Elikadura zuzenaren garrantzia osasuna mantentzeko eta gaixotasun asko tratatzeko aspalditik ezagutzen da. Halaber, ezagupen horiek oinarri zientifikoetan oinarritu da XX mendean eta, horrela, nutrizio, elikadura eta dietetika arloek aurrerapen nabarmenak izan dute.

Elikadurak funtzio garrantzitsuak betetzen ditu gaixotasunen eboluzioan, nahiz eta dietak tratamenduaren parte ez izan. Horrela, dieta terapeutikoa ardatz nagusia edo tratamenduaren laguntzailea da patologia batzuetan, haien artean maiztasun handikoak direnak gure gizartean, ardatz nagusia edo laguntzailea. Beste batzuetan, elikadura eta nutrizio egokiak pazienteek nutrizio-egoera mantentzea ahalbidetzen du eta errekuperazioaren denbora laburtu edo tratamenduaren efikazia handituko du.



“Dietoterapia” Giza Nutrizioa eta Dietetikaren graduaren azkeneko kurtsoko irakasgaia da eta M04 moduluan (Nutrizioa, Dietetika eta Osasunaren zientziak) sailkatzen da. Dietoterapiak gaixoen beharrizan nutrizionalak eta gomendio dietetikoak aztertzen ditu. Nutrizio eta dietetika arloan lan egiten duten profesionalek, eta bereziki, arlo klinikoan lan egiten dutenek osasun egoeraren eta gaixotasun egoeraren gomendio dietetikoak eta haien oinarri fisiopatologikoak ezagutu behar dituzte.

Ikasleek aurretik landutako irakasgaietan, (fisiologia, fisiopatologia, giza nutrizioa, eta dietetika eta dietetika aplikatua) lortzen dituzten gaitasunek errazten dute Dietoterapia irakasgairen edukiak ulertzea eta jarraitzea.

1. Dieta terapeutikoaren kontzeptua

2. Nutriente/elikagai eta botiken arteko elkarrekintzak ezagutzea

3. Gaixotasunetan egokitzen diren gomendio dietetikoak ezagutzea

4. Nutrizioa emateko bide alternatiboak ezagutzea

1. SARRERA

Definizioa eta helburuak. Dieta terapeutikoak prestatzeko kontuan hartu behar diren faktoreak. Aldaketa motak.

2. BOTIKA ETA NUTRIENTEEN ARTEKO ELKARREKINTZA

Sarrera. Sailkapena. Botiken eragina nutrienteen erabileran: ingestioa, digestioa, xurgapena, metabolismoa, garraioa, iraizpena. Nutrienteen eragina botiken ekintzan: askapena, xurgapena, banaketa, metabolismoa, eta iraizpena.

3. DIETOTERAPIA MALNUTRIZIO EGOERATAN I. Obesitatea.

Definizioa, identifikazioa. Obesitate motak. Etiologia. Konplikazioak. Tratamendu dietetikoa: dieta, dieta eta botikak dieta eta zirugia bariatrikoa.

4. DIETOTERAPIA MALNUTRIZIO EGOERATAN II. Ospitale desnutrizioa.

Sarrera. Arrazoiak. Ebaluazioa

5. DIGESTIO SISTEMAKO GAIXOTASUNEN DIETOTERAPIA

Dietoterapia esofagoko gaixotasunean: Esofagitisa. Dietoterapia urdaileko gaixotasunean: Ultzera eta Gastritisa. Dietoterapia hesteko gaixotasunetan: Idorreria, Diarrea, Dibertikulosia eta Dibertikulitisa, Kolitis ultzeratiboa, Chronen gaixotasuna.

6. GIBEL, BEHAZUN-XIXKUA ETA PANKREA EXOKRINOAREN GAIXOTASUNEN DIETOTERAPIA

Dietoterapia gibeleko gaixotasunetan (Hepatitisa, Zirrosia, Gibel entzefalopatia), Behazun xixkuaren gaixotasunen dietoterapia: Kolelitiasia eta kolezistitisa. Pankrea exokrinoaren gaixotasunen dietoterapia: Pankreatitisa

7. DIABETEAREN DIETOTERAPIA

Definizioa, diagnostikoaren irizpideak, sarritasuna. Diabete motak. 1 motako diabete mellitusaren tratamendu dietetikoa. 2 motako diabete mellitusaren tratamendu dietetikoa.

8. DIETOTERAPIA BIHOTZ HODIKO PATOLOGIETAN

Arrisku aterogenikoak eta tronbogenikoak. Dietoterapia dislipemietan: hiperkolesterolemia, hipertriglizeridemia, eta dislipemia mistoa. Hipertentsio arteriala

9. GILTZURRUN SISTEMAKO PATOLOGIEN DIETOTERAPIA

Sindrome nefrotikoa. Giltzurruneko gutxiegitasun kronikoa. Giltzurrun litiasia

10. DIETOTERAPIA OSTEOPOROSIAN

11. DIETOTERAPIA HIPERURIZEMIAN

12. NUTRIZIO ENTERALA

Definizioa, indikazioak, abantailak eta desabantailak parenteralarekin alderatuz. Emate bideak. Motak.

13. NUTRIZIO PARENTERALA

Definizioa, indikazioak, abantailak eta desabantailak enteralarekin alderatuz. Emate bideak. Nutrizioa eskakizunen kalkuluak. Prestaketa. Motak. Konplikazioak.



PROGRAMA PRAKTIKOA

1. Kasu klinikoa: Obesitatea daukan pazientearen tratamendu dietetikoa prestatzea.

2. Dieta ez-ortodoxoak.

3. Kasu klinikoa: 1 motako diabetea daukan pazientearen tratamendu dietetikoa ipintzea

4. Kasu klinikoak ebaztea: patologia ezberdinen tratamendu dietetikoaren izenak proposatu dietaren oinarriak aipatuz.

5. Kasu klinikoa: dislipemia daukan pazientearen tratamendu dietetikoa prestatzea eta

6. Elikagai funtzionalak.

7. Kasu klinikoa: Giltzurruneko gutxiegitasun kronikoa daukan pazientearen tratamendu dietetikoa prestatzea.

1. Eskola magistralak

2. Ikasteko teknika aktiboak eta kooperatiboak

Informazio zientifikoa eta ez-zientifikoa aztertzea

Kasu praktikoak

3. Programa informatikoak erabiliz dieta terapeutikoak prestatzea



Eskola magistraletan irakasleak kontzeptu teorikoak azalduko ditu eta ikasleekin eztabaidatuko ditu. Noizean behin, ikasleek banan banako jarduerak garatuko dituzte.

Kasu praktikoak proposatuko dira eta elikadurarekin lotzen diren gomendio ez-ortodoxoak aurkeztuko dira bana banaka edo taldean eztabaidatzeko eta ebazteko. Jarduera horiek ikasleek eskola teorikoetan ikusten dituzten kontzeptuak sakonduko dituzte eta irizpide kritikoak garatuko dituzte. Bestalde, ahozko komunikazioa landuko da.

Ordenagailuko praktiketan dieta terapeutikoak prestatzeko programa informatikoak erabiliko dira.



2020-2021 ikasturtean, COVID-19ren egoera dela eta, hasiera batean, irakaskuntza presentziala izango da, ohi bezala, lehen deskribatutakoaren arabera. Hala ere, egoerak hala eskatuko balu, aurrez aurreko eskolak irakaskuntza telematikoarekin konbinatuko lirateke Black Board Collaborate tresnaren bidez. Egoera hori gertatuz gero, xehetasun zehatzagoak emango zaizkie ikasleei.

• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 75
  • Banakako lanak (%): 25

Ikasgairen ebaluazioa mistoa izango da eta banan banako azterketa eta ebaluazio jarraitua kontsideratuko ditu. Azterketa idatzia izango da eta egitarau praktikoko eta teorikoko kontzeptuei buruzko galdera motzek osatuko dute. Azterketa idatziaren atalak notaren %75 izango da. Banan banako lanek notaren %25 izango dira eta irakasleak aurretik emandako datan entregatuko dira.

UPV/EHUren araudiari jarraituz, azterketa idatzia ez egiteak notaren %50 baino gehiago suposatzen duenez, deialdian ez aurkeztua bezala kontsideratuko da. Deialdian aurkezten ez diren ikasleei, prestatuko lanen nota gordeko zaie ez-ohiko deialdirako, baina ez hurrengo kurtsorako.



Ikasleek deialdiari uko egin dezakete irakasleari idatzi bat aurkeztuz. Idatzia azterketa ofizialen epea hasi baino lehen aurkeztuko da; gutxienez 30 eguneko aurrerapenarekin.

Ohiko deialdia



Premiagatik aurrez aurreko ebaluaziorik egin ezin bada, ikasleei behar bezala jakinaraziko zaie ebaluazio ez presentziala egiteko prozedura.



COVID-19 dela-eta aurrez aurreko ebaluaziorik egin ezin bada, ebaluazio ez-presentziala nolakoa izango den jakinaraziko zaie ikasleei.

Ez-ohiko deialdiaren ebaluazioan ohiko deialdian jarraitzen diren irizpide berdinak mantenduko dira.

- Tablas de composición de alimentos
- Recomendaciones dietéticas

Oinarrizko bibliografia

Nutrición y Alimentación Humana (2 tomos)

J. Mataix Verdú

Ergon. Madrid, 2002



Tratado de Nutrición (4 tomos)

A. Gil Hernández

Acción Médica. Madrid, 2005



Nutrición y Dietoterapia de Krause 10 ed.

L. Kathleen Mahan and Sylvia Escott-Stump

McGraw-Hill. Méjico, 2001



Nutrición Aplicada y Dietoterapia 1ª Ed.

M. Muñoz, J. Aranceta, I. García-Jalón

EUNSA. Pamplona, 1999



Nutrición y Dietética Clínica

J. Salas-Salvadó, J. Aranceta, A. Bonado, R. Trallero, M. Engracia

Masson. Barcelona 2000



Nutrición en salud y enfermedad 9 ed.

M.E. Shils

McGraw-Hill-Interamericana. Méjico, 2002



Bases de la Alimentación Humana

VM Rodríguez, E. Simón

Netbiblo, la Coruña 2008

Gehiago sakontzeko bibliografia

KAHN CR, WEIR GC, KING GL, JACOBSON AM, MOSES AC, SMITH RJ. (2005) Diabetes Mellitus. Lippincott, Williams & Wilkins, Madrid.
Consenso FESNAD-SEEDO. (2011). Recomendaciones nutricionales basadas en la evidencia para la prevención y el tratamiento del sobrepeso y la obesidad en adultos. Rev. Esp. Obes. 2011; Vol 10, Supl.1.
SIERRA y Col. (2008). Evaluación y tratamiento de la hipertensión arterial en España. Documento de consenso Sociedad Española de Cardiología. Med Clin. 2008; Vol 131: 104-116.
Grupo de Trabajo de la Sociedad Europea de Cardiología y de la Sociedad Europea de Aterosclerosis (2011). Guía de la ESC/EAS sobre el manejo de las dislipemias.. Rev Esp Cardiol, Vol 64:1168.e1-e60.
DE LUIS D, BUSTAMANTE J (2008). Aspectos nutricionales en la insuficiencia renal. Nefrología, Vol 28:339-348.
ÁLVAREZ J, BURGOS R, PLANAS M. (2011). CONSENSO MULTIDISCIPLINAR
sobre el abordaje de la desnutrición en España. Sociedad Española de la Nutrición Enteral y Parenteral. Editorial Glosa SL.
BUSTURIA P (Coordinador del Grupo) y Col. Protocolos para la prescripción de nutrición parenteral y enteral, Vol I, II y III. Sociedad Española de la Nutrición Enteral y Parenteral. http://www.senpe.com/consensos.html.
ULÍBARRI JL (2004). El libro blanco de la desnutrición clínica en España, Acción Médica, Madrid.
LEÓN M, CELAYA PÉREZ S (2001). RECOMENDACIONES NUTRICIONALES AL ALTA HOSPITALARIA. Nestlé Healthcare Nutrition, Barcelona.
VARELA MOREIRAS G. (2013). Libro blanco de la Nutrición en España. Ed. Fundación Española de la Nutrición.
SALAS SALVADÓ J, FORMIGUERA SALA X. Recomendaciones nutricionales basadas en la evidencia para la prevención y el tratamiento del sobrepeso y la obesidad en adultos, Consenso FESNAD-SEEDO.

Aldizkariak

American Journal of Clinical Nutrition http://www.ajcn.org
Annals of Nutrition and Metabolism http://www.karger.ch/journals/anm/anm_jh.htm
British Journal of Nutrition http://www.cabi-publishing.org/JOURNALS/BJN/
Diabetes http://diabetes.diabetesjournals.org/
European Journal of Clinical Nutrition http://www.naturesj.com/ejcn/
European Journal of Nutrition vía http://link.springer-ny.com/link/service/journals/
International Journal of Obesity http://www.naturesj.com/ijo/
Journal of American Dietetic Association http://www.eatright.com/catalog/journal.html
Journal of Nutrition http://www.nutrition.org
Nutrición Clínica y Dietética Hospitalaria http://www.eol.es/buscapress/nutrición
Nutrición Hospitalaria http://www.grupoaulamedica.com/web/nutricion/
Nutrition www.sciencedirect.com
Nutrition and Cancer www.erlbaum.com/Journals/journals/NC/nc.htm
Nutrition in Clinical Practice www.nutritioncare.org/publications/ncpabstracts/
Proceedings of the Nutrition Society http://www.cabi-publishing.org/JOURNALS/PNS/
Public Health Nutrition http://www.cabi-publishing.org/JOURNALS/PHN/

Web helbideak

American Diabetes Association http://www.diabetes.org/
Codex alimentarius http://www.codexalimentarius.com
Federación Nacional de Asociaciones para la lucha contra las enfermedad del riñón http://www.alcer.org/es/
Food and Agriculture Organization of the United Nation http://www.fao.org/
Federación Española de Sociedades de Nutrición, Alimentación y Dietética http://www.fesnad.org/
Food and Drug Administration http://www.fda.gov/
Food and Nutrition Information Center http://www.nal.usda.gov/fnic
Food Composition http://www.nal.usda.gov/foodcomp
Instituto Nacional de Investigación y Tecnología Agraria y Alimentaria http://www.inia.es/
International Life Sciences Institute http://www.ilsi.org
International Networks of Food data Systems http://www.fao.org/infoods
Ministerio de Agricultura, Pesca y Alimentación http://www.maypa.es
Ministerio de Sanidad y Consumo http://www.msc.es
National Academy of Sciences. Food and Nutrition Board http://www.nas.edu/iom/fb
Sociedad Española de la Nutrición http://www.sennutricion.org/es
Sociedad Española para el Estudio de la Obesidad http://www.seedo.es/
Sociedad Española de Endocrinología http://www.seen.es/
Sociedad Española de Nefrología http://www.senefro.org/
Sociedad Española de Nutrición Enteral y Parenteral http://www.senpe.com/
UK Institute of Food Science & Technology http://www.ifst.org/resource.htm
World Health Organization http://www.who.int