Deskribapena

Materialen Fisika Zentroak (CFM), Euskal Herriko Unibertsitatearen eta Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Gorenaren zentro mistoak, 'Qué sabemos de...' hitzaldi-zikloa antola du, Kutxa Fundazioarekin lankidetzan. Lehen hitzordua azaroaren 7an, 18:30etan, Tabakaleran, (Kutxakultur Kluba, 1. Solairua). Donostian, izango da. Hitzaldia gazteleraz izango da. Sarrera librea lekua bete arte.

Las galaxias antes de que fuesen galaxias

Almudena Alonso Herrero – Hizlaria (Centro de Astrobiología en Madrid) eta Silvia Bonoli – Elkarrizketan (DIPC)

Gaur egun, gutako askok erraz antzeman ditzakegu galaxiak irudi astronomikoetan, eta ez hurbilenak bakarrik, baita James Webb espazio teleskopio berriak unibertsoaren mugetan ikusten dituenak ere. Hala ere, joan den mendeko hogeiko hamarkadara arte ez ziren astronomoak euren distantziak neurtzeko gai izan. Bitxia bada ere, XVIII. mendearen amaieratik ordura arte, dozenaka mila nebulosa katalogatu ziren. Horietako asko objektu zerutiar estra-galaktikoak ziren, hau da, gure galaxiatik kanpo kokatuak. Orduan hasi ginen Unibertsoan gure lekua ikusten. Hitzaldi honetan iraganera bidaiatuko dugu duela ehun urte galaxien aurkikuntza handia ekarri zuten mugarri zientifiko eta teknologikoetako protagonista batzuk ezagutzera.

Almudena Alonso Herrero

Almudena Alonso Herrero Zientzia Fisikoetan doktorea da Madrilgo Complutense Unibertsitatean. Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Goreneko (CSIC) ikertzaile zientifikoa da Madrilgo Astrobiologia Zentroan. Erresuma Batuko Oxford eta Hertfordshire unibertsitateetan eta Ameriketako Estatu Batuetako Arizonan lan egin du. Bere ikerketa eremua galaxien eboluzioa da. James Webb teleskopio espazialaren tresnetako bat den MIRI Europako Partzuergoko Espainiako ikertzailekidea da. Hubble teleskopio espazialeko NICMOS tresnetako eta Spitzer teleskopio espazialeko MIPS tresnetako talde zientifikoetako kidea izan da. 2022an, Zientzia Zehatz, Fisiko eta Naturalen Errege Akademiako akademika izendatu zuten, eta "Galaxiak aurkituz" izeneko zientzia-dibulgazioko lehen liburua argitaratu zuen. Bere bigarren liburua, James Webb Espazio Teleskopioari buruzkoa, datozen asteetan argitaratuko da.

Silvia Bonoli

Silvia Bonoli astrofisika italiar bat da, eta bere ikerketaren ardatza zulo beltz supermasiboen azterketa da, bere eraketatik bizi diren galaxietan duen inpakturaino. Boloniako unibertsitatean karrera egin eta Torontoko unibertsitatean astrofisikako masterra egin ondoren, Fisikako doktoregoa lortu zuen Max Planck Astrofisika Institutuan, Munichen (Alemania). Silviak doktorego ondoko egonaldiak egin ditu Zuricheko unibertsitatean eta Stanfordeko unibertsitatean. 2013an iritsi zen Espainiara, lehenik Aragoiko Kosmosaren Fisika Ikasteko Zentroan ikertzaile gisa, eta, 2018tik, Ikerbasque research ikertzaile gisa Donostia International Physics Centerren (DIPC). Genero-berdintasunarekin egiten du amets zientziaren arlo guztietan!