Latina IV bigarren kurtsoko bigarren lauhilekoan ematen da. Latina ikasteari buruzko moduluko laugarren irakasgaia da. Latin mintzatua edo "latin arrunta"ren ezaugarri fonetikoak, morfologiak, sintaktikoak eta lexikoak ikastea du helburu, idatzizko testuen itzulpenak eta iruzkinak eginez.

Latina I, II, III eta IV irakasgaietan eskuratutako ezagutzak eta trebetasunak dira hirugarren eta laugarren mailetan Latinezko Testuak I, II eta III (Erdi Aroko Latina) ikasgaiekin aurrera egiteko oinarria.

Irakasgai honen helburu nagusia ikasleek latin arruntaren, hau da, latin mintzatuaren edo lagunartekoaren funtsezko ezaugarrien ezagutzan sakontzea da, orain arte ikasitako literatura-hizkuntza jasoaren aldaera desberdina. Ahozko barietate hori eta hizkuntza jasoa aldi berean gertatzen dira latinaren etapa guztietan, Antzinarotik Erdi Arora arte, baina iturrien bidez ezagutzen dugu, batez ere, Antzinate berantiarretik abiatuta. Iturri horien azterketak, itzulpenak eta testuen iruzkinak aukera emango diote ikasleari latinaren eraldaketa- eta desagertze-prozesua ulertzeko, bai eta hizkuntza erromantzeen sorrera- eta eraketa-prozesua ulertzeko ere.

Latina IV bigarren kurtsoko bigarren lauhilekoan ematen da. Latina ikasteari buruzko moduluko laugarren irakasgaia da. Fonetika, morfologia eta sintaxia ikastea du helburu, "latin arrunt" gisa ezagutzen diren testuak itzultzeko.

Moduluaren konpetentziak (Modulua: M13 Filologia Latinoa):

CM04: Latinezko testuen itzulpena eta hizkuntza- eta literatura-azterketa egitea.

Graduko konpetentziak (Filologian lizentziatua):

G005: Etengabe ikasteko eta eguneratzeko gai izatea, bai eta arazoak modu autonomoan eta taldean planteatzeko eta konpontzeko ere, aniztasunetik eta kultura-aniztasunetik abiatuta proiektu akademiko profesional propioa garatu ahal izateko.

G008: Filologiarekin lotutako berariazko ezagutzak beste arlo eta diziplina batzuekin lotzea.

G010: Testuen argitalpenean eta zuzenketan filologiak aplikatzen dituen alderdiekin ohitzea.

MEC2: Ikasleek beren ezagutzak beren lanean edo bokazioan modu profesionalean aplikatzen jakitea, eta argumentuak landuz eta defendatuz eta beren ikasketa-eremuan arazoak konponduz frogatu ohi diren gaitasunak izatea.

MEC3: Ikasleek datu garrantzitsuak biltzen eta interpretatzen jakitea (normalean, beren azterketa-eremuaren barruan), gizarte-, zientzia- edo etika-arloko gai garrantzitsuei buruzko hausnarketa barne hartzen duten iritziak emateko.

MEC4: Ikasleak gai izatea publiko espezializatu zein ez-espezializatu bati informazioa, ideiak, arazoak eta irtenbideak helarazteko.

1. Latin arrunta. Terminologia-gaiak eta sakoneko arazoak. Latinaren lurralde-bereizketa. Latinaren desagerpena eta hizkuntza erromantzeen eraketa.



2. Latina arrunta aztertzeko iturriak: iturri zuzenak eta zeharkakoak. Epigrafia. Eleberri latindarra: Petronio eta Apuleyo. Epistolografia.



3. Bokal-sistema latinoaren bilakaera. Aldaketa azentualak eta kuantitatiboak.

3.1. Bokal-sistemaren aldaketa orokorrak eta sistematikoak.

3.2. Aldaketa asistematikoak (sinkopa, epentesia, atomia, asimilazioa, apokopea, etab.).

3.3. Diptongoak eta hiatoak.

4. Sistema kontsonantiko latinoaren bilakaera: ezpain-belarrak, erdibelarrak eta palatalizazio-prozesuak. Bokalen arteko kontsonante oklusalak. Kontsonante multzoek izandako aldaketak.



5. Makurdura nominalaren aldaketak.



6. Makurdura adjektiboaren eta pronominalaren aldaketak.

7. Hitzezko jokaeraren aldaketak.



8. Aldaketa lexikoak eta semantikoak. Atzerriko elementuak.

9. Hitzen ordena. Egitura analitikoa vs. sintetikoa. Preposizio-sistema orokortzea.



10. Mendekotasuna: aldaketa nagusiak.

Ikastaroaren metodologia bi euskarri hauetan oinarrituko da:

- irakaslearen azalpen teorikoetan eta, bestalde,

- ikasleek testu arruntei buruz egiten duten praktikan.

Praktika testu horien itzulpen eta iruzkin linguistiko eta filologikoa izango da, eta ikasgelan zuzendu, azaldu eta zuzenduko da.

Zati teorikoaren pedagogia irakasleak adierazitako irakurketaren batekin osatu ahal izango da.

Material eta zeregin guztiak eGELA plataformaren bidez eskainiko zaizkie ikasleei.

• Ebaluazio Jarraituaren Sistema
• Azken Ebaluazioaren Sistema
• Kalifikazioko tresnak eta ehunekoak:
  • Garatu beharreko proba idatzia (%): 70
  • Praktikak egitea (ariketak, kasuak edo buruketak) (%): 10
  • Banakako lanak (%): 10
  • alde lanak (arazoen ebazpenak, proiektuen diseinuak) (%): 5
  • Lanen, irakurketen... aurkezpena (%): 5

Ebaluazioa, ahal dela jarraitua, ikasturtean zehar zenbait ataza izango dira (jarraian zehaztuko dira) eta amaierako proba idatzi bat, honako zati hauek izango dituena:

- Ikasgelan aztertu eta itzulitakoen (latinezko iturri arruntak) antzeko testu bat hiztegi eta iruzkinekin itzultzea. Iruzkinak arrazoitua eta justifikatua egon beharko du, aztertutako teoriari erreferentzia eginez.

- Ikasgelan landutako puntu bati buruz garatu beharreko galdera teorikoa.

- Ikusitako testu baten itzulpena eta iruzkina.

Azken azterketa hori notaren % 70 izango da, eta horren osagarri, banakako itzulpen-lan bat emango da, eta bi taldetan prestatuko dira morfologiarekin, sintaxiarekin edo lexikoarekin zerikusia duten gaiak. Gai horiek ikasgelan azalduko dira, eta irakasleari emango zaizkio (guztira, notaren % 30).

Edozein arrazoi dela-eta eskolara joaterik ez dutenek beren kabuz prestatu beharko dituzte "ageriko itzulpenean" aztertuko diren testuak. Bestalde, galdera teoriko bat gehiago izango dute taldeek landutako eta aurkeztutako gaietan oinarritutako amaierako azterketan.

Väänänen, V., Introducción al Latín Vulgar, Madrid, Gredos, 1995 (= París,1981).
Herman, J. , El latín vulgar, trad. esp.de M.C. Arias Abellán, Barcelona, Ariel, 1997 (=París 1975).
Díaz y Díaz, M., Antología del latín vulgar, Madrid, Gredos, 1974.

Oinarrizko bibliografia

Väänänen, V., Introducción al Latín Vulgar, Madrid, Gredos, 1995 (= París,1981).

Herman, J. , El latín vulgar, trad. esp.de M.C. Arias Abellán, Barcelona, Ariel, 1997 (=París 1975).

Díaz y Díaz, M., Antología del latín vulgar, Madrid, Gredos, 1974.

Mariner,S., Latín Vulgar, I-III, Madrid, 1976 (Publicaciones de la UNED).

Grandgent, C.H., Introducción al latín vulgar, traducción esp. de F. de B. Moll, 4ª edic., 1970..

Gehiago sakontzeko bibliografia

Hoffmann, J. B., El latín familiar, traducción castellana de Juan Corominas, Madrid, 1958.
Pisani, V., Testi latini arcaici e volgari, Torino, 1960.
Palmer, L. R., Introducción al latín, trad. esp., Barcelona, 1974, cap. VI: "El latín vulgar".
Löfstedt, E. Late Latin, Oslo, 1959.
Mohrmann, Ch., Latin vulgaire, latin des chretiens, latin medieval, París, 1955.
Díaz y Díaz, M.C., "El latín de Hispania. 1. Rasgos lingüísticos. 2. Dialectalismos", en Enciclopedia Lingüística Hispánica, t.I, Madrid, 1960.
Mariner, S., "El latín de Hispania. Léxico" en Enciclopedia Lingüística Hispánica, t.I, Madrid, 1960.
Carnoy, A., Le latin d'Espagne d'après les inscriptions, reimp. Olms, Hisdedheim, 1971.
Löfstedt, E., Philologischer Kommentar zur Peregrinatio Aetheria, Uppsala, 1936 (1911).
García de la Fuente, O., Latín Bíblico y Latín Cristiano, Madrid, 1994.
Plater, W.E. / White, H. J., A Grammar of the Vulgate, Oxford, 1926.
Rönsch, H., Itala und Vulgata, reimp., Olms, Hildesheim, 1979.
Latin vulgaire, latin tardif: Actas de los diferentes "Colloques Internationals sur le Latin
vulgaire et tardif".
Wright, R., Latín y Romance Temprano, traduc. esp., Madrid, 1989.

Web helbideak

http://kaali.linguist.jussieu.fr/CGL/index.jsp
http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/resolveform