de España. Alianza Editorial.

Méndez, R. & Molinero, F. (Coord.) (1993). Geografía de España. Ariel.

Meléndez Hevia, I. (2004). Geología de España. Una historia de seiscientos millones de años. Editorial Rueda.

Romero, J. (Coord.) (2017). Geografía Humana de España. Curso de introducción. Tirant Humanidades.

Oinarrizko bibliografia

Fernández Cuesta, G. & Quirós Linares, F. (2011). Atlas temático de España. 3 tomos. Ediciones Nobel



García Alvarado, J.Mª & Sotelo Navalpotro, J.A. edit. (1999). La España de las Autonomías. Síntesis.



Instituto Geográfico Nacional (2019). España en mapas. Una síntesis geográfica. Centro Nacional de Información Geográfica. https://www.ign.es/web/espana-en-mapas



Puyol Antolín, R. (dir.) (1988-1989). Geografía de España. Síntesis, 18 vols.

Gehiago sakontzeko bibliografia

European Union (2023). Eurostat regional yearbook, 2023 edition.

Aldizkariak

Boletín de la Asociación de Geógrafos Españoles.
ERIA.
Estudios Geográficos.
Investigaciones Geográficas.
Scripta Nova
Ciudad y Territorio. Estudios Territoriales

Web helbideak

https://www.mitma.gob.es/portal-del-suelo-y-politicas-urbanas/atlas-estadistico-de-las-areas-urbanas
http://www.aemet.es/es/portada
http:/www.ine.es
https://www.age-geografia.es/site/
http:/www.ign.es
https://www.miteco.gob.es/es/
http://dialnet.unirioja.es
https://ec.europa.eu/eurostat/cache/RCI/#?vis=nuts2.labourmarket&lang=en
https://ec.europa.eu/eurostat/web/gisco
https://www.oecd.org/
https://www.un.org/es/