Juan Ignacio Perez Iglesias Zientzia, Unibertsitate eta Berrikuntza sailburu eta Ikerbasqueko presidentea izan da Euskadin ikerketa-lana egiten duten hiru emakume aintzatesteko-ekitaldiaren buru. Emakume horien artean, UPV/EHUko bi ikertzaile daude: Carmen Gonzalez Murua eta Amaia Arranz Otaegui. Sari horien helburua Euskadiko emakume ikertzaileak eta haien lana ikusaraztea da, ikertzaile belaunaldi berrien eredu eta inspirazio izan daitezen. Ikerbasqueren egoitzan egin den ekitaldian, Fernando Cossío Ikerbasqueko zuzendari zientifikoak ere parte hartu du, baita Euskadiko unibertsitate eta ikerketa zentroetako arduradunek ere. 

Aintzatetsitako emakumezko ikertzaileen hautaketa Ebaluazio Batzorde baten esku egon da, eta aho batez erabaki zuen zein emakumezko ikertzailek jasoko duten aintzatespen hori 2024an, beren karrera zientifikoaren hiru etapa desberdinetan: aurreratua, sendotua eta etorkizun handikoa.  

Carmen Gonzalez Murua izan da, UPV/EHUko Landareen Fisiologiako katedradun emeritua saritua izan da “Advanced” kategorian. Bere ibilbide zientifikoa landareen nitrogenoaren metabolismoaren ikerketan eta estres hidrikoaren eta gazitasunaren erantzunetan hasi zen. Azken urteotan, hauek izan ditu aztergai: lurzoru/landare/atmosfera sistemako nitrogeno erreaktiboaren prozesuetan parte hartzen duten oinarri molekularrak, nekazaritzatik datozen berotegi-efektuko gasen emisioaren analisia eta amonioarekiko tolerantziaren mekanismo fisiologikoak.  

Bestalde, Amaia Arranz Otaegui UPV/EHUko Ikerbasque Research Associate “Starting” kategorian izan da saritua, hau da, ikertzaile gazte baten lana aitortzen duen kategorian. Batzordeak bere ikerketa-arloan egin dituen ekarpen bereziak nabarmendu ditu, hala nola munduko ogi-zatirik zaharrena aurkitu izana eta ikertzaile gazte gisa egin dituen lorpenak gai oso berri batean. ERC Starting Grant bat lortu du, ehiztari-biltzaileen populazioak landare-baliabideen ustiapena landatzera eta indartzera bultzatu zituzten faktoreak argitzea helburu duena. 1,5 milioi euro eman dizkiote. 

Azkenik, “Consolidator” kategorian, non bere ikerketa-esparruan lider den ikertzaile bat saritzen den, Amaia Cipitria Sagardia BioGipuzkoako Ikerbasque Research Professorentzat izan da aintzatespena. Batzordeak bere ikerketa-arloan duen lidergo zientifikoa eta bere ikerketa-arloaren diziplinartekotasuna nabarmendu nahi ditu. Hori dela eta, ERC Consolidator bat lortu berri du, DORMATRIX proiektua garatzeko erabiliko diren 2.350.000 eurorekin finantzatua. Proiektu horren helburu nagusia da bularreko minbiziaren latentzia modelatzea, biomaterialak eta mikrofluidika-sistemak erabiliz, gorabidean dagoen fenomeno kolektibo gisa. 

Ikertzaile aitortuak aukeratzeko, Ikerbasquek ekoizpen zientifikoko datuen analisi bibliometrikoa egin du, eta Euskadiko emakume ikertzaileen azken ekarpen nabarmenak aipatu ditu. Ikerbasqueko Patronatuko Batzorde Delegatuko kideek aurreko hiru mailetako 20 ikertzaileren hautaketa batean oinarritu dute eztabaida. Horrela, hiru kategorietako ikertzaileen maila zientifiko handia nabarmentzen da, edizio bakoitzean handituz doan bikaintasun-mailarekin, Euskadin emakume ikertzaileek egindako zientziaren ahalmen handiaren adierazgarri.