Industria Kimikako Ingeniaritzan graduatuek prozesu industrialak garatzea dute eginkizun, laborategiko prozesuak industrialki eraginkorrak diren fabrikazio-prozesuetan eraldatuz. Egoera horren barruan, Eragiketa Unitarioak irakasgaiak industria-ingeniari kimikoaren lanbide-jardunari egiten dion ekarpena lehengaiak industria-mota desberdinetako produktuetan (kimika organikoa edo ez-organikoa, agrokimika eta elikagaigintza, farmazeutika, etab.) eraldatzeko, erreakzio kimikoan sortutako produktuak eta/edo azpiproduktuak bereizteko eta garbitzeko prozesuak behar dira.



Prozesu kimiko-industrialen kopurua oso handia bada ere, prozesu horietan errepikatzen diren etapa edo eragiketa unitario edo oinarrizkoetan bana daitezke guztiak. Horregatik, irakasgai honetan materiaren transferentzian (xurgapena, destilazioa, artezketa), bero-transferentzian (bero-trukagailuak) eta mugimendu-kantitatearen transferentzian (sedimentazioa, iragazketa) oinarritutako unitate-eragiketa edo oinarrizko eragiketa nagusietako batzuk jorratzen dira. Ikasgaiak oinarriak ematen ditu ekipoak diseinatzeko, hautatzeko, jarduteko eta egokitzeko Materia eta Energia Balantzeak, Fluidoen Fluxua, Bero Transmisioa eta Bereizketa Eragiketak barne hartzen dituzten prozesu industrialetan.



Garrantzitsua da, halaber, eragiketa unitarioak gobernatzen dituzten funtsezko printzipioak kontuan hartzea, eta esku hartzen duten aldagai garrantzitsuenak aintzat hartzea. Helburu orokorrak deskribatzen dira. Eredu matematikoan aldagai operatiboak lotzen dira fisikaren legeetatik abiatuta, ekipoak dimentsionatzea ahalbidetzen baitute. Beraz, Eragiketa Unitarioak irakasgaiak oinarriak ematen ditu berringeniaritza diseinatzeko, hautatzeko, jarduteko eta aplikatzeko prozesu industrialetan, besteak beste, masaren transferentzia, solidoen tamainaren bereizketa eta murrizketa, agitazioa eta nahastea, bai eta solidoen garraioa ere.



Irakasgaia ikasteak eta lantzeak, gainera, ikaslearen heldutasun pertsonala eta soziala sendotzen lagundu behar du, modu arduratsuan jokatzeko modua sustatuz, bai bakarka, bai taldean.



Irakasgai hau ikasten egotea gomendatzen da, Industria Ingeniaritza Kimikoko Graduko beste irakasgai batzuetan matrikulatzeko, hala nola Prozesu Kimikoen Simulazioan eta Optimizazioan, eta Ingeniaritza Kimikoko Esperimentazioan II.

Industria Ingeniaritza Kimikoko Graduak Industria Ingeniari Teknikoaren lanbidean jardun ahal izateko gaitzen du, eta otsailaren 9ko CIN/351/2009 Aginduan ezarritako baldintzak betetzen ditu. Agindu hori 2009ko otsailaren 20ko BOEn argitaratu zen, 1.1. l atala. Or. 18146, industria-ingeniari teknikoaren lanbidean jarduteko gaitzen duten unibertsitate-titulu ofizialak egiaztatzeko baldintzak ezartzen dituena, eta ikasleek eskuratu beharreko gaitasunak jasotzen dituena.



Gaitasunak garatzearekin batera, Industria Kimikaren Ingeniaritzako Graduak beharrezko prestakuntza zientifiko-teknikoa eta sozio-ekonomikoa ematen dio graduatu berriari, industriaren esparruan, oro har, eta bereziki, Industria Kimikoaren arloan, ekipoak eta instalazioak sortu, kalkulatu, diseinatu, aztertu, eraiki, martxan jarri eta martxan jartzearekin lotutako jarduerak egiteko, kalitateari, segurtasunari, ekonomiari, baliabide naturalen erabilera arrazional, eraginkor eta solidarioari eta ingurumenaren kontserbazioari dagokienez, lanbidearen kode etikoa betez.





GAITASUN ESPEZIFIKOAK



Berariazko gaitasunak eskola magistraletan ematen den irakaskuntzaren bidez garatzen dira, eta ikasleen artean ingurumena kudeatzeko sistema bat edo lehendik dagoena hobetu dezakeena ezartzeko gaitasuna garatzera bideratuta daude, ingurumenaren eta ingurumen-kudeaketaren azterketari eta ulermenari buruzko ezagutzak hobetuz.



CE 1. Materiaren eta energiaren balantzeen, fluidoen mekanikaren, bero-transmisioaren eta masa-transferentziaren printzipioak ezagutzea, ulertzea eta aplikatzea. Printzipio horien gainean oinarritzen da ekipamenduaren diseinua eta eragiketa, lurrun/likido/likido/likido sistemak bereizteko eta solido/fluido bereizketa egiteko.



CE 2. Prozesu/eragiketaren irizpideak, eskakizunak eta zehaztapenak erlazionatzea kontuan hartu beharreko lan-aldagaien hautaketarekin, eragiketa-tarteak, eraginkortasuna, dimentsionamendua, forma, eraikuntza-materialak, disolbatzaileak, hala badagokio, eta eragiketa horretarako ekipamenduaren elementu osagarriak.



CE 3. Ekipoen inbertsio- eta eragiketa-kostuak eragiketa-tarteekin, eraginkortasunarekin, dimentsionamenduarekin, formarekin, eraikuntza-materialekin, disolbatzaileekin, hala badagokio, eta eragiketa horretarako ekipamenduaren elementu osagarriekin lotzea.



CE 4. Tresneriaren eragiketa-desbideratzeen aurretiazko interpretazioa egitea diseinuaren aldean, eraginkortasunari, kostuei eta prozesu-parametroei dagokienez.



CE 5. Prozesuko behar/egoera zehatz baten aurrean ekipamendu berri baten beharrezko ezaugarriak zehaztea.



CE 6. Industria-ingeniaritzaren espezialitateko ezagutzak, prozedurak, emaitzak, trebetasunak eta alderdiak behar bezala komunikatzea, berariazko hiztegia eta terminologia eta bitarteko egokiak erabilita.





ZEHARKAKO GAITASUNAK



Zeharkako gaitasunak mintegietan planifikatutako jardueren, lan teknikoaren eta ahozko azalpenaren bidez lantzen dira. Jarduera horiek ikasleak gelan modu aktiboan parte har dezan planifikatuta daude, eta ikasgelan lantzen diren alderdietan bere ikuspuntua ematen dute. Horrelako jarduerek sormena eta interesa areagotzen diete. Izan ere, lankideei gai bat azaltzen dietenean, gai bat ulertzeko eta ulertzeko ahalegina sustatzen zaie, nahiz eta beren jakintza-arlokoa ez izan, argi eta modu atseginean azaltzeko. Beraz, irakasgaiarekiko interesa berrelikatu egiten da.



Mintegietan ingurumen-gaiei buruz egindako eztabaidek talde-lana indartzen dute. Mintegietan ideiak trukatzen dira eta lankideen artean hobetzeko proposamenak sortzen dira. Irakasgaiaren hasieran kronograma baten bidez jakinarazten diren lanak eta ariketak entregatzeko epeak ezartzen dira, ikasleak jarduera bakoitzaren gauzatzea planifikatu ahal izan dezan. Bestalde, bere jardueraren jarraipena egiten da astero, eta hori gelan azaldu behar du.



CT1/C12/FB10. Jarrera arduratsua, ordenatua eta ikasteko prest izatea, etengabeko prestakuntzaren erronka kontuan hartuta. (C12), lan autonomorako baliabideak garatuz (FB10).



CT2/FB9. Taldean eraginkortasunez lan egitea, ingeniaritzaren esparruan erabakiak hartzeko gaitasunak eta ezagutzak integratuz (FB9).



CT3/C4. Arazoak ekimenez, erabakiak hartuz, sormenez, arrazoibide kritikoz eta ingeniaritzaren arloan ezagutzak, trebetasunak eta trebetasunak komunikatzeko eta transmititzeko gaitasuna (C4).



CT4/C7. Irtenbide teknikoek gizartean eta ingurumenean duten eragina aztertzeko eta baloratzeko gaitasuna (C7).

Programa lau unitate tematiko funtsezkok osatzen dute.



Lehen multzo honetan, industria kimikoa, ingeniaritza kimikoa, oinarrizko eragiketak, erreaktore kimikoak, prozesu-instalazioak eta industria kimikoan erabilitako neurketa-unitate nagusiak zer diren erakusten da. Unitate honetan materiaren eta energiaren balantzeak kontzeptuak garatzen dira. Horiek prozesu-ingeniaritzak dituen tresna garrantzitsuenetako bat dira, eta materia- eta energia-fluxuak prozesu industrial jakin baten edo hura osatzen duten eragiketen artean kontabilizatzeko erabiltzen dira.



1. GAI-UNITATEA. INGENIARITZA KIMIKOARI ETA UNITATE-ERAGIKETEI BURUZKO SARRERA



1. gaia. Ingeniaritza Kimikorako Sarrera

2. gaia. Materiaren balantzeak

3. gaia: Energia Balantzeak



Industriaren eragiketa edo prozesu unitario gehienak, hala nola destilazioa, erauzketa, lurruntzea eta kristalizazioa, beroaren, masaren eta mugimendu-kantitatearen garraioarekin lotutako fenomeno naturaletan oinarritzen dira. Eragiketa unitarioak ulertzeko, hurrengo hiru unitate tematikoetan garatzen diren hiru garraio-fenomenoak ezagutu behar dira. Fluidoen transferentzian, mugimendu-kantitatearen garraioa aztertzen da; beroaren transferentzian, energiaren garraioa; eta masaren transferentzian, hainbat espezie kimikoren materiaren garraioari buruz ikasten da.



2. GAI UNITATEA. MATERIAREN TRANSFERENTZIAN OINARRITUTAKO ERAGIKETA UNITARIOAK



4. gaia: Gasen xurgapena

5. gaia. Destilazioa

6. gaia. Sistemen zuzenketa etapaka





3. GAI UNITATEA. BERO-TRANSMISIOAN OINARRITUTAKO ERAGIKETA UNITARIOAK



7. gaia. Bero-trukagailuak





4. GAI UNITATEA. MUGIMENDU KANTITATEAREN TRANSFERENTZIAN OINARRITUTAKO ERAGIKETA UNITARIOAK



7. gaia. Jalkitzea

8. gaia. Iragazketa

Jarduera presentzialean, irakasleak irakasgaiaren eduki teorikoak eta praktikoak azalduko ditu (magistrala), eta ikasleek arazoak eta gaiak garatuko dituzte modu kooperatiboan (gelako praktikak).



Aurrez aurrekoak ez diren jardueretan, ikasleek arazoak, galderak eta lan laburrak egin beharko dituzte, bakarka zein lankidetzan.



"Osasun-baldintzek irakaskuntza-jarduera bat eta/edo ebaluazio presentzial bat egitea eragozten badute, modalitate ez-presentzial bat aktibatuko da, eta ikasleei horren berri emango zaie unean-unean."

• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 70
  • Test motatako proba (%): 15
  • alde lanak (arazoen ebazpenak, proiektuen diseinuak) (%): 10
  • Lanen, irakurketen... aurkezpena (%): 5

ETENGABEKO EBALUAZIO-SISTEMA: GUTXIENEZ % 80KO KLASERA JOATEA ESKATZEN DA.



Bi ebaluazio bereizik osatuko dute: 1. partziala urtarrilean eta 2. partziala maiatzean.



Partzial bakoitzari dagokion materia ezabatzeko, 10etik 5.0 puntuko edo gehiagoko nota lortu behar da noten batez bestekoan (azterketa, lana, ahozko aurkezpena eta test motako kontrolak).



Partzial bakoitzean 5.0/10 puntuazioa lortzen edo gainditzen ez duen ikasleak azken azterketara aurkeztu beharko du aparteko deialdian, etendako partzialari dagokion gaiarekin.



Aurreko ikasturteetan lortutako notak ez dira gordeko.



Ebaluazioa honela egingo da:



Idatzizko azterketaren % 70

Ahozko esposizioaren % 5 (taldean)

Test motako kontrolen % 15 (banakakoa)

Idatzizko lanaren % 10 (taldean)





AZKEN EBALUAZIO SISTEMA: EZ DA ESKATZEN ESKOLARA JOATEA.



Ikasgelan emandako gaiaren amaierako azterketa izango da.

EZOHIKO DEIALDIKO EBALUAZIOA.



Deialdi arruntean irakasgaia gainditzen ez duten ikasleek, deialdi horretan aukeratutako ebaluazio-sistema edozein dela ere, ezohiko deialdiko azterketetara aurkezteko eskubidea izango dute.



Irakasgaia ezohiko deialdian ebaluatzeko, amaierako ebaluazio-sistema erabiliko da. Aurreko ikasturteetan lortutako notak ez dira gordeko.





EBALUAZIO-SISTEMA:



Ikasleak amaierako azterketa bat egingo du ezohiko deialdian. Azterketa horretan, teoriaren eta arazoen azterketa egingo da, notaren % 100ean baloratuta.



Irakasgaia gainditzeko 10etik 5.0 puntu lortu behar dira.









DEIALDIARI UKO EGITEA.



Deialdiari uko eginez gero, ez aurkeztutzat edo aurkeztu gabekotzat joko da.



Ebaluazio jarraituaren kasuan, ikasleek uko egin ahal izango diote deialdiari, dagokion irakasgaiaren irakaskuntza-aldia amaitu baino hilabete lehenago gutxienez. Uko egite hori idatziz aurkeztu beharko zaie irakasgaiaren ardura duten irakasleei.



Azken ebaluazioa denean, azterketen egun ofizialean ezarritako probara aurkezten ez bada, automatikoki uko egingo zaio dagokion deialdiari.





Hainbat irakasgairen ebaluazio-probak egiteko egunean bat etorriz gero, horietako bat errepikatzen dutenei kalterik ez egiteko, ikasleak irakasleari data aldatzeko eskatu beharko dio, proba egin baino egutegiko 15 egun lehenago gutxienez.



Honako hauek hartuko dira kontuan:



a) Derrigorrezko bi irakasgairen artean ebaluazio-proben datak bat badatoz, goiko mailako irakasleek beste data bat ezarriko dute.



b) Ebaluazio-proben datak bat badatoz derrigorrezko irakasgai baten eta aukerako beste baten artean, aukerako irakasgaiaren data aldatu beharko da.



Bi ebaluazio-proben artean bat egiten dela ulertuko da 24 ordutik beherako epea igarotzen denean, ikasturte bereko irakasgaien kasuan, hasierako orduari dagokionez. Ikasturte desberdineko irakasgaien kasuan, bat etorriko da bi proben hasieraren ordu-aldea lau ordutik beherakoa bada, edo bataren amaieraren eta bestearen hasieraren artean bi ordu baino gutxiago igarotzen badira.







UPV/EHUko Gobernu Kontseiluak onartu zuen Graduko Titulazioetako Ikasleen Ebaluazioa arautzen duen Araudia (EHAA, 50. zk., 2017ko martxoaren 13koa). 2016ko abenduaren 15ean, ebaluazio mistoko sistema ebaluazio jarraituko sistemaren barruan jasotako aukera bat da. Ikasleek aukera dute ebaluazio jarraituko sistemari (edo mistoari) uko egiteko eta azken ebaluazioa egiteko, ebaluazio jarraituan parte hartu duten ala ez alde batera utzita (8.3 artikulua). Uko egiteko ikasleek gutxienez 9 asteko epea izango dute lau hileko irakasgaientzat, eta gutxienez 18 astekoa urteko ikasgaientzat, lauhileko edo ikasturte hasieratik zenbatzen hasita, hurrenez hurren, ikastetxeko egutegi akademikoaren arabera. Hala, ikasle interesdunek idatziz aurkeztu behar diete irakasle arduradunei ebaluazio jarraituari (edo mistoari) uko egiten diotela, ezarritako prozedura eta epeen arabera (8. artikulua).

Irakasgaiko irakasleak egindako material didaktikoa, e-Gela plataforman eskuragarri dagoena (eduki teorikoak, ebatzi beharreko problemen enuntziatuak).

Oinarrizko bibliografia

Geankoplis, J. Procesos de Transporte y Operaciones Unitarias. CECSA, 3ª Ed. 2003.

Henley, E. J; Seader, J. D. Operaciones de Separación por Etapas de Equilibrio en Ingeniería Química. Editorial Reverté, 1988.

Ibarz, A.; Barbosa-Cánovas, G. V. Operaciones Unitarias en la Ingeniería de Alimentos. Mundi-Prensa, 2011.

Izquierdo, J. F.; Costa, J.; Martínez de la Ossa, E.; Rodríguez, J.; Izquierdo, M. Introducción a la Ingeniería Química. Problemas Resueltos de Balances de Materia y Energía. Editorial Reverté, 2015.

Kern, D. Procesos de Transferencia de Calor. Compañía Editorial Continental S.A. de C.V. 31ª Ed., 1999.

King, C. J. Procesos de Separación. Editorial Reverté, 1980.

McCabe, W. L.; Smith, J. C.; Harriot, P. Operaciones Unitarias en Ingeniería Química. McGraw-Hill. Serie: Ingeniería química, 7ª Ed., 2007.

Montes-Sánchez, F. J. Problemas Resueltos de Operaciones de Separación. Ediciones Paraninfo, 2019.

Ollero de Castro, P. Fundamentos de las Operaciones de Separación de Transferencia de Masa. Editorial Universidad de Sevilla, 2020.

Perry, R.. H.; Green, D. W. Manual del Ingeniero Químico (4 tomos). McGraw-Hill, 2001.

Treybal, R.E. Operaciones de Transferencia de Masa. McGraw-Hill, 2ª Ed., 1990.

Gehiago sakontzeko bibliografia

Holman, J.P. Transferencia de Calor. McGraw-Hill, 8ª Ed. 1998.
Incropera, A.; Dewitt, D. Fundamentals of Heat and Mass Transfer. Wiley, 4ª Ed. 1996.
Morán, M. J. Fundamentos de Termodinámica Técnica. Editorial Reverté, 2005.
Treybal, R. Mass Transfer Operations. McGraw-Hill, 3ª Ed., 2000.
Valiente, A. Problemas de Transferencia de Calor. Limusa, 1994.

Aldizkariak

Química Industrial
(http://www.quimicaindustrial.com.br/qi/perfil.asp)

Energy & Environmental Science
(https://www.rsc.org/journals-books-databases/about-journals/energy-environmental-science/)

Chemical Engineering Journal
(https://www.journals.elsevier.com/chemical-engineering-journal)

Chemical Engineering & Technology
(https://onlinelibrary.wiley.com/journal/15214125)

Separation and Purification Reviews
(https://www.tandfonline.com/journals/lspr20)

Separation and Purification Technology
(https://www.journals.elsevier.com/separation-and-purification-technology)

Journal of Environmental Chemical Engineering
(https://www.journals.elsevier.com/journal-of-environmental-chemical-engineering)

Web helbideak

https://egela.ehu.eus/course/view.php?id=47517

http://www.netLibrary.com/urlapi.asp?action=summary&v=1&bookid=219494

https://ocw.unican.es/course/view.php?id=153

http://ocw.uc3m.es/ingenieria-quimica/quimica-ii/material-de-clase-1/MC-F-002.pdf

http://ocw.umh.es/ingenieria-y-arquitectura/fundamentos_de_procesos/contenidos

https://www.yumpu.com/es/document/view/49058837/operaciones-y-procesos-ocw-universidad-de-cantabria

https://ocw.ehu.eus/pluginfile.php/48034/mod_resource/content/1/archivos_revision/iq01_introduccion_ECTS_def.pdf