Filosofiako mintegi irekia. Arantza Etxeberria (UPV/EHU): "Ingurumen" kontzeptuari buruz egungo biologian
Date
10/10/2024
Datorren astean izango dugu aurtengo Filosofia Mintegi Irekiko lehenengo saioa. Datorren asteko ostegunean, urriaren 10a, Arantza Etxeberria (EHU) izango dugu Mintegi Irekian. Bere hitzaldiak -"Ingurune" kontzeptuari buruz egungo biologian- izango du izenburutzat. Betiko moduan eguerdiko ordubatean bilduko gara, baina oraingo honetan Fakultateko 2.6 gelan izango da saioa; hitzaldia gaztelaniaz izango da.
"Ingurumen" kontzeptuari buruz egungo biologian
Arantza Etxeberria Agiriano (EHU-UPV)
Aurkezpen honetan "ingurumen" kontzeptua biologian aztertzen da, bere izaera guztiz erlazionala dela nabarmenduz. Georges Canguilhem-en berrikuspen historikotik abiatzen da; honek nozio honi buruzko gogoeta filosofikoaren beharra eta garrantzia azpimarratu zuen eta terminoaren eboluzioa organismoaren eta ingurunearen arteko erlazio gisa aztertu zuen. Erlazio honek ingurumenaren izaerari buruzko hainbat galdera sortzen ditu (adibidez: ingurumena beti kanpokoa al da? beti bizigabea? beti pasiboa? determinista eta selektiboa? Izan daiteke agentziala?), karakterizazio desberdinak sortuz. Fisiologiaren inguruan sortu ziren ikuspegi gehienek ingurumena izaki bizidunak inguratzen dituen eremu bizigabe gisa aurkezten dute.
Bestelako ikuspegi bat azaleratzen da Darwinen biologia ebolutiboan, beste izaki bizidunez osatutako ingurumen baten ideia bultzatzen duena. Ikuspegi hau indartu egin da egungo biologian, ingurumena eskala anitzetan operatzen duten sistema bizien sare konplexu gisa ulertuz. Honek organismo-ingurumenaren arteko dualismoa zalantzan jartzen du eta harremanen konplexutasunak ontologia eta indibidualtasun ebolutibo desberdinak sortzen dituela kontsideratzen du. Aurkezpenak bi ikuspegi hauek (ingurumena "ingurune" gisa versus ingurumena "interdependentzia" gisa) dituzten abantailak eta desabantailak alderatzen ditu, ikuspegi zientifiko eta sozialetatik. Canguilhem-ek kontzeptua abstrakzio orokor baterantz bilakatzen dela azpimarratzen zuen bitartean, egungo biologiak karakterizazio gero eta zehatzago eta anitzagoak behar dituela dirudi.