‘Forest Ecology and Management’ aldizkariak orain gutxi argitaratu duen azterlan batean aurkikuntza berritzaileak aurkeztu dituzte; hain zuzen ere, adierazi dute zuhaitzen tamainetan dagoen heterogeneotasunak baldintzatu egiten duela klima aldaketak beren hazkundean nola eragiten duen. Zehazki, neurri homogeneoagoko zuhaitzak dituzten basoak klima arloko asaldurekiko zaurgarriagoak dira.

Alcaláko Unibertsitateak  eta Euskal Herriko Unibertsitateak zuzendutako ikerketa egiteko, oihan hauen hegoaldeko mugako pagoen urteko hazkundea jasotzen duten datuak aztertu dituzte teknika dendrokronologikoak erabilita. Aurreko mendeko 70eko hamarkadatik, zuhaitzen hazkundean dagoen sinkronia handitu egin da muturreko klima gertaeren maiztasuna handiagoa izan delako.

"Ikusi dugu basoen gaineko zuzeneko inpaktu antropogenikoek, lurzoruaren erabileran izandako aldaketen bidez, eta zeharkako inpaktuek, klima aldaketaren bidez, hazkundearen sinkronia baldintzatzen dutela, eta ale gazteak dituzten basoak direla ahulenak klima aldaketaren aurrean", adierazi du Julen Astigarragak, ikerketaren egile nagusiak.

Azterlanak azpimarratzen du oso garrantzitsua dela egiturari dagokionez anitzak diren basoak mantentzea klima aldaketaren ondorioak arintzeko. “Oro har, egitura anitzenak baso helduetan egon ohi dira. Baina era horretako oso baso gutxi daude Europa kontinente osoan. Aldi berean, ordea, oso baliotsuak dira klima aldaketaren inpaktuak arintzeko azterlan honetan agerian geratu den bezala”, aipatu du Paloma Ruiz-Benitok, Alcaláko Unibertsitateko ikertzaileak.

Modu harrigarrian, orain argitaratu den lanak agerian utzi du pago motzen basoek erresilientzia handia erakusten dutela klima aldaketaren aurrean. Pago motzen basoen ezaugarri nagusia da enbor nagusian kimu ugari izatea eta ekosistema kultural eta ekologikoa osatzen dute, eta oso ohikoak dira Gipuzkoan.

 “Basoetako aniztasun estrukturala handitzeak, zuhaitzen hazkundean sinkronia gutxitzeaz gain, lagun dezake zuhaitzen heriotza tasa gutxitzen, karbono bahiketa indartzen eta bioaniztasuna sustatzen, eskuragarri dauden habitatak ugarituko liratekeelako”, gehitu du Asier Herrero Euskal Herriko Unibertsitateko ikerlariak.

Azterlana penintsula osoko ikerlarien arteko elkarlanari eta Oñatiko (Gipuzkoa) bizilagunen eta basozainen laguntzari esker bideratu ahal izan da. Izan ere, datuak biltzeko prozesuan laguntza eta interesa handia izan dute. “Ikaragarria izan da lana egiteko garaian bertako komunitatearengandik jaso dugun eskuzabaltasuna. Espero dugu azterlan honen emaitzek klima aldaketaren aurrean pagadiak egokitzen lagunduko dutela eta ez soilik Oñatin, baizik baita Europa kontinente osoan ere”, amaitu du Astigarragak.

Informazio osagarria

Ikertaldeko kideak izan dira Julen Astigarraga, Paloma Ruiz-Benito, Julián Tijerín-Triviño eta Miguel A. Zavala, Alcaláko Unibertsitateko Bizitza Zientzien Saileko Ekologia eta Baso Zaharberritze (FORECO) ikertaldekoak; Joaquín Calatayud, Juan Carlos Erregea Unibertsitateko Biologia eta Geologia, Fisika eta Kimika Inorganikoa (ESCET) Sailekoa; Jaime Madrigal-González, EiFAB-iuFOR-ekoa; Enrique Andivia, Unibertsitate Konplutentseko Biodibertsitate, Ekologia eta Bilakaera Sailekoa; eta Asier Herrero, Euskal Herriko Unibertsitatearen Landareen Biologia eta Ekologia saileko FisioKlima-Agra ikertaldekoa.

Ikerlan honen babesleak izan dira Oñatiko Udala, Eusko Jaurlaritza (FisioKlima-AgroSosT, IT1682-22, ikertalde finkatuari bideratutako finantzaketa), Espainiako Ikerketako Estatu Agentziaren IB-ForRes proiektua (AEI, No PID2021-123675OB-C41) eta Europar Batasunaren Horizon Europeko CLIMB-FOREST proiektua (No 101059888).