Gaitasun espezifikoak:



- Kulturak eta generoak osasunean duen eragina aztertzea, haurren eta adindunen artean desberdintasun eta genero bortizkeria egoerak prebenitu eta detektatzeko.



- Erizaintza zainketei buruzko erabakiak oinarritzea, erizaintzako kode etiko, juridiko eta deontologikoaz lagunduta, praktika humanista bat bermatzeko.



- Praktika profesionalean sortzen diren egoerak aztertzea, aintzat harturik erizaintzaren inplikazio eta ondorio etikoak eta legalak, pertsonen eskubideak bermatuta.





Zeharkako gaitasuna:



- KRITIKAN ETA GOGOETAN OINARRITUTA IKASTEA: Egoerak zalantzan jartzeko eta erantzunak emateko gaitasuna, informazioari zentzu bat emanez prozesu sortzaile, intuitibo, logiko, analitiko eta abarren bidez, prozesua jarraitua izanik. (Snyder, 1993, Alfarok aipatuta, 2017)





Ikasketa prozesuaren emaitzak:



Antropologia, Etika eta Legeria ikasgaia bukatzean, ikasle bakoitza, honetarako gai izango da:



- Kultura, generoa eta sozializazio prozesuen eragina ezagutu osasuna eta gaixotasunean eta kontzeptu hauen eraketan



- Genero biolentziaren ondorioz sortutako arazo fisiko,psikiko eta sozialei erantzuteko beharrezko baliabideak identifikatu eta ezagutu



- Irakasleak proposatutako lanetan bioetika printzipioak eta indarreko legeria era zuzenean aplikatu

1. Unitatea: Osasunari aplikatutako antropología

1. Antropologiaren oinarriak eta sozializazio prozesuak

1.1 Sozializazioa: boterea eta botere-eza

2. Osasun/gaixotasun-erako hurbilketa antropologikoa

2.1 Aniztasun asistentziala. Medikalizazioa

3. Indarkeriarako hurbilketa antropologikoa

3.1 Indarkeria bizi-zikloan zehar

3.2 Genero indarkeria (detekzioa eta jokaera)



2. Unitatea: Etika profesionalaren oinarriak

1. Etika eta morala. Bioetikaren oinarriak

1.1 Bioetikaren printzipioak

2. Kode deontologikoa

3. Auzi etikoak bizi-zikloan zehar

3.1 Bizitzaren sorreran: Abortua eta lagunduriko ugalketa

3.2 Bizitzaren amaieran: egoera klinikoak (eutanasia, lagunduriko suizidioa….)

4. Praktika asistentzialaren auzi etikoak

4.1 Informatutako baimena

4.2 Sekretu profesionala

4.3 Etika asistentzialerako eta ikerketako batzordeak



3. Unitatea: Osasun-asistentziarako marko juridikoa

1. Legediari buruzko kontzeptu orokorrak

2. Osasun profesionalen erantzukizuna. Alderdi juridikoak

3. Osasun legedia. Orokorra eta espezifikoa

3.1 Osasun- lege orokorra

3.2 Pazientearen autonomiaren legea

3.3 Abortuaren legea

3.4 Bizitzaren amaierako legedia

4. Legedia eta asistentzia tratu txarren kasuetan

Heziketa metodologiak berritzaileak (kasuaren metodoa)

Eskola Magistralak

Artikulu-irakurketa eta gogoetarako analisi gidatua

Hausnarketa-analisia

Online irakaskuntza behar izango balitz



Genero-ikuspegia zeharkakoa izango da irakasgaiaren eduki guztietan, bai eta aurkeztutako materialetan ere. Horretarako, material lagungarriek eta bibliografiak egiletza maskulinoaren eta femeninoaren irudikapen orekatua izan dezaten saiatuko gara. Ikasgelan erabiltzen diren ikus-baliabideek irudi estereotipatuak erabiltzea saihestuko dute sexuari, generoari, etniari, sexu-orientazioari, estatus sozioekonomikoari eta/edo erlijioari dagokienez. Azalpenetan eta ikus-entzunezko baliabideetan hizkuntza bereizkeriarik gabe erabiltzea bultzatuko da.



Gure irakasgaian Garapen Jasangarrirako Helburuekin (GJH) hauek dira eragiten duten helburuak:

• Osasuna eta ongizatea (3. GJH)

• Kalitatezko hezkuntza (4. GJH)

• Genero-berdintasuna (5. GJH)

• Desberdintasunak murriztea (10. GJH)

Ebaluazio jarraiak, azterketa data ofizialetan egindako idatzizko froga eta kurtsoan zehar egindako ariketak eta lanak biltzen ditu.



Ebaluazio sistema honetan, ariketa eta lanen entregatzea nahitaezkoa izango da. Hauek, irakasleak esandako modu eta datetan baino ez dira hartuko. Era berean, kurtsoan zehar ezarritako mintegietara etortzea derrigorrezkoa da.





Nota finala, azterketa idatzia, ariketa eta lanen bidez ebaluatuko da:



1.- %75 froga idatzia, orokorrean galdera motzez osatua

2.- %25 (zeinaren %10a zeharkako gaitasunaren ebaluazioa suposatuko duen), ariketa eta lanen bitartez ebaluatuta



Froga idatzian, 3.755/7.5-ko eta ariketa eta lanetan 1.25/2.5-ko puntuazioa ateratzea derrigorrezkoa izango da, parte guztietako noten batuketa egin ahal izateko eta ikasgaia gainditu ahal izateko.



Ohiko deialdian ebaluazio jarraiaren bidez ebaluatua izan den ikaslea, kurtso berdineko ez-ohiko deialdian sistema berdinarekin ebaluatua izango da.



Osasun krisi berri bat dela eta klase magistralak eta mintegiak azaldutako moduan ezin izango balira garatu, irakaskuntza online forman emango da, unibertsitateak eta zentruak emandako jarraibideak errespetatuz.



Kasu horretan, momentu horretararte emandako materiaren arabera, ebaluazioa jarraia bi modu desberdinetan izan liteke: Azterketa barneratzen duen ebaluazioa, mintegiei dagokien entregatzeko ariketaz eta data ofizialean materia teorikoaren ezagutza ebaluatzen duen azterketaz osatuta. Ebaluazio jarraia, erabat froga eta ariketen entregaren bitartekoa dena. Edozein dela ere, ikasleak denbora nahikoarekin abisaturik izango dira, ebaluazio modalitatea era egokian prestatu dezaten.



Osasun krisiak ekarritako salbuespen egoera honetan, ebaluazio jarraia zein azterketa barneratzen duen ebaluazioan parte hartzen ez duten ikasleek, ebaluazio finala egiteko eskubidea izango dute, beti ere, araudiak markatutako forma eta aldian eskatuta.

Oinarrizko bibliografia

Antropología



Bohannan P. Para raros nosotros. Introducción a la Antropología Cultural. Akal, 1992



Protocolo común para la actuación sanitaria ante la Violencia de Género. Ministerio de Sanidad, Servicios Sociales e Igualdad, 2012



Genero indarkeriaren eta sexu erasoen aurrean Euskadin nola jardun jakiteko jarduketa-gida, 2019



Balora tresnaren eguneraketa: Euskal Autonomia Erkidegoko haurrak eta nerabeak zaintzeko eta babesteko udal -eta lurralde-mailako gizarte-zerbitzuetan arrisku- eta desanparo-egoeren larritasuna balioesteko tresna. Eusko Jaurlaritza, 2017



EAEko adineko pertsonenganako tratu txar fisiko eta ekonomikoak PREBENITU ETA HAUTEMATEKO

PROZEDURA. Eusko Jaurlaritza, 2015



Genero indarkerien aurkako UPV/EHUren protokoloa. UPV/EHU, 2018



RNAO. El maltrato contra las mujeres: cribado, identificación y respuesta inicial. 2012



Gemma Serral, Carme Borrell, Rosa Puigpinós. Desigualdades socioeconómicas en el control mamográfico en mujeres españolas de 45 a 69 años de edad. Gaceta sanitaria, 2018, 32 (1), 61-67. DOI: 10.1016/j.gaceta.2016.12.010



Amaia Bacigalupe, Unai Martín, Manuel Franco, Carme Borrell. Desigualdades socioeconómicas y COVID-19 en España. Informe SESPAS 2022. Gaceta sanitaria, 2022, 36 (Extra 1), 13-21. DOI: 10.1016/j.gaceta.2022.01.011



Julia Díez, Guillermo Taulet et al. Trends and determinants of social inequities in cardiovascular risk factors in Spain: a mixed-methods study. Gaceta sanitaria, 2023, 37(1), 69. DOI: 10.1016/j.gaceta.2023.102298



Iratxe Pérez Urdiales. Genero-berdintasuna eta emakume eta nesken ahalduntzea: populazioaren erdiarekiko zorrak. Ekaia, 2021, ale berezia, 91-104. DOI: 10.1387/ekaia.22107





Etika eta legeria



Antón, P. Ética y legislación en enfermería. Masson, 2003



Beauchamp, TL; Childress, JF. Principios de ética biomédica. Masson, 1999



Documento de voluntades anticipadas. Consideraciones y Recomendaciones. Gobierno Vasco, 2003



Marijuán, MI. Bioética y ética médica para estudiantes de medicina - Bioetika eta etika medikoa medikuntzako ikasleentzat. UPV/EHU, 2017



Código Deontológico de la Enfermería española. Consejo General de Colegios oficiales de Enfermería de España. 1988

Gehiago sakontzeko bibliografia

Antropología

Esteban ML. Introducción a la Antropología de la Salud. Osalde, 2007

Harris M. Introducción a la Antropología general. Alianza Editorial, 1999

Guía de atención integral a las personas en situación de transexualidad. Gobierno Vasco, 2016

Comelles, José María. Martínez, Ángel, Enfermedad, cultura y sociedad. Madrid: Eudema, 1993

Cortina, Adela. Aporofobia, el rechazo al pobre. Barcelona: Paidós Estado y Sociedad, 2017

Friedan, Betty. La mística de la feminidad. Madrid: Cátedra, 2016

Cascella GF, García-Orellán R. Burden and Gender inequalities around Informal Care. Invest.Educ. Enferm. 2020; 38(1):e05. DOI: 10.17533/udea.iee.v38n1e10



Ética y legislación

Blazquez Carmona, F. et al. Diccionario de términos éticos. Verbo Divino, 1999

Manual de estilo para médicos y estudiantes de medicina sobre el buen uso de las redes sociales. Consejo general de colegios de médicos de España

Ariés, P. El hombre ante la muerte. Madrid: Taurus 2011

Le Bretón, David. Antropología del dolor. Chile: Editorial Metales Pesados, 2019

Diana Ochoa-Tamayo and Rosa García-Orellan. “Dimensions of the Human Being in Oncological Palliative Care from the Nursing Perspective. A Systematic Review”. EC Nursing and Healthcare 3.2 (2021): 62-73

Aldizkariak

Antropologia

Cultura de los Cuidados. Revista de Enfermería y Humanidades
Hiades. Revista de la Historia de Enfermería
Temperamentum, cultura de los cuidados
Emakunde Aldizkaria
Pikara Magazine


Etika eta legeria

Ética de los cuidados
Nursing Ethics journal

Legeria

BOE. boletí Oficial del Estado
EHAA. Euskal Herriko agintaritzaren aldizkaria