"Mundu Klasikoaren Historia" Filologia Graduko hirugarren mailako derrigorrezko irakasgaia da, Filologia klasikoko espezialitatekoa. 9 kreditu ditu, bi lauhilekoetan banatuta. Lehen lauhilekoan Greziako antzinako historia irakasten da (4,5 kreditu) eta bigarren lauhilekoan Erromako antzinako historia (4,5 kreditu).

Irakasgaiaren helburua da Filologia klasikoko ikasleei eduki teorikoak eta praktikoak ematea, mundu klasikoaren garaiak mugatzen dituzten prozesu eta gertaera historiko nagusiak aztertzeko eta ulertzeko gaitasuna emateko, eta antzinako zibilizazio greko eta erromatarren ezaugarri diren antolamendu-egiturak aztertzen hasteko.

Bi zibilizazioen testuinguru politiko-administratiboak, sozioekonomikoak, erlijiosoak eta kulturalak aztertzen dira, Greziako eta Erromako "polis" eta "civitas" sortu zirenetik, hurrenez hurren (K.a. VIII. eta VII. mendeak), greziar mundua erromatar domeinuan (K.a. I. m.) eta mendebaldeko Erromatar Inperioaren amaieran (K.o. V. m.).

Ikasleek karrerako lehen bi urteetako irakasgaietan eskuratutako literatura-iturri klasikoen (egileak greko-latinoak) ezagutzaren oinarri metodologiko eta historikoak aurkezten dira. Era berean, antzinako zibilizazio erromatarrari buruzko beste iturri zuzen batzuekin lehen harremana eskaintzen da (testigantza epigrafikoak, numismatikoak eta aztarna arkeologikoak).

Moduluaren konpetentziak (M14. Filologia Klasikoko Zeharkako Gaiak: M14, M05, CM5).

Greziar eta erromatar gizarteen oinarrizko kontzeptu historikoak eta prozesu historiko nagusiak identifikatzeko eta azaltzeko gai izatea, haietan eragina izan zuten ezaugarriak eta horiek sortutako ondorioak aintzat hartuta.



Titulazioaren gaitasunak (Filologiako Gradua): G008.

Filologiari buruzko ezagutza espezifikoak beste arlo eta diziplina batzuekin lotzea.



Ikaskuntzaren emaitzak:

RA1. Eremu geografikoak, funtsezko toponimia eta mundu klasikoaren historiaren kronologia zabala ezagutzea eta haren oinarrizko glosarioa.

RA2. Greziako eta Erromako zibilizazioek garatu zituzten pentsamendu politikoa eta forma instituzionalak ezagutzea.

RA3. Prozesu historikoetan esku hartzen duten faktore sozialak, politikoak, ekonomikoak eta abar aztertzea eta balioestea Antzinako Grezia eta Erroma, baita horietatik eratorritako ondorioak ere.

RA4. Antzinate klasikoaren eta mendebaldeko kultura garaikidearen arteko lotura nabarmenei buruz hausnartzea.

GREZIA

1. GREZIAR MUNDURAKO SARRERA: Periodizazioa eta geografia. Iturri nagusiak.

2. GREZIA ARKAIKOA: 'Polis-aren' jaiotza.

3. GREZIA KLASIKOA: Atenas eta Espartako ereduak. Kategoria sozialak. 'Polis'eko erlijio-

unibertsoa.

4. MUNDU HELENISTIKOA: Aniztasun geografikoa. Oreka politiko berriak. Gizarteak, kultura eta

ekonomia helenistikoak.

5. ERROMATARREN MUNDUAN INTEGRATZEA. Anexioa eta eraldaketa.



ERROMA

6. ERROMATAR MUNDURAKO SARRERA: Periodizazioa eta geografia. Iturri nagusiak.

7. ERROMA ARKAIKOA: "Civitas-en" jatorria eta eraketa. Konstituzio monarkikoa.

8. ERROMATAR ERREPUBLIKA: Konstituzio errepublikarra.'Italia' eta lehen lurralde Italiatik kanpo:

anexioa eta administrazioa.

9. ERROMATAR INPERIOA (I): 'Princeps' eta 'Res Publica'ren gobernua. Probintzietako pertsonen

integrazio politiko-administratiboa, sozio-ekonomikoa eta erlijiosoa.

10. ERROMATAR INPERIOA (II): Krisia eta berrezarpena. Eraldaketa politikoak, sozioekonomikoak eta

erlijiosoak. Mendebaldeko Erromatar Inperioaren banaketa eta amaiera.

- Eduki teorikoak azaltzearekin batera, ariketa praktikoak egingo dira (iturri historikoen iruzkina, mapak, irudiak), eta ikasleak baliabide materialak izango ditu e-Gela plataforman (bibliografia, kartografia, irudiak, power-point bidezko aurkezpenak, etab.).

- "Mundu Klasikoaren Historia" aztertzeko funtsezkoak diren kontzeptu eta prozesu historikoetan sakonduko da, ikaskuntzaren izaera progresiboa eta hiztegi historikoaren erabilera kontuan hartuta.

- Alderdi praktikoak eskatuko du ikasleak aldez aurretik prestatzea, irakasleek emandako materialen eta jarraibideen arabera.

- Banakako tutoretzak, ikasteko eta ikasteko prozesua orientatzeko eta errazteko, bai eta lankidetza-lana bideratzeko ere.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 50
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 50

A. Etengabeko ebaluazioa.

A1. Ikasgelako praktikak: bi lauhilekoetan egiten diren eta ikaskuntzen ebaluazio sekuentziatua ahalbidetzen duten probak eta ariketak. Ebaluazio-irizpideak: parte-hartze aktiboa ariketa praktikoetan, argitasuna eta azalpen-antolaketa,kontzeptu historikoen erabilera zehatza, ahozko adierazpenerako gaitasuna, ortografia zuzena eta edukien aurkezpen grafikoan garbitasuna. Azken notaren ehunekoa: % 50.

A2. Idatzizko proba: ikasturtean zehar garatutako eduki teoriko eta praktikoei buruzkoa. Ebaluazio-irizpideak: azalpenen argitasuna eta antolaketa, ezagutzen asimilazio-maila, kontzeptu historikoen arteko erlazio-gaitasuna, sintesi-gaitasuna, ortografia zuzena eta edukien aurkezpen grafikoaren garbitasuna. Azken notaren ehunekoa: % 50.



Irakasgaia gainditzeko, ikasleak kalifikazioaren % 50 lortu behar du gutxienez, bai ariketa praktikoetan (A.1), bai idatzizko probetan (A.2), irakasgaiaren zati bakoitzean (Grezia eta Erroma). Era berean, "Greziako antzinako historia" eta "Erromako antzinako historia" gaikako zatietako bakoitzean gainditze minimo bat lortu behar du (puntuazioa: 5).



B. Azken ebaluazioa

Idatzizko proba, banakakoa eta garatu beharreko galderekin, eduki teorikoei eta praktikoei dagokienez. Ebaluazio-irizpideak: azalpenen argitasuna eta antolaketa, ezagutzen asimilazio-maila, kontzeptu historikoen arteko erlazio-gaitasuna, sintesi-gaitasuna, ortografia zuzena eta edukien aurkezpen grafikoaren garbitasuna. Azken notaren ehunekoa: % 100.



Irakasgaia gainditzeko, ikasleak gutxieneko gainditze-maila bat lortu behar du (puntuazioa: 5) "Greziako antzinako historia" eta "Erromako antzinako historia" gaikako zati bakoitzean.



Ikasleek azken ebaluazio-sistemaren bidez ebaluatuak izateko eskubidea izango dute (2017-03-13ko EHAA, 8.3): "Nolanahi ere, ikasleek azken ebaluazio-sistemaren bidez ebaluatuak izateko eskubidea izango dute, ebaluazio jarraituko sisteman parte hartu duten ala ez alde batera utzita. Horretarako, ikasleek idatziz aurkeztu beharko diete irakasgaiaren ardura duten irakasleei ebaluazio jarraituari uko egiten diotela. Horretarako, 9 asteko epea izango dute lau hileko irakasgaiek eta 18 astekoa urteko irakasgaiek, lauhileko edo ikasturtearen hasieratik zenbatzen hasita, ikastetxearen egutegi akademikoaren arabera (...)".



C. Ohiko deialdiari uko egitea

Graduak kudeatzeko araudiaren arabera, nahikoa izango da deialdira ez aurkeztea.

Ebaluazio-tresna:

Idatzizko proba, banakakoa eta garatu beharreko galderekin, eduki teorikoei eta praktikoei dagokienez. Ebaluazio-irizpideak: azalpenen argitasuna eta antolaketa, ezagutzen asimilazio-maila,

kontzeptu historikoen arteko erlazioa, sintesi-gaitasuna, ortografia zuzena eta edukien aurkezpen grafikoaren garbitasuna. Azken notaren ehunekoa: % 100.



Irakasgaia gainditzeko, ikasleak gutxieneko gainditze-maila bat lortu behar du (puntuazioa: 5) "Greziako antzinako historia" eta "Erromako antzinako historia" gaikako zati bakoitzean.



Ezohiko deialdiari uko egitea

Graduak kudeatzeko araudiaren arabera, nahikoa izango da deialdira ez aurkeztea.

e-Gela plataforma birtualean dauden materialak, irakasleek igota.

Oinarrizko bibliografia

Eskuliburuak eta erreferentziazko lanak (Grezia eta Erroma):

GÓMEZ PANTOJA, J. (coord.), 2003, Historia Antigua (Grecia y Roma), Barcelona.

GRIMAL, P., 1986, Diccionario de mitología griega y romana, Barcelona

HERNÁNDEZ DE LA FUENTE, D., 2023, Prolegómenos a una ciencia de la Antigüedad, Madrid.

Eskuliburuak eta erreferentziazko lanak (Grezia):

BARCELÓ, P., HERNÁNDEZ DE LA FUENTE, D., 2014, Historia del pensamiento político griego. Teoría y praxis, Madrid.

CANFORA, L., 2003, Aproximación a la historia griega, Madrid.

GARCÍA GUAL, C., 1992, Introducción a la mitología griega, Madrid.

GÓMEZ ESPELOSÍN, F.J., 2011, Historia de Grecia en la Antigüedad, Madrid.

GÓMEZ ESPELOSÍN, F.J., 2014, Introducción a la Grecia antigua, Madrid.

IRIARTE, A., 2011, Historiografía y mundo griego, Bilbao.

POMEROY, S. B. 'et alii', 2001, La Antigua Grecia. Historia política, social y cultural, Barcelona.

RHODES, P.J., 2016, El mundo griego. Una historia esencial, Madrid.

Eskuliburuak eta erreferentziazko lanak (Erroma):

BEARD, M., 2016, SPQR: Una historia de la antigua Roma, Barcelona.

BRAVO, G.,1998, Historia de la Roma antigua, Madrid.

CHRISTOL, M., NONY, D., 1991, De los orígenes de Roma a las invasiones bárbaras, Madrid.

KAPLAN, M., RICHER, N. (dirs.), 2003, El mundo romano, Granada.

LÓPEZ BARJA DE QUIROGA, P., LOMAS SALMONTE, F., 2004, Historia de Roma, Madrid.

MOMIGLIANO, A. y SCHIAVONE, A. (dir.), 1988 y ss., Storia di Roma, Turín.

ROLDÁN HERVÁS, J.M., 2011, Historia de Roma, Salamanca.

SUÁREZ PIÑEIRO, A.M, 2019, Roma antigua. Historia de un imperio global, Madrid.

Gehiago sakontzeko bibliografia

Grezia:
BARCELÓ, P. y HERNÁNDEZ DE LA FUENTE, D., 2015, Historia del pensamiento político griego, Madrid. BRUIT-ZAIDMAN, L., SCHMITT-PANTEL, P., 2001, La religión griega, Madrid (1ª ed. 1989).
CHANIOTIS, A., 2018, El mundo griego de Alejandro a Adriano 336 a.C.-138 d.C., Barcelona.
DOMÍNGUEZ MONEDERO, A.J., 1995, La polis y la expansión colonial griega. Siglos VIII-VI. Madrid.
GUZMÁN GUERRA, A., GÓMEZ ESPELOSÍN, F.J., 1997, Alejandro Magno. De la historia al mito, Madrid.
HALL, E., 2020, Los griegos antiguos. Las diez maneras en que modelaron el mundo moderno, Barcelona.
MOSSÉ, C., 2007, Pericles. El inventor de la democracia, Madrid.
OSBORNE, R., 2002, La Grecia Clásica, Barcelona.
PLÁCIDO SUÁREZ, D. 'et alii' (eds.), 2006, La construcción ideológica de la ciudadanía. Identidades culturales y sociedad en el mundo griego antiguo, Madrid.
WALBANK, F.W., 2012, El mundo helenístico, Madrid (1a ed. 1985).
SHIPLEY, G., 2001, El mundo griego después de Alejandro, 323-30 a.C., Barcelona.
Erroma:
BEARD, M., 2023, Emperador de Roma. Gobernar el Imperio romano, Barcelona.
BROWN, P., 2016, La riqueza, caída de Roma y construcción del cristianismo en Occidente, Barcelona.
DUPLÁ, A., 2003, La República romana arcaica (509-264 a.C.), Madrid.
HEATHER, P., 2021, La caída del Imperio romano, Barcelona.
MARTÍNEZ-PINNA, J., 2009, La monarquía romana arcaica, Barcelona.
PINA POLO, F., 1999, La crisis de la República (133-44 a.C.), Madrid.
SÁNCHEZ LEÓN, M.L., 1998, El Alto Imperio romano (14-235 d.C.), Madrid.
WARD-PERKINS, J.B., 2007, La caída de Roma y el fin de la civilización, Madrid.
WOOLF, G., 2012, Rome. An Empire's Story, Oxford.

Aldizkariak

ARyS. Antigüedad, Religión y Sociedad (UCM)
Complutum (UCM)
Cuadernos de Filología clásica (UCM)
Cuadernos de la Fundación Pastor
Emerita. Revista de Lingüística y Filología clásica (CSIC)
Espacio, Tiempo y Forma. Serie II. Historia Antigua (UNED)
Gerión. Revista de Historia Antigua: revistas.ucm.es/index.php/GERI (UCM)
Habis (US)
Polis. Revista de ideas y formas políticas de la Antigüedad clásica (UAH)
Revista de Estudios Clásicos (Sociedad española de Estudios clásicos)
Studia Historica. Historia Antigua: revistas.usal.es/index.php/0213-2052/index
Tempus. Revista de actualización científica sobre el Mundo clásico.
Veleia. Revista de Prehistoria, Historia Antigua, Arqueología y Filología Clásicas (UPV/EHU)

Aldizkari elektronikoak. UPV/EHU
http://www.ehu.eus/es/web/biblioteka/aldizkariak
DIALNET. Servicio de alertas y hemeroteca virtual de revistas científicas. Universidad de La Rioja
https://dialnet.unirioja.es/documentos

Web helbideak

Unibertsitateei, unibertsitate-sailei, zentroei edo ikerketa-taldeei atxikitako ikertzaileek sortutako eta kudeatutako webguneen erreferentziak biltzen dira. Ez da gomendatzen dagokion abal zientifikorik ez duten webgune pertsonaletan, zaleen elkarteen webguneetan, posta-zerrendetan eta abarretan dauden baliabideak erabiltzea.

RASSEGNA DEGLI STRUMENTI INFORMATICI PER LO STUDIO DELL' ANTICHITÀ CLASSICA. UNIVERSITÀ DI BOLOGNA
http://www.rassegna.unibo.it/index.html
PERSEUS DIGITAL LIBRARY. TUFTS UNIVERSITY (MEDFORD, MASSACHUSETTS, EEUU: http://www.perseus.tufts.edu/hopper/
TEXTOS Y DICCIONARIOS. RECURSOS EN RED PARA FILOLOGÍA CLÁSICA. UNIVERSIDAD DE SALAMANCA
http://www.clasicasusal.es/portal_recursos/
UBI ERAT LUPA. BILDDATENBANK ZU ANTIKEN STEINDENKMÄLERN. WIEN (VIENA): http://lupa.at/
EPIGRAPHISCHE DATENBANK HEIDELBERG (EDH). UNIVERSITÄT HEIDELBERG
https://edh.ub.uni-heidelberg.de/home?lang=de
EPIGRAPHIK DATENBANK CLAUSS-SLABY (EDCS): UNIVERSITÄT ZÜRICH- UNIVERSITÄT EICHSTÄTT-INGOLSTADT: http://www.manfredclauss.de
ANCIENT HISTORY MAPS: https://www.worldhistorymaps.info/ancient/
CLASSICAL ART RESEARCH CENTRE: https://www.carc.ox.ac.uk/carc/Home
DICTIONNAIRE DES ANTIQUITÉS GRECQUES ET ROMAINES DE DAREMBERG ET SAGLIO. UNIVERSITÉ TOULOUSE JEAN JAURÈS: https://dagr.univ-tlse2.fr/
BIBLIOTHECA CLASSICA SELECTA. UNIVERSITÉ DE LOUVAIN: http://bcs.fltr.ucl.ac.be/
BIBLIOTECA VIRTUAL MIGUEL DE CERVANTES: http://www.cervantesvirtual.com/bib/portal/antigua/
HISTORIA ANTIGUA EN LA BBC. REINO UNIDO: https://www.bbc.co.uk/history/ancient/romans/