Historiaurreko Gizarte Ekoizleak Historia Graduko 2.mailako nahitaezko irakasgaia da. Irakasgaiak azken gizarte ehiztari-biltzaileen eta Ekialde Hurbileko eta Europako lehen komunitate ekoizleen garapena hartzen du bere baitan, baita Metalen Aroko gizarte konplexuen sorrera ere. 15000 cal B.P-tik K.a. lehen milurtekoaren amaiera arteko epe kronologikoa hartzen du.



Irakasgaiaren helburua da ikasleek aldi horretarako berariazko baliabide zientifikoak (iturri bibliografikoak eta arkeologikoak) kritikoki eta etikoki ezagutzea eta erabiltzea, prozesu historiko nagusiak modu autonomoan aztertu eta azaltzeko. Ildo horretan, egiten diren jarduerek aukera ematen diete ikasleei historialariaren eta arkeologoaren lanbiderako funtsezkoak diren hainbat gaitasun praktikan jartzeko. Garrantzi berezia ematen zaio erregistro arkeologikoari.



Historiako Graduko lehen mailako Historiaurreko gizarte ehiztari eta biltzaileak irakasgaiaren osagarria da. Azken horren kontzeptuetan eta ezagutzetan oinarritzen da (adibidez, Kuaternarioaren karakterizazioa, industria litikoa eta hezur-industria…). Lehen mailako Arkeologiarako Sarrera eta Historia Graduko bigarren mailako Arkeologia irakasgaiarekin ere lotzen da.

Gaitasunak



Irakasgai honetan, ondorengo Gaitasunak lantzen dira:

M02CM01. Historiaurreko gizarte-ekoizleen historiaren prozesu eta gertakari nagusiak nahikoa eta modu egokian ezagutzen direla frogatzea, ikuspuntu diakroniko batetik, hainbat alderdiri dagokionez (ekonomia, gizartea, politika, kultura etab.); halaber, prozesu eta gertakari horiek gaur egungo gizarteekin duten lotura ezagutzen dela frogatzea. M02CM03. Ikerketa historikorako oinarrizko metodoak eta teknikak ezagutzea eta materialak eta informazio-iturriak lortzeko, antolatzeko eta aztertzeko gaitasuna erakustea.

M02CM04. Historiako gai edo ikerketa gai bat zuzentasun formalez eta terminologia egokia erabiliz, ahoz eta/edo idatziz aurkezteko gai izatea; hartara, iturri historikoak (lehen eta bigarren mailakoak) modu egokian erabiltzeko trebetasuna erakusteko.

M06M05. Informazio eta komunikazio teknologiak informazioa bilatzeko, aztertzeko eta antolatzeko erabiltzea.



Irakaskuntza Emaitzak



Irakasgai hau egin ondoren ikasleek hurrengoa egiteko gai izango dira:

IE1. Azken ehiztari-biltzaileetatik lehen zibilizazioen agerpena arteko prozesu ekonomiko, kultural eta sozialak azaldu ikuspegi diakroniko eta sinkronikotik.

IE2. Ikerketa lan originalak osatzen ditu, banaka eta/edo taldeka, kalitatezko informazio iturri zientifoak bilatuz eta baliatuz, modu kritikoan hautatuz eta kontrastatuz.

IE3. Kalitate zientifiko, kritiko eta etikoko estandarrak betetzen dituen ahozko eta/edo idatzizko diskurtso propioa garatzen du, zuzentasun formalarekin eta terminologia egokiarekin.

1. Holozenoa Europan: Geografia eta Klima

2. Holozenoko azken ehiztari-biltzaileak

3. Neolitoaren sorrera Ekialde Hurbilean

4. Neolitikoaren hedapena Eurasian.

5. Megalitismoa.

6. Kalkolitoa Aroa.

7. Brontze Aroa.

8. Burdin Aroa

Irakasleek ikaskuntza esanguratsua garatu nahi dute, eta, beraz, aktiboa. Horretarako, hainbat metodologia erabiliko dira, gaitasunen irakaskuntzan balio handia erakutsi dutenak, eta ikasketa kooperatiboaren eta proiektuetan oinarritutako ikaskuntzaren (ABP) eta kasuen/arazoen analisiaren barruan kokatzen direnak.



Ikastaroa irakasgaiaren oinarrizko kontzeptuak garatzeko balio duten eskola magistralen bidez antolatzen da. Ikasgelan azaldutako edukiei dagokienez, banakako edo/eta taldeko ariketak planteatuko dira, kasu praktiko erreal gisa, ezagutzan eta gaitasunen praktikan sakontzea errazten dutenak.



Era berean, irakasleek ikasleek eztabaidetan parte har dezaten sustatuko dute, eskola-orduetan garatutako arazoak edo gaiak lantzen laguntzeko. Azkenik, ikasleek ikerketa-lan bat egingo dute.



Ikaskuntza ziurtatzeko eta errazteko, egindako jardueren eta praktiken etengabeko jarraipena egingo da (tutoretzak, ikasgelako feedbacka, E-gela bidezko zuzenketak/kontsultak...). Horrela, ikasleek uneoro ezagutuko dituzte egindako aurrerapenak, eta etengabeko aholkularitza izango dute ikaskuntza-prozesua hobetzeko.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 40
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 60

A.Etengabeko ebaluazioa



Etengabeko ebaluazio-sisteman ebaluazio formatiboari ematen zaio lehentasuna, eta lauhileko osoan garatzen da. Helburua ikasleek ikasgaiarekin lotutako gaitasunak pixkanaka eta kontzienteki eskuratzea da, norberak ikaskuntza erregulatuz. Azken kalifikazioa idatzizko ariketa (% 40) eta lanen notaren (% 60) emaitza da.



Nota jartzeko orduan kontutan izango dira ariketa desberdinetan izandako parte-hartze aktiboa, aurkezpen-argitasuna eta antolakuntza zuzena, kontzeptu historikoen erabilpen zehatza, ahozko gaitasuna, ortografia zuzena eta edukien aurkezpen grafikoaren txukuntasuna.



B.Azken ebaluazioa



Graduko Titulazio Ofizialetako Ikasleen Ebaluaziorako Arautegiaren arabera (8. artikulua) ikasleek eskubidea izango dute azken ebaluazioaren bidez ebaluatuak izateko. Eskubide hori izateko, ikasleak etengabeko ebaluazioari uko egiten diola jasotzen duen idatzi bat aurkeztu beharko dio irakasgaiaren ardura duen irakasleari eta, horretarako, bederatzi asteko epea izango du lauhilekoa hasten denetik kontatzen hasita, ikastegiko eskola egutegian zehaztutakoaren arabera. Bestela, ebaluazio etengabea sistemaren arabera ebaluatuko du irakasleak.



Azken ebaluazioa hautatzen duten ikasleek irakasgaiaren gaitasunak menderatzen dituztela irakasgai osoaren gaineko azterketa eta proba praktiko desberdinen bidez egiaztatu beharko dute, non irakasgaiaren eduki teoriko eta praktiko guztiak ebaluatuko diren.





EBALUAZIORAKO IRIZPIDE OROKORRAK



-EBALUAZIO-PROBAK

Irakasleak krontakoa adierazi ezean, ebaluazio probetan ikasleek debekatuta izango dute liburuak, oharrak edo apunteak erabiltzea, bai eta tresna edo gailu telefoniko, elektroniko, informatiko edo bestelakoak erabiltzea ere,.



- PLAGIOA

UPV/EHUko ebaluazio probetan eta lan akademikoetan jokabide makur eta iruzurrezkoak eragozteari eta etika akademikoari buruzko protokolo kontuan izanda, egindako edozein ariketa, lan edo probatan iruzurra, kopia, plagioa edo antzeko jarduera (AA barne) antzemanez gero, ariketa 0 notarekin kalifikatuko da eta, hala badagokio, diziplina-espediente bat irekitzeko eskaera egingo da.



Ikasleei gogorarazten zaie derrigorrezkoa dela “Zintzotasunez eta portaera etikoz jokatzeko konpromiso adierazpena” sinatzea eta errespetatzea.





-OHIKO DEIALDIARI UKO EGITEA

Ikasleen Ebaluaziorako Arautegiaren arabera (12.2. artikulua): Etengabeko ebaluazioaren kasuan, azken probaren pisua bada irakasgaiko kalifikazioaren %40 baino handiagoa, nahikoa izango da proba horretara ez aurkeztea azken kalifikazioa "aurkezteke" izan dadin. Aldiz, azken probaren pisua bada irakasgaiko kalifikazoaren % 40 edo hori baino txikiagoa, deialdiari uko egin nahi dioten ikasleek kasuan kasuko irakasgaiaren irakaskuntza aldia bukatu baino, gutxienez, hilabete lehenago egin beharko dute eskaria. Eskari hori idatziz aurkeztu beharko zaio irakasgaiaren ardura duen irakasleari.

Ikasleen Ebaluaziorako Arautegiaren arabera (9.artikulua):

1.- Irakasgaia ohiko deialdian gainditzen ez duten ikasleek, hautatutako ebaluazio sistema gorabehera, eskubidea izango dute ezohiko deialdiko azken ebaluazioko proba osatzen duten azterketa eta jardueretara aurkezteko.

2.- Ezohiko deialdietan irakasgaiak ebaluatzeko sistema bakarra azken ebaluazioa izango da.

3.- Ezohiko deialdiko azken ebaluazioko probak definituta dauden ikaskuntzaren emaitzak ebaluatzeko eta neurtzeko behar beste azterketa eta ebaluazio jarduera izango ditu, emaitzok ohiko deialdiaren pareko baldintzetan ebaluatu ahal izateko. Ikasleek ikasturtean zehar eskuratutako emaitza positiboak gorde ahal izango dira. Aldiz, ikasturtean zehar egindako etengabeko ebaluazioaren emaitzak negatiboak badira, emaitzok ezin izango dira ezohiko deialdirako mantendu eta deialdi horretan ikasleek kalifikazioaren %100 eskuratu ahal izango dute.

e-Gelan dauden materialak.

Oinarrizko bibliografia

•CUNLIFFE, B. (1998). Prehistoria de Europa. Oxford. Crítica.

•EIROA, J.J. (2000). Nociones de Prehistoria general. Ariel Prehistoria.

•EARLE, T. y JOHNSON, A. W. (2003). La evolución de las sociedades humanas. Ariel Prehistoria.

•FERNÁNDEZ, Víctor. (2007). Prehistoria. El largo camino de la humanidad. Alianza Editorial.

•GARCÍA-DÍEZ, M. Y ZAPATA, L. (Eds). (2013). Métodos y técnicas de análisis y estudio en arqueología prehistórica: de lo técnico a la reconstrucción de los grupos humanos. UPV-EHU

•MUÑOZ, F. J. (coord.) (2021). Prehistoria II. Las sociedades metalúrgicas. UNED. Editorial universitaria Ramón Areces.

•RIPOLL, S. (coord.) (2020). Prehistoria I. Las primeras etapas de la Humanidad. UNED. Editorial universitaria Ramón Areces.

•SCARRE, C. (2005). The Human Past. World Prehistory and the Development of Human Societies. Thames & Hudson.

•URIARTE, A. (2003). Historia del clima de la Tierra. Gobierno Vasco.

Gehiago sakontzeko bibliografia

•AURENCHE, O. y KOZLOWSKI, S. K. (2003). El origen del neolítico en el Próximo Oriente. El paraíso perdido. Ariel Prehistoria.
•BAILEY, G. y SPIKINS, P. (eds.) (2008). Mesolithic Europe. Cambrigde University Press.
•CROMBÉ, P. y ROBINSON, E. (2015). European Mesolithic: geography and culture state of knowledge and current debates. En C. Smith (ed.), Encyclopaedia of global Archaeology. Nueva York: Springer: 2623-2645
•CUMMINGS, V., MIDGLEY, M. y SCARRE, C. (2015). Chambered tombs and passage graves of Western and Northern Europe. In, The Oxford Handbook of Neolithic Europe. Fowler C, Harding J, Hofmann D, (eds.). Oxford Univ Press, Oxford, UK, 813–838.
•ENZEL, Y. y BAR-YOSEF, O. (2017). Quaternary of the Levant: Environments, Climate Change, and Humans. Cambridge University Press
•GRON, K., SØRENSEN, L. y ROWLEY-CONWY, P. (2020). Farmers at the Frontier – a Pan-European Perspective on Neolithisation. Oxbow Books.
•GARCÍA SANJUÁN, L. (Coord.) (2008). Patrimonio megalítico: Más allá de los límites de la Prehistoria. PH67.
•KRISTIANSEN, K. (2001). Europa antes de la Historia. Ediciones Península.
•KRISTIANSEN, K., LARSSON, Th. B. (2006). La emergencia de la sociedad del Bronce. Viajes, transmisiones y transformaciones. Bellaterra arqueología.
•HARDING, A.F. (2003). Sociedades europeas en la Edad del Bronce. Ariel Prehistoria.
•MAZURIÉ DE KEROUALIN, K. (2007). El origen del neolítico en Europa. Ariel Prehistoria.
•MUJIKA, J.A. (2002). Megalitismoaren inguruko hausnarketak:eraikuntza, erabilera eta erritualak. Kintana, J. eta Artetxe, K. (arg) Ikerketa berriak Euskal Herriko Historian. UEU, Bilbao.
•SHENNAN, S. (2018). The First Farmers of Europe: An Evolutionary Perspective. Cambridge University Press.

Aldizkariak

Antiquity, Journal of Archaeological Science, Journal of World Prehistory, Journal of Archaeological Method and Theory, L’Anthropologie, Paléorient,

Web helbideak

http://www.catalhoyuk.com/ Página de Çatal Höyük.
http://www.stonepages.com/ Megalitismo europeo.
http://www.culture.gouv.fr/culture/arcnat/megalithes/index.html Megalitos Bretaña.
http://www.crookscape.org/ Megalitismo del Alentejo, Portugal.
http://www.english-heritage.org.uk/server/show/conWebDoc.4284 Stonehenge en su paisaje.
http://users.ox.ac.uk/~salter/hms/ Página de la Historical Metallurgy Society.
http://www.ucl.ac.uk/iams/ Instituto de Estudios de Arqueometalurgia.
http://www.ironsmelting.net/www/smelting/index.html Metalurgia del hierro.
http://www.bradshawfoundation.com/malta/ Los templos de Malta. Imágenes e información.
http://projectsx.dartmouth.edu/history/bronze_age/credits.html Prehistoria del Egeo.
http://www.fhw.gr/chronos/02/islands/en/intro/index.html Página “The Bronze Age on the Aegean Islands” (Foundation of the Hellenic World). Numerosos enlaces.
http://www.uk.digiserve.com/mentor/minoan/index.htm Creta Minoica.
http://www.muzarp.poznan.pl/muzeum/muz_pol/Arena/Biskupin/index_eng.html Yacimiento de Biskupin (Bronce Final-Edad del Hierro).
http://www.hanksville.org/NAresources/indices/NAhistory.html
Abundantes enlaces sobre Prehistoria y etnohistoria de Norteamérica.
http://www.d.umn.edu/cla/faculty/troufs/anth3618/#title Página de la Univ. Minesota. Culturas prehispánicas de América Central.
http://incas.perucultural.org.pe/ Información sobre los incas.
http://www.african-archaeology.net/ Arqueología africana.
http://www.seaarchaeology.com/v1/html/about.html Arqueología del sudeste asiático.
http://www.china.org.cn/english/features/Archaeology/93062.htm Arqueología china.