Industria-hondakinen, tresna elektriko, elektroniko eta informatikoen (TEEH) ingurumen-arazoak. Garapen iraunkorra. Agenda 2030. Araudi erregulatzailea. Hondakin toxikoak eta arriskutsuak tratatzeko teknologia fisiko-kimiko konbentzionalak eta aurreratuak. Teknologia termikoak. Egonkortzea eta depositu kontrolatua. Minimizazioa eta balorizazioa kudeaketa-estrategia gisa.

4. mailako hautazko irakasgaia da (2. lauhilekoa), industria-hondakinen eta TEEH hondakinen kudeaketa integralaren oinarri zientifiko-teknologikoak ematen dituena. Hondakin horiek kudeatzeko ezagutzak eta gaitasunak oso erabilgarriak dira ingeniaritzaren adar guztietan, ia industria-sektore guztietako jarduerek hondakinak sortzen baitituzte eta horietako asko toxikoak eta/edo arriskutsuak baitira.

- GAITASUN ESPEZIFIKOAK ETA ZEHARKAKOAK

Irakasgai hau ikasten duen ikasleak ondoren zerrendatzen diren gaitasun espezifikoak (GE) eta zeharkako gaitasunak (ZG) eskuratuko ditu. Gaitasun horiek bat datoz Titulazioaren Ikasketa Planean aipatzen diren gaitasunekin (2011/02/04ko BOE, 30. zk.), eta horien kodeak kasuan-kasuan zehazten dira, errazago identifikatzeko.



KODEAK: [C] "Industria Kimikako Ingeniaritzako Gradua" titulazioaren berezko gaitasunak; [CRI] "Industria Adarreko Ingeniaritzek" dituzten gaitasun komunak; [TEQI] "Kimika Industrialeko Moduluaren" gaitasunak.



- COMPETENCIAS ESPECIFICAS / GAITASUN ESPEZIFIKOAK (GE)



Berariazko gaitasun bakoitza (EK) bat dator kasu bakoitzean adierazten diren ikasketa-planeko [C], [CRI] eta [TEQI] gaitasunekin.



(CE1) Industria-jardueretan sortutako hondakinen izaera toxikoa eta/edo arriskutsua kategorizatzeko gai izatea, eta hondakin horien ingurumen-kudeaketa indarreko legediaren arabera baloratzea [C6/C11/CRI17/CRI18/TEQI11].



(CE2) Industria-hondakinen tratamendua osatzen duten etapa guztietarako ekipo egokienak eta horien ezaugarriak erabakitzeko gai izatea – fisikokimikoa, termikoa eta egonkortze kontrolatua-, iraunkortasun-irizpideak erabiliz [C3/C5/CRI10/CRI18/TEQI1/TEQI8/TEQI12].



(CE3) Industria-hondakin mota nagusietarako tratamendu-aukera desberdinak proposatzeko gai izatea, eta horien etapa guztiak eta alternatiba bakoitzaren abantaila eta eragozpen teknologikoak eta jasangarriak sekuentzialki deskribatzea [C4/C5/C7/CRI10/CRI13/CRI18/TEQI1/TEQI8/TEQI12].



(CE4) Gai izatea RTP mota nagusien kudeaketarako alternatiba teknologikoen artean Teknologia Erabilgarri Onena (TEO) zein den zalantzan jartzeko, erabakitzeko eta arrazoituta justifikatzeko, horretarako metodologia zientifikoaren berezko estrategiak eta iraunkortasun-irizpideak erabiliz [C3/C4/C5/C7/CRI10/CRI13/TEQI1/TEQI8].



- COMPETENCIAS TRANSVERSALES / ZEHARKAKO GAITASUNAK (ZG)





Zeharkako konpetentzia bakoitza (KT) bat dator kasu bakoitzean adierazten diren ikasketa-planeko [C], [CRI] eta [TEQI] konpetentziekin.



(CT1) Ezagutzak behar bezala komunikatzeko terminologia egokia zorroztasunez erabiltzeko eta ahozko eztabaidetan eta arlo horretako txosten teknikoetan zuzen hitz egiteko gai izatea [C4/C5/CRI14/TEQI9/TEQI12].



(CT2) Baliabide bibliografikoetatik – mota eta formatu desberdinetakoak – datorren informazio zientifiko-tekniko berria ulertzeko, interpretatzeko eta zalantzan jartzeko gai izatea, eta ikasteko interesa eta autonomiaz egiteko gaitasuna garatzea [C10/C12].



(CT3) Jarrera arduratsua eta ordenatua izatea, bai banakako lanean, bai lankidetzan [C12/CRI16].

1. GAIA. HONDAKINAK: OROKORTASUNAK, KONTZEPTUAK ETA JATORRIA

Hondakinen orokortasunak, kontzeptuak eta jatorria. Ingurumena. Bektore kutsatzaileak. Hondakinei buruzko definizioak. Zero hondakinaren nozioa. Birziklatzearen mugak. Birziklapena eta materialen zientzia. Iraunkortasuna. Ingurumen-arazo komunak EBn. Industria-ekologiaren nozioa.



2. GAIA. HONDAKINAK SAILKATZEA ETA KUDEATZEA. AZPIPRODUKTUEN POLTSA

Hondakinak tratatzeko politika. Ekoprodukzioa: prebentzioa jatorrian eta hondakinen minimizazioa. Ontziak eta bilgarriak minimizatzea. Hondakin-poltsak. Birziklatzea. Hondakinen katalogoa. Hondakinak sailkatzea. Bizi-zikloaren hastapenak. Hondakinak kudeatzeko lehentasunak. Isurketa eta bizi-zikloa. 2030 Agenda. Garapen iraunkorreko helburuak.



3. GAIA. HONDAKINAK TRATATZEKO TEKNOLOGIAK. HONDAKINAK ERABILIZ MATERIALAK BALORIZATZEA ETA FABRIKATZEA

Hondakinen tratamenduaren sarrera eta definizioak. Tratamendu-prozesua hautatzea. Birziklatzeari aplika dakizkiokeen teknologiak. Teknika fisikoak. Teknika kimikoak. Teknika fisiko-kimikoak. Teknika biologikoak. Erabilitako disolbatzaileak leheneratur. Konposatu lurrunkorren tratamenduak. Metalak berreskuratzeko tratamenduak. Konpostajea. Tratamendu aerobioko prozesuak. Metanizazioa. Tratamendu anaerobioko prozesuak. Hondakinak birziklatzeko teknologien laburpena.



4. GAIA. HONDAKINEN TIPOLOGIA, BIRZIKLAPENAREN ARABERA

Karga kutsatzailearen nozioa. Hondakinen arrisku-faktoreak. Lixibiatuak. Lixibiazio-testa. Lixibiazioarekiko erresistentzia. Hondakinak kodetzea. Hondakinen katalogoa. Hondakin-tipologiak. Arriskutsuak izan daitezkeen hondakinen osagaiak. Hondakin arriskutsuak sortzen dituzten jarduerak. Hondakinak eta horiek birziklatzeko teknologiak. Kutsatzailearen kontzentrazioa eta berreskuratzea. Zuzeneko eta zeharkako birziklapena. Diziplina anitzeko birziklapena. Materialen birziklapena Europan. Hondakin balorizagarri gisa kutsatutako lurzoruak.



5. GAIA. ETXETRESNA ELEKTRIKOAK, TRANSFORMADOREAK ETA KABLEAK BIRZIKLATZEA

Etxetresna elektrikoak. Eroale elektrikoak. Transformadore elektrikoak. Aparatu elektronikoak. Telefono mugikorrak.



6. GAIA. TRESNA ELEKTRIKO ETA ELEKTRONIKOEN TRATAMENDUA (TEEH)

TEEHen kudeaketa eta tratamendua. Birziklatze-sistemak: pantailak dituzten ekipoak. Gainerako aparatuak, zirkuitu inprimatuak eta abar birziklatzea. Kontrol-tresneriaren eta -aparatuen ingurumen-inpaktua.



7. GAIA. POTENTZIAKO PILAK ETA BATERIAK BIRZIKLATZEA ETA TRATATZEA

Pilen sailkapena. Merkurioa berreskuratzea. Automobilgintzako bateriak.



8. GAIA. HONDAKIN INFORMATIKOEN TRATAMENDUA

Ordenagailuen erabili eta botatzeko materialak karakterizazioa. Hondakina karakterizatzea. Jarduera sortzaileak. Kudeaketa-bideak. Hondakinak bereizteko teknologiak. Informatika-arloari aplikatutako ingurumen-legeria. TEEHen tratamenduari buruzko Estatuko eta Europako araudia.

KLASE TEORIKOAK



Batez ere GAITASUN ESPEZIFIKOAK (GE) landuko dira.



Jarduera presentziala: Irakasleak eduki teorikoak azalduko ditu eta aplikazio-gaiak eztabaidatuko ditu. Ikasleek modu kooperatiboan ebatziko dituzte irakasleak planteatutako gaiak.

Jarduera ez-presentziala: Ikasleak banaka landuko ditu eduki teorikoak eta gai bakoitzean lanerako material gisa ematen diren galderak (autoebaluazioa).



IKASGELAKO PRAKTIKAK



Jarduera kooperatiboak egingo dira. Jarduera bakoitzean adierazten diren GAITASUN ESPEZIFIKOAK eta ZEHARKAKO GAITASUNA landuko dira. Helburu hauek izango dituzte: (a) clase teorikoetan garatutako eduki teoriko-praktikoak aplikatzea eta (b) problema/azpiproblemak ebazteko beharrezkoak diren ikaskuntza-helburuak lortzea.



Jarduera presentziala: Irakasleak egin beharreko jarduera aurkeztuko du. Jarduera egin ondoren, talde bakoitzak egindako lana aurkeztuko du.

Jarduera ez presentziala: Ikasleek modu kooperatiboan egingo dute jarduera. Jarduera bakoitzaren emaitza entregagarria izango da (autoebaluazio-txostena barne). Jardueraren ahozko aurkezpena egingo da.



- LANDA-PRAKTIKAK



Irakaskuntza teorikoaren osagarri gisa, industria-sektoreko enpresetara irteerak egingo dira, landa-praktikatzat hartuta. Horietan oinarrituta, hainbat industria-sektore kimikori buruzko txostenak egingo dira, alderdi ekonomiko eta sozialak barne.



- TUTORETZA



Material gehigarria emango zaie autoikaskuntza bideratu nahi duten ikasleei.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Test motatako proba (%): 25
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 25
  • Banakako lanak (%): 30
  • Lanen, irakurketen... aurkezpena (%): 20

OHIKO DEIALDIA: ORIENTAZIOAK ETA UKO EGITEA

EBALUAZIO JARRAITUAREN SISTEMA: GUTXIENEZ % 80-KO ASISTENTZIA ESKATZEN DA.



Ikasgaia gainditzeko, 10etik 5.0 puntuko edo gehiagoko nota lortu behar da batez besteko notetan (landa-praktikak, lana, ahozko aurkezpena eta test motako kontrolak).



Kalifikatu daitekeen proba bakoitzean 2010/05/3ko puntuazioa lortzen edo gainditzen ez duten ikasleek ohiko deialdira aurkeztu beharko dute, etenda dagoen zatiari dagokion gaiarekin.





% 25 Test motako proba

%25 Ariketak egitea

%30 banakako lana

%30 Lanaren aurkezpena



AZKEN EBALUAZIO SISTEMA:

Proba idatzia egingo da

EZOHIKO DEIALDIA: ORIENTAZIOAK ETA UKO EGITEA

Deialdi arruntean irakasgaia gainditzen ez duten ikasleek, deialdi horretan aukeratutako ebaluazio-sistema edozein dela ere, ezohiko deialdiko azterketetara aurkezteko eskubidea izango dute.



Irakasgaia ezohiko deialdian ebaluatzeko, amaierako ebaluazio-sistema erabiliko da.



EBALUAZIO-SISTEMA:



Ikasleak azken azterketa egingo du ezohiko deialdian, notaren % 100ean baloratuta. Irakasgaia gainditzeko 10etik 5.0 puntu lortu behar dira.





DEIALDIARI UKO EGITEA



Deialdiari uko eginez gero, "ez aurkeztutzat" joko da.



Ebaluazio jarraituaren kasuan, ikasleek uko egin ahal izango diote deialdiari, dagokion irakasgaiaren irakaskuntza-aldia amaitu baino hilabete lehenago gutxienez. Uko egite hori idatziz aurkeztu beharko zaie irakasgaiaren ardura duten irakasleei.



Azken ebaluazioa denean, azterketen egun ofizialean ezarritako probara ez aurkezteak dagokion deialdiari automatikoki uko egitea ekarriko du.



Hainbat irakasgairen ebaluazio-probak egiten diren egunean bat etorriz gero, horietako bat errepikatzen dutenei kalterik ez egiteko, ikasleak data aldatzeko eskatu beharko dio irakasleari, proba egiten den eguna baino egutegiko 15 egun lehenago gutxienez.



Honako hauek hartuko dira kontuan:



a) Derrigorrezko bi irakasgairen artean ebaluazio-proben datak bat badatoz, goiko mailako irakasgaiko irakasleek beste data bat ezarriko dute.



b) Ebaluazio-proben datak bat badatoz derrigorrezko irakasgai baten eta aukerako beste baten artean, aukerako irakasgaiaren data aldatu beharko da.



Bi ebaluazio-proben artean bat egiten dela ulertuko da 24 ordutik beherako epea igarotzen denean ikasturte bereko irakasgaien kasuan, hasierako orduari dagokionez. Maila desberdineko irakasgaien kasuan, bat etorriko da bi proben hasieraren ordu-aldea lau ordutik beherakoa bada, edo bataren amaieraren eta bestearen hasieraren artean bi ordu baino gutxiago igarotzen badira.



UPV/EHUko Gobernu Kontseiluak 2016ko abenduaren 15ean onartutako Graduko Titulazioetako Ikasleen Ebaluazioa arautzen duen Araudiak (EHAA, 50. zk., 2017ko martxoaren 13koa) ezartzen duenez, ebaluazio mistoko sistema ebaluazio jarraituko sistemaren barruan jasotako aukera bat da. Ikasleek aukera dute ebaluazio jarraituko sistemari (edo mistoari) uko egiteko eta azken ebaluazioa egiteko, ebaluazio jarraituan parte hartu duten ala ez alde batera utzita (8.3 artikulua). Uko egiteko, ikasleek gutxienez 9 asteko epea izango dute lau hileko irakasgaientzat, eta gutxienez 18 astekoa urteko ikasgaientzat, lauhileko edo ikasturte hasieratik zenbatzen hasita, hurrenez hurren, ikastetxeko egutegi akademikoaren arabera. Hala, ikasle interesdunek idatziz aurkeztu behar diete irakasle arduradunei ebaluazio jarraituari (edo mistoari) uko egiten diotela, ezarritako prozedura eta epeen arabera (8.3 artikulua).

Irakasgaiko irakasleek landutako material didaktikoa eta e-Gela plataforman eskuragarri.

Oinarrizko bibliografia

RODRÍGUEZ JIMÉNEZ J.J. E IRABIEN GULIAS A. Gestión sostenible de los residuos peligrosos. Madrid: Editorial Síntesis S.A., 2013.

CARMEN OROZCO BARRENETXEA ET AL. Contaminación Ambiental. Una Visión Desde La Química. Ediciones Paraninfo. 2011

LAGREGA M.D. Gestión de residuos tóxicos. Tratamiento, eliminación y recuperación de suelos. New York: Mc Graw-Hill, 2006.

NEMEROW N.L. Tratamiento de vertidos industriales y peligrosos. Madrid: Díaz de Santos, 2006.

Gehiago sakontzeko bibliografia

CID A. Caracterización y vías de gestión de residuos industriales generados en la Comunidad Autónoma del País Vasco. Vitoria-Gasteiz: Eusko Jaurlaritza, 2004.

ELÍAS CASTELLS X. Reciclaje de residuos industriales: aplicación a la fabricación de materiales de construcción. Madrid: Díaz de Santos, 2000.

IHOBE. Manual de productos peligrosos. Bilbao: IHOBE, 2002.

LEVIN M.A. y GEALT M.A. Biotratamiento de residuos tóxicos y peligrosos: selección, estimación, monitorización, microorganismos y aplicaciones. Madrid: McGraw-Hill, 2007.

MARAÑÓN E. Residuos industriales y suelos contaminados. Gijón: Universidad de Oviedo, 2000.
TCHOBANOGLOUS G. Gestión integral de residuos sólidos. Madrid: McGraw-Hill, 2007.

Aldizkariak

ASCE Practice Periodical of Hazardous Toxic and Radioactive Waste Management (USA). ASCE.
http://www.pubs.asce.org/journals/hz.html

Environmental Law & Management. Wiley Interscience.
http://www3.interscience.wiley.com/maintenance.html?DESCRIPTOR=PRINTISSN&VALUE=1067-6058

Environmental Science & Technology. American Chemical Society (ACS).
http://pubs.acs.org/journals/esthag/index.html

Residuos. La revista técnica de Medio Ambiente.
http://www.revistaresiduos.com/RevistaResiduos/

Warmer Bulletin España. Instituto para la sostenibilidad de los Recursos (ISR).
http://www.isrcer.org/warmer_new.asp

Waste Management. International Journal of Integrated Waste Management, Science and Technology. Elsevier.
http://www.elsevier.com/wps/find/journaldescription.cws_home/404/description#description

Web helbideak

Actividades de la Unión europea en materia de gestión de residuos. Legislación.
http://europa.eu.int/scadplus/leg/es/s15002.htm

Comunidad de Profesionales de Gestión de Residuos.
http://www.ictnet.es/ICTnet/home/cv/?area=mAmb&cv=residuos

Ecovidrio. Entidad sin ánimo de lucro para reciclado de vidrio en España
https://www.ecovidrio.es/

Instituto Nacional de Seguridad e higiene. Ministerio de Trabajo y Asuntos Sociales. Legislación.
http://www.mtas.es/insht/legislation/tl_res.htm

Tecnociencia. Información técnica sobre residuos. Legislación.
http://www.tecnociencia.es/especiales/residuos/