“Ikonografia Modernoa” ikasgaia Artearen Historiako Graduko hautazko ikasgaietako bat da 3. eta 4. mailako ikasleentzat. Lehen lauhilekoan irakasten da, eta Arteen Teoria, Estetika eta Ikonografia moduluan sartzen da. Irakasgai hau egiteko, gomendagarria da ikaslegoak "Errenazimentuko Artearen Historia" ikasgaia egin izana.

Aukerako irakasgai honek aro modernoko arteen ikonografiaren azterketa eta analisia eskaintzen dio ikaslegoari, lau frontetatik: ikonografia kristaua, mitologia, alegoria eta kultura enblematikoa. Praktikoa denez, saio teoriko-magistralak eta aurrez aurreko saio praktikoak batera egingo dira.

ARTEEN TEORIA ETA IKONOGRAFIA MODULUAREN GAITASUNAK:

CM01 Ikuspegi metodologikotik eta gradu-mailara egokitutako eduki-ikuspegitik diskurtso konplexu eta koherentea garatzeko gai izatea.

CM02 Arkitekturako, eskulturako eta pinturako lanak azterketa ikonografikoaren oinarri metodologikoen arabera osorik sailkatzeko eta iruzkinak egiteko gai izatea.

CM03 Testuei eta oinarrizko iturritzat jotzen diren beste dokumentu material batzuei buruzko analisi kritikoak egiteko gai izatea, denbora-tarte desberdinetan eta esparru geografiko desberdinetan.

CM04 Kontzeptu konplexuak barneratzeko gai izatea, artelanaren osotasun konplexu eta multiformea ulertzeko beharrezkoa den aparatu teorikoa eraikitzeko.

CM05 Artearen Teoriaren, Estetikaren Historiaren eta Ikonografiaren oinarrizko diziplina-printzipioak ondare historiko-artistikoaren edo museologiaren azterketan eta kontserbazioan aplikatzeko gai izatea.



IRAKASGAIAREN GAITASUN ESPEZIFIKOAK:

CA1 Arte modernoaren mota ikonografiko adierazgarrienak, horien jatorria eta bilakaera identifikatzeko, sailkatzeko eta baloratzeko gai izatea.

CA2 Arte kristauaren, mitologiaren, alegoriaren eta kultura enblematikoaren ikonografiaren literatura-iturriak eta ikusizko ereduak identifikatzeko, espiritu kritikoz maneiatzeko eta aztertzeko gai izatea.

CA3 Aro modernoko artearen ikonografia XVI. mendetik XVIII. mendera bitarteko esparru politiko, sozial eta erlijiosoan kokatzeko gai izatea.

JJ4. Idatzizko eta ahozko adierazpen-maila egokia lortzea eta diskurtso koherente eta gogoetatsua garatzea, ikerkuntzan hasteko lan bat egin ahal izateko.



IKASKUNTZA-EMAITZAK:

Arte modernoaren mota ikonografiko adierazgarrienak, horien jatorria eta bilakaera identifikatzen, sailkatzen eta balioesten ditu.

Arte kristauaren, mitologiaren, alegoriaren eta kultura enblematikoaren literatura-iturriak identifikatu, espiritu kritikoz maneiatu eta aztertzen ditu.

Arte kristauaren, mitologiaren, alegoriaren eta kultura enblematikoaren ikusizko ereduak identifikatzen, espiritu kritikoz maneiatzen eta aztertzen ditu.

Aro modernoko artearen ikonografia XVI. mendetik XVIII. mendera bitarteko esparru politiko, sozial eta erlijiosoan kokatzen du.

Ahozko testuak eta azalpenak garatzeko behar den arte-terminologia egokia erabiltzen du.

Arte modernoaren ikonografiari buruzko diskurtso koherente eta gogoetatsua garatzen du.

1. Terminologia-zehaztapenak. Ikonografia eta ikonologia. Literatura-iturriak. Ikonografia Aro Modernoan, bizipenak, aldaketak eta gai berriak



I. IRUDI PROFANOA. ARTE KLASIKOAREN IKONOGRAFIA

2. Mito klasikoaren berrinterpretazioa. Kosmosaren sorrera. Jainko olinpiko handiak

3. Heroien balentriak

4. Beste irudi mitologiko batzuk



II. IRUDI ERLIJIOSOA. KRISTAU ARTEAREN IKONOGRAFIA

5. Irudi erlijiosoa. Errenazimentuko tipoak eta programak. Trentoko Kontzilioaren berritzea. Itun Zaharra. Sarrera. Patriarkak, profetak, erregeak eta emakume indartsuak

6. Itun Berria. Joan Bataiatzailea. Ama Birjinaren bizitza eta Kristoren haurtzaroa

7. Kristoren Pasioa

8. "Tota pulchra es". Sortzez Garbiaren tipo ikonografikoa

9. Apostoluak, ebanjelariak eta Elizako Gurasoak

10. Santu herrikoiak

11. Ordenen sortzaileak. Kanonizazio berriak



III. ALEGORIA

12. Alegoria Aro Modernoan. Zerua, planetak eta hilabeteak

13. Zentzumenak

14. Bertuteak eta bizioak

15. Heriotza eta vanitas

16. Boterearen irudikapena. Printze kristaua



IV. KULTURA ENBLEMATIKOA

17. Hieroglifoak eta enigmak

18. Enpresak

19. Enblemak

Irakaskuntza-ikaskuntza jarduerak



Irakasgai honetan hainbat irakaskuntza-metodologia erabiltzen dira. 6 ECTS daudenez, ikasleak 150 orduko dedikazioa izango du guztira. Horietatik, UPV/EHUko graduaren araudiaren arabera, 60 ordu presentzial ditugu (saio magistral teorikoak, ikasgelako praktika presentzialak eta landa-praktikak) eta 90 ordu ez-presentzialak.



1. Saio magistral-teorikoak: Lehenik eta behin, ikasgaien edukiak azaltzeko eskolak emango dira, betiere ikus-entzunezko materialekin batera. Ikaslegoak gai espezifikoei buruzko noizbehinkako eztabaidetan eta artelan espezifikoen iruzkinetan parte hartu beharko du. Ikasleak e-gela tresna izango du laguntza-plataforma gisa, eta material grafikoak, laminak, eskemak edo web-orriak emango zaizkio.



2. Saio praktiko presentzialak gelan: Ikasgelako saio praktikoak ere egingo dira, ikaslegoak egindako lan batzuk erakusteko, baita mintegiak, tailerrak eta tutoretzak ere.



3. Tutoretzak: Irakasgai hau praktikoa denez eta programatutako jarduerak direnez, irakasgai hau erabiltzea gomendatzen zaio ikaslegoari.



4. Jarduera ez-presentzialak: Erakusketa teoriko-praktikoak ikaslegoaren ikaskuntza autonomoko jarduerekin osatuko dira. Jarduera horietan banakako lanak eta irakurketa gidatuak egingo dira. Ikaslegoak irakasleekin adostutako mota ikonografiko baten iruzkina egin beharko du. Ikaslegoak idatzizko proba objektiboa prestatzea.



Osasun-larrialdiko egoera berri batek irakaskuntza eta aurrez aurreko zereginak eragozten baditu, horiek online modalitatera egokituko dira erabat, posta elektronikoaren, eGelaren eta Microsoft 365 Teams plataformaren bidez.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 70
  • Banakako lanak (%): 30

Irakaskuntza-aldiaren amaieran, idatzizko proba bat egingo da, eta, bertan, tipo ikonografiko batzuk aztertzea eta gai baten formulazio teorikoa egitea eskatuko da. Gaitasun espezifikoak: CA1, CA2 eta CA3.

Ebaluazio-irizpide hauek hartuko dira kontuan:

- Arte modernoaren tipo ikonografikoak, jatorria eta bilakaera identifikatzea, sailkatzea eta balioestea.

- Aztertutako tipo ikonografikoen berariazko kronologia zuzen esleitzea.

- Literatura-iturriak behar bezala erabiltzea eta tipo ikonografikoetara egokitzea.

- Ikusizko ereduak behar bezala erabiltzea eta tipo ikonografikoetara egokitzea.

- Ikuspegi formaletik egokia den idatzizko adierazpena, eta ikasturtean zehar landutako terminologia espezifikoa erabiltzea.

- Idatzizko diskurtsoaren eraikuntza egokia: barne-garapenaren koherentzia eta egokitzapena edukira, argitasuna eta ordena adierazpenean, ideien garapen ordenatua.



Ikasturtean proba teoriko-praktiko ebaluagarriak egingo dira, eta banakako praktikak eta/edo lanak egiteko eskatuko da. Gaitasun espezifikoak: CA1, CA2, CA3 eta CA4.

Ebaluazio-irizpide hauek hartuko dira kontuan:

- Landa-praktiketan, hitzaldietan eta abarretan aktiboki parte hartzea.

- Banakako lanaren edukiak antolatzeko eta sistematizatzeko gaitasuna.

- Idatzizko adierazpen zuzena ikuspegi formaletik eta terminologia espezifikoaren erabileran.



Azken ebaluazioan kalifikazio-tresna eta -ehuneko guztiak neurtzeko, beharrezkoa izango da horietako bakoitza modu independentean gainditzea.



Ikaslegoak azken ebaluazio-sistemaren bidez ebaluatua izateko eskubidea izango du. Sistema horretan, ikaslegoak kalifikazioaren % 100 lortu ahal izango du. Horretarako, irakasgaiaren ardura duten irakasleei etengabeko ebaluazioari uko egin diotela idatziz aurkeztu beharko diete. Horretarako, 9 asteko epea izango dute, lauhilekoaren hasieratik zenbatzen hasita. Amaierako ebaluazio-probak honako jarduera hauek izango ditu: idatzizko proba objektiboa, tipo ikonografikoen iruzkina, galdera teoriko baten garapena eta ikasgaian egindako praktikekin lotutako beste ebaluazio-jarduera batzuk biltzen dituena.



Ebaluazio jarraituari uko egiteko eskabidea:

http://www.ehu.eus/documents/1690128/3694125/RenunciaEvaluaciónContinua_20170911.pdf



Ebaluazioari buruzko informazio gehiago hemen aurki daiteke:

https://www.ehu.eus/eu/web/estudiosdegrado-gradukoikasketak/ebaluaziorako-arautegia

Ezohiko deialdiean, irakasgaien ebaluazioa amaierako ebaluazio-sistemaren bidez bakarrik egingo da, eta ikasleak kalifikazioaren % 100 lortu ahal izango du. Ezohiko deialdiaren amaierako ebaluazio-probak honako jarduera hauek izango ditu: idatzizko proba objektiboa, tipo ikonografikoen iruzkin bat eta galdera teoriko baten garapena biltzen dituena, bai eta ikasgaian egindako praktikekin lotutako beste ebaluazio-jarduera batzuk ere. Hala ere, ikasleak ikasturtean zehar jarduera praktikoetan lortutako emaitza positiboak gorde ahal izango dira.



Ebaluazioari buruzko informazio gehiago hemen aurki daiteke:

https://www.ehu.eus/eu/web/estudiosdegrado-gradukoikasketak/ebaluaziorako-arautegia

HALL, J.: Diccionario de temas y símbolos artísticos. (1974). Madrid, Alianza, 2002.
MORALES Y MARIN, J. L.: Diccionario de iconología y simbología. Madrid, Taurus, 1984.
ESTEBAN LORENTE, J. F.: Tratado de Iconografía. Madrid, Istmo, 1990.
GONZÁLEZ DE ZÁRATE, J.M., Método Iconográfico., Vitoria, Ephialte, 1992.

Oinarrizko bibliografia

HALL, J.: Diccionario de temas y símbolos artísticos. (1974). Madrid, Alianza, 2002.

MORALES Y MARIN, J. L.: Diccionario de iconología y simbología. Madrid, Taurus, 1984.

ESTEBAN LORENTE, J. F.: Tratado de Iconografía. Madrid, Istmo, 1990.

GONZÁLEZ DE ZÁRATE, J.M., Método Iconográfico., Vitoria, Ephialte, 1992.

Gehiago sakontzeko bibliografia

IRUDI ERLIJIOSOA

REAU, L.: Iconografía del arte cristiano. 7 vols. Madrid, Del Serbal, 1996-2001 (1955).
DUCHET-SUCHAUX, G. y PASTOUREAU, M.: La Biblia y los santos. Madrid, Alianza, 1996.
CARMONA MUELA, J.: Iconografía cristiana. Guía básica para estudiantes. Madrid, Istmo, 1998.
MALE, E.: El Barroco. Arte de la Contrarreforma. Madrid, Encuentro, 1985.
DE CAPOA, Ch.: Episodios y personajes del Antiguo Testamento. Colección los diccionarios de arte. Barcelona, Electa, 2003.
ZUFFI, S.: Episodios y personajes del Evangelio. Colección los diccionarios de arte. Madrid, Barcelona, 2003.
FERRANDO ROIG, J.: Iconografía de los Santos. Barcelona, Omega, 2000 (1950).
CARMONA MUELA, J.: Iconografía de los santos. Guía básica para estudiantes. Madrid, Istmo, 2004.
GIORGI, R.: Santos. Colección los diccionarios de arte. Barcelona, Electa, 2002.
GIORGI, R.: Ángeles y demonios. Colección los diccionarios de arte. Barcelona, Electa, 2004.
GIORGI, R.: Símbolos, protagonistas e historia de la Iglesia. Colección los diccionarios del arte. Barcelona, Electa, 2005

IRUDI PROFANOA

GRIMAL, P.: Diccionario de mitología griega y romana. Barcelona, Paidos, 1986.
CARMONA MUELA, J.: Iconografía clásica. Guía básica para estudiantes. Madrid, Istmo, 2000.
AGHION, I.; LISSARRAGUE, F. y BARBILLON, C.: Guía iconográfica de los Héroes y Dioses de la Antigüedad. Madrid, Alianza, 1997.
GONZALEZ DE ZARATE, J.: Mitología e Historia del Arte. Vitoria, Ephialte, 1997.
GONZÁLEZ DE ZÁRATE, J.M., Los Hieroglyphica., Madrid 1991.
IMPELLUSO, L.: Héroes y Dioses de la antigüedad. Colección los diccionarios de arte. Barcelona, Electa, 2002.
GUARINO ORTEGA, R.: La mitología clásica en el arte. Murcia, Universidad de Murcia, 2000.
ELVIRA BARBA, Miguel Ángel: Arte y Mito. Manual de iconografía clásica. Madrid, Silex, 2008. 34 Euros
BATTISTINI, M.: Símbolos y alegorías. Colección los diccionarios de arte. , Electa Barcelona, 2003.
IMPELLUSO, Lucía: La naturaleza y sus símbolos. Colec

Aldizkariak

Cuadernos de Arte e Iconografía. Madrid (desde 1988).
Traza y Baza. Barcelona (desde 1972).
Lecturas de Historia del Arte. Ephialte (desde 1989).
Coloquios de Iconografía (varios años)
V Simposio bíblico español. Biblia en el arte y la literatura
Imago
Potestas
Cuadernos de Arte e Iconografía. Fundación Universitaria Española