Ikuspegi - Immigrazioaren Euskal Behatokiak Dimentsioak desberdintasunetik jardunaldia antolatu du Bizkaia Aretoan. Topaketa horretan, Zabaldu #1 monografikoa, Dimentsioak desberdintasunetik, aurkeztu da. Zabaldu bildumaren lehen zenbakia da, eta helburua da Euskadiko aniztasunari buruzko hausnarketa soziologikoa egitea, bere zentzurik zabalenean. Hainbat zientzia-alorretako adituek beren ondorioak aurkeztu dituzte topaketa honetan, kolektibo, gizarte-talde eta pertsona jakin batzuei eragiten dieten desberdintasunaren ardatzei buruz.

Jardunaldian zehar, hizlariek desberdintasunaren, aniztasunaren eta diskriminaziorik ezaren berdintasunaren kontzeptuak eta gorroto-delituak jorratu dituzte ikuspegi soziologiko eta juridikotik. Era berean, hainbat ikuspegitatik eztabaidatu dute erronkei buruz: generoa, LGTBI; desberdintasun ekonomikoa, immigrazioa, ijitoak, erlijio-aniztasuna, ezgaitasuna eta adintasuna.

Inaugurazioan, Monika Hernando Eusko Jaurlaritzako Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako Saileko Giza Eskubide, Biktima eta Aniztasuneko zuzendariak parte hartu du. Adierazi duenez, “Euskadin ideia estereotipatuak eta diskriminazio-jarreren maila handiak daude oraindik indarrean espazioak partekatzeko eta elkarrekin bizitzeko orduan, baina gure gizartea jakitun da eta, horregatik, diskriminazioa geldiaraztea lortuko dugu, hori baita bidezkoa”.

Julia Shershneva Ikuspegiko zuzendariak jardunaldiaren inaugurazioa itxi du,ondorengo hau azpimarratuz: “Aniztasunak gizarte guztiak bereizten dituen arren, konplexutasun kontzeptual handia dauka. Horrela, ohikoa da aniztasuna eta desberdintasuna bereizi gabe erabiltzea, berezko aniztasuna bereizkuntza eta alteritatea eragiten dituen arrazoi gisa, eta horrek, era berean, desberdintasunak sortzen ditu".

‘Zabaldu #1, Dimentsioak desberdintasunetik’

Zabaldu #1 da desberdintasunaren ardatzei buruzko lehen monografikoa. Hamaika kapitulutan banatuta dago liburua, eta hamasei autorek gizarte-desberdintasunaren alderdiak aztertzen dituzte. Imanol Zubero soziologo eta UPV/EHUko irakasleak monografikoa irekitzeko, hausnarketa sakona egin du aniztasunaren kontzeptu-esparruaren eta esparru teorikoaren diseinuari buruz eta horrek desberdintasunarekin duen erlazioari buruz.

Bestalde, Jon-Mirena Landa UPV/EHUko Zuzenbide Penaleko katedradunak gorroto-delituak aztertu ditu bigarren kapituluan, eta egungo legediaren azterketa egin du, berdintasunari eta diskriminaziorik ezari buruzko araugintza-babes nagusiak erakusteko.

Arkaitz Fullaondok eta Julia Shershnevak, Ikuspegiko kideek eta UPV/EHUko irakasleek, Europan, Espainian eta Euskadin dibertsitatea eta diskriminazioa hautemateko egin duten azterketa konparatiboaren emaitzak azaldu dituzte.

Luis Sanzo Eusko Jaurlaritzako Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politika Saileko Estatistika Organo Bereziaren arduradun ohia da, eta euskal gizartearen profil ahulenak erakusten ditu, Euskadiko desberdintasunaren eta pobreziaren inguruko azken joerak eta etorkizuneko aukerak aztertuz.

Trinidad L. Vicente soziologoa eta Deustuko Unibertsitateko irakaslea da, eta immigrazioak eta gizarte-desberdintasunek euskal gizartearentzat duten erronkari buruz hausnartzen du. Autoreak atzerriko pertsonen errealitateari eta desberdintasunaren erronka eta ardatz nagusiei eskaintzen die bere atala; zehazki, desberdintasun hori gauzatzen den hiru eremu nagusitan: lan-munduan, egoitzan eta hezkuntzan.

Gorka Urrutia soziologoa eta Giza Eskubideen Institutuko zuzendaria da, eta Gorka Moreno, UPV/EHUko irakaslea eta Ikuspegiko kidea. Seigarren kapituluan, erlijioa aztertzen du desberdintasun-faktore gisa; ondorioztatu du Euskadik ez duela alde berezirik bere inguruarekiko. Gizarte plurala da bere adiera guztietan, eta hori erlijiotasunean ere islatzen da, non aniztasuna handituz joan baita.

Imanol Sancosmed, Hermenegildo Jiménez eta Javier Pérez, Biltzen - Integrazioaren eta Bizikidetzaren Euskal Zerbitzuko kideak, ijitoen arteko desberdintasunari buruz arituko dira. Ikertzaile horiek ondorioztatu dute desberdintasuna dela ijitoen gizarte- eta lan-errealitateari eragiten dion gaitz nagusietako bat. Hain zuzen ere, fenomeno horren sustraiak bere bizitzako hainbat arlotan daude: etxebizitza, Osasuna eta hezkuntza, besteak beste.

María Silvestre Deustuko Unibertsitateko katedradun eta soziologoak genero-desberdintasunaren jatorriaren berrikuspena egin du. Genero-berdintasunaren indizeak Europan eta Euskadin ematen dituen datuak aztertu ondoren, zalantzan jarri ditu gai horretan izandako aurrerapen motela azal dezaketen arrazoiak. Gogoeta egiten du berdintasunaren irudipenaren diskurtsoaz edo herritarren zati handi batek genero-berdintasuna lortu dela edo lortzea denbora-kontua dela uste izateaz.

Jokin Azpiazu soziologo eta UPV/EHUko irakasleak aztertu du pertsonek sexu-orientazioagatik edo genero-identitateagatik duten desberdintasuna, eta, amaitzeko, azpimarratu du LGTBI kolektiboarekiko jarreren inkestek errealitatea ezkutatzeko joera dutela.

Desgaitasuna da desberdintasuna sor dezakeen beste ardatzetako bat, eta Deustuko Unibertsitateko María Villaescusa eta Garazi Yurrebasok aztertzen dute monografiko honetan. Egileek desgaitasunaren kontzeptuaren bilakaeraren errepasoa egiten dute, baita Euskadin indarrean dagoen legeriarena ere, esanez, egia dela desgaitasuna ulertu eta definitzerakoan atzean utzi ditugula eredu tradizionalak eta mediko-errehabilitatzaileak, arreta ingurune sozial, politiko eta ekonomikoan jartzen duen gizarte-eredu batera hurbiltzeko, eta ez desgaitasuna duen pertsonarengan. Hala ere, ohartarazi dutenez, asko dago egiteko bai lan-arloan, bai hezkuntza-arloan.

Azkenik, Matia Fundazioko Sara Marsillasek eta Elena del Barriok edadismoaren paradoxaz eta gizarte-desberdintasunei egiten dien ekarpenaz hitz egin dute. Kapitulu honetan adinekoen errealitatean zentratzen dira. Egileen arabera, edadismoa hainbat mailatan azter dezakegu: autoinfligidoan, erlazionalean eta instituzionalean, baina horiek guztiak berrelikatu egiten dira, eta horrek desberdintasun sozialeko egoerak eragiten ditu osasunaren edo ongizatearen zaintzan, lanerako edo etxebizitzarako sarbidean.

Zabaldu # 1 Dimentsioak desberdintasunetik monografikoa,  Ikuspegik koordinatu du. Behatoki hori 2004. urtetik ari da lanean, eta Euskal Herriko Unibertsitatearekin eta Eusko Jaurlaritzako Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako Sailarekin lotuta dago. Helburu nagusia da migrazio-fluxuek Euskadin duten eragina ezagutzea, aztertzea eta balioestea, bai eta aniztasunaren esparruan ikerketak egitea ere, zentzurik zabalenean.