“Zinemaren eta beste ikus-entzunezko beste arte batzuen historia” irakasgaia, Artearen Historiaren graduko 3. kurtsoko derrigorrezko irakasgaia da. Bere asmoa da graduan dauden ikus-entzunezko arteetan sakontzea, XX. mendean garatutako masa kulturaren inguruko modu artistiko hauek kontuan izanik. Hori dela eta, arretaz ikasiko dira zinemak beste disziplina batzuekin daukan harreman bitxia: literatura eta antzerkia hain zuzen.



Irakasgai honetan zinemaren ekoizpen prozesua ikasten da, beti testuinguru industrial baten barnean, baina berezko ikus-entzunezko hizkuntza kontuan izanik. Bestaldetik, arte honekin lotuta dauden zinegileei buruz eta haien ezaugarri estilistikoei buruz hitz egiten da. Ez ditugu ahaztu behar arte zinematografikoaren beste aspektu. Banaketaren mekanismoak sortaratu dituzte estilo desberdinekin lotutako ikono eta baldintzak. Era honetan ikasleak modu orokor batean zinemaren munduaren funtzionamenduaren mekanismoak ezagutuko dituzte, ekoizpena, filmaketa, banaketa, interpretazioa eta beste aspektu batzuk kontuan hartuta.

Tituluko gaitasunak:



G005 Gai izatea obra eta gai historiko-artistikoei buruzko testu, dokumentu eta beste material batzuen analisi kritikoak egiteko.



G006 Gai izatea ahozko eta idatzizko adierazpena garatzeko, unibertsitate-gradura eta artearen historiaren diziplinari egokitua.



G007 Gai izatea graduaren jakintza espezifikoa hurbil dauden beste arlo eta diziplina batzuekin erlazionatzeko, eta arlo horietan aplikatzeko.



G001 Gai izatea mendez mende izan diren prozesu artistikoak analizatzeko eta interpretatzeko, eta estilo-segida, artisten zeregina eta arteen teoria baloratzea.



G002 Gai izatea sailkatzeko eta era integralean aztertzeko (estiloa eta ikonografia) arkitektura, eskultura, pintura, zinema, musika eta beste arte-adierazpide batzuetako lanak, beren garai historiko eta artistikoan, arte--diziplina bakoitzaren hizkuntza espezifikoen bitartez.



G004 Gai izatea prozesu historikoak artelanaren bidez aztertzeko, artelana gizarte- eta kultura-historiaren dokumentu garrantzitsutzat hartuz, beste lekukotasun dokumental eta material batzuekin batera.





Modulu eta irakasgaiaren gaitasunak:



CM01. Gai izatea Zinemaren Historiako lerro nagusiak ulertu eta aztertzeko, sortu zenetik gaurdaino. (G001, G002, G004, G005)



CM02. Gai izatea ikus-entzunezko lanak aztertzeko, mugimendu, korronte eta joera zinematografikoak ulertzeko, eta lan horiek aurreko, beren garaiko eta ondorengo beste obra batzuekin alderatzea. (G001, G002, G004, G005).



CM03. Gai izatea zinemaren eta historiaren arteko erlazioa aztertu eta ulertzeko, filmen bitartez, kontuan izanik pelikulen gizarte-, politika- eta historia-testuingurua eta haien garaiak. (G004, G007)



CM04 Gai izatea ikus-entzunezko obrak artelan gisa baloratzeko, konparazioak eginez beste diziplina artistiko eta metodologia batzuekin. (G001, G002, G003, G005)

0. Sarrera. Ikasgaiaren aurkezpena.

1. Zinema mutua Frantzian.

2. Alemania. Weimarreko zinema.

3. Zinema eta abangoardia Frantzian eta Italian.

4. Iparramerikako IEBko zinema isila.

5. Sobiet Batasuna. Boltxebike iraultza eta zinema.

6. Isilatik soinurako transitzioa. Europa 30 eta 40 hamarkadetan.

7. IEBko zine klasikoaren garapena.

8. Neorrealismotik Europako zinemagintza berrietara.

9. IEBko hizkuntza berriak 50 eta 60 hamarkadetan.

10. 70tik aurrerako zinemaren errepaso laburra.

11. Zinematografia periferikoak.

12. Ikusentzunezko beste arteak.

1. Saio teorikoak: irakasleak irakasgaiaren funtsezko eduki teorikoak azalduko ditu eskola presentzial eta/edo birtualetan, osasun egoerak hala eskatzen badu.



2. Nahitaezko saio praktikoak, indarra duen araudiaren arabera: Ikasleek filmak eta bestelako ikus-entzunezko materialak aztertuko dituzte irakaslearen laguntzarekin. Eztabaida sortu eta ikasleen espiritu kritikoa sustatuko da aztertutako ikus-entzunezko lanen aurrean. Ikasgelan aztertutako filmen sekuentzia eta zatiei buruzko ahozko eta idatzizko iruzkinak egingo dira. Aztertutako lanei buruzko iturri idatzi eta teorikoak ere kontuan hartuko dira, baita beste diziplina artistiko batzuetako lanak ere: pintura, eskultura edo arkitektura, landutako ikus-entzunezko lanekin erlaziona daitezkeenak. Ez da ahaztuko literaturaren eta ikus-entzunezkoaren arteko harremana gidoi-analisiei edo filmen erreferentziei aurre egitean. Kasu horietan, emandako ariketa praktikoetan emaitzen eraginkortasuna eta kalitatea ebaluatuko dira. Ikus-entzunezko eztabaida eta azterketa taldekako jarduera izango da, baina berariazko ariketak bana-banako lana izango da.



3. Kanpoko jarduerak. Sekuentzien eta filmen film-analisia: Talde-lana film baten

sekuentzia bati buruz. Ikasleek taldeak osatu beharko dituzte, ikasgaiarekin zerikusia duen film baten sekuentzia aukeratu eta horren azterketa eta lan idatzi labur bat egin beharko dute. Azterketa hori gelan aurkeztu beharko da, poster gisa, edo modu birtualean, osasun-egoerak hala eskatzen badu. Gainerako ikasleek taldeen erakusketak ikusiko dituzte, eta, 15 minutu baino gehiago iraungo ez duen erakusketa bakoitzaren ondoren, beste 15 minutu izango dira aurkeztutakoari buruz eztabaidatzeko eta hausnartzeko. Ikasleek, halaber, bakarka, ikasturtea zehar banakako bi lan entregagarri prestatuko dituzte, aurrerago zehaztuko direnak.



4. Jarduera ez-presentzialak.

- Tutoretzak

- Lanak eta entregatzekoak prestatzea ikasleen bidez, banaka edo taldeka, irakaslearekiko tutoretzak erabiliz, beharrezkoa bada.

- Idatzitazko azken proba prestatzea.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 60
  • Ahozko defentsa (%): 10
  • Banakako lanak (%): 20
  • alde lanak (arazoen ebazpenak, proiektuen diseinuak) (%): 10

Ikasleak azken ebaluazioko sistemaren bidez ebaluatzeko eskubidea izanen du, ebaluazio jarraituko sisteman parte hartu duen edo ez kontuan hartu gabe. Horretarako, interesdunek idatziz aurkeztu beharko diete irakasgaiaren ardura duten irakasleei etengabeko ebaluazioari uko egiten diotela, eta horretarako 9 asteko epea izanen dute, lauhilekoa hasten denetik hasita.

Aparteko deialdietako irakasgaien ebaluazioa azken ebaluazioko sistemaren bidez eginen da, non ikasleek kalifikazioaren% 100 lortzen ahalko baitute. Deialdi bereziaren azken ebaluazioko probak azken proba teorikoaren bi zatiak izanen ditu:

- Idatzizko 1. proba. 20 galdera labur

- Idatzizko 2. proba. Ikasgelan ikusitako film baten sekuentzia aztertzea.



Ikasleak deialdi arruntetik badatoz, taldeko praktikaren aurkezpenaren nota eta entregatzekoak gordeko zaizkie, azken kalifikazioaren %40 osatuko dutenak. Beste %60a proba idatziaren bi zatiak gaindituz lortuko da, bakoitza azken notaren %30a baita. Ikasleak aurreko kurtso batetik badatoz, idatzizko probaren bi zatien balioa% 50era igoko da.

Funtsezko hurrengo filmen ikuskatua:
01. Lumière Anaien filmak.
02. Le voyage dans la lune (Ilargirako bidaia, 1903), Georges Méliès (Frantzia)
03. Das Cabinet des Dr. Caligari (Caligari Doktorearen kabinetea, 1919), Robert Wiene (Alemania)
04. Der Letzte Mann (Azken gizona, 1924), Friedrich Wilhelm Murnau (Alemania)
05. Metropolis (1925), Fritz Lang (Alemania)
06. Un chien andalou (Andaluziar txakurra, 1928), Luis Buñuel (Frantzia)
07. The Great Train Robbery (Tren bati eraso eta lapurketa, 1904), Edwin S. Porter (I.E.B.)
08. The Birth of a Nation (Nazio baten jaiotzea, 1915), David Wark Griffith (I.E.B.)
09. Modern Times (Garai modernoak, 1935), Charles Chaplin (I.E.B.)
10. Bronenosez Potiomkine (Potemkin korazatua, 1925), Sergei M. Eisenstein (Sobiet Batasuna)
11. L'Atalante (1934), Jean Vigo (Frantzia)
12. Stagecoach (Diligentzia, 1939), John Ford (I.E.B.)
13. Casablanca (1942), Michael Curtiz (I.E.B.)
14. Citizen Kane (Kane hiritarra, 1942), Orson Welles (I.E.B.)
15. Ladri di biciclette (Bizikleta lapurrak, 1948), Vittorio de Sica (Italia)
16. Ordet (Hitza, 1954), Carl Theodor Dreyer (Danimarka)
17. Les quatre cents coups (Laurehun kolpeak, 1959), François Truffaut (Frantzia)
18. The Night of The Hunter (Ehiztariaren gaua, 1955), Charles Laughton (I.E.B.)
19. Psycho (Psikosia, 1960), Alfred Hitchcock (I.E.B.)
20. Some Like it Hot (Batzuen gustokoa bero, 1959), Billy Wilder (I.E.B.)
21. Taxi Driver (1976), Martin Scorsese (I.E.B.)
22. Night on Earth (Gaua lurrean, 1991), Jim Jarmusch (I.E.B.)
23. Blade Runner (1982), Ridley Scott (I.E.B.)
24. Trainspotting (1996), Danny Boyle (Ingalaterra)
25. Shichinin no samurai (Zazpi samurái, 1954), Akira Kurosawa (Japonia)
26. Cidade de Deus (Jaungoikoaren hiria, 2002), Fernando Meirelles (Brasil)

Oinarrizko bibliografia

Zinema eta beste entzunezko artearen historiaren lan orokorrak



- AA.VV.: Historia del cine. Bartzelona, Salvat, 1981.


- AA.VV., Historia general del cine. (12 vols.) Cátedra. Madril 1995-1998.

- I Orígenes del cine.- II Estados Unidos (1908-1915).- III Europa (1908-1918). - IV América (1915-1928).- V Europa y Asia (1918-1930).- VI La transición del mudo al sonoro.- VII Europa y Asia (1929-1945).- VIII Estados Unidos (1932-1955). - VII Europa y Asia (1929-1945).- VIII Estados Unidos (1932-1955).- IX Europa y Asia (1945-1959). - X Estados Unidos (1955-1975). América Latina.- XI Nuevos cines (Años 60). - XII El cine en la era del audiovisual.

- AA.VV., Historia universal del cine. Planeta, Bartzelona 1982.


- BRUNETTA, G. P., Historia mundial del cine. Akal, Madril 2011.

- COUSSIN, M., Historia del cine. Blume, Bartzelona 2005.

- FAUS BELAU, A., La era audiovisual. Historia de los primeros cien años de la radio y la televisión. Ediciones Internacionales Universitarias. Bartzelona 1995.

- GUBERN, R., Historia del cine, Lumen, Bartzelona 1995.

- JEANNE, R., FORD, CH., Historia ilustrada del cine. Alianza, Madril 1981.


- SÁNCHEZ NORIEGA, J.L., Historia del cine. Teoría y géneros cinematográficos, fotografía y televisión. Alianza. Madril 2007.

- ZUBIAUR CARREÑO, F. J., Historia del cine y otros medios audiovisuales. Eunsa, Iruñea 1999



Katalogo, antologia eta hiztegiak.



- AGUILAR, C., Guía del vídeo cine. Cátedra, Madril (argitalpen ugari eguneratuak)

- CALDERÓN, T., Movie, Movie. Guía de films. Calderón y Villamandos, Madril 2001.

- KONIGSBERG, I., Diccionario técnico Akal de cine. Ed. Akal, Madril 2004.

- EQUIPO RESEÑA, Cine para leer. Mensajero. Bilbo 1972-2017.

- MARTÍNEZ TORRES, A., Diccionario Universal del cine. Espasa, Madril 2001.




Analisi filmikoa eta zinemaren teoria



- ALLEN, R., GOMERY, D., Teoría y práctica de la historia del cine. Paidós, Bartzelona 1995.


- ALTMAN, R., Los géneros cinematográficos. Paidós, Bartzelona, 2000.


- ANDREW, D., Las principales teorías cinematográficas. Rialp, Madril 1992.


- ARNHEIM, R., El cine como arte. Paidós, Bartzelona 1986.


- BAZIN, A., ¿Qué es el cine? Rialp, Madril 1966.


- BENET, V., Un siglo en sombras. Introducción a la historia y la estética del cine. Ed. de la mirada, Valentzia 1999.

- BORDWELL, D.: El lenguaje del cine. Gedisa, Bartzelona 1990.

- BORDWELL, D., THOMPSON, K. El arte cinematográfico. Una introducción. Paidós, Bartzelona 2010.

- CARMONA, R., Como se comenta un texto fílmico. Cátedra. Madril 1991.

- CASSETI, F.: Teorías del cine. Cátedra, Madril 1994.


- CASSETI, F., DI CHIO, F., Cómo analizar un film. Paidós, Bartzelona 2007

- MARTIN, M., El lenguaje del cine. Gedisa, Bartzelona 1996.

- MITRY, J., Estética y psicología del cine. Siglo XXI, Madril 1978.


- RAMÍREZ, J.A., Medios de masas e historia del arte. Cátedra, Madril 1988.


- ROMAGUERA, I., ALSINA, H.: Textos y manifiestos del cine. Cátedra, Madril 1989.


Gehiago sakontzeko bibliografia

- ABAJO DE PABLOS, J. J, Vittorio de Sica: su vida, su obra, su cine, Fancy, Valladolid, 2000.
- AMENGUAL, B, Sergei M. Eisenstein: El acorazado Potemkin, Paidós, Bartzelona, 1993.
- BILLARD, P, L'Age classique du cinéma français: Du cinéma parlant à la Nouvelle Vague, Flammarion, Paris, 1995.
- CASAS, Q, Fritz Lang, Cátedra, Madril, 1991.
- CASTRO DE PAZ, J. L, Alfred Hitchcock, Ed. Cátedra, Madril, 2000.
- COMA, J, Historia del cine americano/2 (1930-1960), Laertes, Bartzelona, 1993.
- DREYER, C. Th, Sobre el cine, Seminci, Valladolid, 1995.
- EISNER, L, La pantalla demoniaca: las influencias de Max Reinhardt y el expresionismo alemán, Cátedra, Madril, 1988.
- ELENA, A, Los cines periféricos, Paidós, Bartzelona, 1999.
- FOIRET, J. eta BROCHARD, Ph, Los hermanos Lumière y el cine, Ayuntamiento de Girona, Girona, 1995.
- GOROSTIZA, J. eta PÉREZ, A, Blade Runner, Paidós, Bartzelona, 2002.
- KRACAUER, S. De Caligari a Hitler: una historia psicológica del cine alemán. Paidós, Bartzelona 1985 (1947).
- MONTERDE, J. E, Martin Scorsese, Cátedra, Madril, 2000.
- RIAMBAU, E. Charles Chaplin, Cátedra, Madril, 2000.
- SÁNCHEZ VIDAL, A, Luis Buñuel, Cátedra, Madril, 1991.
- SOJO, K. (ed.). Sobre el cine alemán: de Weimar a la caída del muro, NEFF, Vitoria-Gasteiz, 2006.
- URKIJO, F. J, John Ford, Cátedra, Madril, 1996.
- VIDAL ESTEVEZ, M. Akira Kurosawa, Cátedra, Madril, 1992.

Aldizkariak

Aldizkari orokorrak

- Cahiers du cinema:
https://www.cahiersducinema.com/
- Caimán: cuadernos de cine:
https://www.caimanediciones.es/
- Cinerama:
http://www.cinerama.es/
- Dirigido por:
https://www.dirigidopor.es/
- Fotogramas:
http://www.fotogramas.es/

Aldizkari espezializatuak

- Academia (Revista de la Academia del cine español)
http://www.academiadecine.com/publicaciones/index.php
- Archivos de la Filmoteca (Valencia):
http://www.archivosdelafilmoteca.com/
- Cinematograf:
http://www.raco.cat/index.php/Cinematograf
- Cuadernos cinematográficos (Universidad de Valladolid)
- Film Historia
http://www.filmhistoria.com/
- Fotocinema (Universidad de Málaga):
http://www.revistafotocinema.com/
- Latente (Universidad de La Laguna)
- Nickel Odeón
http://www.nickel-odeon.com/
- Nosferatu: revista de cine (Hasta 2007)
- Secuencias: revista historia del cine (Universidad Autónoma de Madrid): https://revistas.uam.es/secuencias

Web helbideak

- El cine, un recurso didáctico: http://www.ite.educacion.es/formacion/materiales/24/cd/indice.htm
- International Movie Data Base: http://www.imdb.com/
- Cineuropa: http://www.cineuropa.org/
- Filmaffinity: https://www.filmaffinity.com/es/
- Miradas de cine: https://miradasdecine.es/
- Muchocine: http://www.muchocine.net/