Artikulu hau jatorriz The Conversation argitalpenean aurki daiteke.

Adimen Artifizialak airean dauzka hezkuntza eredu guztiak. Zalantzan jarri da egungo irakaskuntza-ikaskuntza prozesuaren paradigma, eta AAk eskaintzen duen guztia ikasleen prestakuntzan integratzearen alde egiten dute askok, oinarrizko prestakuntzatik hasi eta goi mailako prestakuntzara.

Izan ere, gelan erabil daitezkeen funtzio ugari ditu AAk. Aukera ematen du ezagutza sortzeko, datu baseak berrikusteko, ezagutza hedatzeko tresnak diseinatzeko, hainbat hizkuntzaren artean edukiak transferitzeko... Hala ere, ikasleak unibertsitateko etapan egin beharreko zeregin konplexuenetako bat modu automatikoan egiteko aukera ere ematen du: testu zientifikoak idaztea.

Idazketa akademikoaren erronka

Adin goiztiarretik lantzen den gaitasuna da idazmena, baina testu akademiko bat idazteko beste ezagutza batzuk izan behar dira. Komunitate diskurtsibo berri baten komunikatzeko modura ohitu behar dute ikasleek. Horretarako, askotariko diziplinetan sortzen diren generoen ezaugarri linguistiko-diskurtsiboak identifikatu behar dituzte.

Gainera, ikasleen ezagutzak, batez ere, idazketaren bidez neurtzen dira (lanak, txostenak, erreseinak, idatzizko azterketak...). Ondorioz, ikasleek gaitasunak arrakastaz eskuratu dituzten edo huts egin duten neurtzeko balio du.

Erronka horrek hainbat zailtasun ditu eta, ondorioz, gero eta gehiago erabiltzen dute AA lan akademikoak egiteko. Egoera horren aurrean, ikasleen prestakuntza eraginkorrean zer ondorio izan ditzakeen jakin nahi dute irakasle akademikoek.

Idatzizko lanetan AA erabiltzearen ondorioak

Integritate akademikoa da aipatu den lehen alderdietako bat. Plagioa eztabaida iturri zen lehen ere, eta testuen egiletza identifikatzeko zailtasunak areagotu egin ditu kezkak.

Tresnak abiadura handian sortzen badituzte ere, oraindik ez dago baliabide digital fidagarririk testuaren benetako zatia zein den eta Adimen Artifizialaz sortutako zatia zein den identifikatzeko. Hori dela eta, baliabide horiek erabiliz gero, sortzen dituzten produktuen erantzuleak izan behar dutela irakatsi behar zaie ikasleei.

Era berean, idazketa akademikoaren berezko izaerarekin lotutako arazo bat sortzen da. Idazketa akademikoaren helburu nagusia ezagutza berri bat sortzea da. Helburu hori lortzeko, beharrezkoa da aurretiazko iturri fidagarriak aukeratzea, kontrastatzea eta horietan oinarrituta diskurtso bat egituratzea.

Zentzu horretan, AAren bidez sortutako testuak ingeniaritza prediktiboaren emaitza dira; hitz edo ideia probableenak sortzen ditu ingeniaritza prediktiboak. Eta probableak izateak ez du esan nahi errealak direnik. Gainera, agertzen diren aipuek ez dute zertan benetakoak izan, eta horrek sinesgarritasuna kentzen dio sortutako diskurtsoari.

Era berean, garrantzitsua da honako hau kontuan izatea: testu bat sortzeko AAri datuak ematen dizkiogunean, datu horiek oparitzen ari gara. ChatGPT-ren gisako tresnen ‘input’ eta ‘output’ guztia gordeta geratzen da.

Datuak berriro erabili ahal izango dira, gure erabateko baimenarekin, are erabilera komertzialerako ere. Zentzu horretan, segurtasun arrakalak ere eztabaidagarriak dira, arlo akademikoko ikuspegi etikotik begiratuta.

Idazketaren funtzio epistemikoa

Azkenik, idazketa akademikoari eragiteaz gain, beste alderdi garrantzitsu bati ere eragiten dio: idaztearen ekintzari berari. Izan ere, idazteak funtzio epistemikoa du. Idaztea pentsatzea da, arrazoitzea, garatzea, egituratzea eta ezagutza eraldatzea.

Idazten ez duen ikasle batek ez du pentsatzen, ez du ideiarik komunikatzen, ez da bere pentsamenduarekin elkarrizketan jarduten. Ez ahaztu idaztean prozesu kognitibo ugari aktibatzen direla, eta horiek epe laburreko eta luzeko memoriarekin konektatzen direla. Hortaz, idaztearen lana makina baten esku utzita, ikasleek euren pentsamendua erregulatzeko trebetasuna galtzen dute.

Funtsean, argi dago ikasleek trebeak izan behar dutela digitalki, eta teknologiak tresna bat izan behar duela ikasleek gizarteari egiten dizkieten ekarpenak aberasgarriagoak izan daitezen. Aitzitik, AAk ezin du lagundu ikasleek haiengandik espero den ahalegina saihesteko baliabide gehiago izan ditzaten.