Hizkuntzalaritza I izeneko irakasgaia oinarrizkoa da titulazio honetan. Ikaslea hizkuntzaren ikaskuntzan eta ikerketan ezinbestekoak diren terminologia, kontzeptu eta tresnen ezagutzara hurbiltzeko funtsezko ikasgaia eta sarrera sendoa da ikasketa planeko beste zenbait oinarrizko zein hautazko irakasgaitarako. Irakasgai horien artean daude "Hizkuntzalaritza II" izenekoa, irakasgai honetako eduki askoren jarraipena eta sakontzea ekarriko duena, baina baita izenean edo gaitegian ondoko terminoak dituztenak ere: morfologia, sintaxia, fonologia, fonetika, semantika, pragmatika, soziolinguistika, psikolinguistika edota neurolinguistika.

Ikastaroak, ikasleak hizkuntza zer den, hizkuntza(k) nola sortu, aldatu eta bereganatzen d(ir)en ulertzea du helburu, nola jokatzen duten behatzea, alegia, ikasleentzat ezezaguna den ikuspegi batetik. Hala, hizkuntzak bere erabilera- testuinguruan behatzen ikasiko dute eta hizkuntza-aniztasunak duen balioa antzematen. Hizkuntzak gizakiarentzat hainbat eremutan duen garrantziaz eta eraginaz jabetuko da ikaslea, hizkuntzaren azterketa hainbat alderditatik burutu daitekeela ikustearekin batera. Ikasleak ikusiko duenez, hizkuntzak zerikusi handia du, esate batera, espeziearen eboluziorekin, garunaren funtzionamenduarekin, kognizioarekin edota gizakiaren izaera eta komunikatzeko ahalmenarekin. Ikastaroan zehar, hizkuntzalaritza arloan oinarrizkoak diren kontzeptuak identifikatzen eta terminologia espezifikoa erabiltzen ikasiko du.



Gaitasun orokorrak

1.- Norberaren ikasketa-prozesuarekiko ardura.

2.- Norberaren denbora kudeatzeko gaitasuna eta autonomia.

3.- Laburtzeko gaitasuna.

4.- Taldean lan egiteko gaitasuna.

5.- Titulazioko ikasturteari dagokion idatzizko eta ahozko adierazpen maila.



Gaitasun zehatzak

1.-Hizkuntzen ezaugarri linguistikoen orokorren abstrakzioa egiteko gaitasuna, hizkuntzaren aniztasunaren ikerketatik abiatuz.

2.-Euskara zein bestelako hizkuntzak erabili, aztertu eta azaltzeko gaitasuna, beti ere Hizkuntzalaritza Orokorraren metodologia eta prozedurak erabiliz.

3.-Informazio-iturri askotarikoak erabili eta prozesatzekoa: a) eduki esanguratsua ateratzeko, eta b) informazio hori interpretatu eta konparazioaren bitartez iritzi kritikoarekin ebaluatzeko.

4.-Hizkuntzalaritzaren eremuko hiztegi berezia ohikoena erabiltzeko trebetasuna.

5.-Munduko errealitate linguistikoaren gainean gogoeta egokia eta zehatza egiteko ahalmena, aldi berean inguruko hizkuntzen ikasketak duen garrantziaz jabetuaz.



Bost gaitasun hauek bat datoz MEC1, MEC2, MEC3, MEC4 eta MEC5 oinarrizko gaitasunekin, bai eta zentroko titulazioetako hainbat gaitasun zehatzekin, hala nola Ingeles Ikasketetako Graduko G003, G007 eta G010 gaitasunak, Filologia Graduko G006, G009 eta G010, eta Itzulpengintza eta Interpretaritza Graduko G001 eta G002 gaitasun zehatzekin.

1. Giza hizkuntza. Hizkuntza eta hizkuntzak

-Zeinuak, giza hizkuntza eta animalien komunikatzeko sistemak

-Gaitasuna eta ariketa

-Gramatika motak: deskribatzaileak, arau-emaileak, sortzailea. Gramatika unibertsala.

-Hizkuntzaren egituraketa

-Diziplina linguistikoak



2. Hizkuntzaren unibertsaltasuna eta hizkuntza aldakortasuna

-Hizkuntzak, hizkerak eta barietateak

-Ahozko hizkuntzak eta Zeinu Hizkuntzak

-Hizkuntza ukipena: pidginak eta kreolerak

-Hizkuntzak sailkatzeko irizpideak



3. Hizkuntza garunean

-Hizkuntzaren oinarri neurologikoaren aldeko ebidentziak

-Hizkuntzaren atalak garunean

-Afasiak eta bestelako hizkuntza nahasmenduak

-Burmuin elebidunak



4. Hizkuntzaren jabekuntza

-Aroak lehen hizkuntz(ar)en jabekuntzan

-Bigarren hizkuntzaren jabekuntza

-Aro kritikoa



5. Hizkuntzaren sorrera espeziean

-Hizkuntzaren sorrerari buruzko mitoak

-Hizkuntzaren sorrerari buruzko teoriak:

a) Pixkanakako sorrera (gradualismoa)

b) Bat-bateko sorrera (saltazionismoa)

Irakaskuntza modalitateak (eskola-orduak):

-Magistralak (40ren bat ordu)

-Gelako praktikak (20ren bat ordu)

Irakaskuntza-ikaskuntza jarduerak:

a) Irakaslearen azalpen teorikoak, ikus-entzunezko materialez lagundutakoak

b) Idatzizko edota ahozko ariketak (taldearen neurriaren araberakoa).

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 45
  • Ikasleek banaka edota taldean egiteko ariketak (%): 55

Etengabeko ebaluazio sistema erabiliko da nagusiki. Sistema horretan ebaluazio proba eta jarduera multzo bat ezartzen da, hala ikasle bakoitzaren ikaste prozesua eta gaitasunen lorpena askotariko ariketa eta ekintzen bidez jarraitzeko moduan.

Etengabeko ebaluazio-sistema bi eratako proben bidez bideratuko da, ariketa-kopurua eta mota zehatzak, irakasleak talde bakoitzeko ikasle-kopuruaren arabera antolatuko duena:

a) zeregin praktikoen bidez gauzatuko dena (notaren %55): ikasleak ikasturtean zehar banaka edota talde txikian; gelan zein gelatik kanpo ahoz edota idatziz egitekoak.

b) deialdirako ezarritako data ofizialean egingo den amaierako azterketaren bidez, nahitaez gainditu beharrekoa dena (notaren %45).



Lan eta ariketen bitartez, 1, 2, 3, 4 eta 5 gaitasunak ebaluatuko dira; azterketaren bitartez, berriz, 1, 2, 3 eta 4.

Ebaluazio irizpideak (zereginaren izaeraren arabera egokituko direnak) ondorengoak dira:



o Erantzunen egokitasuna

o Unibertsitate mailako ikasketei dagokien zuzentasun ortografiko eta gramatikala, ahozko zein idatzizko ekoizpenetan

o Diskurtsoaren koherentzia

o Argumentazio egokia

o Hizkera teknikoaren eta hiztegi espezifikoaren erabilera egokia

o Informazio iturrien aipamen zuzena



Aurkeztu gabeko edo prozedura iruzurtiak baliatuaz aurkeztutako ariketak ZEROko nota jasoko du.



Ebaluazio jarraitua gainditu ahal izateko ez da ezinbestekoa egindako zeregin praktiko guztiak gainditzea, baina ezinbestean gainditu behar du ikasleak amaierako azterketa, irakasgaiari dagozkion gaitasunen lorpenaren ebaluazio positiboa lortu ahal izateko. Halere, ikasleak eskubidea du irakasgaiaren ebaluazioa (notaren %100) azken proba bakarraren bidez egiteko.



Halere, ikasleak eskubidea du irakasgaiaren ebaluazioa (notaren %100) azken proba bakarraren bidez egiteko. Eskubide hori baliatzeko, ikasleak etengabeko ebaluazioari uko egiten diola jasotzen duen idatzi bat aurkeztu beharko dio irakasgaiaren ardura duen irakasleari. Uko idatzia bidaltzeko, BEDERATZI ASTEko epea izango du lauhilekoa hasten denetik kontatzen hasita (EHAA, 2017/03/13, 8.3 art.).





UKOA



Deialdiari uko egiten dioten ikasleek «aurkezteke» kalifikazioa jasoko dute.

Azken probaren pisua irakasgaiko kalifikazioaren %40 baino handiagoa denez, nahikoa izango da proba horretara ez aurkeztea azken kalifikazioa "aurkezteke" izan dadin (EHAA, 2017/03/13, II kap., 12. art.).

OHARRA: Ebaluazio sistema hau aurrez-aurreko eskoletarako dago pentsatua eta egokitu egingo da larrialdi egoera berririk sortuko balitz. Kasu horretan, irakasleak EGELAn jarriko du irakasgaiaren programa eguneratua eta ebaluazio sistema berria.Irakasgaian izena emandako ikasle guztiek dute EGELArako sarbidea.

Ohiko deialdian irakasgaia gainditu ez, edo ohiko deialdian aurkezteari uko egindako ikasleek aukera izango dute ez-ohiko deialdian aurkezteko. Proba bakarraren bidez ebaluatuko da notaren %100ekoa.

Ebaluazio sistema hau aurrez-aurreko eskoletarako dago pentsatua eta egokitu egingo da larrialdi egoera berririk sortuko balitz. Kasu horretan, irakasleak EGELAn jarriko du irakasgaiaren programa eguneratua eta ebaluazio sistema berria. Irakasgaian izena emandako ikasle guztiek dute EGELArako sarbidea.

Oinarrizko bibliografia

Anaut, D. (2012) Hizkuntzaren barrurako atea. UEU.

Escandell, M. V., V. Marrero, C. Casado, E. Gutiérrez & P. Ruiz-Va (eds.), (2009) El lenguaje humano. Editorial Universitaria Ramón Areces.

EDOTA

Escandell, M. V., V. Marrero, C. Casado, E. Gutiérrez & P. Ruiz-Va (eds.) (2014) Claves del lenguaje humano. Editorial Universitaria Ramón Areces.

Fromkin, V., R. Rodman & N. Hyams (2017) An introduction to language (11. edizioa). Heinle Cengage Learning.

Yule, G. (2020) The study of language (7. edizioa). Cambridge University Press.

Gehiago sakontzeko bibliografia

Benítez-Burraco, A. and Barceló-Coblijn, L. (2015). El origen del lenguaje. Síntesis.
Bickerton, D. (2009) Adam's tongue. How humans made language. How language made humans. Hill & Wang. Crystal, D. (1994) Enciclopedia del lenguaje. Taurus.
Crystal, D. (2020). El pequeño libro del lenguaje. Biblioteca Nueva. [Jatorrizkoa: A Little Book of Language. Yale University Press, 2011]
Fasold, R. & J. Connor-Linton (2010). Hizkuntza eta hizkuntzalaritza: hastapenak. UPV/EHUko Argitalpen zerbitzua.
[Jatorrizkoa: An Introduction to Language and Linguistics. Cambridge University Press, 2006].
Fasold, R. & J. Connor-Linton (2014). An Introduction to language and linguistics (2. arg.). Cambridge University Press. Fernández, B. & J. Ortiz de Urbina (2007). Hizkuntzari itzulia 80 hizkuntzatan. UPV/EHU.
Gutiérrez Mangado, M. J. & Ezeizabarrena, M.J (2022). Hotsetik hitzera: Nola bereganatzen dute hizkuntza haur euskaldunek? Erein Argitaletxea.
Igartua, I. (2023). Fundamentos de tipología lingüística. Editorial Síntesis.
Lorenzo, G. & V. M. Longa (2003). Homo Loquens. Biología y evolución del lenguaje. Tris Tram.
Moreno Cabrera, J.C. (2000). La dignidad e igualdad de las lenguas. Alianza Editorial.
Obler, L.K. & K. Gjerlow (2000). El lenguaje y el cerebro. Cambridge University Press.
O'Grady, W.; J. Archivald; M. Aronoff & J. Rees-Miller (2017). Contemporary linguistics: An introduction, (7. arg.). Bedford/St. Martin's.
Olarrea, A. (2005). Orígenes del lenguaje y selección natural. Equipo Sirius.
Pinker, S. (2010). Hizkuntza sena. ZIO bilduma. Leioa: UPV/EHUko Argitalpen zerbitzua. [Jatorrizkoa: The language instinct. How the mind creates language. William Morrow, 1994].
Puente, A. (2006). Los orígenes del lenguaje. Alianza Editorial.

Web helbideak

1.Ethnologue. Languages of the world. http://www.ethnologue.com/
2.Munduko hizkuntzak. Proel http://www.proel.org/index.php?pagina=mundo
3.Glottopedia. The Free Encyclopedia of Linguistics. http://www.glottopedia.org/
4.WALS. The World Atlas of Language Structures. http://wals.info/
5.Typological tools for field linguistics. https://www.eva.mpg.de/lingua/tools-at-lingboard/questionnaire/syntactic_structures.php
6. Lenguas en peligro de extinción. http://www.endangeredlanguages.com
7.Munduko Hizkuntza Ondarearen Unesco Katedra. https://www.ehu.eus/eu/web/mho-unesco-katedra/mundukoak
8.Association for Linguistic Typology. https://linguistic-typology.org/
9.Norantz (Iparraldeko euskal hizkeren gramatika). http://www.norantz.org/
10. Euskara Institutoa. https://www.ehu.eus/es/web/eins/gramatika