Urtarrilaren 24a. Hezkuntzaren Nazioarteko Eguna. Egun horrek gogorarazten digu hezkuntza pertsona orori atxikitako eskubidea izateaz gain, gizartea eraldatzeko funtsezko motorra ere badela. Hezkuntza garaikideak gaur egun dituen erronketako bat inklusioaren eta guztientzako aukera-berdintasunaren printzipioak dira. Testuinguru horretan, sexu- eta genero-aniztasunari arreta ematea premia pedagogikoa da pertsona horien garapen integrala bermatu ahal izateko. Hala ere, eskubide zibilen arloan aurrerapenak egin diren arren eta sexu- eta genero-aniztasuna aitortu den arren, gaur egun genero-arauekin bat ez datozen pertsonek genero-indarkeriei aurre egin behar diete oraindik.

Eskola-eremuan, arautu gabeko desira-orientazioak eta identitate disidenteak dituzten ikasleak ikusezin bihur daitezke, baita jazarpena eta indarkeria jasan ere, eta horrek zuzeneko eragina du ikasleen garapen pertsonalean, akademikoan eta sozialean. Gaur egungo hezkuntza-politikak ez dira nahikoak, ez baitute hezkuntza-espazio segururik eskaintzen, ikasleak erabat adieraz eta gara daitezen. Egoera horren aurrean, hezkuntza-sistemak sexu- eta genero-aniztasuna duten ikasleentzat eremu seguru eta inklusibo bat bilakatu behar da eta diskriminaziorik gabeko inguruak sortu behar ditu.

Hezkuntza-erakundeetan espazio inklusiboak, seguruak eta indarkeriarik gabekoak sortzeko, ikuspegi integral bat behar da, ikasleen ongizate emozionala eta garapen akademikoa aintzat hartuko dituena. Erronka hauei erantzuteko, ezinbesteko zutabe dira Hezkuntza-orientazioa eta Pedagogia feminista. Hezkuntza-orientazioaren eta Pedagogia feministaren ikuspegitik, eskola-ingurunea eraldatu nahi da, ikasle guztiak, generoa, desira-orientazioa, identitatea edo jatorria kontuan hartu gabe, errespetuzko eta diskriminaziorik gabeko giroan erabat gara daitezen.

Hezkuntza-orientazioak funtsezko zeregina betetzen du prozesu horretan; izan ere, ikasleen banakako laguntzan ez ezik, indarkeria-, bazterketa- eta eskola-jazarpeneko egoerak sahiesteko katalizatzaile gisa ere jarduten du. Gatazkak edo ondoezaren zantzuak goiz hautemanez, orientatzileek eta irakasleek modu egokian esku har dezakete, laguntza emozional eta psikosoziala eman behar dieten ikasleei.

Gainera, Hezkuntza-orientazioak eskola-giro positiboa ezartzen laguntzen du, ikasleen arteko errespetua, enpatia eta lankidetza sustatzeko. Hori banakako laguntzarekin ez ezik, talde-dinamiken eta gizarte-trebetasunak indartuko dituzten jardueren bidez ere lortzen da, gatazkak konponduz eta taldean lan eginez. Gaitasun sozioemozionalak garatzea, hala nola autoestimua, erresilientzia eta enpatia, funtsezkoa da indarkeria saihesteko eta ikasleen artean bizikidetza harmonikoa sustatzeko. Trebetasun horiek sendotzean, ikasleak seguruago eta baloratuago senti daitezen laguntzen da, eta horrek indarkeriazko eta diskriminaziozko jarrerak desagerrarazten laguntzen du. Testuinguru horretan, Hezkuntza-orientazioa ere funtsezko zutabea da espazio inklusiboak eraikitzeko; izan ere, ikasleak eta irakasleak sentsibilizatzen laguntzen du aniztasuna aitortzeak eta balioesteak duen garrantziaz. Sentsibilizazio-programen eta prestakuntza-jardueren bidez, desberdintasunak errespetatzea eta indarkeria betikotzen duten estereotipoak eta aurreiritziak desagerraraztea sustatzen da.

Bestalde, Pedagogia feministak ezagutza akademikoen transmisio hutsetik harago doan hezkuntza-ikuspegia planteatzen du, botere-egituren eta gizarte-desberdintasunen aurrean kontzientzia kritikoa garatzea ere ardatz hartuta. Hezkuntza-proposamen honen helburua da pertsona guztiak, beren genero-identitatea, desira-orientazioa, jatorria edo izaera kontuan hartu gabe, eskola-eremuan baloratuak, errespetatuak eta seguruak direla sentitzea. Edozein indarkeria mota arbuiatzen da, fisikoa, psikologikoa, sinbolikoa edo instituzionala, eta ikasgeletan bazterkeria eta indarkeria betikotzen duten botere-dinamikak eraldatu nahi dira. Indarkeriarik gabeko espazio inklusiboak lortzeko, metodologia pedagogikoak birpentsatu behar dira, enpatia, lankidetza eta aniztasunaren ospakizuna sustatzen dituzten praktikak bultzatuz. Horrelako espazioetan, lehentasuna ematen zaio entzute aktiboari, ikasle bakoitzaren beharrak ezagutu eta aintzat hartu ahal izateko, eta bermatuko da denak erabat garatu ahal izango direla zapalkuntzak eta diskriminazioak lekurik ez duten ingurune batean.

Hori lortzeko, etorkizuneko irakasleak izango diren ikasleen hasierako prestakuntzan, edukien eta konpetentzien irakaskuntzaz trebatzeaz gain, funtzio hezitzaile eta eraldatzailean trebatu behar dira ere. Ikasle hauek eta irakasleek prestakuntza egokia jaso behar dute berdintasuna, justizia soziala eta giza eskubideekiko errespetua sustatzen dituzten ikuspegien inguruan, eta, horri esker, erakundearen barruan edozein indarkeria-adierazpen identifikatu eta saihestu ahal izango dute. Ikuspegi horrek hezitzaileei beren aurreiritziak aitortzen eta bidegabekeria-egoeren aurrean modu proaktiboan jokatzen irakastea ere barne hartzen du.

Ikasgela inklusiboak sortzeak hezkuntza bidezkoagoa lortzen laguntzeaz gain, beren inguruneaz jabetzen diren eta indarkeria mota guztiak desagerrarazteko konpromisoa duten ikasleen prestakuntza indartzen du. Horrela, Hezkuntza-orientazioa eta  Pedagogia feministak, hezkuntzaren esparrua eraldatzeaz gain, herritar kritikoak eta gizarte bidezkoago eta berdinzaleago baten eraikuntzaren alde lan egiten dute, sexu- eta genero-aniztasuna ikasgeletan bermatzeko.