Igasgai hau "Geografiaren Oinarriak" izeneko moduluaren barruan dago (M03). Geomorfologiak egitura geologikoen gainean, material litologikoen gainean, eta landare-estaldura-mota desberdinen gainean klimaren ondorio bezala eratutako lurreko erliebea analizatzen du. Haren ondorio bezala, sailkatzen ditu lurreko azalaren gaineko formen aniztasuna, higadura-sistemak eta beraien dinamika denbora eskala desberdinetarako. Lurraren dinamika kortikalaren oinarrietatik abiatuta, irakasgaia erliebearen formen jatorria, dinamika eta ingurune-esanahiean kontzentratzen da.

Irakasgaiaren helburu orokorra prozesu morfogenetikoen eta hauen emaitzen analisia eta interpretazioa da: lurreko erliebea.



GAITASUNAK

Ikasgai honen gaitasunak Memoria egiaztatuan agertzen diren bezala (https://www.ehu.eus/es/grado-geografia-y-ordenacion-territorio/verificacion-seguimiento-y-acreditacion), ondorengo hauek dira:



OINARRIZKOAK: CB1-CB2-CB3-CB4-CB5

OROKORRAK: G004-G005-G006-G007-G008

ZEHARKAKOA: CT3- Ahoz zuzentasunez komunikatzeko gai izatea (G002tik egokitua-Ahoz eta idatziz zuzentasunez komunikatzeko gai izatea).



GEOGRAFIAREN OINARRIAK MODULOAREN GAITASUN ZEHATZAK M03



M03CM01- Natur zientzien eta giza zientzien arteko interfasean garatutako ezagutzak azaltzeko eta transmititzeko gai izatea, eta, zentzu horretan, ikasketa geografikoek betetzen duten funtzioa ulertzea

M03CM02 - Ezagutza geografikoen muina osatzen duten eta unibertsitateetako ikasketa-planetan eta unibertsitateko sailetan nahiz institutuetan gehien finkatuta dauden gaiak ezagutzea.

M03CM03 - Geografiaren sektorekako espezializazioen bidez, lurraldeen bereizketa egiteko lagungarriak diren alderdien ikuspegia eskuratzea, eta iritzi deskriptiboak eta preskriptiboak emateko gai izatea.

M03CM04 - Ikasleak faktore fisikoak eta giza faktoreak bereizteko gai izatea, lurraldeen barne-antolakuntzako oinarriak eta eskualdeko nortasunaren jatorria baitira.

M03CM05 - Eskualdeak aztertzeko erabilitako eta diziplina beregainetan garatutako kontzeptuen ikuspegi kritikoa eskuratzea.

M03CM06 - Diziplina hauen berezko teknikak eta metodologia erabiltzen jakitea, dokumentatzeko, datuak biltzeko eta analisiak egiteko.





IRAKASGAIA IKASTEAREN EMAITZAK, GAITASUN HORIEN ARABERA, JARRAIAN ZERRENDATZEN DIRA:



CM01: Natur zientzieK eta giza zientziek espazio geografikoaren gainean ematen dituzten ikuspegi desberdinak EZAGUTZEA.

CM02: Lurraldearen analisian lantzen diren oinarrizko kontzeptuak ULERTZEA ETA ERABILTZEA.

CM03 eta CM04: Geografian azterketa konplexuei ekiteko lan intelektuala egiteko konpetentzia ESKURATZEA. Horren ondorengoak inplikatzen ditu: disziplinako perspektiba metodologikoko identifikazioa, hipotesietako, metodo-aukerako eta tekniketako formulazioa, bilaketa bibliografiko eta dokukementala, datuen bilaketa eta abar.

CM05: Ezaguera geografikoaren erabilgarritasun sozialaren garrantzia BARNERATZEA eta arazoak eta konponbide-aukerak planteatzeko gai izatea.

CM06: Bibliografia, dokumentazio espezifikoa, eta ikerketa geografikoak osatzen dituzten diziplinen berezko analisi-teknikak ERABILTZEA.

1. Egitura, dinamika eta klimatiko geomorfologia

2. Lurra: lurrazaleko dinamika eta egitura

3. Tektonika eta litologia prozesuen ondoriozko erliebeak

4. Higadura prozesuak

5. Isurialde dinamika

6. Ibai dinamika

7. Kostaldeko prozesuak

8. Prozesu eolikoak

9. Glaziar eta periglaziar prozesuak

- Oinarri teorikoak azaltzeko klase magistralak egingo dira.

- Ikasgelan ariketa praktikoak proposatuko dira landutako teoria finkatzeko.

- Etxean egin beharreko ariketa praktiko batzuk ere gauzatuko dira. Hauek entregatzea derrigorrezkoa izango da.

- Bi landa-irteera egingo dira, aztertutako prozesuak errealitatera nola itzultzen diren ikusteko.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 70
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 30

Irakasgai honen ebaluazio metodoa ebaluaketa jarraiarena izango da. Ondorioz, kurtsoan zehar egingo diren ariketa praktikoak entregatzea derrigorrezkoa izando da, eta lauhilabetekoaren amaieran, ohiko deialdian, idatzizko azterketa bat egingo da.



- Azterketa idatzia (%70). Klasean landutako eduki teoriko osoa bilduko buen azterketa bat izango da, guztira 6 eta 8 galdera artean izango dituena. Froga honetan lortutako notak, azkeneko notaren %70 suposatuko du.

- Ariketa Praktikoak (ariketak, kasuak edo arazoak) (%30). Zenbait gaiekin lotuta, ikalseek entregatu beharko dituzten ariketa praktikoak proposatuko dira. Ariketa guztien ebaluaketaren ondoren lortutako notak, azkeneko notaren %30 balioko du.



* Bai azterketa bai praktikak gainditu egin behar dira irakasgaia gainditzeko. Ohiko deialdian, praktikak gaindituz gero, hauen nota ezohiko deialdirako gordeko da soilik. Baina notak ez dira ikasturte batetik bestera mantenduko.





Bai Zereginetan eta bai Azterketan ikasketa emaitzak lortzen direla egiaztatzeko hauek izango dira erabiliko diren erizpideak:

-Erantzun egokia

-Azalpen egokia, zehatza eta osoa

-Alde garrantzitsuenak aipatzen dira

-Aipatutako harremanak egokiak dira

-Egoki idatzita dago

-Ideia propioak azaltzen dira

-Materiala eta eskala egokiak dira

-Egoki egituratua dago erantzuna, pauso egokiak

-Ateratako informazioa egokia da eta ongi ondorioztatua

-Alde grafikoa argia eta ulergarria da

-Baliabide egokiak erabili dira

-Baliabideen erreferentziak egoki aipatu dira

-Arazoak eta konponbide aukerak egoki planteatua dira





* 8. Artikulua (BOPV, 2017-03-17):

“Ikasleek eskubidea izango dute azken ebaluazio bidez ebaluatuak izateko, etengabeko ebaluazioan parte hartu zein ez hartu. Eskubide hori baliatzeko, ikasleak etengabeko ebaluazioari uko egiten diola jasotzen duen idatzi bat aurkeztu beharko dio irakasgaiaren ardura duen irakasleari eta, horretarako, bederatzi asteko epea izango du, ikastegiko eskola egutegian ikasturtea

hasten denetik kontatzen hasita.”.



* 12. Artikulua

2.- Etengabeko ebaluazioaren kasuan, azken probaren pisua bada irakasgaiko kalifikazioaren %40 baino handiagoa, nahikoa izango da proba horretara ez aurkeztea azken kalifikazioa "aurkezteke" izan dadin.

*Irakasgai honen ebaluazio metodoa etengabekoa denez:

-kurtsoan zehar arlo praktikoa gainditu dutenek, jasotako nota gorde egingo zaie ezohiko deialdirako.

-arlo praktikoa egin ez dutenek edo gainditu gabe dutenek azterketa egunean entregatu beharko dute.



Ebaluazio erizpideak ohiko deialdiaren berdinak izango dira.



*9. Artikulua, Ebaluazioa ezohiko deialdian (BOPV, 2017-03-13).

“Irakasgaia ohiko deialdian gainditzen ez duten ikasleek, hautatutako ebaluazio Sistema gorabehera, eskubidea izango dute ezohiko deialdiko azken ebaluazioko proba osatzen duten azterketa eta jardueretara aurkezteko”.

“Ezohiko deialdietan irakasgaiak ebaluatzeko sistema bakarra azken ebaluazioa izango da”.

“Ezohiko deialdiko azken ebaluazioko probak definituta dauden ikaskuntzaren emaitzak ebaluatzeko eta neurtzeko behar beste azterketa eta ebaluazio jarduera izango ditu, emaitzok ohiko deialdiaren pareko baldintzetan ebaluatu ahal izateko. Ikasleek ikasturtean zehar eskuratutako emaitza positiboak gorde ahal izango dira. Aldiz, ikasturtean zehar egindako etengabeko ebaluazioaren emaitzak negatiboak badira, emaitzok ezin izango dira ezohiko deialdirako mantendu eta deialdi horretan ikasleek kalifikazioaren % 100 eskuratu ahal izango dute”.



* Irakaskuntzaren presentzialtasuna eteten bada, modu birtualean egingo da, online, eGela plataformaren bidez.

Irakasleak eskuragarri jarritako material osagarria
Kartografia geologikoa
Kartografia geomorfologikoa
Argazkiak

Oinarrizko bibliografia

Anguita, F. y Moreno, F. (1993): Procesos geológicos externos y Geología ambiental. Ed. Rueda, Madrid, 311 p.

Coque, R. (1984): Geomorfología. Alianza Universidad Textos. Ed. Alianza, Madrid, 475 p.

Foucault, A. y Raoult, J.F. (1985): Diccionario de Geología. Ed. Masson, Barcelona, 316 p.

Gutiérrez Elorza, M. (2008): Geomorfología. Ed. Pearson, Madrid, 920 p.

Hugget, R.J. (2003): Fundamentals of Geomorphology. Routledge, 386 p.

Muñoz Jiménez, J. (1992): Geomorfología general. Ed. Síntesis, Madrid.

Ormaetxea, O.; Sáenz de Olazagoitia, A. (2014): Paisaia geomorfologiaren ikuspuntutik: Euskal Autonomia Erkidegoa aztertuz. Revista Internacional de los Estudios Vascos RIEV, 59(2): 493-512.

Pedraza, J. (1996): Geomorfología. Principios, Métodos y Aplicaciones. Ed. Rueda, Madrid, 414 p.

Peña, J.L. (1997): Cartografía geomorfológica básica y aplicada. Geoforma Ediciones, Logroño, 227 p.

Rice, R.J. (1983): Fundamentos de Geomorfología. Ed. Paraninfo, Madrid.

Serrano, E. (1998). Geomorfología estructural. Una introducción. Documento inédito.

Strahler, A. (1992). Geología Física. Omega, Barcelona.

Strahler, A. & Strahler, A. (2001). Geografia fisikoa. UPV-EHU.

Tarbuck, E.J. y Lutgens, F.K. (2000): Ciencias de la Tierra. Una introducción a la Geología Física. Prentice Hall, Madrid, 561 p.

Tricart, J. (1968): Précis de Géomorphologie. T II. Géomorfphologie Dynamique Général. Ed. SEDES, París, 345 p.

Gehiago sakontzeko bibliografia

Aubouin, j. et al. (1980): Tectónica, tectonofísica, morfología. Tratado de Geología. 3 Tomos. Omega, Barcelona.
Corominas, J. (1989): “Clasificación y reconocimiento de los movimientos de ladera”. En: Corominas, J. (ed.), Estabilidad de taludes y laderas naturales. Monografía nº 3 de la S.E.G.
Cruden D.M.; Varnes, D.J. (1996). Landslide types and processes. En: Landslides investigation and mitigation (A.K. Turner, R.L. Schuster , eds). Transportation research board, US National Research Council. Special Report 247, Washington, DC, Chapter 3, pp. 36–75
Chorley, R.J.; Schumms, A.S.; Sudgen, D.E. (1984): Geomorphology, Ed. Methuen, Londres.
Gutiérrez Elorza, M. (2001): Geomorfología climática. Ed. Omega, Barcelona, 642 p.
Hungr, O.; Leroueil, S.; Picarelli, L. (2014): The Varnes classification of landslide types, an update. Landslides, 11 (2), 167-194.
Leopold et al. (1964): Fluvial processes in Geomorphology. Freeman. San Francisco, 522 p.
Varnes,I. (1978): “Slope movements types and processes”. En: R.L.Schuster and R.J. Krizek eds.: Landslides analysis and control. TRB. Special Report nº 176, Washington, pp: 11-33.

Aldizkariak

Cuaternario y Geomorfología
Earth Surface Processes and Landforms
Geomorphology
Holocene
Progress in Physical Geography

Web helbideak

AEQUA - Asociación Española para el Estudio del Cuaternario. http://tierra.rediris.es/aequa/
EVE - Ente Vasco de Energía. https://www.eve.eus/?lang=es-ES
IAG - International Association of Geomorphologists. http://www.geomorph.org/
IGME - Instituto Geológico y Minero de España. http://www.igme.es/
INQUA - International Union for Quaternary Research. https://www.inqua.org/
SEG - Sociedad Española de Geomorfología. https://segeomorfologia.es/
-------------------------------------------------------------------------------------
http://yearofplanetearth.org/index.html
http://ansatte.uit.no/kku000/webgeology/
http://www.hiru.com/geologia/geologia_00170.html
http://www.raco.cat/index.php/ect/article/view/120963/166478
http://personales.ya.com/geopal/g-b_1bach/dinamicaterrestre.htm
http://personales.unican.es/rasillad/Modulo_2-4_Las_Deformaciones_De_La_Corteza_Terrestre.pdf
http://www.paleontology.csdb.cn/Download/ISC.pdf
http://zthiztegia.elhuyar.org/
http://contenidos.educarex.es/mci/2004/35/Diccionario/diccionariovisua.html