«Lengua Española III. Lexicología y Semántica» Filologia Graduko derrigorrezko irakasgaia da (adarreko oinarrizkoa): Filologia Hispanikoa. «Segunda Lengua III. Lengua Española», Filologiako beste adarretara, Eusko Ikaskuntzetara eta Ingeles Ikasketetara ibilbide gisa eskaintzen den bigarren hizkuntzen moduluaren parte da.



Irakasgaiak, «Lengua Española: Historia y Presente» moduluaren barruan, «Gramática y Semántica del Español» gaiaren zati baten berri ematen du. Bertan, hizkuntzaren gramatikaren mailak edo osagaiak eta interpretazio semantikoaren printzipioak aztertzen dira.

1. Gaitasunak:



«Gaztelania: Historia eta Oraina» (M10) moduluan garatzen diren gaitasun espezifikoetatik, «Gaztelania III. Lexikologia eta semantika» izenekoak bere gain hartzen du M10CM02 gaitasuna, hizkuntza horren gramatikaren ezagutzan oinarritua.



Era berean, beste gaitasun batzuk eskuratzen laguntzen du, bereziki, hizkuntzaren menderatze instrumentalean lorpen-maila gorena lortzen (M10CM01), bai eta informazio bibliografikoa eta dokumentala aurkitu, maneiatu eta kritikoki ebaluatzeko eta dokumentazio konplexua aztertu eta sintetizatzeko gaitzen ere (M10CM05).





2. Ikaskuntzaren emaitzak:



- Hizkuntzaren osagai edo maila lexikoa kokatzea, eta haren unitateak, harreman sistematikoak eta konfigurazioak ezagutzea eta aztertzea, baita beste gramatika-mailekiko loturak ere.

- Lexikoaren banaketa soziala eta desberdintasun kuantitatiboak eta kualitatiboak deskribatzea.

- Hiztunaren gaitasun morfologikoa, hitzaren egitura, osagaiak, harreman paradigmatikoak, sintagmatikoak eta eratzaileak eta gaztelaniazko hitzak eratzeko prozedurak identifikatzea.

- Osagai txikietako esanahi lexikoa eta perpausen egitura semantikoa aztertzea, eta hitzen eta proposizioen arteko erlazio semantikoak ezagutzea.

- Interpretazio semantikoaren printzipioak eta mekanismoak ulertzea, hizkuntza-analisiaren beste maila batzuei eta horien ondorioei eta inplikazioei dagokienez.

1. Hizkuntzaren lexiko-maila. Sarrera lexiko baten ezaugarriak zehaztea. Lexikoa ezagutzea eta deskribatzea: desberdintasun kuantitatiboak eta kualitatiboak; azpilexikoak. Lexikologia eta lexikografia.

2. Lexikoaren unitateak. Unitate sinpleak eta konplexuak. Fraseologia.

3. Morfologia lexikoa eta neologia. Hitzaren egitura: unitateak eta prozesuak. Hitzak gaztelaniaz sortzeko prozedurak.

5. Semantika lexikoa. Oinarrizko kontzeptuak, unitateak, esanahi motak eta esanahien erlazioak. Esanahiaren eta eremu lexikoen analisia. Aldaketa semantikoa.

6. Konposizio-semantika. Perpausak eta proposizioak, perpaus bakunen egitura semantikoa. Esanahi-erlazioak eta perpausen arteko lotura. Lexikoa eta sintaxia: murrizketa lexikoak.

Irakatsi eta ikasteko jarduerak:



A) Lan pertsonala: Gaiak aztertzea. (CM02) Nahitaezko irakurketak eta erreseinak egitea. (CM02) Irakasgaiaren edukiaren alderdiren bati buruzko banakako eta/edo taldeko lana. (CM02, CM01, CM05)



B) Ikasgelako jarduerak: klase teorikoak. Klase teorikoetan garatutako kontzeptuak aplikatzeko ariketak. (CM02) Norberaren edo taldearen lana bateratzeko saioak, gogoeta eta eztabaida. (CM02, CM01, CM05)

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 50
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 30
  • Banakako lanak (%): 20

Etengabeko ebaluazio sistema erabiliko da nagusiki. Sistema horretan ebaluazio probak eta jarduerak ezartzen dira:



1. Irakasgaiaren edukiei buruzko erantzun irekiko azterketa ( % 50). Berariazko eduki espezializatuak ulertzea eta idatziz adierazteko gaitasuna baloratzen da. (CM02)



2. Aplikazio praktikoko ariketak eta bakarkako eta taldeko lanak ( % 50). Irakasgaiaren eduki espezifikoak arazo zehatzei aplikatzeko gaitasuna baloratzen da (CM02, CM01, CM05).

2.1. Banakako edo taldeko praktikak egitea ( % 30).

2.2. Banakako lanak ( % 20).



Bi ataletako probak gainditu egin behar dira irakasgaiaren amaierako kalifikazioa ematen duen batura egin dadin.



Ebaluazio jarraituko sistemari uko egiten bazaio, ikasleak irakasgaiaren eduki guztiei buruzko idatzizko proba bat egin beharko du, ikasturtearen hasieran ikasleen gidan adierazten den bezala. Horretarako, idatziz aurkeztuko du ebaluazio jarraituko sistemari uko egiten diola, bederatzi asteko epean, lauhilekoaren hasieratik zenbatzen hasita. Azterketa ohiko deialdi ofizialaren egunean egingo da.



Azterketa eta ariketa pertsonalak ikasgelan bertan egiteko pentsatuta daude. Hori ezinezkoa bada, e-Gelaren bidez egingo dira, ikasturtearen hasieran hitzartutako egunetan.

Ohiko deialdian irakasgaia gainditu ez, edo ohiko deialdian aurkezteari uko egindako ikasleek aukera izango dute ez-ohiko deialdian aurkezteko. Proba bakarraren bidez ebaluatuko da notaren %100ekoa.



Ebaluazio sistema hau aurrez-aurreko eskoletarako dago pentsatua eta egokitu egingo da larrialdi egoera berririk sortuko balitz. Kasu horretan, irakasleak EGELAn jarriko du irakasgaiaren programa eguneratua eta ebaluazio sistema berria. Irakasgaian izena emandako ikasle guztiek dute EGELArako sarbidea.

Derrigorrezko oinarrizko bibliografia eta gaztelaniazko hiztegiak. Interneterako sarbidea, gela birtuala (e-Gela), posta elektronikoa, testu-prozesadorea.

Ikastaroak aurrera egin ahala, ikasgaia behar bezala garatzeko ezinbestekoak diren hainbat material, ariketa, baliabide bibliografiko eta gomendio igoko dira eGela plataformara. Era berean, lauhilekoaren hasieratik, ikasgai honetarako «Ikasleen gida» agertuko da plataforman, edukiak, ebaluazioaren jarraibide espezifikoak eta ikastaroaren kronograma dituela.

Oinarrizko bibliografia

Almela Pérez, R., 1999: Procedimientos de formación de palabras en español, Barcelona: Ariel.

Álvarez de Miranda, P., 2009: «Neología y pérdida léxica», en E. de Miguel (ed.), Panorama de la lexicología, Barcelona: Ariel, pp. 133-158.

Bernal, E., J. Freixa y S. Torner, eds., 2022: La neología del español. Del uso al diccionario, Madrid-Frankfurt, Iberoamericana-Vervuert.

Bosque, I., 2001: "Sobre el concepto de 'colocación' y sus límites", LEA, 23.1, pp. 9-40.

Bosque, I. y V. Demonte (eds.), 1999: Gramática descriptiva de la Lengua Española, Madrid: R.A.E / Espasa Calpe, vol. 3, pp. 4303-5096 ["Quinta parte. Morfología"].

Casado Velarde, M., 2015: Innovación léxica en el español actual. Madrid: Síntesis.

Corpas Pastor, G., 1997: Manual de fraseología española, Madrid: Gredos.

Cruse, D.A., 2000: Meaning in Language. An Introduction to Semantics and Pragmatics, Oxford: Oxford University Press.

Escandell Vidal, M.V., 2004: Fundamentos de semántica composicional, Barcelona: Ariel.

Escandell Vidal, M.V. , 2007: Apuntes de semántica léxica, Madrid: UNED.

Fernández Lagunilla, M. y A. Anula Rebollo, 1995: "El léxico", en Sintaxis y cognición, Madrid: Síntesis, pp. 89-105.

García-Page Sánchez, M., 2008: Introducción a la fraseología española. Estudio de las locuciones, Barcelona: Anthropos.

Hurford, J.R. y B. Heasley, 1988: Curso de Semántica, Madrid: Visor (ed. original: 1983).

Jezek, Elisabetta, 2016: The Lexicon. An Introduction, Oxford: Oxford University Press. Lara, L.F., 2006: Curso de Lexicología, México D.F.: El Colegio de México.

Luque Durán, J. de D., 2001: Aspectos universales y particulares del léxico de las lenguas del mundo, Granada: Granada Lingüística.

Real Academia Española y Asociación de Academias de la Lengua Española, 2019: Glosario de términos gramaticales. Salamanca: Ediciones Universidad de Salamanca.

Saeed, J.I., 1997: Semantics, Cambridge (Mass.) / Oxford: Blackwell.

Varela Ortega, S., 2005: Morfología léxica: la formación de palabras, Madrid: Gredos.

Gehiago sakontzeko bibliografia

Álvarez de la Granja, M. (ed.), 2008: Lenguaje figurado y motivación. Una perspectiva desde la fraseología, Frankfurt am Main: Peter Lang. Aronoff, M. y K. Fudeman, 2005: What is Morphology?, Oxford: Blackwell.
Brinton, L.J. y E. Closs Traugott, 2005: Lexicalization and Language Change, Cambridge: Cambridge University Press.
Buenafuentes de La Mata, C., 2011: La composición sintagmática en español, San Millán de La Cogolla.
Carter, R., 1998: Vocabulary. Applied Linguistic Perspectives, London: Routledge.
Cruse, D.A., 2000: Meaning in Language. An Introduction to Semantics and Pragmatics, Oxford: Oxford University Press.
Cruse, D.A., F. Hundsnurscher, M. Job, P.R. Lutzeier (eds.), 2002: Lexikologie / Lexicology. Eines internationales Handbuch zur Natur und Struktur von Wörtern und Wörtschätzen, Berlín: Mouton de Gruyter.

Aldizkariak

Boletín de la Real Academia Española
Cahiers de Lexicologie
Círculo de Lingüística Aplicada a la Comunicación
Lexis
Lingüistica Española Actual
Revista de Lexicografía
Revista de la Sociedad Española de Lingüística

Web helbideak

http://www.cervantesvirtual.com
http://www.rae.es
http://dialnet.unirioja.es
http://www.uned.es/sel
http://www.elcastellano.org/
http://multiwordnet.itc.it/english/home.php
http://gemini.uab.es/SFN
http://elies.rediris.es/infoling/
http://grial.uab.es/index.php?idioma=es