Euskal Herriko Antzinako eta Erdi Aroko Artearen Historia ikasgaia, Artearen Historiaren Graduko kurtso indiferenteko irakasgai hautazkoa da eta lehenengo lauhilabetean irakasten da. Historiaurreko, Antzinaroko eta Erdi Aroko Artearen Historia Moduluan kokatzen da.



Ikasleak Euskal Herriko Antzinako eta Erdi Aroko Artearen Historiaren oinarrizko eta funtsezko ezagutza lortuko du. Arkitektura, eskultura, pintura, miniatura eta luxusko arteak landuko dira. Egile eta artelan garrantzitsuen ezinbesteko ezagutza eskeiniko da.

Tituluaren gaitasunak:

G001 Gai izatea mendez mende izan diren prozesu artistikoak analizatzeko eta interpretatzeko, eta estilo-segida, artisten zeregina eta arteen teoria baloratzeko.

G002 Gai izatea sailkatzeko eta era integralean aztertzeko (estiloa eta ikonografia) arkitektura, eskultura, pintura, zinema, musika eta beste arte-adierazpide batzuetako lanak, beren garai historiko eta artistikoan, arte-diziplina bakoitzaren hizkuntza espezifikoen bitartez.

G004 Gai izatea prozesu historikoak artelanaren bidez aztertzeko, artelana gizarte- eta kultura-historiaren dokumentu garrantzitsutzat hartuz, beste lekukotasun dokumental eta material batzuekin batera.

G006 Gai izatea ahozko eta idatzizko adierazpena garatzeko, unibertsitate-gradura eta artearen historiaren diziplinari egokitua.

G007 Gai izatea graduaren jakintza espezifikoa hurbil dauden beste arlo eta diziplina batzuekin erlazionatzeko, eta arlo horietan aplikatzeko.



Moduluaren gaitasunak:

CM01 Gai izatea Historiaurreko, Antzinateko eta Erdi Aroko Artearen prozesu artistikoak identifikatzeko eta analizatzeko.

CM02 Gai izatea Historiaurreko, Antzinateko eta Erdi Aroko Artearen adierazpide artistikoak beren une historikoaren testuinguruan integratzeko eta kokatzeko.

CM03 Gai izatea Historiaurreko, Antzinateko eta Erdi Aroko Artearen artelan garrantzitsuenak era formal eta ikonografikoan interpretatzeko.

CM04 Gai izatea Historiaurreko, Antzinateko eta Erdi Aroko Artearen ezagutzarako idatzizko oinarrizko iturriak erabiltzeko eta erlazionatzeko.

CM05 Era egokian erabiltzea Historiaurreko, Antzinateko eta Erdi Aroko Artearen hiztegi artistiko espezifikoa.



Irakasgaiaren gaitasunak:

CA1 Euskal Herriko Antzinaroko eta Erdi Aroko arteari dagozkion prozesu artistikoak identifikatu eta aztertzeko gai izatea. (G001,CM01)

CA2 Euskal Herriko Antzinaroko eta Erdi Aroko artearen manifestazio artistikoak bere une historiko eta artistikoan kokatu eta testuinguruan aztertzeko gai izatea, inguruko esparru eta lan-eremuak kontutan hartuz. (G002, G007, CM2)

CA3 Euskal Herriko Antzinaroko eta Erdi Aroko artearen artelanik garrantzitsuenak oinarrizko maila batean formalki zein ikonografikoki interpretatzeko gai izatea, euren Ondare Artistiko-Historiko izaera kontutan hartuz eta euren kultur-hedakuntzara bideratuz. (G002, G003, CM03)

CA4 Euskal Herriko Antzinaroko eta Erdi Aroko artearentzako oinarrizkoak diren idatzizko iturriak erabili, kritikoki aztertu eta harremanatzeko gai izatea. (G004, G005, CM04)

CA5 Euskal Herriko Antzinaroko eta Erdi Aroko artea aztertzeko orduan, zuzenki adierazteko trebetasuna izatea, idatziz zein ahoz, eta dagokion hizkuntza espezifikoa erabiltzen jakitea. (G006, CM05)



Ikaskuntza emaitzak:

RA1 Ikasleak Euskal Herriko Antzinaroko eta Erdi Aroko artearen prozesu artistikoak interpretatu eta aztertuko ditu.

RA2 Ikasleak Euskal Herriko Antzinaroko eta Erdi Aroko artelanik adierazgarrienak ikuspuntu formal zein ikonografiko batetik interpretatu eta analizatuko ditu.

RA3Ikasleak Euskal Herriko Antzinaroko eta Erdi Aroko artearen ezagupenerako oinarrizkoak diren iturri idatzien erabilera eta harremanatzeko gaitasuna garatuko du.

RA4 Ikasleak Euskal Herriko Antzinaroko eta Erdi Aroko artearen azterketarako beharrezkoa den berariazko hizkuntza artistikoa lortu eta erabiliko du.

Euskal Herriko Antzinaroko eta Erdi Aroko arteari sarrera. Euskal Herriko Antzinaroko eta Erdi Aroko artea europar testuinguru artistikoaren barruan inguruko adierazpen bat bezala aurkezten da. Mugaketa kronologikoa, espaziala eta ebolutiboa.

Erromanizazioa Euskal Herrian eta bere adierazpen artistikoak. Euskal Herriko erromatar garaiko adierazpen artistiko esanguratsuenak aurkezten dira. Bere garapena eta bilakaera artistikoa ikuspuntu formal eta ikonografikotik aztertzen dira.

Euskal Herriko Goi Erdi Aroko artea. Euskal Herriko Goi Erdi Aroko adierazpen artistiko esanguratsuenak aurkezten dira: bere errealitatea eta balio formal eta ikonografikoak.

Euskal Herriko mundo erromanikoa. Euskal Herriko arte erromanikoko adierazpen artistiko esanguratsuenak aurkezten dira. Tipologia arkitektoniko eta adierazpen figuratibo ezberdinak aztertzen dira. Bere garapena eta bilakaera artistikoa ikuspuntu formal eta ikonografikotik aztertzen dira.

Euskal Herriko Gotikoaren mendean. Euskal Herriko arte gotikoko adierazpen artistiko esanguratsuenak aurkezten dira. Tipologia arkitektoniko eta adierazpen figuratibo ezberdinak aztertzen dira. Bere garapena eta bilakaera artistikoa ikuspuntu formal eta ikonografikotik aztertzen dira.

1.Saio teoriko magistralak:

Irakasleak irakasgaiaren funtsezko eduki teorikoak azalduko ditu, baita talde-lana garatzeko beharrezkoak diren jarraibide metodologikoak, praktika presentzialak eta ez-presentzialak eta ikaslearen lan pertsonala ere.



2.Saio praktikoak:

Saio praktiko presentzialak ikasgelan:

Ikasleek, irakaslearen laguntzarekin, irakasleak proposatutako artelanak, dokumentu-iturriak, bibliografia eta irakasgairako ikus-entzunezko material interesgarria aztertu eta komentatuko dute.

Taldeka edo banaka egingo dira, eta ahoz azaldutako iruzkin indibidual edo kooperatibo bat egingo da.

Batzuetan, irakasleak eskatuta, emaitza idatziz eska daiteke, hainbat sistemaren bidez (heteroebaluazioa edo koebaluazioa) zuzendu eta ebaluatzeko.



Saio praktiko erdipresentzialak:

Ikaskuntza-lan praktiko bat egingo da, eta, bertan, ikasleek ikasgelatik kanpo egin beharko duten lan bat egingo da, irakasleak proposatutako gai bati edo batzuei buruz.

Behin betiko gaia aldez aurretik adostu beharko da irakaslearekin, eta modu autonomoan egin beharko da, liburutegi, museo eta abarretan iturri desberdinetatik informazioa bilatuz.

Azkenik, ahoz defendatuko da gelan.



3. Tutoretzak.

Irakaskuntza-ikaskuntza prozesuaren jarraipena egiteko teknikak, ikasleak eskatuta eta irakasleak ezarrita.



4. Jarduera ez-presentzialak:

Ikaslearen lan pertsonala, behar izanez gero irakaslearen laguntzarekin (tutoretza presentzialak).

Ikasleak proposatutako zereginak prestatzea:

Goian adierazitako lan praktikoa egitea.

Oso komenigarria da aldez aurretik lanaren ahozko aurkezpena probatzea, horrek ahulguneak identifikatzea ahalbidetzen baitu.

segurtasuna ematen du, denborak kontrolatzen laguntzen du eta azken aurkezpena hobetzen du.

Ikasleak idatzizko proba objektiboa prestatzea.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 70
  • Hainbat ariketen konbinaketa (%): 30

Gaitasun espezifikoaren zenbakia: CA1, CA3, CA5.

Ebaluaketarako baliabidea: Idatzizko froga objetiboa.

Ebaluaketarako irizpideak:

- Euskal Herriko Antzinaroko eta Erdi Aroko artelan eta gertakizun artistiko azpimarragarrien identifikazio zuzena.

- Garaiko artelan garrantzitsuenen kronologiaren eta autoretzaren ezartze zuzena.

- Garaiko arteari dagozkion hizkuntza plastiko eta estilistikoen ezaugarrien adierazpen aproposa.

- Analisirako proposatutako artelanen gaineko ezaugarri estilistiko eta formalen ezarpen zuzena.

- Kurtsoan zehar landutako erreferentzia bibliografiko eta iturri dokumentalen gehitze aproposa.

- Euskal Herriko Antzinako eta Erdi Aroko eta beste esparru geografikoen arteko harremanen azterketa zuzena.

- Ikuspegi formaletik, idatzizko adierazpen zuzena, eta kurtsoan zehar landutako terminologia zehatzaren erabilera.

- Idatzitako diskurtsuaren antolatze aproposa: edukiaren koherentzia, garapenaren egokitzapena, argitasuna eta ordena ideien garapenean eta adierazpenean.

Azken notaren ehunekoa: %70



Gaitasun espezifikoaren zenbakia: CA1, CA2, CA4, CA5.

Ebaluaketarako baliabidea: Lanak.

Ebaluaketarako irizpideak:

- Lanaren garapen zuzena: aspektu formalak (antolakuntza irizpide aproposak, epeak betetzea,lanen aurkezpen zuzena) eta edukiaren aldetikoak (edukiaren kalitatea, planteamenduaren zuzentasuna, ondorioen kalitatea, bibliografia eta iturrien erabilera).

- Idatzizko eta ahozko aurkezpen zuzena.

Azken notaren ehunekoa: %25



Gaitasun espezifikoaren zenbakia: CA3, CA4, CA5.

Ebaluaketarako baliabidea: Klasean garatutako saio praktikoak.

Ebaluaketarako irizpideak:

- Terminologia artistiko zehatzaren erabilera zuzena, idatziz zein ahoz.

Azken notaren ehunekoa: %5



Irakasgaia gainditzeko arlo teorikoa eta praktikoa modu independientean gainditu behar dira.



Ikasleek eskubidea izango dute azken ebaluazio bidez ebaluatuak izateko, etengabeko ebaluazioan parte hartu zein ez hartu. Eskubide hori baliatzeko, ikasleak etengabeko ebaluazioari uko egiten diola jasotzen duen idatzi bat aurkeztu beharko dio irakasgaiaren ardura duen irakasleari eta, horretarako, bederatzi asteko epea izango du lauhilekoko irakasgaien kasuan.

Ebaluzioaren inguruko informazio zehatzagoa:

https://www.euskadi.eus/y22-bopv/eu/bopv2/datos/2017/03/1701311e.pdf

Ezohiko deialdietan irakasgaiak ebaluatzeko sistema bakarra azken ebaluazioa izango da, eta ikasleek kalifikazioaren %100 eskuratu ahal izango dute. Ezohiko deialdiko azken ebaluazioko probak hurrengoak izango dira: froga objetibo idatzia eta irakasgaian zehar garatutako praktikekn inguruko ariketak. Hala ere, ikasleek ikasturtean zehar eskuratutako emaitza positiboak gorde ahal izango dira.

Ebaluzioaren inguruko informazio zehatzagoa:

https://www.euskadi.eus/y22-bopv/eu/bopv2/datos/2017/03/1701311e.pdf

Irakasgaiaren apunteak, irakasleak emandako txostenak eta bibliografia zehatza.

Oinarrizko bibliografia

ANDRÉS ORDAX, S.: Tierras de España: País Vasco. Edit. Noguer, Madrid, 1987.

BARAÑANO, C. y otros.: Arte en el País Vasco. Cuadernos de Arte Cátedra. Madrid, 1980.

CASTAÑER, X (Ed.).: Arte y Arquitectura en el País Vasco. El patrimonio del románico al siglo XX. Nerea, San Sebastián, 2003.

PLAZAOLA, J.: Euskal Herria Emblemática. Historia del Arte Vasco. Etor-Ostoa, San Sebastián, 2002.



Arte hiztegiak:

FATAS, G/ BORRAS, G.: Diccionario de términos de arte y elementos de arqueología y numismática. Alianza, Madrid, 1988.

LAJO, R.: Léxico de Arte. Akal, Madrid, 1997.

BUTIN, H.: Diccionario de conceptos de arte. Abada editoria, Madrid, 2009.



Ikonografia hiztegiak:

CARMONA, J.: Iconografía cristiana. Guía básica para estudiantes. Istmo, Madrid, 1998.



Artearen Historiako entziklopediak.

Gehiago sakontzeko bibliografia

BARRIO LOZA, J. A.: La arquitectura románica vizcaína. Sección Euskal Herria. Universidad de Deusto, Bilbao, 1979
FILLOY, I/GIL, E.: La romanización en Álava. Diputación Foral de Álava. Vitoria, 2000.
GÓMEZ, A.: El Arte Románico en Álava, Guipúzcoa y Vizcaya. Perspectivas históricas. Ed. Beitia, Bilbao, 1996.
Rutas románicas en el PaÍs Vasco. Guías Encuentro Ediciones, Madrid, 1998.
LÓPEZ DE OCÁRIZ, J.J.: Pays Basque Roman: Álava, Bizcaya, Guipúzcoa. Edit. Zodiaque, la Nuit des temps, 1977.
LAHOZ GUTIÉRREZ, L.: Escultura Funeraria gótica en Alava. Diputación Foral de Álava, Vitoria, 1996.
Arte Gótico en Álava. Diputación Foral de Álava, Vitoria, 1999
LÓPEZ DE OCARIZ, J. J. y MARTÍNEZ DE SALINAS, F.: "El arte prerrománico y románico en Alava". En Eusko Ikaskuntza. Cuadernos de Artes Plásticas y Monumentales, nº 5, 1988, pp. 17-73.
OLABARRIA, A.: El gótico en Bizkaia. Temas Vizcaínos, nº 271-2 . BBK. Bilbao, 1997.
VV.AA.: Revisión de Arte Medieval en Euskal Herria. Cuadernos de Sección. Artes Plásticas y Monumentales. Nº 15, Eusko Ikaskuntza, Donostia, 1996.

Aldizkariak

Ondare. Artes Plásticas y Monumentales.
Boletín de la Institución Sancho el Sabio.
Bidebarrieta.
Kobie.

Web helbideak

www.artehistoria.com
www.arteguias.com
www.historia-del-arte.net
www.artcyclopedia.com
http://www.aranzadi-zientziak.org