Carlos Romeo Casabona klasiko bat izan zen, eta aldi berean aitzindari bat. Unibertsitateari modu esklusiboan eskainia, irmotasun eta zorroztasun berarekin aritu zen bere alderdi guztietan: berrogei urtean irakasten, hedapen handiko argitalpenak hainbat hizkuntzatan argitaratuta, hogeita hamar tesi baino gehiago zuzenduta, erakunde publiko eta pribatuekin lankidetzan esperientzia eta ezagutza transferitzen. Zuzenbide Penaleko katedradunak, aldi berean, diziplina berri bat sustatu zuen, Biozuzenbidea, eta aurrerapen teknologiko eta zientifikoek planteatutako gatazken analisian erronka intelektualei aurre egin zien, betiere abangoardian. Ondo kohesionatutako ikertzaile eta irakasle talde bat osatzea lortu zuen (harro sentiarazten zuen lorpen nagusietako bat) eta, bere zuzendaritzapean, Zuzenbide eta Giza Genoma Katedra nazioarteko erreferente bihurtu zen. Kezka intelektuala, argitasuna eta lan egiteko gaitasuna izan zuen beti, amaiera arte (duela hiru hilabete Erdi Aroko historiako doktoretza eskuratu zuen).

Carlos Romeo Zaragozan jaio, lizentziatu eta Zuzenbidean doktoratu zen, aparteko sariarekin. Kriminologian diplomatu zen Madrilgo Unibertsitate Konplutentsean. Zaragozako Unibertsitateko irakasle laguntzailea, atxikia eta titularra izan zen; Ikerketa Kriminologikoen Zentroko sortzailea eta zuzendaria eta Zuzenbide Fakultateko dekanoa La Lagunako Unibertsitatean; 1996ra arte unibertsitate horretako Zuzenbide Penaleko katedraduna eta, ordutik aurrera, EHUkoa.

Jose Cerezo Mir irakasleak zuzenduta egin zuen doktore tesiaren ondorioz El médico y el derecho penal lana argitaratu zuen, zeinarekin, 1981ean, Zuzenbide Penalaren zientzian hutsune garrantzitsu bat bete baitzen: medikuaren erantzukizun penalaren oinarriak eta irismena ezartzen zituen lehen monografia zen Espainian. Baina ez zen bere lehen liburua. Aurretik beste bat argitaratu zuen, oraindik indarrean dagoen 1979ko Organo Erauzketa eta Transplanteen Legearen zirriborroaren egilea izateagatik. Lege horretan diseinatutako organo emateen sistemak, oraindik ere mundu osoan goraipamen handiak jasotzen dituenak, zerbitzu handia ematen jarraitzen du Espainiako gizartean, jada bosturteko batzuk dira Espainia herrialde lider bihurtu dela mundu mailan organo emateen tasan.

1988an, berak idatzitako Poder Informático y Seguridad Jurídica liburuan, zeinak Telefonica Fundazioaren saria jaso baitzuen, txartel eta kutxazain automatikoen bidez egindako iruzurrezko jokabide berriak zigortzeko tesi batzuk proposatu zituen, gero Auzitegi Goreneko Bigarren Salaren doktrina bihurtu zirenak.

Bi lan horiek ekoizpen eskerga baten erakusgarri dira. Romeo irakaslea hogei monografia baino gehiagoren egilea izan zen, eta beste berrogeita hamar eta berrehun artikulu baino gehiagoren egilekidea. Bilduma hauen zuzendaria ere izan zen: “Estudios de Derecho Penal y Criminología” (Comares argitaletea, 150 monografia argitaratuta), Derecho y Ciencias de la Vida (Comares, 50 monog.) eta Zuzenbide eta Giza Genomako Katedraren monografiak (20 monog.)

Ahalegin hori ikerketari eskainitako bizitza bati esker bakarrik izan zen posible, eta horrek Europako eta AEBko hainbat zentrotan ikerketak egitera eraman zuen, tartean Bonn, Munich, Lüneburg, Paris eta Stanfordeko unibertsitateetan eta Friburgoko Unibertsitateko Max Planck eta Georgetowneko Unibertsitateko Kennedy institutuetan.

Zuzenbidean doktore izateaz gain, Medikuntzan doktore eta Erdi Aroko Historian doktore ere izan zen Zaragozako Unibertsitatean. Sei unibertsitatek aitortu zuten honoris causa doktore gisa: Tacnako Unibertsitate Pribatua, Arequipako San Agustingo Unibertsitate Nazionala, Arequipako Santa Mariako Unibertsitate Katolikoa, La Lagunako Unibertsitatea (Tenerife), Moqueguako Unibertsitate Pribatua (Peru) eta Belo Horizonteko PUC-Minas Gerais Unibertsitatea (Brasil).

Zuzenbide eta Giza Genomako Bizkaiko Foru Aldundia BBVA Fundazioa Unibertsitate arteko Katedra zuzendu zuen 1993tik, eta bertan zuzendu zituen urtero Zuzenbide eta Giza Genomako Jardunaldiak, gaur egun Giza Zuzenbide eta Genomako Nazioarteko Kongresua dena, bai eta Giza Zuzenbide eta Genoma Aldizkaria / Law and the Human Genome Review ere. Katedrako taldeak UD-Grupo Santander Ikerketa Saria jaso zuen 2006an, La Ética y el Derecho ante la Biomedicina del Futuro lanarengatik.

Ordutik eta orain arte harreman akademiko emankorra izan du unibertsitate ugarirekin eta, bereziki, latinoamerikako unibertsitate askorekin, besteak beste, Bogotako Unibertsitate Xabiertar Pontifizikalarekin, Buenos Airesko Unibertsitatearekin, Mexikoko Unibertsitate Nazional Autonomoarekin, Minas de Geraisko Unibertsitate Katoliko Pontifizikalarekin, eta Arequipako San Agustingo Unibertsitate Nazionalarekin eta Santa Mariako Unibertsitate Katolikoarekin.

Romeo irakasleak, gainera, beste sektore sozial batzuetara zabaldu zuen bere jarduera akademikoa, eta hainbat erakunderekin elkarreraginean aritu zen bere esperientzia unibertsitate esparrutik kanpo ere eramateko. Hala, Italiako Unibertsitate eta Ikerketa Ministerioko aholkularia izan zen, Albaniako Errepublika Demokratikoko Justizia Ministerioan eta Parlamentuan lagundu zuen Zigor Kode berria eta Prozedura Penalaren Legea idazteko, eta gizakiekin ikerketa biomedikoa egiteko arau etikoei buruz Argentinarako egin zen Lege Proiektuaren zirriborroari buruzko txostenaren egilea izan zen.

Gure herrialdean hainbat jarduera garatu zituen aditu, aholkulari edo ebaluatzaile gisa Osasun Ministerioan eta Justizia Ministerioan. Azpimarratzekoa da, adibidez, 1995ean, lehen aldiz, Espainiako Zigor Kodean manipulazio genetikoari buruzko delituak sartzeko egindako ekarpena.

Espainiako Bioetika Batzordeko, Ehun eta Giza Zelulen Bermeei buruzko Batzorde Nazionaleko, Lagundutako Giza Ugalketaren Batzorde Nazionaleko eta Euskadiko Ikerketaren Etika Batzordeko kide izan zen.

Bere lana azpimarragarria da, halaber, nazioarteko hainbat erakunderen baitan. Sendagaiak Faltsutzeari buruz Europako Kontseiluak egindako Hitzarmena ezartzen lagundu zuen, erakunde horretako eta OMEko (Geneva), UNESCOko (Paris), UNODCko (Viena) kanpoko aholkulari independentea izan zen, Biozuzenbidearekin, Bioetikarekin eta Zuzenbide Penalarekin lotutako gaien gainean. Europako Kontseiluko arrisku delitugileei buruzko aditu taldeko kanpoko aholkulari gisa ere jardun zuen, eta Europako Kontseiluko Bioetika Batzordeko kide izan zen. Toki nabarmena merezi du Europako Ikerketa Batzorde Aholku emailean (ERAB, gaur egun EGE) izandako parte hartzeak, erakunde horretako espainiar bakarra eta giza zientzia eta zientzia juridikoetako profesional bakarra den aldetik, eta ikerketa arloko aholkularitza ematen dio Europako Erkidegoko exekutiboari. Vatikanoko Zientzien Akademia Pontifikalarekin ere aritu zen lankidetzan hainbat aukeratan, giza genetikan izandako aurrerapenen inplikazioei buruz egin ziren bileretan.

Giltzurruneko Gaixotasunen Aurkako Borrokarako Elkarteen Federazio Nazionalak (ALCER) izan zuen lehen idazkaria izan zen, Federazioa sortu baitzuen eta hango ohorezko presidentea izan baitzen. Duela gutxi Iñigo Alvarez de Toledo Fundazioaren aparteko saria jaso zuen organo transplanteak arautzearekin lotuta egindako lanagatik.

2022tik Katedradun Emeritua zen UPV/EHUn.

Ondare akademiko eta pertsonal izugarria uzten du, eta gure miresmena, estimua eta esker ona jasotzen ditu.

Pilar Nicolás doktorea.
Zuzenbideko eta Giza Genomako Katedra Sarearen koordinatzailea.