[mostrar marcas de localización]
[ocultar marcas de localización]
[ocultar notas y marcas de edición]
[mostrar notas y marcas de edición]
(fol. I) «Privilegi<o> de los votos del conde Fernan Gonzale<z>». /
Sub nomine Patris necnon et eius Prolis, pariterque Sancti Flami- /3 -nis, in unius potencia deitatis. Incipit «origo» devocionis qu<a>m / ego, comes Fredinando Gundissalvez, universe Castelle pr<i>nci- / -patum tenens, unanimiter cum pr<i>ncipibus pr<i>mariis omnis mee domina- /6 -cionis nobilibus et ignobililibus, ad memoriam nostre posteritati tradere / curavi, ac perpetua stabilitione cum eisdem m<i>chi subiectis, / subscr<i>ptum agens pr<i>vilegium confirmavi.
Nam in istis fere temporibus, /9 talia in terra apparuerunt signa quod furor Domini venturus credebatur esse / in ea. In era no[n]ingentesima septuagesima secunda, XIIII<a> kalendas augusti, / lumen solis die VI<a> feria, amittens lucendi v<i>rtutem, obscuratum constitit /12 ab hora secunda in tertiam; IIII<a> feria idus octobris, colorem eiusdem solis / multi cognoverunt effectum pallidum. Signa magna facta est in celo / vento africo. Porta flamea aperta est in celo, et ibant stelle et co[m]move- /15 -bant se huc adque illuc, maxime plus discurrebant contra vento afri- / -co, et mirate sunt gentes de his signis noctis media usque mane. Et / fumificus vapor magnam terre partem conbussit. Qui cum talia per- /18 -territi cerneremus, ad Domini misericordiam petendam cum tali devotione propera- / -vimus. Cum favente Deo, nostra sublimitas tocius Castelle vel aliquorum, / in eius circuitu finium optineret consulatum, forte nostre christ<i>anitatis, /21 obsistentibus [c]ulpis, contigit bellicam v<i>rtutem paulatim inminui / nostrorum, atque vigorem audacitatis parumper viribus augeri barbarorum. / Unde factum est ut tempore Abderahaman regis sarracenorum, barbara /24 eiusdem gens innumerum congregans exercitum, in suorum confidens / numerositate militum vel peditum, christianorum fines cunctis paratis / armorum machinis incessisset ad depopulandum. Cuius pr<i>mum devas- /27 -«tationis impetum» ad legionense novimus pertingere regnum. Quo cog- / -nito pr<i>ncipi Ranimiro, qui tunc temporis illius regni sceptrum / tenebat, qu<a>m qu<a>m robustum in hostem animum habere consueverat, /30 formidans tamen tante multitudinis copiam, auxilium nostrum / et alabensium virorum adversum gentiles hostes in prelium convo- (fol. Iv) -cavit. Atque ut benignus Dominus suis fidelibus in tanto periculo posi- / -tis, ob patrocinia sanctorum ad conterendum hostem Christi credulitati adver- /3 -santem, celitus iuvamen inferret regiones et provincias tocius sui / regni, secundum qu<a>litatem et habundantiam rerum, et fertilitatem possessio- / -num studiose disposuit, atque devotionem census ex eis venerande basi- /6 -lice beati Iacobi apostoli, quem caput tocius Hispanie noverat, ut patr<i>am / a Domino Christo sibi commissam tunc et semper sua protectione tueretur spo- / -pondit. Eodem mod<o>, cum tam dignum devotum divulgata relatio /9 nostris auribus innotesceret, visum fuit nobis et universitati, nostrorum mili- / -tum et rusticorum utile fore, cenobium sanctissimi Emiliani simili oblatio- / -ne venerari debere, cuius reverentissimum corpus, apud confinium nostri consu- /12 -latus d[i]vina disposicione, tumulatum noveramus esse, cuiusque meritis et / sufragiis apud Deum, hostium propulsionem, civium tuicionem, frugum / ubertatem, patrie defensionem, noxarum propiciationem, proculdubio nobis /15 non defidebamus adesse.
Quapropter qu<a>ntitatem universe nostre dominationis, / sicut subposita secernit divisio, assensum prevente legionense rege, inci- / -pientes a fluvio carrionense secundum modum facultatis uniuscuiusque /18 territorii, curiose ordinavimus ac devotionis donationem ab ea cenobio pre- / -fati patroni, sub pr<i>vilegii notatione perhenniter solvere censuimus.
Plu- / -resque undique ad fines, qu<a>mvis non hostium formidine sicuti nos terre- /21 -rentur, tamen ad protectionem sui et suorum operum, ut hoc idem sua / sponte facerent tanta exempli divulgatione monuimus. Igitur / taliter facta Deo et sanctis eius devotione, ipse pr<i>us legionensis pr<i>nceps /24 cum suis hostes adgressus est in certatione, ante quorum conspectum / celestes duo equ<i>tes candidis sedentes equis, divina disposicione arma- / -tis visi sunt, pr<i>ores bellum commitere. Quos fidelibus Domini bellatoribus /27 audacter sequentibus, plurima de innumeris pars angelico gladio, plu- / -raque humano prelio corruit. Reliqua ver<o> Domini potencie resistere non valens / in velocitate equorum fugam contra fines suos arripuit. Qui residui /30 qui in pr<i>mo bello non adfuimus, in ipsis extremis iam nostros fines / egredienti occurrimus. Pluribusque de illis aversis gladiis cesis, / librum sue perdicionis ac pontificem caput sui erroris cum omnibus (fol. II) tentoriis sui<s> cepimus. Sicque de ingenti hoste divino auxilio tr<i>umphan- / -tes ac cum victoria quique ad sua revertentes, devocionem dudum /3 pollicitam, sicut subsequens denotat ordo, perpetualiter ordinavimus: /
Fromesta, Avia, Ferrera. Iste predicte, cum omnibus suis villis ad / suas alfoces pertinentibus: carneros. Domus octo faciunt se ad unum. /6
{A}maia, Opia, cum suis villis ad suas alfoces pertinentibus: saiales. Per omnes / domus, singulos cubitos.
Valle de Vielso, cum omnibus suis villis ex utr<a>que / parte aque: per omnes domus, singulos cubitos de lienzos.
Ovirnia, Rivu /9 de Ulbere, Villa Didaco, cum tota Tribinio, Castro. iste predicte, cum omnibus / suis villis ad suas alfoces pertinentibus: carneros. Domus octo faciunt se / ad unum.
Ambobus Fitueros, Fenoiosa, Villa Godrero, Villa de Laco. /12 Iste predicte: saiales. Per omnes domus, singulos cubitos.
Melgare, Stutiello, / cum suis villis ad suas alfoces pertinentibus: per omnes domus, singulos / pozales de vino.
Sancta Maria de Pelago: saiales. Per omnes domus, singulos /15 cubitos.
Valle de Salce, cum Valle de Olmiellos et suis villis, Rinoso, / cum sui<s> villis, et Villa Flainbistia, Quintana, Torchemada, cum suis / villis, Quintaniella de Morgate, de illa Freita de Tariego ad sursum, /18 Palencia, Montson, Baltanas, cum suis villis. Iste predicte, cum omnibus / suis villis ad suas alfozes pertinentibus: per omnes domus, singulos arienzos / cera.
Valbuena, Palencia de Comite, Scuteros, Baniferii de rivo de /21 Arlanza, Agosin, Monnio. Iste predicte, cum omnibus suis villis ad suas / alfoces pertinentibus: carneros. Domus octo faciunt se ad unum.
Burgis, / cum suis villis ad suam alfocem pertinentibus: per omnes domus, singulos arien- /24 -zos.
Benevivere, Rivo de Ulbere, cum suis villis ex utraque parte / aque, Sancta Cruce, Lara. Iste predicte, cum omnibus suis villis ad suas / alfoces pertinentibus: carneros. Domus octo faciunt se ad unum.
Castro Ver- /27 -de et Castriello de Oveco Didaz, cum toto Rivo de Aguseba usque Vil- / -la Teresa, omnes villas ex utraque parte aque: per omnes domus, singulos ari- / -enzos cera.
Lerma, Sancti Petri, Ara, Tablatiello: in duodecim cirio- /30 -los.
Clunia, Castriello de Aranda, Gomiel de Mercato, Roda, cum / suis villis, et Rubiales. Iste predicte, cum omnibus suis villis ad suas alfo- / -ces pertinentibus: per omnes domus, singulos arienzos.
In Aza, iuga bovum.
Langa, (fol. IIv) Sacramenia, Avila, Socovia, Buitrago, Petraza, Septempublica, / Agellon, Sancti Stephani, Gormaze, Oxima, Uzero, Fuente Almasci, /3 cum Bozigas. Iste predicte, cum omnibus suis villis ad suas alfoces per- / -tinentibus: per omnes domus, singulos arienzos.
Mesiella, Arganza, Fu- / -ente Oria, Quintanare, Bibestre, Cannecosa, Cobalieta, Durolo, /6 Villa Gudumeri, Naila, Orta, cum suis villis, et ville que silves- / -tria in illo confinio videntur posite, Canales, Bentlosa, cum suis / villis ad suas alfoces pertinentibus: per omnes domus, singulos kaseos.
Mon- /9 -te Rubio, Villa Nova, Barbatiello, Rivo Cavato, Aslanzone, cum / suis villis ad suam alfocem pertinentibus. Iste predicte: per omnes domus, / domui due, una reia de ferro.
Salas, Facinas, Capezon, Monte /12 Calviello, Bea, Atapuerca. Iste predicte, cum omnibus suis villis ad su- / -as alfoces pertinentibus: per omnes domus, singulos arienzos.
Valle de / Foios, Monesterio, Oca, Birviesca, Poza, Valle de Patrones, Bo- /15 -rueva. Iste predicte, cum omnibus suis villis ad suas alfoces pertinentibus: / carneros. Domus octo faciunt se ad unum.
Ponticurbo, cum suis vil- / -lis ad suam alfocem pertinentibus: per omnes domus, singulos arienzos.
Cere- /18 -so, cum suis villis ad suam alfocem pertinentibus: per omnes domus, singulos / arienzos.
Valle de Sancti Vincenti, cum Petroso, Grannione, cum / suis villis, Valle de Oggacastro, de vertice montis usque ad Iberum /21 flumen, omnes ville ex utraque parte aque: per omnes domus, in singulos ari- / -enzos cera.
Spinosa, Castro, Sequenza, Bocos, Magganicos, / Tetegga, Valle de Rama, Petra Lata, Cadreggas, Valle de Samanzes, /24 {S}etano, Siero, Rivo de Valerone, Repa. Iste predicte, cum omnibus suis / villis ad suas alfoces pertinentibus: per omnes domus, singulos arienzos.
Bri- / -cia, cum suis villis ad suam alfozem pertinentibus: per omnes domus, domui /27 due, una regga de ferro.
Tota Campo, tota Ripa Iber, Paretes / Rubias, Orzeion, Sancta Agatea. Iste predicte, cum omnibus suis villis / ad suas alfoces pertinentibus: per omnes domus, singulos arienzos.
Sova, /30 Asson, Ruesga, Mienzo. Iste predicte: per omnes domus, singulas libras de / cera.
Colindres, Lareto: singulos utres olei.
Aras, cum suis villis / ad suam alfocem pertinentibus: per omnes domus, singulas libras de (fol. III) cera.
Pelagos: per omnes domus, singulos pisces.
Plumberas, id est / Garranzo, omnes villas: per omnes domus, singulas libras de plumbo.
Val- /3 -le de Gunna, Valle de Velria, Valle de Toranco, cum suis villis ad / suas alfoces pertinentibus: per omnes domus, singulas libras de cera.
Agorien- / -zo, Samano, Campigo, cum suis villis ad suas alfoces pertinenti- /6 -bus: per omnes domus, singulos pisces.
Salceto, Sopuerta, Carrantia, / Bardules, Tabison, Aiala, cum suis villis ad suas alfoces pertinentibus: / per omnes domus, singulas libras de cera.
Ordunia, omnes villas, Mena, cum /9 suis villis ad suas alfoces pertinentibus: per omnes domus, singulos arienzos / aut singulos cubitos de lienzos.
Et quoniam non equ<a>liter cunctis ma- / -net facultas pecunie, iubemus habentes iugum boum unum ar- /12 -genteum, et quos eo amplius per unumquodque iugum argenteum, / habentes vero unum bovem medium argenteum, habentes autem nullum / quartum in hac devotione reddere. Ne ditiores parum videantur /15 agere in offertione, ne pauperes causentur opr<i>mi in spontanea donatio- / -ne, sed cuncti mediocr<i>ter exigantur in sui possessionum qualitate.
Losa, / omnes villas: per omnes domus, singulas eminas de tritico et singulas de or- /18 -dio, sin autem singulas agnas.
Rivo de Flumenciellos, de vertice aque / usque Iberum, omnes ville ex utraque parte aque, Sancti Saturnini, cum suis / villis, et illis villis qui sunt apud Iberum ad alfoce pertinentibus: carneros. /21 Domus octo faciunt se ad unum.
Lantaron, omnes villas: per omnes domus, singulas / metitas de vino in oblatione et singulos panes in offerta.
Termino, Cellori- / -co, Billivio, Burdon. Iste predicte, cum suis villis ad suas alfoces pertinentibus: /24 carneros. Domus octo faciunt se ad unum.
Cabuerneca, tota Subserra, / tota Berrocia, Marangone, Punicastro cum Sporonceta, Sancti Stephani de / Deo, Harroniz, Migarin et Barbarin, Rivo de Moreta, Valle de Ullone /27 et Portella. Iste predicte, cum omnibus suis villis ad suas alfoces pertinentibus: per / omnes domus, singulas metitas de vino in oblatione et singulos panes in offerta. /
Omnes villas de rivo de Alesanco et rivo de Cardines, de vertice aque usque ad /30 Naieram, et Rivo de Tubia, et Naiera, cum suis villis, et omnes ville / de rivo d'Eruega, Metrano, Bechera et Claviggo, et rivo de Leza, et / rivo de Gubera, per horum rivorum omnes villas ex utraque parte aque, de vertice (fol. IIIv) aque usque ad Iberum, et eciam de Buradon castro usque Sarta Acuta, omnes / ville ex utraque parte aque Iberi: per omnes domus, singulas metitas de vino /3 in oblatione et singulos panes in offerta.
Et in Lucronio: per omnes domus, singulos / denarios.
Omnes ville de ambobus Cameris: per omnes domus, singulos kaseos.
Orti- / -cosa: per omnes domus, singulas gallinas et singulos panes.
Enciso, Arnetiello, /6 Ocone, cum suis villis, Penna Alba, Erze, Pressano, Arneto, Kelle, Abtolle, / Bea, Calahorra, Andosilla, Carcaras, Lerin, Zaharra, El Monesterio, / et Funes, cum suis villis ad suam alfocem pertinentibus, et alie que sunt site /9 per litora Arge fluminis. Iste predicte: per omnes domus, singulas metitas de vino / in oblatione et singulos panes in offerta.
Et Resa: per omnes domus, singulas aren- / -zatas de anguilas.
Cornavo, Cervera, Titiggon, Agreta, Finiestriel- /12 -las, Centronica, Borgga, Taraçona, Cascanto, Tutela. Iste predicte: / per omnes domus, de ferro azero, singulas libras, medium ferro, medium pimenta. /
{A}lava, cum suis villis ad suas alfoces pertinentibus, id est, de Losa et de Buradon /15 usque Eznate: ferrum. Per omnes villas, inter domus decem, una reia.
De rivo de / Galharraga usque in flumen de Deba, id est, tota Bizcahia, et de ipsa Deba usque / Sanctum Sebastianum d'Ernanni, id est, tota Ipuzcua, a finibus Alava usque ad ora /18 maris. Quicqu<i>d infra est de unaqu<a>que alfoce: singulos boves. /
Sed quia magna numerositas regionum, locorum et villarum unumquodque / singillatim non sinit nos nominare, que non sunt scripte tanqu<a>m /21 scriptas huic digne devotioni precipimus interesse, et secundum potenciam et / qualitatem sui, venerabili cenobio almi Emiliani censum cum aliis iubemus reddere.
Or- / -dinatis igitur ac dispositis prefatis regionibus tale statutum omnibus illis /24 decernimus, ut omni anno a Pasca Quadragessime usque Qu<i>nqu<a>gesimam, a saio- / -ne uniuscuiusque ville vel territorii eiusdem devotionis, fiat inqu<i>sitio et ab omni- / -bus pr<i>matibus pr<i>matibus et maioribus cuiusque loci illius, census sit congregatio, /27 et ut per manus eorundem missis ad cenobium sanctissimi Emiliani fiat deduc- / -cio et super eius altare devota fiat offertio.
Quodque neclexerit sub consulari / imperio, terribilis de eo fiat constrictio. Insuper in cauto, LX<a> solidos ad co- /30 -mitis partem reddat, et quod retinuit, tantum per tres annos triplicatum / monasterio solvat.
Sed quia longinqu<i>s temporibus nostrorum successorum vo- / -lu«m»[p]tates ab hac promissione declinare formidamus et deviare, decrevimus (fol. IV) ex consensu omnium sanctorum violatores huius pr<i>vilegii, tali anathemate percu- / -tere ut si qu<i>s nostri gradus superioris vel inferioris, regum, consulum, pr<i>nci- /3 -pum, episcoporum, abbatum, militum vel rusticorum, violator, inminu- / -tor, invasor, rebellis aut mutator extiterit, a comunione christ<i>anitatis sit / alienatus et a corporis cruorisque Christ<i> participacione semotus; atque hoc seculari /6 tempore miserie et abominatione deditus, postque perpetua Domini ultione / perculsus inextinguibiles penas eterni incendii cum Iuda Domini proditore cor- / -ruat luiturus. Amen.
Factum pr<i>vilegii pr<i>mordium et perpetuum /9 eius firmamentum in era tertena centena septiesque dena binaque super adauc- / -ta, Domino nostro Ihesu Christo celi terreque obtinente regnum, sub cuius dicione Fredi- / -nando Gundissalvet comite tocius Castelle, consulatum, Garsea Santionis /12 vero pampilonense, et Ranimiro legionense regentibus regnum.
Ego autem / Fredinando comes, cum universitate mee dominationis per actis, stabilimentis / huius devotionis, manu propr<i>a sic depinxi signum (cruz) credulita«tis» /15 personis tocius nobilitatis.
Inclita Sancia cometissa, confirmans. /
(col. A) Vincencius episcopus, confirmans; / Belasius episcopus, confirmans; /18 Benedictus episcopus, confirmans; / Munio abba, confirmans; / sennior Gundissalvo Fredinandiz, confirmans; /21 Sancio Fredinandiz, confirmans; / senior Garsea Fredinandiz, confirmans; / senior Gundissalvo Arderice, confirmans; /24 senior Didaco Sarraziniz, confirmans. /
(col. B) Oriolus episcopus, confirmans; / Maurellus abba, confirmans; /18 Ioniti abba, confirmans; / Bivas abba, confirmans; / senior Albaro Sarraziniz, confirmans; /21 senior Didaco Semenoz, confirmans; / senior Gotier Gomiz, armiger comitis, confirmans; / senior Beila Dolqu<i>tiz, confirmans; /24 senior Sarrazini Albarez, confirmans; / senior Monnio Gostioz, confirmans. /
(col. A bis) Ego autem Garsea Sancionis, rex / tocius pampilonensis regni, /27 assensum prebui tante devotionis / et partem regni mei qui vicinior / illi est monasterio, sicut supra nota- /30 -tum est, in illa devocione stabilivi / et cum subiectis meis devoto animo / confirmavi. /
(col. B bis) Tarasia regina, confirmans; / Sancio Garseanis, regis filius, confirmans; / Ardericus episcopus, confirmans; /30 Tudemirus episcopus, confirmans; / Bivas episcopus, confirmans; / senior Furtunio Garseanis, {confirmans} (fol. IVv) senior Eximino Vigilanis, confirmans; senior Furtunio Simeonis, confirmans; / senior Lupe Garseanis, confirmans; Gomessanus maiordomnus, confirmans. /3
Donatur offerta Sancto Emiliano de flumine carrionensi usque flumen Argam, et / de serra Araboia usque mare Bizcahie.
Iungar electis, ego Stephanus, scr<i>ptor. / Deo gratias. /6
(Documento añadido núm. 1*)
Frómista
Abia
Herrera Pisuerga
Amaya
Opia
Valdivielso
Ubierna
Río Urbel (norte)
Villadiego
Villamayor de Treviño
Castrojeriz
Itero
Hinestrosa
Villodre
Villalaco
Melgar de Yuso
Astudillo
Sª María de Pelago
Valdesalce Palencia
Olmillos
Valle de Reinoso
Villa Flain
Quintana del Puente
Torquemada
Tariego
Palencia
Monzón
Baltanás
Valbuena Pisuerga
Palenzuela
Escuderos
Arlanza
Ausines
Burgos
Belbimbre
Río Urbel (sur)
Lara
Castroverde
Castrillo Don Juan
Esgueva
Villateresa
Lerma
S Pedro de Arlanza
Puentedura
Tabladillo
Coruña del Conde
Aranda
Gumiel de Mercado
Roa
Rubiales
Haza
Langa
Sacramenia
Ávila
Segovia
Buitrago
Pedraza
Sepúlveda
Ayllón
S Esteban de Gormaz
Gormaz
Osma Soria
Ucero
Fuentearmegil
Bozigas
Arganza
Hontoria del Pinar
Quintanar de la Sierra
Vilviestre
Canicosa
Covaleda
Duruelo
Regumiel
Neila
Huerta
Canales Sierra
Ventrosa
Monterrubio
Villanueva de Barbadillo
Barbadillo
Riocavado Sierra
Arlanzón
Salas de los Infantes
Hacinas
Cabezón
Moncalvillo
Ibeas
Atapuerca
Monasterio
Oca
Briviesca
Poza
Valle de Padrones
Bureba
Pancorbo
Cerezo de río Tirón
Valle de S Vicente
Pedroso Belorado
Grañón
Ojacastro
Espinosa Monteros
Castro Noceco
Cigüenza
Bocos
Mijangos
Tedeja
Valderrama
Petralata Oña
Caderechas
Valle de Zamanzas
Sedano
Siero
Río Rudrón
Arreba
Bricia
Campoo
Valderredible
Paredes Rubias
Ordejón de Abajo
Sª Gadea
Soba
Asón
Ruesga
Mienzo
Colindres
Laredo
Aras
Piélagos
Plumberas
Valle de Iguña
Valle de Buelna
Valle de Toranzo
Gurienzo
Samano
Campijo
Sopuerta
Carranza
Tabison
Valle de Ayala
Orduña
Mena
Losa
Río Omecillo
S Saturnino de Valdegobía
Lantaron
Termino
Cellorigo
Bilibio
Buradón
Cabuerneca
Sonsierra
Berrueza
Marañón Navarra
Punicastro
Espronceda
S Esteban de Deyo
Arróniz
Migarin
Barbarín
Moreda
Valle de Oyón
Portilla Álava
Alesanco
Cárdenas
Nájera
Río Tobía
Iregua
Medrano
Viguera
Clavijo
Leza Río
Río Jubera
Sartaguda
Logroño
Cameros
Ortigosa
Enciso
Arnedillo
Ocón
Peñalba Arnedillo
Herce
Préjano
Arnedo
Quel
Autol
Bea
Calahorra
Andosilla
Cárcar
Lerín
Azagra
Almonasterio
Funes
Arga
Resa
Cornago
Cervera del Río Alhama
Ágreda
Inestrillas
Cintruénigo
Borja
Tarazona
Cascante
Tudela Navarra
Esnate
Galharraga
Deba
Bizkaia
S Sebastián de Hernani
Gipuzkoa
S Millán de la Cogolla
