GAITASUN ESPEZIFIKOAK

M06GM6.4 Interes ekonomikoko mineralen kontzentrazioen tipologia ezagutzea.

M06GM6.5 Industria arroka nagusiak eta haien erabilerak ezagutzea.

M06GM6.6 Baliabide energetiko geologikoak eratzeko eta metatzeko prozesuak ulertzea.

M06GM6.7 Baliabide naturalen prospekzio eta ebaluazio metodo nagusiak ezagutzea.



ZEHARKAKO GAITASUNAK

G001 Analisi eta sintesi gaitasuna.

G002 Problemak ebazteko gaitasuna.

G003 Informazioa bilatzeko eta kudeatzeko gaitasuna.

G004 Ikasitakoa praktikan jartzeko gaitasuna.

G005 Ikaskuntza eta lan autonomoa eta sormenezkoa.

G006 Lana taldean egiteko gaitasuna.

G007 Denbora antolatzeko, planifikatzeko eta administratzeko gaitasuna.

G008 Erabakitasuna, pertseberantzia eta erantzukizuna agindutako zereginetan.

G009 Ahozko eta idatzizko komunikazioa jaioterriko hizkuntzan.

G010 Kalitatearekiko eta ondo eginiko lanarekiko motibazioa.

TEORIAKO GAIAK

Mineral hobien geologiarako sarrera. Mineral hobiaren nozioa. Metalogenia. Mea, ganga eta beste oinarrizko kontzeptuak. Ustiapena baldintzatzen duten faktoreak. Mineral hobien azterketarako metodoak.

Mineral hobien geologiaren printzipio orokorrak. Hobien morfologia. Sailkapena. Denbora- eta espazio-erlazioak. Eredu genetikoak: exploraziorako duten interesa. Oinarrizko eredu genetikoa. Ehundurak eta egiturak: sailkapena eta interpretazioa. Hobien eskualdeko banaketa. Gerrikoak, probintziak eta epoka metalogenetikoak. Metalotektoak. Ugarienak diren paragenesiak eta elkarteak. Geotermometria, geobarometria eta azterketa isotopikoak mineral hobien azterketari aplikatuak. Metalen eta fluido-mineralizatzaileen iturburua.

Mineral Hobien saillkapena. Sailkapenarako irizpideak. Mineral Hobien mota nagusiak eta beraien kokapen tektonikoa.

Aktibitate igneoarekiN erlazionatuta dauden hobiak. Arroka basiko eta ultrabasikoekin erlazionatuta dauden Cr-Ni-Cu-PGE-hobi magmatikoak. Fe-Ti-hobiak anortositetan. Diamante-hobiak. Karbonatitak. Hobi pegmatitikoak, Albititak eta Greisenak. Hobi hidrotermalak. Cu, Mo eta Sn-porfidoak. Skarnak. Metal preziatu-hobi epitermalak. Sulfuro masibo-hobiak. Bolkanismoarekin erlazionatuta dauden itsaspeko mineralizazio hidrotermalak.

Sedimentazioarekin erlazionatuta dauden hobiak. Sedimentuetan agertzen diren oinarrizko metal-hobi sedimentario-exhalatiboak (sedex). Burdina oolitiko-hobiak eta burdina-formazioak (BIF). Ingurune sedimentarioan ematen diren kobre-hobiak (Copperbelt). Manganeso-hobiak. Fosfato-hobiak. Manganeso-noduluak. Karbonatoetan agertzen diren oinarrizko metal-estratoekin lotuta dauden hobiak (MVT mota). Kontzentrazio mekanikoaz eratzen diren hobiak (Plazer mota). Arroka detritikoetan agertzen diren U-V-hobiak (Red beds).

Meteorizazioarekin erlazionatutako hobiak. Ni-lateritak eta bauxitak. Oxidazioaz eta aberaste supergenikoaz eratzen diren hobiak. Alterazioaz eratzen diren beste hobi batzuk.

Industria arrokak: ezaugarri nagusiak. Sailkapena eta erabilera. Normalizazioa. Agregakinak eta aglomeratzaileak: motak eta oinarrizko ezaugarriak. Agregakinen erabilera. Karakterizazio-saiakuntzak eta zehaztapenak. Aglomeratzaileak: motak. Zementuak, lehengaiak eta fabrikazio prozesua. Zementu eta hormigoien saiakuntzak. Ornamentazio-arrokak: oinarrizko kontzeptuak: litotektoa eta bloke naturala. Marmolak, arbelak eta granitoak. Ornamentazio-arroken erauzketa eta elaborazioa. Hare silizeoak: ezaugarriak eta erabilera. Beira fabrikatzeko lehengaiak. Buztin-materialak: buztin-zeramikoak. Buztinen ezaugarri teknologikoak eta material zeramikoen frabrikazioa. Buztin bereziak: kaolinak, bentonitak, sepiolita eta paligorskita. Industria mineralak: nekazaritzan erabiltzen diren lehengaiak. Pinturak eta papera egiteko erabiltzen diren lehengaiak. Kautxu, itsasgarri, zigiluak eta plastikoen industrietan, erabilitako materialak. Industria farmazeutikoan erabilitako materialak.



PRAKTIKAKO GAIAK

1. Interes ekonomikoa daukaten mineral-elkarte nagusien “bisuzko” ezaguera. Hau egingo da Iberiar Penintsulako hobien esku-laginak aztertzen.

2. Mineral Hobi nagusien mikroskopiozko azterketa.

3. Lan bibliografikoak. Ikasleek idatzitako txosten bat aurkeztu behar dute, baita ahozko azalpena ere (Software multimedia erabiliz).

4. Iberiar penintsulako meategiak bisitatzeko bost egunetako landa irteera

Hobi mineralekin erlazionatutako ezagutza teorikoak barneratzeko, 54 klase magistral ematen dira. Klaseak ematerako orduan e-gela plataforman aldez aurretik igota dauden irudiak erabiltzen dira. Honek klaseetan ematen diren gaien jarraipena hobetzen laguntzen du. Praktikak, aldiz, teorian ikusitako kontzeptuak barneratzen laguntzeko balio dute (mikroskopio, “visu” eta 5 eguneko landa irteera eginez Espainiako hainbat meategi eta harrobietara). Praktiketan daudenean, ikasleek ematen diren lagin/meategi ezberdinen deskribapenak edo eta irakasleak, zein bisitan parte hartzen duten geologoen azalpenak, beraien kuadernoan jaso beharko dituzte. Ikasleen jarrerak baikorra eta parte-hartzailea izan behar du, bai klase masgitraletan, baita praktiketan ere.

Ohiko deialdiaren ebaluazio-irizpideak

Ebaluazio finala: % 100



Irakasgaiko ebaluazio probetan ikasleek debekatuta izango dute liburuak, oharrak edo apunteak erabiltzea, bai eta tresna edo gailu telefoniko, elektroniko, informatiko edo bestelakoak erabiltzea ere. [Bakarrik baimentzen da kalkulagailua eramatea*]. Jokabide makur eta iruzurrezkoren bat gertatzekotan, UPV/EHUko ebaluazio probetan eta lan akademikoetan jokabide makur eta iruzurrezkoak eragozteari eta etika akademikoari buruzko protokoloan zehazten dena aplikatuko da.



Etengabeko ebaluazioari uko egiteko protokoloari dagokionez, kontsultatu ebaluazio-araudiaren 8.3 eta 12.2 artikuluak.

LANDA-IRTEERETAKO EKIPAMENDUA:
Lanerako behar diren material guztiaz gain (mailua, iparrorratza, mapak, aireko argazkiak,…) ikasleek eraman behar dute euren “Babes Indibidualeko Ekipamendua” (jabetza, erabilera eta mantentze pribatua). Gutxienez:
- Oinetako eta arropa egokiak
- Txaleko islatzailea
- Segurtasun betaurrekoak: arrokak pikatzen eta laginketan.
- Segurtasun kaskoa: Harrobietan, kobazuloetan, itsaslabarretan, meategietan, obretan, …..

Material hau EZ eramatekotan EZ dute parterik hartuko irteeran eta onartu beharko dute handik eratorri daitezkeen ondorio akademikoak.

Oinarrizko bibliografia

ARNDT, N., KESLER, S., GANINO, G. (2015): Metals and Society: An Introduction to Economic Geology. 2nd ed. Springer Verlag, Berlin Heidelberg. 205 p.



BUSTILLO, M. (2018): Mineral Resources. From Exploration to Sustainability Assessment. Springer. 653 p.



BUSTILLO REVUELTA M., CALVO SORANDO, J.P. Y FUEYO CASADO, L. (2001). Rocas Industriales. Tipología, aplicaciones en la construcción y empresas del sector. 410 pp. Ed. Rocas y Minerales. Madrid



CRAIG J. R., VAUGHAN D. J., SKINNER B. J. (2012). Recursos de la Tierra y el medio ambiente. UNED. Pearson. 598 p



EDWARDS, R; ATKINSON, K. (1986) "Ore Deposit Geology". Chapman and Hall, London, New York, 466 p



EVANS, A. (1993) "Ore Geology and Industrial Minerals, an Introduction". Blackwell Scientific Publications, Geoscience Text, Oxford, 3ª Ed.



EVE (2002). Mapa de Rocas y Minerales Industriales del País Vasco. 209 pp. Ed. Ente Vasco de la Energía (EVE).



GALAN HUERTOS E. (2003). Mineralogía Aplicada. 429 pp. Ed. SÍNTESIS S.A. Madrid.



GARCÍA DEL CURA M.A.y CAÑAVERAS, J.C. (2005). Utilización de Rocas y Minerales Industriales. Seminarios de la Soc. Española de Mineralogía. V2. 303pp.



LOPEZ JIMENO C. Ed. (1994). Aridos. Manual de prospección explotación y aplicaciones. 607pp. ETSIM de Madrid. Ed. Entorno Gráfico S.L.



LOPEZ JIMENO C. Ed. (1996). Manual de Rocas Ornamentales. Prospección explotación elaboración y colocación. 696pp. ETSIM de Madrid. Ed. Entorno Gráfico S.L.



PARK & MacDIARMID (1981) Yacimientos Minerales. Omega



POHL, W.L. (2011). Economic Geology, Principles and Practice. Wiley-Blackwell, 663pp.



ROBB, L. (2021). Introduction to ore-forming proceses. 2nd Edition. Blackwell Science Ltd. Oxford.



TRIO, M., ORTUÑO, M.G. (2016): Panorama Minero en España 2016. IGME, Madrid. 533 p.

Gehiago sakontzeko bibliografia

-BARNES, H. L., ed., (1997): Geochemistry of Hydrothermal Ore Deposits (3rd ed.): Wiley, 972 p.
-BARNES J.W. (1988). Ores and Minerals, introducing economic geology. 181pp. Ed. Open University Press. Philadelphia.
-BUSTILLO, M. y LÓPEZ, C. (1996): Recursos Minerales. Tipología, prospección, evaluación. explotación, mineralurgía, impacto ambiental. Gráficas Arias Montano S.A. Madrid. 372 p
-CARR D.D (1994). Industrial Minerals and Rocks. 6th. 1196pp. Ed. Soc. Mining Metall. Explor. Littleton Colorado.
-CARRETERO, M.I. Y POZO, M. (2007). Mineralogía Aplicada. Salud y Medio Ambiente. 406 pp. Ed. Thomson. Madrid.
-COX, D. P., and SINGER, D., eds. (1986): Mineral Deposits Models: U. S. Geol. Surv., Bull. 1693, 379 p.
-CRAIG, J. R., y VAUGHAN, D. J.(1994): Ore Microscopy and Ore Petrography, 2ª ed. John Wiley, 434 p.
-CRAIG, J. R., VAUGHAN, D. J., and SKINNER, B. J. (2001): Resources of the Earth: Origin, Use, and Environmental Impact:, 3rd edn.: Prentice Hall, 520 p.
- Elzea Kogel, J., Trivedi, N.C., Barker, J.M., Krukowski, S. T. (2006) Industrial Minerals & Rocks, 7th Edition. Society for Mining, Metallurgy, and Exploration. 1568 PP.
- EVANS, A.M. (1987): An introduction to ore geology 2ª ed, Blackwell Scientific Publications, Geoscience Text, Oxford,. 358 p.
-EVANS, A.M. (1997): An introduction to Economic Geology and its environmental impact. Blackwell Science, Oxford, 364 p.
-Gandhi SM, Sarkar BC (2016) Essentials of Mineral Exploration and Evaluation. Elsevier, 410 p.
-HUTCHINSON, C.S. (1987): Economic deposits and their tectonic setting. 3ª Ed. John Willey and Sons, New York, 365 p.
-KESLER, S.E. (1994): Mineral resources, economics and the environment. McMillan Publishing. Co. Inc. 391 p.
-Pracejus B (2015): The Ore Minerals Under the Microscope. An Optical Guide 2nd ed. Elsevier, 1118 p.

Aldizkariak

Mineralium Deposita
Economic Geology
Industrial Minerals.
Ingeopres
Ore Reviews
Reviews in Economic Geology
Roc Maquina
Rocas y Minerales
Minerals